Δίας (μυθολογία): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Ετικέτες: μεγάλη αφαίρεση Οπτική επεξεργασία |
μ Αναστροφή της επεξεργασίας από τον 46.176.49.175 (συνεισφ.), επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό V-astro Ετικέτα: Επαναφορά |
||
Γραμμή 1:
{{πηγές|30|05|2015}}{{επιμέλεια|Εικόνες χωρίς λεζάντες}}{{άλλεςχρήσεις3|Δίας}}{{Θεότητα|όνομα=Θεός Δίας|τύπος=Ελληνική|περιγραφή=Θεός του ουρανού, του κεραυνού, της βροντής, του νόμου, της τάξης και της δικαιοσύνης|εικόνα=Statue of Zeus (Hermitage) - Статуя Юпитера.jpg|λεζάντα=Ο Δίας (Ερμιτάζ).|άλλες_ονομασίες=Ζευς, Επόπτης, Παντόπτης, Επόψιος, Ευρύωψ, Πανοπτης, Επιτιμήτωρ, Επωπέτης κ.α.|αντ_ρωμαϊκή=[[Γιούπιτερ]]|αντ_ετρουσκική=[[Τίνια]]|αδέλφια=[[Εστία (μυθολογία)|Θεά Εστία]], [[Δήμητρα (μυθολογία)|θεά Δήμητρα]], [[Ήρα (μυθολογία)|θεά Ήρα]], [[Πλούτωνας (μυθολογία)|θεός Πλούτωνας]] και [[Ποσειδώνας (μυθολογία)|θεός Ποσειδώνας]]. Ο [[Κένταυρος|κένταυρος]] [[Χείρωνας]] ήταν ετεροθαλής αδελφός του.|γονείς=[[Τιτάνες|Τιτάνας]] [[Κρόνος (μυθολογία)|Κρόνος]] και [[Τιτανίδες|Τιτανίδα]] [[Ρέα (μυθολογία)|Ρέα]]|σύμβολα=[[Κεραυνός]], [[Αετός|αετός]], [[Ταύρος|ταύρος]] και [[Βελανιδιά|δρυς]]|κατοικία=[[Όλυμπος]]|σύζυγος=[[Ήρα (μυθολογία)|Θεά Ήρα]]. Πριν από την [[Ήρα (μυθολογία)|Ήρα]] είχε για σύζυγο την [[Ωκεανίδες|Ωκεανίδα]] [[Μήτις (μυθολογία)|Μήτιδα]] και μετά την [[Τιτανίδες|Τιτανίδα]] [[Θέμις|Θέμιδα]].|σύντροφος=[[Διώνη (μυθολογία)|Θεά Διώνη]] (κατά τον [[Όμηρος|Όμηρο]]), [[Δήμητρα (μυθολογία)|θεά Δήμητρα]], [[Περσεφόνη|θεά Περσεφόνη]], [[Μαία (μυθολογία)|Μαία]], [[Σεμέλη]], [[Σελήνη (μυθολογία)|Σελήνη]], [[Αστερία]], [[Λητώ]], [[Μήτις (μυθολογία)|Μήτις]], [[Θέμις]], [[Ευρυνόμη]], [[Μνημοσύνη]], [[Ιώ (μυθολογία)|Ιώ]], [[Ηλέκτρα (Πλειάδα)|Ηλέκτρα]], [[Ιφιάνασσα]], Αιξ ή [[Θύμβρις (μυθολογία)|Θύμβρις]], Ελάρα, [[Κάρμη]], [[Κρήτη (μυθολογία)|Κρήτη]], Ίδα, [[Ευρώπη (μυθολογία)|Ευρώπη]], [[Λάμια]], [[Πανδώρα]], [[Πύρρα]], Φθία, [[Ευρυμέδουσα]], [[Θυία]], [[Θράκη (μυθολογία)|Θράκη]], [[Ιοδάμα]], [[Αντιόπη η Βοιωτή|Αντιόπη]], [[Μαίρα]], Ισονόη, [[Ιοκάστη]], [[Αλκμήνη]], [[Νιόβη]], [[Δανάη]], [[Ταϋγέτη (μυθολογία)|Ταϋγέτη]], [[Λήδα]], [[Καλλιστώ (μυθολογία)|Καλλιστώ]], Σιθνίς και [[Αίγινα (μυθολογία)|Αίγινα]]|τέκνα=[[Αφροδίτη (μυθολογία)|Θεά Αφροδίτη]] (σύμφωνα με τον [[Όμηρος|Όμηρο]]), [[Περσεφόνη|θεά Περσεφόνη]], [[Άρης (μυθολογία)|θεός Άρης]], [[Ήβη (μυθολογία)|θεά Ήβη]], [[Ειλείθυια|θεά Ειλείθυια]], [[Ήφαιστος|θεός Ήφαιστος]] (κατά μια εκδοχή τον σύλλαβε μόνη της η [[Ήρα (μυθολογία)|θεά Ήρα]]), [[Ερμής (μυθολογία)|θεός Ερμής]], [[Διόνυσος (μυθολογία)|θεός Διόνυσος]], [[Έρση (Δροσιά) |Έρση (Δροσιά)]], [[Εκάτη]], [[Απόλλων (μυθολογία)|θεός Απόλλων]], [[Άρτεμις|θεά Άρτεμις]], [[Αθηνά|θεά Αθηνά]], οι [[Μοίρες]] ([[Κλωθώ]], [[Λάχεση|Λάχεσις]], [[Άτροπος]]), οι [[Ώρες (μυθολογία)|Ώρες]] ([[Ευνομία (μυθολογία)|Ευνομία]], [[Δίκη (μυθολογία)|Δίκη]], [[Ειρήνη (μυθολογία)|Ειρήνη]]), οι [[Χάριτες]] ([[Αγλαΐα (μυθολογία)|Αγλαΐα]], [[Ευφροσύνη (μυθολογία)|Ευφροσύνη]], [[Θάλεια (Χάρις)|Θάλεια]]), οι [[Μούσες]] ([[Καλλιόπη (μυθολογία)|Καλλιόπη]], [[Κλειώ]], [[Ευτέρπη]], [[Τερψιχόρη]], [[Ερατώ]], [[Μελπομένη]], [[Θάλεια (Μούσα)|Θάλεια]], [[Πολύμνια]] και [[Ουρανία]]), οι [[Κορύβαντες]] (κατά μία εκδοχή), [[Έπαφος]], [[Αρμονία (μυθολογία)|θεά Αρμονία]] (κατά μία εκδοχή), [[Ενδυμίωνας|Ενδυμίων]], [[Πάνας|θεός Πάνας]], [[Τιτυός]], [[Βριτόμαρτις]], [[Ζαγρεύς]], [[Καρ]], [[Κουρήτες]], [[Κρης (μυθολογία)|Κρης]], [[Μίνωας]], [[Ραδάμανθυς]], [[Σαρπηδόνας|Σαρπηδόνας]], [[Γραικός]], [[Έλλην]], [[Αχαιός (μυθολογία)|Αχαιός]], [[Μυρμιδόνες|Μυρμιδών]], [[Μάγνης]], [[Μακεδόνας (μυθολογία)|Μακεδών]], [[Βιθυνός]], [[Δάρδανος]], [[Θήβη]], [[Ασωπός (μυθολογία)|Ασωπός]], [[Αμφίων]], [[Ζήθος]], [[Λοκρός]], [[Ορχομενός (μυθολογία)|Ορχομενός]], [[Τροφώνιος |Τροφώνιος]], [[Ηρακλής (μυθολογία)|Ηρακλής]], [[Άργος (μυθολογία)|Άργος]], [[Περσέας]], Νεμέα, [[Λακεδαίμονας|Λακεδαίμων]], [[Ωραία Ελένη]], οι [[Διόσκουροι]] ([[Κάστωρ]] και [[Πολυδεύκης]]), [[Αρκάς (μυθολογία)|Αρκάς]], [[Μέγαρος]] και [[Αιακός]]|Τόπος γέννησης=Κρήτη}}
Ο '''Δίας''' ή '''Ζεύς''' σύμφωνα με την αρχαία ελληνική θεογονία είναι ο «Πατέρας των θεών και των ανθρώπων», που κυβερνά τους [[Δώδεκα θεοί του Ολύμπου|Θεούς]] [[Δώδεκα θεοί του Ολύμπου|του Ολύμπου]].
== Όνομα ==
[[Αρχείο:Statue of Zeus.jpg|μικρογραφία|Απεικόνιση του [[Άγαλμα του Ολυμπίου Διός|Αγάλματος του Ολυμπίου Διός]].]]
Ο Δίας ονομαζόταν στα [[Αρχαία Ελληνική γλώσσα|Αρχαία Ελληνικά]] ''Ζευς'', λέξη που στη γενική πτώση ήταν ''του Διός'', (σπανιότερα του ''Ζηνός''), απ' όπου προήλθε και η νεοελληνική ονομασία. Η ετυμολογία της λέξης είναι η εξής: Προέρχεται από την [[Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες|Ινδοευρωπαϊκή]] ρίζα ''*Dyēus'', που σύμφωνα με τους γλωσσολόγους προέρχεται από την πρώτο-ινδο-ευρωπαϊκό θεό της ημέρας *''Dyeus ph<sub>2</sub>tēr'' ("Sky Father") που προέρχεται από την ριζά *''dyeu''- ("to shine")<ref>{{Cite journal|url=http://dx.doi.org/10.5860/choice.49-3594|title=The American Heritage dictionary of Indo-European roots|date=2012-03-01|journal=Choice Reviews Online|issue=07|doi=10.5860/choice.49-3594|volume=49|pages=49–3594-49-3594|issn=0009-4978}}</ref> και div-, που σημαίνει ουρανός και έδωσε ακόμα την ελληνική λέξη ''Θεός'', το [[Λατινική γλώσσα|Λατινικό]] ''Deus'', το [[Βέδες|Βεδικό]] ''Dyaus'', το [[Γερμανικές γλώσσες|Γερμανικό]] ''[[Τυρ|Tiwaz]],'' το [[Σκωτική Γαελική γλώσσα|Γαελικό]] ''Dia,'' [[Ιρλανδική γλώσσα|Αρχαίο Ιρλανδικό]] ''Dia'' που επίσης σημαίνει και Θεός και Μέρα<ref>{{Cite web|url=http://edil.qub.ac.uk/15848|title=eDIL - Irish Language Dictionary|last=edil@qub.ac.uk|website=edil.qub.ac.uk|language=en|accessdate=2018-06-11}}</ref> και άλλες λέξεις σχετικές με το θείο.<ref>{{Cite journal|url=http://dx.doi.org/10.5860/choice.49-3594|title=The American Heritage dictionary of Indo-European roots|date=2012-03-01|journal=Choice Reviews Online|issue=07|doi=10.5860/choice.49-3594|volume=49|pages=49–3594-49-3594|issn=0009-4978}}</ref> Το όνομα βρίσκεται και σε άλλους ινδοευρωπαϊκούς λαούς, τους Ινδούς, τους Όμβρους, τους Λατίνους κ.ά. Η έκφραση ''Ζευς πατήρ'' αντιστοιχεί στο Diespiter (Juppiter) των [[Ρωμαϊκή αυτοκρατορία|Ρωμαίων]], το Jupater των Όμβρων και το Dyaus Pita των αρχαίων [[Ινδία|Ινδών.]] Από την ίδια ριζά προέρχεται και το αγγλικό day που σημαίνει μέρα.<ref>{{Cite web|url=https://www.etymonline.com/word/day|title=day {{!}} Origin and meaning of day by Online Etymology Dictionary|website=www.etymonline.com|language=en|accessdate=2018-06-10}}</ref>
== Μυθολογία==
Ο Δίας είναι ο θεός του ουρανού και του κεραυνού στην ελληνική μυθολογία. Είναι το νεότερο παιδί του [[Κρόνος (μυθολογία)|Κρόνου]] και της [[Ρέα (μυθολογία)|Ρέας]]. Στις περισσότερες παραδόσεις είναι παντρεμένος με την [[Ήρα (μυθολογία)|Ήρα]], αν και στο [[Αρχαία Δωδώνη|μαντείο της Δωδώνης]], σύζυγος του αναφέρεται η [[Διώνη (μυθολογία)|Διώνη]]. Είναι γνωστός για τις ερωτικές περιπέτειες του. Αυτό οδήγησε σε πολλούς ευσεβείς και ηρωικούς απογόνους, συμπεριλαμβανομένων της [[Αθηνά|Αθηνάς]], του [[Απόλλων|Απόλλωνα]], της [[Άρτεμις|Άρτεμης]], του [[Ερμής (μυθολογία)|Ερμή]], της [[Περσεφόνη|Περσεφόνης]] (από την [[Δήμητρα (μυθολογία)|Δήμητρα]]), του [[Διόνυσος|Διόνυσου]], του [[Περσέας|Περσέα]], του [[Ηρακλής|Ηρακλή]], της [[Ωραία Ελένη |Ωραίας Ελένης]], του [[Μίνωας |Μίνωα]] και των [[Μούσες|Μουσών]] (από την [[Τιτάνες|Τιτανίδα]] [[Μνημοσύνη]]). Από την [[Ήρα (μυθολογία)|Ήρα]] έχει αποκτήσει τον [[Άρης (μυθολογία)|Άρη]], την [[Ήβη]] και τον [[Ήφαιστος|Ήφαιστο]] (μια άλλη πηγή λέει ότι η Ήρα γονιμοποίησε τον Ήφαιστο μόνη της), ενώ από τη [[Ωκεανίδες|Ωκεανίδα]] [[Διώνη (μυθολογία)|Διώνη]] απέκτησε την [[Αφροδίτη (μυθολογία)|Αφροδίτη]]. Ο Δίας υπήρξε ανέκαθεν μετεωρολογικός θεός, ελεγκτής της αστραπής, του κεραυνού και της βροχής. Ήταν ο δυνατότερος και σπουδαιότερος όλων των μυθολογικών όντων και θεών. Ο [[Θεόκριτος]] περίπου το 265 π.Χ. έγραψε: «άλλοτε είναι καθαρός ο Δίας, άλλοτε βρέχει». Στο ομηρικό [[έπος]] της [[Ιλιάδα|''Ιλιάδας'']], έστελνε τους κεραυνούς στους εχθρούς του. Άλλα εμβλήματά του, ήταν ο αετός και η ''αιγίς''.
=== Γέννηση ===
Ο [[Τιτάνες|Τιτάνας]] [[Κρόνος (μυθολογία)|Κρόνος]] απέκτησε πολλά παιδιά από τη [[Ρέα (μυθολογία)|Ρέα]]: την [[Εστία (μυθολογία)|Εστία]], την [[Δήμητρα (μυθολογία)|Δήμητρα]], την [[Ήρα (μυθολογία)|Ήρα]], τον [[Άδης|Πλούτωνα]] και τον [[Ποσειδώνας (μυθολογία)|Ποσειδώνα]], αλλά τα κατάπιε όλα τη στιγμή που γεννήθηκαν, αφού είχε μάθει από τη [[Γαία (μυθολογία)|Γαία]] και τον [[Ουρανός (μυθολογία)|Ουρανό]] ότι ο γιος του θα τον ανατρέψει, όπως ο ίδιος είχε ανατρέψει τον δικό του πατέρα. Όταν ο Δίας ήταν έτοιμος να γεννηθεί, η [[Ρέα (μυθολογία)|Ρέα]] ζήτησε από τη Γαία να επινοήσει ένα σχέδιο για να τον σώσει, έτσι ώστε ο [[Κρόνος (μυθολογία)|Κρόνος]] να τιμωρηθεί για τις πράξεις του ενάντια στον πατέρα του Ουρανό και τα παιδιά του. Η Ρέα γέννησε το Δία, παραδίδοντας στον Κρόνο μια πέτρα τυλιγμένη στα σπάργανα, την οποία κατάπιε.
=== Νηπιακή ηλικία ===
[[Αρχείο:Entrance to Cave of Zeus on Ida, 076705.jpg|εναλλ.=|μικρογραφία|269x269εσ|Η «Σπηλιά του Διός» στο Όρος Ίδη της Κρήτης]]
Η [[Ρέα (μυθολογία)|Ρέα]] έκρυψε τον Δία σε μια σπηλιά στο όρος [[Ψηλορείτης|Ίδη της Κρήτης]] και σύμφωνα με διαφορετικές εκδοχές της ιστορίας ανατράφηκε από:
* την Γαία
* μια κατσίκα, την [[Αμάλθεια (μυθολογία)|Αμάλθεια]], ενώ οι Κουρήτες-στρατιώτες (μικρότεροι θεοί) χόρευαν, φώναζαν και χτυπούσαν τα δόρατα στις ασπίδες τους έτσι ώστε ο Κρόνος να μην ακούσει το κλάμα του μωρού.
* μια νύμφη που ονομάζεται Κυνοσούρα, την οποία ο Δίας, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης, την τοποθέτησε ανάμεσα στα αστέρια.
* τη Μελίσσα με κατσικίσιο γάλα και μέλι.
* μια οικογένεια βοσκών με την υπόσχεση ότι τα πρόβατά τους θα σωθούν από τους λύκους.
=== Βασιλιάς των θεών ===
Ο Δίας μετά την ενηλικίωση του ανάγκασε τον Κρόνο να ξεράσει πρώτα την πέτρα και στη συνέχεια τα αδέλφια του, με την αντίστροφη σειρά της κατάποσης. Σε ορισμένες εκδόσεις, η [[Ωκεανίδες|Ωκεανίδα]] [[Μήτις (μυθολογία)|Μήτις]] έδωσε στον [[Κρόνος (μυθολογία)|Κρόνο]] ένα εμετικό για να τον αναγκάσει να ξεράσει τα μωρά. Μαζί με τα αδέλφια του, με τους [[Γίγαντες (μυθολογία)|Γίγαντες]], τους [[Κύκλωπες]] και τους [[Εκατόγχειρες]], ανέτρεψε τον Κρόνο και τους άλλους [[Τιτάνες]] στον αγώνα που ονομάστηκε [[Τιτανομαχία]].
[[Αρχείο:Altes Museum - Antikensammlung 058.JPG|εναλλ.=|μικρογραφία|440x440εσ|O Δίας και ο αετός του]]
== Η Τιτανομαχία ==
{{κύριο|Τιτανομαχία}}
Ο [[Ησίοδος]] μας μεταφέρει τα περί της μυθικής Τιτανομαχίας, αναφέροντας ότι ο Δίας και τα αδέλφια του πολέμησαν εναντίον του Κρόνου και των Τιτάνων για την κυριαρχία επάνω στην Γη. Ορμούμενοι από τον [[Όλυμπος|Όλυμπο]] καταπολέμησαν τους Τιτάνες που είχαν οχυρωθεί στον [[Όθρυς|Όρθυ]]. Ο αμείλικτος αυτός πόλεμος διήρκεσε δέκα χρόνια, ώσπου ο Δίας έλαβε την συμβουλή της Γαίας, να κατέβει στα [[Τάρταρος|Τάρταρα]] και να απελευθερώσει τους αδελφούς των Τιτάνων, τους Κύκλωπες και τους Εκατόγχειρες. Στα Τάρταρα πάλεψε με το μυθικό τέρας [[Κάμπη]] και αφού το νίκησε, απελευθέρωσε τους Κύκλωπες και τους Εκατόγχειρες, οι οποίοι έκτοτε έγιναν σύμμαχοί του. Οι Κύκλωπες από ευγνωμοσύνη έδωσαν στον Άδη και στον Ποσειδώνα πολεμικά όπλα και προμήθευσαν τον Δία με τις αστραπές, τη βροντή και το σφυρί, τα οποία από τότε έγιναν σύμβολα της δύναμής του. Οι δε Εκατόγχειρες συνόδευσαν τον Δία στην μάχη, όπου με την βοήθειά τους οι θεοί νίκησαν τους Τιτάνες καταποντίζοντάς τους στα Τάρταρα βάζοντας για φρουρούς τους, τους Εκατόγχειρες. Τον Κρόνο τον φυλάκισαν μαζί με τους Τιτάνες στα Τάρταρα και όρισαν σαν φρουρό του τη [[Νυξ|Νύχτα]]. Αργότερα, πήρε χάρη και έγινε βασιλιάς των [[Ηλύσια Πεδία|Ηλύσιων Πεδίων]], όπου κοιμόταν αιώνια. Ο Δίας, κατόπιν προτάσεως από την Γαία, αναλαμβάνει την υπέρτατη εξουσία ανάμεσα στους Θεούς και μοιράζει τον κόσμο σε τρία βασίλεια: Τον ουρανό, τη θάλασσα και τον κάτω κόσμο, θέτοντας για αρχηγούς τον εαυτό του, τον Ποσειδώνα και τον Άδη αντίστοιχα.
== Γιγαντομαχία ==
{{κύριο|Γιγαντομαχία}}
Επί της βασιλείας του, ο Δίας απειλήθηκε από τους [[Γίγαντες (μυθολογία)|Γίγαντες]], οι οποίοι με προτροπή της [[Γαία (μυθολογία)|Γαίας]] ζητούσαν να εκδικηθούν την πάταξη των Τιτάνων. Στη Γιγαντομαχία, όπως ονομάστηκε ο πόλεμος που ακολούθησε, ο Δίας αναδείχτηκε νικητής. Οι ολύμπιοι θεοί βοηθούμενοι από τον Ηρακλή και τον Διόνυσο, πάλεψαν και νίκησαν σκοτώνοντας ή κατατροπώνοντας όλους τους Γίγαντες.
== Οικογένεια ==
=== Δίας και Ήρα ===
Ο Δίας ήταν αδελφός και σύζυγος της [[Ήρα (μυθολογία)|Ήρας]]. Με την Ήρα απέκτησε τον [[Άρης (μυθολογία)|Άρη]], την [[Ήβη (μυθολογία)|Ήβη]] και τον [[Ήφαιστος|Ήφαιστο]] (μία άλλη εκδοχή λέει ότι η Ήρα μόνη της γέννησε τον Ήφαιστο, από ζήλια που ο Δίας γέννησε μόνος του την [[Αθηνά]]). Ορισμένοι περιλαμβάνουν στις κόρες τους την [[Ειλείθυια]] (θεά των τοκετών), την [[Άργη]] και την [[Έριδα]]. Πολυτάραχη η σχέση τους, ήταν γεμάτη ραδιουργίες και αντιζηλίες. Περιελάμβανε ακόμη και συνωμοσίες ή εναντίωση του ενός απέναντι στη θέληση του άλλου. Αναφέρεται η άποψη, η έχθρα του ζεύγους ανάγεται στην αντιπαλότητα του πρωταρχικού ζεύγους [[Ουρανός (μυθολογία)|Ουρανός]] - [[Γαία (μυθολογία)|Γαία]] και αντανακλά τη θέση του αρσενικού στα ιστορικά χρόνια της [[πατριαρχία]]ς. Πολλοί μύθοι αναφέρουν την Ήρα να ζηλεύει τις ερωτικές κατακτήσεις του Δία και να είναι εχθρός των ερωμένων και των παιδιών τους. Για έναν χρόνο, μια νύμφη που ονομαζόταν [[Ηχώ]] είχε τη δουλειά να αποσπά την προσοχή της Ήρας από τις υποθέσεις του, μιλώντας της ακατάπαυστα. Όταν η Ήρα ανακάλυψε την απάτη, την καταράστηκε να επαναλαμβάνει τα λόγια των άλλων.
=== Δίας και Μήτις ===
Κατά τον [[Ησίοδος|Ησίοδο]], πρώτη σύζυγος του Δία ήταν η ελκυστική [[Μήτις (μυθολογία)|Μήτις]], θεά της γνώσης. Ο Δίας όμως πήρε χρησμό ότι από τον γιο της Μήτιδας μια μέρα θα έβρισκε την ίδια μοίρα, όπως ο πατέρας του (Κρόνος) και ο παππούς του (Ουρανός), οι οποίοι εκθρονίστηκαν από κάποιο παιδί τους. Αφού όμως, ακόμα και η μέθοδος του Κρόνου είχε αποδειχθεί αναποτελεσματική, αποφάσισε να μην εξουδετερώσει τα παιδιά του, αλλά την ίδια την Μήτιδα πριν αυτή προλάβει να γεννήσει. Έτσι, ο Δίας κατάπιε την Μήτιδα, όπως είχε κάνει ο Κρόνος με τα παιδιά της Ρέας. Η Μήτιδα όμως ήδη εγκυμονούσε την Αθηνά, με αποτέλεσμα να πιάσει τρομερό πονοκέφαλο τον Δία. Ο Ήφαιστος σπεύδοντας να βοηθήσει με τα εργαλεία του, συνέβαλε στην γέννηση της Αθηνάς, η οποία ξεπήδησε πάνοπλη μέσα από το κεφάλι του Δία.
=== Απόγονοι ===
Είναι πολλοί οι μύθοι που παρουσιάζουν τον Δία να έχει ερωτικές σχέσεις με γυναίκες. Γι' αυτό γέννησε πολλούς απογόνους, ενώ χαρακτηριστικό είναι ότι ποτέ κανένας μύθος δεν έχει παρουσιάσει τον Δία ως άκαρπο. Πολλές φορές επίσης, ο Δίας άλλαζε μορφή για να πλησιάσει και να ενωθεί με τις ερωμένες του.
{| class="prettytable"
|- bgcolor="#ffebad"
! Γυναίκα !! Δίας !! Απόγονοι
|-
|[[Θέμις]]||
| οι Μοίρες: [[Κλωθώ]], [[Λάχεση|Λάχεσις]], [[Άτροπος]] και οι Ώρες: [[Ευνομία]], [[Δίκη]], [[Ειρήνη]], κατά άλλους [[Αυξώ|Αὐξώ]], [[Θαλλώ (μυθολογία)|Θαλλώ]], [[Καρπώ]]
|-
|[[Ήρα]]|| ως Κούκος
|[[Ήβη]], [[Ειλείθυια]], [[Άργη]]. Σύμφωνα με τον Όμηρο επίσης: [[Ήφαιστος]], σύμφωνα με τον Ησίοδο επίσης [[Άρης (μυθολογία)|Άρης]]
|- bgcolor="#ffebad"
|-
|[[Αίγινα (μυθολογία)|Αίγινα]]|| ως πύρ ||[[Αιακός]]
|-
|[[Αλκμήνη]]||[[Αμφιτρύων]]||[[Ηρακλής]]
|-
|[[Ανάγκη (μυθολογία)|Ανάγκη]]|| ||[[Αδράστεια]], κατά άλλους τις [[Μοίρες]]
|-
|[[Αντιόπη η Βοιωτή|Αντιόπη]]|| ως Σάτυρος
| οι δίδυμοι [[Αμφίονας της Αντιόπης|Αμφίων]] και [[Ζήθος]]
|-
|[[Αστερία]]|| Αετός
|
|-
|[[Δανάη]]|| ως χρυσή βροχή ||[[Περσέας]]
|-
|[[Δήμητρα (μυθολογία)|Δήμητρα]]||
|[[Περσεφόνη]]
|-
|[[Διώνη (μυθολογία)|Διώνη]]|| ||[[Αφροδίτη (μυθολογία)|Αφροδίτη]]
|-
|[[Ηλέκτρα (Πλειάδα)|Ηλέκτρα]]|| ||[[Ιασίων]], [[Δάρδανος]], [[Αρμονία]]
|-
|[[Ελάρα]]|| ||[[Τίτυος]]
|-
|[[Ευρώπη]]|| ως ταύρος
|[[Μίνωας]], [[Σαρπηδόνας]], [[Ραδάμανθυς]]
|-
|[[Ευρυνόμη]]||
|Οι Χάριτες: [[Αγλαΐα (μυθολογία)|Αγλαΐα]], [[Ευφροσύνη (μυθολογία)|Ευφροσύνη]], [[Θάλεια (Χάρις)|Θάλεια]] και [[Ασωπός (μυθολογία)|Ασωπός]]
|-
|[[Γαραμάντη]]|| ||[[Ίαρβος]]
|-
|[[Ώρα]]|| ||[[Κολάξης]]
|-
|[[Ύβρις]]|| ||[[Παν]]
|-
|[[Ιώ (μυθολογία)|Ιώ]]||
|[[Έπαφος]]
|-
|[[Καλλιστώ (μυθολογία)|Καλλιστώ]]||[[αρκούδα]]||[[Αρκάς]]
|-
|[[Καλύκη]]|| ||[[Ενδυμίων]]
|-
|[[Κάρμη]]|| ||[[Βριτόμαρτις|Βριτόμαρτης]]
|-
|[[Λάμια]]|| || πολλά παιδιά, που σκότωσε η Ήρα
|-
|[[Λητώ]]|| ||[[Άρτεμις]], [[Απόλλων]]
|-
|[[Λήδα]]|| ως κύκνος
| οι [[Διόσκουροι]] Κάστωρ και Πολυδεύκης
|-
|[[Λήδα]] ή [[Νέμεσις]]|| ως κύκνος ||[[Ελένη (μυθολογία)]]
|-
|[[Μαία (μυθολογία)|Μαία]]|| ||[[Ερμής (μυθολογία)|Ερμής]]
|-
|[[Μήτις (μυθολογία)|Μήτις]]|| ||[[Αθηνά]]
|-
|[[Μνημοσύνη]]|| ως βοσκός
| τις [[Μούσες]]: [[Κλειώ]], [[Μελπομένη]], [[Τερψιχόρη]], [[Θάλεια (Μούσα)|Θάλεια]], [[Ευτέρπη]], [[Ερατώ]], [[Ουρανία]], [[Πολυύμνια]], [[Καλλιόπη (μυθολογία)|Καλλιόπη]]
|-
|[[Νιόβη]]|| || Άργος
|-
| μία [[Νύμφη]]|| ||[[Μέγαρος]]
|-
|[[Περσεφόνη]]|| ως φίδι ||[[Ζαγρεύς]]
|-
|[[Πλουτώ]]|| ||[[Τάνταλος]]
|-
|[[Πρωτογένηα|Πρωτογένεια]]|| ||[[Αίθλιος]]
|-
|[[Σεμέλη]]|| ||[[Διόνυσος]]
|-
|[[Ταϋγέτη (μυθολογία)|Ταϋγέτη]]|| ||[[Λακεδαίμων]]
|-
|[[Θάλεια (Θεά)|Θάλεια]]|| || οι [[Παλικοί]]
|}
== Ο Δίας στην Ιλιάδα ==
'''Ραψωδία 2''': Ο Δίας στέλνει τον «πλάνο» θεό Όνειρο στον Αγαμέμνονα με τη μορφή του Νέστορα και τον προτρέπει να επιτεθεί στους Τρώες, γιατί τάχα ήρθε η ώρα να τους νικήσει.
'''Ραψωδία 4:''' Ο Δίας υπόσχεται στην Ήρα την καταστροφή της Τροίας στο τέλος του πολέμου.
'''Ραψωδία 8:''' ο Δίας απαγορεύει σε όλους τους θεούς να μετέχουν στη σύγκρουση και ο ίδιος επισκοπεί το πεδίο της μάχης από το όρος Ίδη.
'''Ραψωδία 14:''' Η Ήρα δανείζεται από την Αφροδίτη τη μαγική ερωτική της ζώνη και παρασύρει το Δία σε ερωτικές περιπτύξεις, ύστερα από τις οποίες ο θεός πέφτει σε βαθύ ύπνο.
'''Ραψωδία 15:''' Ο Δίας ξυπνάει και συνειδητοποιεί ότι ο ίδιος ο αδελφός του ο Ποσειδών βοηθά τους Έλληνες.
'''Ραψωδία 16:''' Ο Δίας είναι αναστατωμένος που δεν θα μπορούσε να βοηθήσει τον Σαρπηδόνα, διότι τότε θα έρχονταν σε αντίθεση με τις προηγούμενες αποφάσεις του.
'''Ραψωδία 17:''' Ο Δίας στενοχωριέται από τη μοίρα του Έκτορος.
'''Ραψωδία 20:''' Ο Δίας αφήνει τους άλλους Θεούς να βοηθήσουν τις αντίστοιχες πλευρές στον πόλεμο.
'''Ραψωδία 24:''' Ο Δίας στέλνει τη Θέτιδα στον Αχιλλέα, για να δώσει το σώμα του Έκτορος.
== Η επιγραφή του όρους Ζας ==
[[File:Ancient Greek inscription, Boundaries of the sacred area of Zeus Pastoral, Naxos, Zas, 080527.jpg|μικρογραφία|Ελληνική επιγραφή που γράφει «Όρος Διός Μηλωσίου» και οδηγεί στην κορυφή του Ζα]]
Σε ένα βράχο στην κορυφή του όρους Ζας υπάρχει με παραφθαρμένα γράμματα η επιγραφή "Όρος Διός Μηλωσίου" (Διός προστάτη των προβάτων).
Το βουνό Ζευς/Ζας αποτελεί την υψηλότερη ορεινή κορυφή, όχι μόνο της Νάξου, αλλά και ολόκληρου του κυκλαδικού συμπλέγματος Το βουνό δεσπόζει πάνω από το χωριό του Φιλωτίου.
== Προσωνυμίες ==
;Μετεωρολογία
* Ουράνιος, * Αιθέριος, * Νεφεληγερέτης, * Εριβρεμέτης (βαριά βροντή), * Υψιβρεμέτης, * Ερίγδουπος, * Αστεροπητής
* Στεροπηγερέτης, * Αργικέραυνος, * Τερπικέραυνος, * Όμβριος, * Υέτιος, * Ικμαίος (καλοκαιρινά μελτέμια), * Καταιβάτης
* Καππώτας, * Κεραυνός, * Ευάνεμος, * Κερασφόρος, * Κελαινεφής (μαύρα σύννεφα)
;Οικογένεια - Οίκος
* Ερκείος (''έρκος''=φράγμα, περίβολος), * Γαμήλιος, * Ηραίος, * Πατήρ, * Πατρώος, * Φράτριος
;Κορυφές βουνών
* Αίνιος, * Ακραίος, * Επάκριος, * Ελλάνιος, * Κορυφαίος , * Λαρίσιος, * Παρνήθιος, * Ιθωμάτας, * Ολύμπιος, * Λύκαιος
;Διάφορα
* Όρκιος (''όρκος''), * Ύπατος, * Μέγιστος, * Άριστος, * Πολιεύς, * Βουλαίος, * Τέλειος, * Ελευθέριος, * Φίλιος , * Ξένιος , * Ικέσιος,
*Φύσιος, * Σωτήρ, * Κτήσιος (''οικουρός'' όφις), * Μειλίχιος, * Καταχθόνιος
<br />
== Γενεαλογικό δένδρο του Δία ==
| |||