1.426
επεξεργασίες
Κυπριακή οικονομική κρίση 2012-2013 (επεξεργασία)
Έκδοση από την 08:29, 23 Απριλίου 2020
, πριν από 3 έτηκαμία σύνοψη επεξεργασίας
μ (→Αιτίες) |
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
|
Η οικονομική κρίση
==Αιτίες==
Τον Σεπτέμβριο του 2011, η κυπριακή οικονομία υποβαθμίστηκε απ’ όλους τους μεγάλους
Μετά το κούρεμα του [[ελληνική κρίση χρέους 2010-2013|ελληνικού χρέους]], η έκθεση των κυπριακών τραπεζών σ’ αυτό άγγιξε τα 22δις €, πόσο μεγαλύτερο από το εγχώριο προϊόν της Κύπρου. <ref name="NYT612Cyprus">{{cite news|title=Rates on Spanish Bond Soar|url=http://www.nytimes.com/2012/06/13/business/global/daily-euro-zone-watch.html|accessdate=June 12, 2012|newspaper=The New York Times|date=June 12, 2012|author=Stephen Castle|author2=David Jolly}}</ref><ref name="guardian.co.uk">{{Cite news |title=Eurozone crisis live: Spain told to cut harder as Greek deal approved |newspaper=Guardian |url=http://www.guardian.co.uk/business/2012/mar/13/eurozone-crisis-greek-deal-spain-austerity#block-2 |date=13 March 2012 |accessdate=13 March 2012}}</ref> Το διακρατικό δάνειο που είχε λάβει η Κύπρος από τη [[Ρωσία]] ύψους 2,5 δις ευρώ, <ref name="ft.com">{{Cite news |title=Cyprus nears €2.5bn Russian loan deal |newspaper=Guardian |url=http://www.ft.com/intl/cms/s/0/655a3fd2-de31-11e0-9fb7-00144feabdc0.html |first1=Andreas |last1=Hadjipapas |first2=Kerin |last2=Hope |date=14 September 2011 |accessdate=13 March 2012}}</ref> ικανό για να καλύψει τις δανειακές ανάγκες της Κύπρου μέχρι το πρώτο τρίμηνο του 2013, ήταν πλέον ανεπαρκές <ref>{{Cite web|url=https://cyprusnews.eu/christoforos-fokaides/1087318-lr.html|title=Μια τρίτη ανάγνωση: Πώς φτάσαμε στο «κούρεμα». Του Χριστόφορου Φωκαΐδη|website=cyprusnews.eu|language=el-gr|accessdate=2020-04-23}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://archive.disy.org.cy/87-/fwka-nc-xp-fopoc/2394-m-a-p-n-av-yvw-n-c-f-am-o-ko-p-ma|title=Μια τρίτη ανάγνωση: Πώς φτάσαμε στο «κούρεμα»|website=Δημοκρατικός Συναγερμός|language=en|accessdate=2020-04-23}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://24h.com.cy/2013/12/anaskophsh-2013-to-kourema-pou-anastatwse-ton-kosmo/|title=Ανασκόπηση 2013: Το "κούρεμα" που αναστάτωσε ολόκληρο τον κόσμο|last=Παπαδόπουλος|first=Σωτήρης|ημερομηνία=2013-12-31|website=24h.com.cy|language=en-US|accessdate=2020-04-23}}</ref>.
==Μνημόνιο==
Μετά από την υποβάθμιση της κυπριακής οικονομίας από τον οίκο Moody’s, στις 13 Μαρτίου 2012, και από τον οίκο Fitch, στις 25 Ιουνίου 2012, η Κύπρος αιτήθηκε την ένταξή της στον Ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης. Αντιπροσωπεία της τρόικας κατέφθασε στην Κύπρο, στις 25 Ιουνίου 2012, και διαπραγματεύτηκε με την κυβέρνηση του νησιού τους όρους του δανείου. <ref>https://archive.is/20130121085238/www.cyprus-mail.com/cyprus/shiarly-troika-will-be-here-very-soon/20121102</ref> Η κυπριακή κυβέρνηση εξέφρασε τη διαφωνία της στο αρχικό σχέδιο και οι διαπραγματεύσεις συνεχίστηκαν τους επόμενους μήνες. <ref>http://www.cyprus-mail.com/inbusinessnews/trying-defend-basic-conquests/20120913 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121121054404/http://www.cyprus-mail.com/inbusinessnews/trying-defend-basic-conquests/20120913 |date=2012-11-21 }}, https://web.archive.org/web/20120914093932/http://www.cyprus-mail.com/ecofin/troika-leaves-no-stone-unturned/20120914</ref>
Στις 30 Νοεμβρίου 2012, η κυπριακή κυβέρνηση συμφώνησε με την τρόικα τους όρους διάσωσης της κυπριακής οικονομίας, απομένοντας μόνο να συμφωνηθεί το ακριβές ποσό της αναχρηματοδότησης των τραπεζών. <ref>http://www.bloomberg.com/news/2012-11-30/cyprus-troika-agree-bailout-terms-ecb-demetriades-says.html</ref> Η συμφωνία περιλάμβανε λήψη μέτρων, όπως περικοπές σε μισθούς και κοινωνικές παροχές, επιπλέον φορολόγηση ειδών πολυτελείας, καυσίμων, τυχερών παιχνιδιών κλπ. <ref>{{Cite web |url=http://www.politis-news.com/upload/20121130/1354292326-07337.pdf |title=Αρχειοθετημένο αντίγραφο |accessdate=2013-03-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130124023012/http://www.politis-news.com/upload/20121130/1354292326-07337.pdf |archivedate=2013-01-24 |url-status=dead }}</ref>
Στις 16 Μαρτίου 2013 επήλθε συμφωνία με την κυπριακή κυβέρνηση στο ποσό των 10 δις €.<ref>{{cite news|url=http://www.rte.ie/news/2013/0316/376965-cyprus-bailout/|title=Eurozone agrees to €10bn bailout package for Cyprus while Cypriots voice anger over deposits levy|work=RTÉ|date=16 March 2013|accessdate=16 March 2013}}</ref> Αποφασίστηκε επίσης να αντληθούν επιπλέον 5,8 δις € με φορολόγηση- κούρεμα των καταθέσεων στις κυπριακές τράπεζες. Το κούρεμα ορίστηκε στο 6,7% για καταθέσεις έως 100.000 € και 9,9% για καταθέσεις που υπερβαίνουν τα 100.000 €.<ref>{{cite news|url=http://www.guardian.co.uk/world/2013/mar/16/cyprus-eurozone-bailout-anger|title=Cyprus eurozone bailout prompts anger as savers hand over possible 10% levy: Angry Cypriots try in vain to withdraw savings as eurozone bailout terms break taboo of hitting bank depositors|newspaper=The Guardian|publisher=Reuters|date16 March 2013|accessdate=16 March 2013}}</ref> Η συμφωνία απορρίφθηκε από το κυπριακό κοινοβούλιο στις 19 Μαρτίου 2013 με 36 ψήφους κατά (19 [[ΑΚΕΛ]], 8 [[Δημοκρατικό Κόμμα (Κύπρος)|ΔΗΚΟ]], 5 [[ΕΔΕΚ]], 2 [[Ευρωπαϊκό Κόμμα|ΕΥΡΩΚΟ]], 1 [[Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών]], 1 ανεξάρτητος) 19 αποχές ([[Δημοκρατικός Συναγερμός|ΔΗΣΥ]]) και μία απουσία. <Ref>http://www.reuters.com/article/2013/03/19/us-cyprus-parliament-idUSBRE92G03I20130319</ref>▼
Στις 17 και 23 Φεβρουαρίου 2013 πραγματοποιήθηκαν οι Προεδρικές Εκλογές με την Κύπρο να πορεύεται πλέον με τον Νίκο Αναστασιάδη ως Πρόεδρο της Δημοκρατίας.
Στις 25 Μαρτίου οι υπουργοί οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο κατέληξαν σε νέο σχέδιο, με βάση το οποίο κουρεύονται κατά 40% οι καταθέσεις των κυπριακών τραπεζών που υπερβαίνουν τα 100.000 €, και συγχωνεύονται οι τράπεζες Κύπρου και Λαϊκή. <ref name=ReutersNewdeal>{{cite news |author=Jan Strupczewski |author2=Annika Breidthardt |title=Last-minute Cyprus deal to close bank, force losses |publisher=Reuters |date=25 March 2013 |url=http://www.reuters.com/article/2013/03/25/us-cyprus-parliament-idUSBRE92G03I20130325 |accessdate=25 March 2013}}</ref><ref name=Ekathimerini>{{cite news |title=Eurogroup signs off on bailout agreement reached by Cyprus and troika |newspaper=Ekathimerini |location=Greece |date=25 March 2013 |url=http://www.ekathimerini.com/4dcgi/_w_articles_wsite1_1_25/03/2013_489702 |accessdate=25 March 2013}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://hellasjournal.com/2014/10/to-terastio-skandalo-tis-laikis-me-ela-ke-ekt/|title=Το τεράστιο σκάνδαλο της Λαϊκής με ELA και ΕΚΤ|last=|first=|ημερομηνία=2014-10-17|website=Mignatiou.com|publisher=|language=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190716132108/https://hellasjournal.com/2014/10/to-terastio-skandalo-tis-laikis-me-ela-ke-ekt/|archivedate=2014-10-17|accessdate=2019-07-16}}</ref> ▼
▲Στις 16 Μαρτίου 2013 επήλθε συμφωνία με την κυπριακή κυβέρνηση στο ποσό των 10 δις €.<ref>{{cite news|url=http://www.rte.ie/news/2013/0316/376965-cyprus-bailout/|title=Eurozone agrees to €10bn bailout package for Cyprus while Cypriots voice anger over deposits levy|work=RTÉ|date=16 March 2013|accessdate=16 March 2013}}</ref> Αποφασίστηκε επίσης να αντληθούν επιπλέον 5,8 δις € με φορολόγηση- κούρεμα των καταθέσεων στις κυπριακές τράπεζες. Το κούρεμα ορίστηκε στο 6,7% για καταθέσεις έως 100.000 € και 9,9% για καταθέσεις που υπερβαίνουν τα 100.000 €.<ref>{{cite news|url=http://www.guardian.co.uk/world/2013/mar/16/cyprus-eurozone-bailout-anger|title=Cyprus eurozone bailout prompts anger as savers hand over possible 10% levy: Angry Cypriots try in vain to withdraw savings as eurozone bailout terms break taboo of hitting bank depositors|newspaper=The Guardian|publisher=Reuters|date16 March 2013|accessdate=16 March 2013}}</ref>
Η συμφωνία απορρίφθηκε από το κυπριακό κοινοβούλιο στις 19 Μαρτίου 2013 με 36 ψήφους κατά (19 [[ΑΚΕΛ]], 8 [[Δημοκρατικό Κόμμα (Κύπρος)|ΔΗΚΟ]], 5 [[ΕΔΕΚ]], 2 [[Ευρωπαϊκό Κόμμα|ΕΥΡΩΚΟ]], 1 [[Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών]], 1 ανεξάρτητος) 19 αποχές ([[Δημοκρατικός Συναγερμός|ΔΗΣΥ]]) και μία απουσία. <ref>http://www.reuters.com/article/2013/03/19/us-cyprus-parliament-idUSBRE92G03I20130319</ref>
▲Στις 25 Μαρτίου 2013 οι υπουργοί οικονομικών της [[Ευρωπαϊκής Ένωσης]] και το [[Διεθνές Νομισματικό Ταμείο]] κατέληξαν σε νέο σχέδιο, με βάση το οποίο κουρεύονται κατά 40% οι καταθέσεις των κυπριακών τραπεζών που υπερβαίνουν τα 100.000 €, και συγχωνεύονται οι τράπεζες Κύπρου και Λαϊκή. <ref name="ReutersNewdeal">{{cite news |author=Jan Strupczewski |author2=Annika Breidthardt |title=Last-minute Cyprus deal to close bank, force losses |publisher=Reuters |date=25 March 2013 |url=http://www.reuters.com/article/2013/03/25/us-cyprus-parliament-idUSBRE92G03I20130325 |accessdate=25 March 2013}}</ref><ref name="Ekathimerini">{{cite news |title=Eurogroup signs off on bailout agreement reached by Cyprus and troika |newspaper=Ekathimerini |location=Greece |date=25 March 2013 |url=http://www.ekathimerini.com/4dcgi/_w_articles_wsite1_1_25/03/2013_489702 |accessdate=25 March 2013}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://hellasjournal.com/2014/10/to-terastio-skandalo-tis-laikis-me-ela-ke-ekt/|title=Το τεράστιο σκάνδαλο της Λαϊκής με ELA και ΕΚΤ|last=|first=|ημερομηνία=2014-10-17|website=Mignatiou.com|publisher=|language=|archiveurl=https://web.archive.org/web/20190716132108/https://hellasjournal.com/2014/10/to-terastio-skandalo-tis-laikis-me-ela-ke-ekt/|archivedate=2014-10-17|accessdate=2019-07-16}}</ref>
== Πολιτικές αναταράξεις ==
Μετά τις αρνητικές εξελίξεις για την κυπριακή οικονομία ξεκίνησε δικαστική έρευνα για την απόδοση ευθυνών στους υπαιτίους. Στις 2 Απριλίου 2013 παραιτήθηκε ο Κύπριος υπουργός οικονομικών [[Μιχάλης Σαρρής]].
Την ίδια περίοδο δημοσίευμα της εφημερίδας «Χαραυγή» ανέφερε πως συγγενικά πρόσωπα του προέδρου Αναστασιάδη φυγάδευσαν από τις κυπριακές τράπεζες καταθέσεις ύψους 22.000.000 €, λίγο πριν αποφασιστεί το κούρεμα <ref>{{cite web | url=http://www.enetenglish.gr/?i=news.en.economy&id=481 | title=Anastasiades requests investigation into allegations against family members | publisher=EnetEnglish | year=2013 | accessdate=1 April 2013}}</ref>, αφήνοντας να νοηθεί ότι είχαν προνομιακή πληροφόρηση.
== Πόρισμα και Ευθύνες ==
Στις 7 Οκτωβρίου 2013 δόθηκε επίσημα στη δημοσιότητα από την τριμελή Ερευνητική Επιτροπή για την οικονομία το πόρισμα σε σχέση με την κατάσταση στην οποία περιήλθε το τραπεζικό σύστημα και η κυπριακή οικονομία και το οποίο θεώρησε ως «πρώτο και κύριο υπαίτιο για την κατάσταση στην οποία περιήλθε η οικονομία της χώρας στα πρόθυρα χρεοκοπίας» τον τέως Πρόεδρο της Δημοκρατίας [[Δημήτρης Χριστόφιας|Δημήτρη Χριστόφια]].
Την έκθεση της Επιτροπής, συνολικά 178 σελίδων, ανέγνωσε στη διάρκεια δημοσιογραφικής διάσκεψης, διάρκειας μιας ώρας και 15 λεπτών, ο Πρόεδρος της Γεώργιος Πικής, ο οποίος, ωστόσο, δεν επέτρεψε στους δημοσιογράφους να υποβάλουν ερωτήσεις <ref>{{Cite web|url=http://www.cna.org.cy/webnews.aspx?a=8679f881b83b4f65a12bcd8f63df7437|title=Η Ερευνητική Επιτροπή για την οικονομία έδωσε στη δημοσιότητα το πόρισμα της (1)|website=www.cna.org.cy|accessdate=2020-04-23}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.stockwatch.com.cy/el/article/dimosionomika-trapezes/porisma-gia-tin-oikonomia|title=Το πόρισμα για την οικονομία|ημερομηνία=2013-10-04|website=Stockwatch - Παράθυρο στην Οικονομία|language=el|accessdate=2020-04-23}}</ref>.
==Ποσοστά ανεργίας==
| |||