Πραξικόπημα της 21ης Απριλίου: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Αναίρεση έκδοσης 8221306 από τον 2A02:587:3A16:4C00:1434:4C0E:14F2:6959 (Συζήτηση) Ετικέτα: Αναίρεση |
Αναίρεση έκδοσης 8221312 από τον Glorious 93 (Συζήτηση) 1) Δεν ήταν "χούντα εναντίον κυβέρνησης", "ήταν κυβέρνηση εναντίον στρατού. 2) Ο Παττακός ήταν ταξίαρχος, οι άλλοι δυο συνταγματάρχες. Είναι προφανές οτι ώς ανώτατος, αυτός ηγήθηκε του κινήματος, ανεξαρτήτως ποιοι κυβέρνησαν μετά.. Ετικέτα: Αναίρεση |
||
Γραμμή 1:
{{Μάχη|τόπος=[[Αθήνα]]|πλευρά2={{Flagicon image|Flag of Greece (1970-1975).svg}} [[Ελληνικός Στρατός]]<br>'''Υποστήρηξη απο:<br>'''{{flag|Ηνωμένες Πολιτείες}}|πλευρά1={{Flagicon|Βασίλειο της Ελλάδας}} [[Βασίλειο της Ελλάδας]]|αρχηγός2='''{{Flagicon image|Flag of Greece (1970-1975).svg}} [[Στυλιανός Παττακός]]'''<br/>{{Flagicon image|Flag of Greece (1970-1975).svg}} [[Γεώργιος Παπαδόπουλος]] <br/>{{Flagicon image|Flag of Greece (1970-1975).svg}} [[Νικόλαος Μακαρέζος]]<br/>|αρχηγός1='''{{Flagicon image|Royal Standard of the Kingdom of Greece (1936-1967).svg}} [[Κωνσταντίνος Β' της Ελλάδας|Κωνσταντίνος Β']]'''<br/>{{Flagicon|Βασίλειο της Ελλάδας}} [[Παναγιώτης Κανελλόπουλος]]<br>{{Flagicon|Βασίλειο της Ελλάδας}} [[Γεώργιος Παπανδρέου]]|αποτέλεσμα=Νίκη των Ενόπλων Δυνάμεων<br/>Εγκαθίδρυση στρατιωτικού καθεστώτος|ημερομηνία=[[21 Απριλίου]]}}
Στις [[21 Απριλίου]] [[1967]], και ενώ είχαν προκηρυχθεί εκλογές για τις [[28 Μαΐου]], μια ομάδα αξιωματικών του στρατού, υπό την ηγεσία του
▲Στις [[21 Απριλίου]] [[1967]], και ενώ είχαν προκηρυχθεί εκλογές για τις [[28 Μαΐου]], μια ομάδα αξιωματικών του στρατού, υπό την ηγεσία του συνταγματάρχη [[Γεώργιος Παπαδόπουλος|Γεωργίου Παπαδόπουλου]], με τη συμμετοχή του ταξίαρχου τεθωρακισμένων [[Στυλιανός Παττακός|Στυλιανού Παττακού]] και του συνταγματάρχη [[Νικόλαος Μακαρέζος|Νικόλαου Μακαρέζου]], όπως και άλλων αξιωματικών του στρατού ξηράς, κατέλαβε την εξουσία με πραξικόπημα, το οποίο οι ίδιοι ονόμαζαν «εθνοσωτήριο επανάσταση» ή «Επανάσταση της 21ης Απριλίου». Την πράξη τους, οι πραξικοπηματίες δικαιολόγησαν ως απαραίτητη προκειμένου να αποφευχθεί αναρχία την οποία σχεδίαζαν κεντροαριστερές ομάδες,<ref>[http://efimeris.nlg.gr/ns/pdfwin.asp?c=125&dc=24&db=04&da=1967 Εφημερίδα "Έθνος", πρωτοσέλιδο άρθρο της [[24 Απριλίου]] 1967, με τίτλο: "Σχέδιον μαχητικής εκδηλώσεως της Κεντροαριστεράς προεκάλεσε την ανάληψιν της Αρχής υπό του Στρατού"]</ref> υποστηρίζοντας ότι έχουν «τρανταχτές» αποδείξεις. Το δημοκρατικό πολίτευμα καταλύθηκε και στην χώρα επιβλήθηκε δικτατορία η οποία κράτησε για επτά χρόνια. Στις [[20 Ιουλίου]] [[1974]], η ξαφνική [[τουρκική εισβολή στην Κύπρο|εισβολή της Τουρκίας στην Κύπρο]] ανάγκασε το καθεστώς της Χούντας του Ιωαννίδη ο οποίος είχε ανατρέψει τον Παπαδόπουλο, να εγκαταλείψει την εξουσία. Η Ε΄ Αναθεωρητική Βουλή των Ελλήνων, με το Δ΄ ψήφισμα στις 8 Ιανουαρίου 1975 χαρακτήρισε την κίνηση της 21ης Απριλίου 1967 πραξικόπημα. Οι τρεις πρωταίτιοι καταδικάστηκαν σε θάνατο ως στασιαστές, ποινή που μετατράπηκε σε ισόβια με απόφαση της [[Κυβέρνηση Κωνσταντίνου Γ. Καραμανλή 1974|κυβέρνησης Καραμανλή]].
== Προηγούμενο γενικό πολιτικό πλαίσιο ==
Γραμμή 41 ⟶ 8 :
[[Αρχείο:Γεώργιος Α. Παπανδρέου 1.jpg|thumb|Ο Γεώργιος Παπανδρέου]]
Η δράση των αντιδημοκρατικών ακροδεξιών ομάδων αυτών εντάθηκε μετά τη νίκη στις [[Ελληνικές βουλευτικές εκλογές 1963|εκλογές του 1963]] της [[Ένωσις Κέντρου|Ενώσεως Κέντρου]] με αρχηγό τον [[Γεώργιος Παπανδρέου (πρεσβύτερος)|Γεώργιο Παπανδρέου]], ο οποίος ήταν μεν αντικομμουνιστής, πίστευε όμως ότι η πολιτική διώξεων κατά των κομμουνιστών μάλλον τους ενίσχυε παρά τους αποδυνάμωνε. Οι πραξικοπηματίες φοβούνταν την πιθανότητα νέας νίκης της [[Ένωσις Κέντρου|Ενώσεως Κέντρου]] στις προσεχείς εκλογές. Μια νίκη της θα σήμαινε ενίσχυση της πτέρυγας του [[Ανδρέας Παπανδρέου|Ανδρέα Παπανδρέου]] και πιθανή κάθαρση του στρατεύματος από τα υπερδεξιά στοιχεία. Μια τέτοια κάθαρση αναμφισβήτητα θα περιλάμβανε πολλά από τα ηγετικά στελέχη του κινήματος. Η προηγούμενη προσπάθεια ελέγχου του στρατεύματος από την κυβέρνηση είχε καταλήξει σε σύγκρουση με τα ανάκτορα και την [[Αποστασία του 1965]]. Αν η Ένωση Κέντρου επανεκλεγόταν, η παρέμβαση των ανακτόρων θα ήταν πολύ πιο δύσκολη.
[[Αρχείο:Andreas Papandreou (1968) 2.jpg|left|thumb|Ο Ανδρέας Παπανδρέου το
Την ίδια στιγμή οι αντιαμερικανικές δηλώσεις του Ανδρέα Παπανδρέου, η χείρα φιλίας που έτεινε προς την [[ΕΔΑ]] και οι προτροπές του για ενίσχυση της φιλίας με τις χώρες του [[Σύμφωνο της Βαρσοβίας|Συμφώνου της Βαρσοβίας]] είχαν θορυβήσει όλους τους δεξιούς θεσμικούς και εξωθεσμικούς παράγοντες, περιλαμβανομένων και των Αμερικανών. Λόγω της προχωρημένης ηλικίας του Γ. Παπανδρέου ο Α. Παπανδρέου διαφαινόταν ως ο διάδοχός του σε περίπτωση νίκης στις επερχόμενες εκλογές.
== Το χρονικό του πραξικοπήματος ==
=== Οι συνωμότες διστάζουν ===
Ο συνταγματάρχης [[Γεώργιος Παπαδόπουλος]], ο ταξίαρχος [[Στυλιανός Παττακός]] και ο συνταγματάρχης [[Νικόλαος Μακαρέζος]] συναντήθηκαν στο αρχηγείο των τεθωρακισμένων στο
Την ίδια μέρα, ο αρχηγός Στρατού
[[Εικόνα:Ζωιτακης.jpg|thumb|
Σύμφωνα με αμφιλεγόμενης αξιοπιστίας μαρτυρίες από τον κύκλο των πραξικοπηματιών και δη του Στυλιανού Παττακού, ο οποίος είχε τη μικρότερη γνώση των πραγματικών παρασκηνίων της συνωμοσίας, ο αντιστράτηγος Ζωιτάκης ενημέρωσε τον Νικόλαο Μακαρέζο για την απόφαση των στρατηγών να στείλουν τον Σπαντιδάκη στον Κωνσταντίνο κι έτσι οι συνταγματάρχες αποφάσισαν να κάνουν το δικό τους πραξικόπημα την ίδια κιόλας νύχτα, για να προλάβουν το πραξικόπημα των στρατηγών.
Γραμμή 74 ⟶ 41 :
Η πρώτη ειδοποίηση που πήρε ο [[Κωνσταντίνος Β΄ της Ελλάδας|βασιλιάς Κωνσταντίνος]] για όσα συνέβαιναν ήταν από τον υπασπιστή του, ταγματάρχη Μιχάλη Αρναούτη, όταν είδε ομάδα στρατιωτών να εισβάλλει στην κατοικία του στο [[Παλαιό Ψυχικό]]. Το τηλέφωνό του όμως νεκρώθηκε και τελικώς συνελήφθη και οδηγήθηκε στο Πεντάγωνο. Από τις βροντές των πυροβολισμών, ξύπνησε και η [[Μαργαρίτα Παπανδρέου]]<ref>Εφιάλτης στην Αθήνα (Nightmare in Athens), Μαργαρίτα Παπανδρέου, Εκδόσεις Prentice-Hall (1970), ISBN 0-13-622423-7</ref>. Η κατοικία του [[Ανδρέας Παπανδρέου|Ανδρέα Παπανδρέου]] ήταν γειτονική του Μιχάλη Αρναούτη. Ένας λοχαγός και τέσσερις κομάντος εισέβαλαν στην οικία και μετά από επεισοδιακή καταδίωξη συνέλαβαν τον Ανδρέα Παπανδρέου. Ο Κωνσταντίνος αμέσως τηλεφώνησε στον πρωθυπουργό [[Παναγιώτης Κανελλόπουλος|Παναγιώτη Κανελλόπουλο]] όπου ο τελευταίος τον πληροφορούσε ότι τον συνελάμβαναν εκείνη ακριβώς τη στιγμή, στις 2.23’ το πρωί.
Η δεύτερη ειδοποίηση ότι βρισκόταν σε εξέλιξη πραξικόπημα ήρθε στις 2.10΄ το πρωί, όταν ο αστυνομικός διευθυντής της Αθήνας Τασιγιώργος άκουσε τις κινήσεις των στρατιωτικών μονάδων και τηλεφώνησε στον υπουργό Δημοσίας Τάξης [[Γεώργιος Ράλλης|Γεώργιο Ράλλη]]. Ο Ράλλης προσπάθησε να τηλεφωνήσει στο [[Τατόι]], αλλά το τηλέφωνό του είχε νεκρωθεί. Κατευθύνθηκε στο γειτονικό αστυνομικό τμήμα, από όπου κατόρθωσε μέσω ασυρμάτου Motorola να συνδεθεί με το βασιλιά. Ο βασιλιάς έδωσε εντολή στον Ράλλη να επικοινωνήσει με τους αξιωματικούς υπηρεσίας των Σωμάτων Στρατού στη [[Θεσσαλονίκη]], την [[Καβάλα]] και σε άλλες πόλεις, να τους θέσει σε κατάσταση συναγερμού και να κινηθούν προς την [[Αθήνα]].
Ο [[Λεωνίδας Κύρκος]] και ο [[Μανώλης Γλέζος]] ήταν από τα πρώτα μέλη της Αριστεράς που συνελήφθησαν. Ο [[Γεώργιος Παπανδρέου (πρεσβύτερος)|Γεώργιος Παπανδρέου]] συνελήφθη από αξιωματικούς στις 2.45΄ λέγοντάς τους, με τα προτεταμένα όπλα προς αυτόν: «''Είναι η πέμπτη φορά που μου συμβαίνει!''».
Γραμμή 98 ⟶ 65 :
Αυτό σήμαινε ότι δεν ίσχυαν πια οι διατάξεις που προέβλεπαν:
*
* Το δικαίωμα της ελεύθερης συγκέντρωσης προσώπων,
* Το δικαίωμα της ίδρυσης και συμμετοχής σε σωματεία,
Γραμμή 115 ⟶ 82 :
''Θα συνέχιζε τας ητιολογημένας -δι' άλλιν περίπτωσιν- ερωτήσεις του εάν δεν τον διέκοπτα, παραδίδων την επιστολήν του Α/ΓΕΣ:''<br>
''- Μεγαλειότατε, σας υποβάλλω αυτήν την επιστολήν του κ. Α/ΓΕΣ εις την οποίαν περιέχονται αι απαντήσεις εις τας ερωτήσεις σας...''<br>
''Παρέλαβεν την επιστολήν, ήρχισε την ανάγνωσιν, δεν νομίζω ότι έφθασεν εις το τέλος. Ήτο επιτεθικός...''".</ref>. Επικαλέσθηκαν τον
=== Ο βασιλιάς υποχωρεί, η χούντα νομιμοποιείται ===
Γραμμή 171 ⟶ 138 :
''Αντιστράτηγος - Αρχηγός ΓΕΣ''"
Ο ελληνικός λαός δέχθηκε το πραξικόπημα με απάθεια. Η σύλληψη
== Επιβολή δικτατορίας ==
Γραμμή 233 ⟶ 200 :
Οι 18 καταδικασθέντες αξιωματικοί για το πραξικόπημα της 21 Απριλίου καθαιρέθηκαν με προεδρικό διάταγμα και υποβιβάστηκαν οριστικά στο βαθμό του στρατιώτη μετά την επικύρωση από τον Άρειο Πάγο της απόφασης του Πενταμελούς Εφετείου, στις 21 Ιουνίου 1976. Διαγράφτηκαν επίσης από τους καταλόγους των στελεχών της εφεδρείας και οι οικογένειές τους θα έπαιρναν μειωμένες συντάξεις.<ref>[[#Κρεμμυδάς|Κρεμμυδάς]], σελ. 127.</ref>
Ο Δημήτριος Σταματελόπουλος ήταν ο μόνος από τους
== Παραπομπές ==
|