Βικιπαίδεια

Κομμουνισμός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Διάσωση 1 πηγών και υποβολή 0 για αρχειοθέτηση.) #IABot (v2.0
Αντικατάσταση της σελίδας με '{{Κομμουνισμός}} οποιος ειναι κομμουμιστης εχει low IQ Κατηγορία:Κομμουνισμό...'
Ετικέτες: Αντικατάσταση μεγάλη αφαίρεση άδειασμα Οπτική επεξεργασία
Γραμμή 1:
{{Κομμουνισμός}}
οποιος ειναι κομμουμιστης εχει low IQ
Ο '''κομμουνισμός''' ως έννοια σχετίζεται με μια μορφή [[κοινωνία]]ς η οποία θα λειτουργεί [[άμεση δημοκρατία|αμεσοδημοκρατικά]] και αποκεντρωμένα. Ο κομμουνισμός θεωρείται η ανώτερη βαθμίδα εξέλιξης του [[Σοσιαλισμός|σοσιαλισμού]].<ref>[http://www.jstor.org/pss/149650 Sherman, Howard. ''The Economics of Pure Communism'']</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.1911encyclopedia.org/Anarchism |title=Άρθρο του αναρχοκομμουνιστή Πιοτρ Κροπότκιν στην Encyclopedia Britannica (1911) |accessdate=2010-01-24 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090930060330/http://www.1911encyclopedia.org/Anarchism |archivedate=2009-09-30 |url-status=dead }}</ref><ref>[http://www.acrewoods.net/politics/ideologies/marxism-and-the-problem-of-the-state ''Marxism and the Problem of State'']: «How can we move to a stateless society? We must first overcome the 'illusory community of equals' (Bonefeld, 2002: 130), created by an abstract, formal equality in law and democratic elections, to establish a socialist state concerned with material equality. To achieve this, the working class would have to overcome the division between the members of civil society and their political representatives. Marx saw a model for this transition in the Paris Commune of 1871, which was governed by councillors elected by universal suffrage who were subject to recall at short notice... ...With this set-up, the state would inevitably wither away because those in positions of power would no longer be privileged in relation to the rest of society (Mandel, 2004, Pierson, 1986: 23).''»</ref><ref>Price, Wayne. ''The abolition of the state: Anarchist and Marxist perspectives, AuthorHouse, 2007</ref> Στον κομμουνισμό, η ύπαρξη του κράτους ως μηχανισμού παγίωσης της εξουσίας της άρχουσας τάξης, όπως και οι ίδιες οι κοινωνικές τάξεις είναι πλέον περιττά.<ref>Μαρξ, Ένγκελς: Κριτική των προγραμμάτων Γκότα και Ερφούρτης</ref> Το ταξικό και εξουσιαστικό δίπολο όλων των προηγούμενων ταξικών κοινωνιών (άρχουσα τάξη και καταπιεζόμενες τάξεις) παύει να υφίσταται, ενώ η κοινωνία οργανώνεται πάνω στην βάση των ελεύθερα συνεταιρισμένων παραγωγών.
 
Το χρήμα στην κομμουνιστική κοινωνία χάνει την ανταλλακτική του αξία και χρησιμοποιείται ως απλή λογιστική μονάδα ανταλλαγής αγαθών (και όχι πια προϊόντων), βάση της αξίας χρήσης των αγαθών αυτών. Τούτο εξηγείται ως εξής: Το χρήμα σε κάθε ταξική κοινωνία έχει διπλό χαρακτήρα. Από τη μια χρησιμοποιείται ως ισοδύναμο ανταλλαγής προϊόντων (πχ ένα σπίτι τόσα χρήματα), από την άλλη όμως έχει την δική του -ανεξάρτητη από τα προϊόντα- αξία. Συσσωρεύεται και είναι μόνο του, πηγή πλούτου και εξουσίας.
 
Αντιθέτως στον κομμουνισμό το γενικό ισοδύναμο ανταλλαγής αγαθών δεν θα επιτρέπει την συσσώρευσή του, συνεπώς θα δρα αποτρεπτικά ως προς την επανεμφάνιση ταξικών διαιρέσεων και ανισοτήτων.<ref>Καρλ Μαρξ: [http://www.biblionet.gr/book/112498/Wheen,_Francis/%CE%9A%CE%B1%CF%81%CE%BB_%CE%9C%CE%B1%CF%81%CE%BE:_%CE%A4%CE%BF_%CE%BA%CE%B5%CF%86%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CE%B9%CE%BF Το κεφάλαιο]</ref><ref>Καρλ Μαρξ: [http://www.zontanos.gr/Karl_marx_Misthos_timi_kai_kerdos.pdf Μισθός, τιμή και κέρδος]</ref><ref>Τάσης, Θεοφάνης. ''Καστοριάδης, μια φιλοσοφία της αυτονομίας'', Εκδ. Ευρασία</ref>
 
Στον κομμουνισμό τα μέσα παραγωγής (γη, εργοστάσια, μεγάλες επιχειρήσεις) αποτελούν κοινωνική / [[κοινότητα|κοινοτική]] ιδιοκτησία και όχι ατομική, ενώ υφίστανται συλλογική διαχείριση από τους εργαζόμενους/παραγωγούς, με στόχο την κάλυψη των υλικών αναγκών όλων των πολιτών κατά το ρητό «''από τον καθένα ανάλογα με τις δυνατότητές του, στον καθένα σύμφωνα με τις ανάγκες του''». Ως πολιτικός χώρος, στο ευρύτερο πλαίσιο της [[Αριστερά (πολιτική)|Αριστεράς]], ο κομμουνισμός εκφράζει αυτήν την προσδοκώμενη κοινωνία μέσω ενός [[σοσιαλισμός|σοσιαλιστικού]] λαϊκού κινήματος το οποίο αντιτίθεται στον [[καπιταλισμός|καπιταλισμό]].
 
Η αντίληψη της κομμουνιστικής κοινωνίας απορρέει -συν τοις άλλοις- από μία κριτική στην [[ανταλλακτική οικονομία]] και στην έννοια της ατομικής ιδιοποίησης του κέρδους που προκύπτει στην παραγωγική διαδικασία,<ref>Marx, Karl. ''The Communist Manifesto''. Penguin, 2002, σελ 25: «To define socialism as the critique of political economy was to obscure the fact that socialism was one of a cluster of highly idiosyncratic forms of that criticism, since it was directed not at the defects of an exchange economy but at the exchange economy itself.»</ref><ref>Schumpeter, Joseph Alois. ''The Theory of Economic Development: An Inquiry Into Profits, Capital, Credit'', University of Chicago Press, 1982, σελ. 176: «In a communistic or non-exchange society in general there would be no interest as an independent value phenomenon. Obviously no interest would be paid. Obviously there would still exist the value phenomena from which interest flows in an exchange economy. But as a special value phenomenon, as an economic quantity, even as a concept, interest would not exist there. It is dependent upon the organization of an exchange economy. Let us formulate this still more precisely. Wages and rent would not be paid in a purely communist organization. But the services of labor and land would still exist there, they would be valued, and their values would be a fundamental element in the economic plan. Nothing of this holds for interest. The agent for which interest is paid simply would not exist in a communist economy. Hence it could not be the object of a valuation. And consequently there could not be a net return corresponding to the interest form of income. Thus interest is indeed an economic category - not created directly by non-economic forces - but one which only arises in an exchange economy. Why there is no interest in a communist society, although there is in an exchange economy?»</ref> ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις έχει περιγραφεί ως οικονομία δώρων.<ref>Αυτός ο ορισμός είναι μάλλον πολύ πλατύς αφού αγκαλιάζει, όπως υπέδειξε ο [[Καρλ Πόπερ]], και την πρώιμη [[Χριστιανισμός|χριστιανική]] [[Εκκλησία]], όπως περιγράφεται από τις ''Πράξεις Αποστόλων''</ref><ref>{{Cite web |url=http://encyclopedia.stateuniversity.com/pages/8720/gift-economy.html |title=Άρθρο της Εγκυκλοπαίδειας Cambridge για την οικονομία δώρων |accessdate=2010-02-16 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081204145831/http://encyclopedia.stateuniversity.com/pages/8720/gift-economy.html |archivedate=2008-12-04 |url-status=dead }}</ref>
 
Ως κομμουνιστές, με μία ευρεία έννοια, μπορούν να περιγραφούν όλοι οι [[μαρξισμός|μαρξιστές]] και οι περισσότεροι [[ελευθεριακός σοσιαλισμός|ελευθεριακοί σοσιαλιστές]] (π.χ. οι [[αναρχοκομμουνισμός|αναρχοκομμουνιστές]]). Κατά τον μαρξισμό η μετάβαση από τον καπιταλισμό προς την κομμουνιστική κοινωνία περιλαμβάνει μια αρχική περίοδο ύπαρξης κράτους -εργατικό μισοκράτος που τείνει προς τον μαρασμό και την εξαφάνιση- στην υπηρεσία της [[εργατική τάξη|εργατικής τάξης]] <nowiki/>και του λαού. Η μεταβατική αυτή περίοδος είναι ο σοσιαλισμός.
 
Η φύση και ο χαρακτήρας των καθεστώτων του λεγόμενου "υπαρκτού σοσιαλισμού" της Ανατολικής Ευρώπης τα οποία κατέρρευσαν κατά το χρονικό διάστημα ανάμεσα στο 1989 και το 1991, διχάζουν το κομμουνιστικό κίνημα σε παγκόσμιο επίπεδο. Σύμφωνα με την γνώμη ορισμένων κομμουνιστών, ο σοσιαλισμός υλοποιήθηκε σε αυτές τις χώρες. Κατά την γνώμη άλλων τμημάτων του κομμουνιστικού κινήματος, στις χώρες του ανατολικού μπλοκ ουδέποτε οικοδομήθηκε -παρά τις τιτάνιες προσπάθειες των λαών- ο σοσιαλισμός (βλ. [[κομμουνιστική επαναθεμελίωση]]). Πολλές φορές ο όρος ''κομμουνισμός'' στην καθομιλουμένη αφορά παρόμοια [[λαϊκή δημοκρατία|λαϊκοδημοκρατικά]] καθεστώτα με [[απολυταρχία|απολυταρχικές]] κυβερνήσεις και ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής από το κράτος και την κρατική/κομματική άρχουσα τάξη, αντί για μία κατάσταση μετάβασης προς την κομμουνιστική κοινωνία (δείτε και το άρθρο [[κομμουνιστικό κράτος]]).
 
== Μαρξισμός ==
 
[[Αρχείο:communist-manifesto.png|thumb|right|[[Το Κομμουνιστικό Μανιφέστο]].]]
Παρόλο που μικρές, αποσπασματικές κομμουνιστικές κοινότητες υπήρξαν στην ανθρώπινη Ιστορία (πρωτόγονος κομμουνισμός), οι [[Καρλ Μαρξ]] και [[Φρίντριχ Ένγκελς]] ήταν οι πρώτοι που έθεσαν στερεή θεωρητική βάση για τον κομμουνισμό ως σοσιαλιστικό πολιτικό κίνημα (είχε προηγηθεί η προσπάθεια του [[Προυντόν]] ο οποίος επίσης ασκούσε κριτική στο κίνητρο του κέρδους και στη μισθωτή εργασία, αλλά διατηρούσε την έννοια της αγοράς και της ιδιωτικής ιδιοκτησίας των μέσων παραγωγής). Ο ευρύτερα γνωστός τύπος θεωρητικής και πολιτικής προσσέγγισης της κομμουνιστικής κοινωνίας είναι ο μαρξισμός και τα διάφορα παράγωγά του ( λενινισμός, συμβουλιακός κομμουνισμός κλπ).
 
== Ιστορία ==
 
Ο μαρξισμός χρησιμοποιεί ως βασική μεθοδολογία για την ανάλυση των κοινωνιών και των τρόπων παραγωγής, την [[υλισμός|υλιστική]] αντίληψη της Ιστορίας. Ο υλισμός ως αντίληψη για τον κόσμο, βασίζεται πάνω στην αρχή που λέει ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα είναι η μόνη υπεύθυνη για το παρόν και το μέλλον της ανθρωπότητας και της κοινωνίας. Η υλιστική αντίληψη της ιστορίας μέχρι τώρα διακρίνει και αναλύει τους εξής τρόπους παραγωγής άρα και τις εξής μορφές κοινωνικής οργάνωσης από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα: [[δουλοκτησία]], [[φεουδαρχία]], [[καπιταλισμός]] και, τελικώς, κομμουνισμός.
 
Οι μορφές/τρόποι οργάνωσης της κοινωνίας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, αναπτύσσονται με βάση τις παραγωγικές σχέσεις (βλ. [[ιστορικός υλισμός]]). Κινητήρια δύναμη της ιστορίας και της εξέλιξης των κοινωνιών και των πολιτισμών είναι η [[πάλη των τάξεων]]. Στη διάρκεια της ανθρώπινης εξέλιξης τα κοινωνικοπολιτικά και οικονομικά συστήματα γεννιούνται, αναπτύσσονται, πεθαίνουν και αντικαθίστανται από νέα.
 
Πολλά κοινωνικά συστήματα τα οποία έχουν αναπτυχθεί και καταστραφεί από την έναρξη της ανθρώπινης Ιστορίας. Ωστόσο, οι κοινωνικές τάξεις και το κράτος δεν υπήρχαν πάντοτε. Δημιουργήθηκαν με την εμφάνιση του αγροτικού [[πολιτισμός|πολιτισμού]], όταν οι νομαδικές φυλές πρωτοεγκαταστάθηκαν και ξεκίνησαν να εξασκούν τη [[γεωργία]]. Πριν από αυτό, οι άνθρωποι ζούσαν σε ένα είδος μη ταξικής κοινωνίας που μπορεί να περιγραφεί ως ''πρωτόγονος ή φυσικός κομμουνισμός''.
 
Ο πρωτόγονος κομμουνισμός τερματίστηκε όταν η γεωργία δημιούργησε τις συνθήκες για ιδιωτική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής (το οποίο, την συγκεκριμένη περίοδο, απλά σήμαινε ιδιωτική ιδιοκτησία της καλλιεργούμενης γης). Αυτή η διαφοροποίηση των ανθρώπων σε γαιοκτήμονες και σε εκείνους που είχαν την ανάγκη να εργαστούν σε γη άλλων για να ζήσουν, είχε ως αποτέλεσμα το δουλοκτητικό σύστημα της [[Αρχαιότητα]]ς. Αυτό το σύστημα τελικά άνοιξε τον δρόμο στον φεουδαλισμό του [[Μεσαίωνας|Μεσαίωνα]], ο οποίος τελικά άνοιξε τον δρόμο στον καπιταλισμό.
 
Ο κομμουνισμός αποτελεί την ανώτατη εξελικτική βαθμίδα της κοινωνίας, στην οποία το κράτος μαραζώνει και τελικά εξαφανίζεται αφού πλέον δεν είναι αναγκαίο και δεν νοείται ατομική ιδιοκτησία των μέσων παραγωγής ή διακριτές κοινωνικές τάξεις. Στον κομμουνισμό η ιδιοκτησία είναι συλλογική και όλοι οι άνθρωποι έχουν ισότιμο κοινωνικό status και δικαιώματα.
 
== Οικονομία ==
 
Ο μαρξισμός προσπαθεί να ερμηνεύσει τα ιστορικά φαινόμενα μέσα από το πρίσμα της [[πάλη των τάξεων|πάλης των τάξεων]]. Η κοινωνία αποτελείται από διάφορες κοινωνικές τάξεις οι οποίες διαφοροποιούνται αντικειμενικά από τη σχέση που έχουν με τα μέσα παραγωγής. Για παράδειγμα, η καπιταλιστική κοινωνία αποτελείται από την [[αστική τάξη]] (τους κεφαλαιοκράτες/καπιταλιστές, στους οποίους ανήκουν τα μέσα παραγωγής) και την [[εργατική τάξη]] ή προλεταριάτο (τους εργάτες, οι οποίοι εργάζονται πουλώντας την εργατική τους δύναμη (διανοητική ή χειρωνακτική) έναντι μισθού για να βγάλουν τα προς το ζην, εφόσον δεν τους ανήκουν μέσα παραγωγής). Ταυτόχρονα όμως η διαστρωμάτωση της καπιταλιστικής κοινωνίας εμπεριέχει και τα μεσαία κοινωνικά στρώματα της πόλης ή της υπαίθρου (ελεύθεροι επαγγελματίες, μικρομαγαζάτορες, αγρότες κλπ) τα οποία σε κρίσιμες στιγμές για την ζωή των ανθρώπων και των κοινωνιών, πολώνονται είτε προς την εργατική, είτε προς την αστική τάξη.<ref>Καρλ Μαρξ: [http://www.zontanos.gr/Karl_marx_Misthos_timi_kai_kerdos.pdf Μισθός, τιμή, κέρδος]</ref><ref>Β. Λένιν: [http://www.marxists.org/ellinika/archive/lenin/works/1917/staterev/VI_Lenin_Kratos_kai_epanastash_greek.pdf Κράτος και επανάσταση]</ref>
 
Η ανθρώπινη εργασία μαζί με τη φύση είναι από την αρχαιότητα ως σήμερα, οι πηγές κάθε πλούτου. Είτε μιλάμε για την εργασία των δούλων στις δουλοκτητικές κοινωνίες της αρχαιότητας, είτε μιλάμε για την εργασία των δουλοπάροικων και των βιοτεχνών στο Μεσαίωνα, είτε για την εργασία των εργατών/εργαζομένων στην σημερινή εποχή. Η [[άρχουσα τάξη]] κάθε κοινωνίας (αρχαίο Ιερατείο, δουλοκτήτες, φεουδάρχες, καπιταλιστές/κεφαλαιοκράτες), καρπώνεται με την βία τον παραγόμενο πλούτο και τον χρησιμοποιεί για να παγιώσει την δύναμή της με στόχο τη διαιώνιση της εξουσίας της σε βάρος των υπόλοιπων κοινωνικών τάξεων.<ref>Φρ. Ένγκελς: [http://www.politeianet.gr/books/9789602247358-engels-friedrich-sugchroni-epochi-i-katagogi-tis-oikogeneias-tis-atomikis-idioktisias-kai-tou-kratous-204614 Η καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους]</ref>
 
Στον καπιταλισμό οι αστοί εκμεταλλεύονται το προλεταριάτο/εργατική τάξη κερδοσκοπώντας από την εργασία των προλεταρίων/εργαζομένων. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται απόσπαση της υπεραξίας που παράγει ο εργαζόμενος, προς όφελος του κεφαλαιοκράτη. Τούτο εξηγείται ως εξής: Τα προϊόντα που παράγονται από τον εργαζόμενο/εργάτη έχουν αξία μεγαλύτερη από το σύνολο του κόστους παραγωγής τους (με ενσωματωμένο και τον μισθό των εργαζομένων/εργατών). Επίσης, ο εργαζόμενος/εργάτης παράγει πολύ περισσότερα προϊόντα από αυτά που θα του έφταναν για να ζήσει εάν δεν υπήρχε το κέρδος του κεφαλαιοκράτη και πληρώνεται λιγότερο από την αξία της εργασίας του. Το κέρδος αυτό το οποίο το έχει παραγάγει η ανθρώπινη εργασία (διανοητική ή/και χειρωνακτική) αλλά το καρπώνεται ο κεφαλαιοκράτης, ονομάζεται υπεραξία.
 
Η εργασία στον κομμουνισμό είναι αντιληπτή όχι ως καταπιεστική ανάγκη αλλά ως μία ευκαιρία δημιουργικής εκδίπλωσης των ικανοτήτων του ατόμου και δεν διαχωρίζεται από τον ελεύθερο χρόνο. Το φαινόμενο της [[φτώχεια]]ς έχει εξαλειφθεί καθώς οι πόροι και τα παραγόμενα αγαθά κατανέμονται ως απαιτείται, ενώ η οικονομική [[παραγωγικότητα]] είναι μεγιστοποιημένη αφού στην αταξική και χωρίς κράτος κομμουνιστική κοινωνία, δεν εμφανίζονται οι εσωτερικές αντιφάσεις του καπιταλισμού μα και κάθε ταξικής κοινωνίας.
 
== Οικολογία ==
 
Ο μαρξισμός και τα κινήματα που εμπνέονται από αυτόν, απορρίπτουν τον καπιταλιστικό τρόπο ανάπτυξης, διότι ο καπιταλισμός στην προσπάθειά του να αναπτυχθεί περαιτέρω, καταστρέφει ρυπαίνοντας τη γη, το περιβάλλον, τον αέρα, τις θάλασσες του πλανήτη. Στην εποχή μας μάλιστα, είναι βάσιμη η κριτική στον καπιταλισμό, ότι ως τρόπος παραγωγής και ως κοινωνικό σύστημα, απειλεί ευθέως την επιβίωση του πλανήτη και συνεπώς και του ανθρώπου.
 
Τα κινήματα που εμπνέονται από τον μαρξισμό, πρεσβεύουν έναν τρόπο ανάπτυξης της ανθρώπινης κοινωνίας σε αρμονία με την φύση (το ανόργανο σώμα της ανθρωπότητας σύμφωνα με τον Μαρξ).<ref>Θέσεις: [http://www.theseis.com/index.php?option=com_content&task=view&id=312&Itemid=29 Για μια μαρξιστική προσέγγιση των προβλημάτων του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων]</ref>
 
== Δημοκρατία ==
 
Ο λαός με «πρωτοπορία» την εργατική τάξη έχει απόλυτο συμφέρον κατά τους μαρξιστές, να ανατρέψει την άρχουσα τάξη και το υπάρχον καπιταλιστικό σύστημα, για να εγκαθιδρύσει τη ''δικτατορία του προλεταριάτου'' ή αλλιώς ''εργατική εξουσία / δημοκρατία'' (ο όρος χρησιμοποιείται σήμερα από πολλούς μαρξιστές, για να τονίσει την ανάγκη αποφυγής της γραφειοκρατικής δικτατορίας ενός πολιτικού κόμματος στο όνομα της εργατικής τάξης και του κομμουνισμού).
 
Η δικτατορία του προλεταριάτου (ή εργατική εξουσία/δημοκρατία), είναι ένας κρατικός μηχανισμός στην υπηρεσία της εργατικής τάξης, ο οποίος σταδιακά αυτοδιαλύεται και η κοινωνία με το πέρασμα του χρόνου γίνεται κομμουνιστική. Η δημοκρατία στην περίοδο της εργατικής εξουσίας εννοείται ως μία εξουσία που ανήκει στο λαό, ασκείται από αυτόν μέσα από τα εργατικά συμβούλια και τις λαϊκές συνελεύσεις, με το κράτος να εξυπηρετεί τα συμφέροντα της πλειοψηφίας και να προστατεύει αυτά τα συμφέροντα από την μειοψηφία της μόλις ανατραπείσας αστικής τάξης.
 
Στον κομμουνισμό οι έννοιες της πολιτικής και της δημοκρατίας θα έχουν χάσει τη σημασία τους, αφού προηγουμένως, μετά τη σοσιαλιστική επανάσταση, θα έχει εμφανιστεί αυτή η πραγματικά δημοκρατική κοινωνία της εργατικής εξουσίας, η [[δικτατορία του προλεταριάτου]], στην οποία σταδιακά οι τάξεις και το κράτος θα εξαφανιστούν.<ref>[http://www.ucl.ac.uk/laws/jurisprudence/jurisprudence-review/content/jr_demarco_2000.pdf ''Marxism and Democracy: Apex and Abrogation''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20040907233519/http://www.ucl.ac.uk/laws/jurisprudence/jurisprudence-review/content/jr_demarco_2000.pdf |date=2004-09-07 }}: «We are considering here a fundamentally different society from the one in which we live; so different that it is hard for those brought up to believe in the egoistic individual to even contemplate. We are considering a society where people fish in the morning and criticise after lunch, where work is not seen as an unfortunate necessity in order to live, but, through its ability to unleash the creativity of the individual, the main reason for life. Work and leisure are no longer separate parts of the day. Productivity has risen to such a high level that there is a surplus of wealth, enough and more for every member of society. Individual differences between members of society are recognised so that those more able to produce wealth do so and those with the most need (e.g. where they have larger families or where disability prevents them from the same level of productive labour) are rewarded to the extent they require. Distribution is voluntary because of the abundance of wealth and the organisation of society. It is a vision where each will take the amount of product he needs, no more and no less. Hence it is a society where a state, regulating the differences between people and organising distribution, is no longer necessary.»</ref> Στη λενινιστική θεωρία και πρακτική η δικτατορία του προλεταριάτου ονομάζεται «σοσιαλιστικό κράτος» και ερμηνεύεται ως ένας πλήρης, συγκεντρωτικός κρατικός μηχανισμός κυβερνώμενος από το λενινιστικό [[πολιτικό κόμμα]], το οποίο καθοδήγησε νωρίτερα την εργατική τάξη προς την [[επανάσταση]]. Οι [[ελευθεριακός μαρξισμός|ελευθεριακοί μαρξιστές]] ερμηνεύουν ωστόσο διαφορετικά την έννοια της δικτατορίας του προλεταριάτου και συνήθως δεν δίνουν έμφαση στον ρόλο των πολιτικών κομμάτων, ενώ οι αναρχοκομμουνιστές απορρίπτουν τελείως μία τέτοια μεταβατική φάση για το πέρασμα στην αταξική και ακρατική κομμουνιστική κοινωνία<ref>Όχι όμως και οι [[αναρχοκολεκτιβισμός|αναρχοκολεκτιβιστές]], οι οποίοι πρεσβεύουν την πλήρη κατάργηση του κράτους μετεπαναστατικά αλλά τη διατήρηση χρήματος και μισθολογικού συστήματος για μία μεταβατική χρονική περίοδο.</ref> και κάθε τύπο [[κοινοβούλιο|κοινοβουλευτικής]] - κομματικής δραστηριοποίησης στο πλαίσιο ενός [[αστική τάξη|αστικού]] κράτους.
 
== Λενινισμός και εθνικά κομμουνιστικά κόμματα ==
Ο ''λενινισμός'' είναι η επαναστατική θεωρία και πρακτική που διατύπωσε και εφάρμοσε ο [[Βλαντιμίρ Λένιν]], κατά την οποία η [[δικτατορία του προλεταριάτου]] καθοδηγείται από ένα επαναστατικό Κόμμα «εμπροσθοφυλακής» ή «πρωτοπορίας». Έτσι οι λενινιστές διακρίνονται από μία συγκεκριμένη ερμηνεία και εφαρμογή του μαρξισμού στηριγμένη στις έννοιες της «πρωτοπορίας» και του [[δημοκρατικός συγκεντρωτισμός|δημοκρατικού συγκεντρωτισμού]], ενώ συνήθως οργανώνονται σε αστικού-κοινοβουλευτικού τύπου πολιτικά κόμματα<ref>Εδώ δεν εννοείται φιλελεύθερα κόμματα, αλλά πολιτικές οργανώσεις που μιμούνται τη δομή τους και συμμετέχουν νομότυπα στις πολιτικές διεργασίες του αστικού κράτους.</ref> τα οποία ονομάζονται [[Κομμουνιστικό Κόμμα|Κομμουνιστικά Κόμματα]].
 
Στην [[Ελλάδα]] όπως και σε ολόκληρο σχεδόν τον κόσμο, το κομμουνιστικό κίνημα δεν είναι ενιαίο. Αντιθέτως είναι πολύμορφο με έντονες τις συμφωνίες αλλά και τις διαφορετικές προσσεγγίσεις στο εσωτερικό του. Στη χώρα μας, ένας από τους βασικούς εκφραστές της κομμουνιστικής ιδεολογίας θεωρείται το [[ΚΚΕ|Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος]], ενώ στην [[Κύπρο]] θεωρείται το [[Ανορθωτικό Κόμμα Εργαζόμενου Λαού]] (Α.Κ.Ε.Λ). Υπάρχουν όμως και άλλα κομμουνιστικά κόμματα ή οργανώσεις, τα οποία απορρίπτουν τον σοσιαλιστικό χαρακτήρα των καθεστώτων του λεγόμενου «υπαρκτού σοσιαλισμού» όπως είναι το [[ΝΑΡ|Νέο Αριστερό Ρεύμα]] (ΝΑΡ) με πρόταγμα την αναγκαιότητα της [[κομμουνιστική επαναθεμελίωση|κομμουνιστικής επαναθεμελίωσης]]. Δρουν και άλλοι μικρότερης εμβέλειας και επιρροής μαρξιστικοί-λενινιστικοί πολιτικοί σχηματισμοί. Ο κομμουνισμός συνήθως αντιπαρατίθεται στο κοινοβουλευτικό επίπεδο με τη [[σοσιαλδημοκρατία]], η οποία επιχειρεί έναν πιο περιορισμένο σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας μέσω διαρκών μεταρρυθμίσεων, στοχευμένων μακροπρόθεσμα σε μεγαλύτερη ισοκατανομή του πλούτου, μέσα στο πλαίσιο όμως του αστικού φιλελευθερισμού και της [[Σύνταγμα|συνταγματικής]] νομιμότητας. Αντιθέτως ο επαναστατικός σοσιαλισμός, όπου συγκαταλέγεται ο λενινισμός παρά τη συμμετοχή του στο κοινοβουλευτικό σύστημα της [[φιλελεύθερη δημοκρατία|φιλελεύθερης δημοκρατίας]], προσβλέπει στην πλήρη ανατροπή του καπιταλιστικού συστήματος και εστιάζει στη διεθνή εργατική τάξη ως κλειδί αυτής της επανάστασης.
 
Οι λενινιστές με τον καιρό έχουν διαφοροποιηθεί σε [[τροτσκισμός|τροτσκιστές]], [[σταλινισμός|σταλινικούς]] (οι ίδιοι συνήθως δεν αυτοαποκαλούνται έτσι) και [[μαοϊσμός|μαοϊκούς]]. Κύρια εστία των διαφωνιών τους είναι η αντίληψή τους για τη σοσιαλιστική φύση της Σοβιετικής Ένωσης μετά τον θάνατο του [[Λένιν]] ή του [[Στάλιν]]. Από την άλλη οι ελευθεριακοί μαρξιστές ανήκουν σε μία πλειάδα σχηματισμών, όπως οι συμβουλιακοί κομμουνιστές (γνωστότερη προσωπικότητα που συνδέεται με τον συμβουλιακό κομμουνισμό, αν και ανήκε σε λενινιστικό κόμμα, είναι η [[Ρόζα Λούξεμπουργκ]]).
 
Στο λενινιστικό κίνημα σήμερα προβάλλεται από ορισμένα τμήματά του η αναγκαιότητα της [[κομμουνιστική επαναθεμελίωση|κομμουνιστικής επαναθεμελίωσης]], η οποία προκύπτει κυρίως από τον τραγικό εκφυλισμό από πολύ νωρίς των καθεστώτων του λεγόμενου «υπαρκτού» σοσιαλισμού και την μετατροπή τους σε ταξικά / εκμεταλλευτικά καθεστώτα στο όνομα του κομμουνισμού, αλλά και από τις αλλαγές που έχουν συντελεστεί στον καπιταλισμό.
 
== Ελευθεριακός σοσιαλισμός ==
Οι ελευθεριακοί σοσιαλιστές δεν έχουν ένα κοινό σημείο αναφοράς. Κύρια χαρακτηριστικά τους είναι η ενεργός πάλη για την έλευση της κομμουνιστικής κοινωνίας, η άρνηση της οργάνωσης σε πολιτικά κόμματα αστικού-κοινοβουλευτικού τύπου και η απόρριψη της μαρξιστικής θεωρίας (είτε συγκεκριμένων όψεών της, είτε όλης της μαρξικής ανάλυσης). Οι ελευθεριακοί μαρξιστές κατ' εξαίρεση δέχονται το έργο του Μαρξ, αλλά το ερμηνεύουν διαφορετικά από τους λενινιστές. Στην ευρύτερη κατηγορία μπορούν να ενταχθούν οι υποστηρικτές του κοινωνικού [[αναρχισμός|αναρχισμού]], οι περισσότεροι [[Αυτόνομο κίνημα|αυτόνομοι]], οι [[καταστασιακοί]], οι [[νεομαρξισμός|νεομαρξιστές]], οι συμβουλιακοί κομμουνιστές και άλλοι. Λόγω της συσχέτισης του κομμουνισμού με τον λενινισμό από τον [[Μεσοπόλεμος|Μεσοπόλεμο]] κι έπειτα, ορισμένες φορές δεν μιλούν για ''κομμουνιστική'' κοινωνία αλλά για ''σοσιαλιστική'' κοινωνία, ''αυτόνομη'' κοινωνία κλπ.
 
Κάθε ελευθεριακή ομάδα μπορεί να συνδέει το όραμα αυτό με διαφορετική πολιτική θεωρία, η οποία συνήθως απορρέει από κάποια κριτική στο μαρξιστικό ή στο μαρξιστικό-λενινιστικό μοντέλο. Όλοι ωστόσο απορρίπτουν τη μεταβατική φάση της δικτατορίας του προλεταριάτου (τουλάχιστον στη λενινιστική εκδοχή της), ενώ κριτική έχουν δεχθεί επίσης ο [[θετικισμός]], ο ιστορικός [[αντικειμενισμός]] και η σύνδεση της έλευσης του κομμουνισμού με τη μεγιστοποίηση της οικονομικής παραγωγής και ανάπτυξης, στοιχεία που ανιχνεύονται ρητά ή υπόρρητα στο έργο του Μαρξ. Αυτές οι εξ αριστερών κριτικές επί του μαρξισμού μπορεί να επεκτείνονται ευρύτερα και σε κριτική επί όλης της οικονομικής επιστήμης, αν και όχι απαραίτητα.
 
== Κριτική ==
Η θεωρητική κριτική που έχει ασκηθεί στον κομμουνισμό είναι η ίδια η σύλληψη της κομμουνιστικής κοινωνίας ως ανεπιθύμητης ή [[ουτοπία|ουτοπικής]] (βλ. [[αντικομμουνισμός]])
 
== Παραπομπές και σημειώσεις ==
<references />
 
== Βιβλιογραφία ==
* [https://web.archive.org/web/20160719182103/http://www.ilhs.tuc.gr/gr/li.htm Βαζιούλιν Β. Α. Η λογική της ιστορίας, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα 2004], 2η εκδ. ΚΨΜ, 2013
* Serge Berstein, ''Δημοκρατίες, αυταρχικά και ολοκληρωτικά καθεστώτα στον 20ό αιώνα'', Ποιότητα
* François και Deborah Furet, ''Passing of an Illusion: The Idea of Communism in the Twentieth Century'', University of Chicago Press, 1999, hardcover, 506 σελίδες, ISBN 0-226-27340-7
*Παυλίδης Π. [https://kapsimi.gr/istoria-kai-kommoynismos Ιστορία και κομμουνισμός], Αθήνα 2017, εκδόσεις ΚΨΜ
 
== Δείτε επίσης ==
=== Έννοιες ===
{{columns-list|3|
* [[Αναρχοκομμουνισμός]]
* [[Αντικομμουνισμός]]
* [[Αυτόνομο κίνημα]]
* [[Ελευθεριακός μαρξισμός]]
* [[Ευρωκομμουνισμός]]
* [[Καπιταλισμός]]
* [[Κομμουνιστική επαναθεμελίωση]]
* [[Κατάλογος κομμουνιστικών κομμάτων]]
* [[Κομμουναλισμός]]
* [[Λενινισμός]]
* [[Μαοϊσμός]]
* [[Μαρξισμός]]
* [[Μετακομμουνισμός]]
* [[Μουτουαλισμός (οικονομική θεωρία)]]
* [[Οικονομικός ντετερμινισμός]]
* [[Σοσιαλδημοκρατία]]
* [[Σοσιαλισμός]]
* [[Σταλινισμός]]
* [[Συνδικαλισμός]]
* [[Τροτσκισμός]]
}}
 
=== Πρόσωπα ===
{{columns-list|3|
* [[Σαλβαδόρ Αγιέντε]]
* [[Λουί Αλτουσέρ]]
* [[Ερνέστο Τσε Γκεβάρα]]
* [[Αντόνιο Γκράμσι]]
* [[Φρήντριχ Ένγκελς]]
* [[Κορνήλιος Καστοριάδης]]
* [[Τόνι Κλιφ]]
* [[Πιοτρ Κροπότκιν]]
* [[Βλαντιμίρ Λένιν]]
* [[Γκέοργκ Λούκατς]]
* [[Ρόζα Λούξεμπουργκ]]
* [[Καρλ Μαρξ]]
* [[Βίκτωρ Αλεξέγιεβιτς Βαζιούλιν]]
* [[Χο Τσι Μιν]]
* [[Ενρίκο Μπερλινγκουέρ]]
* [[Μάρεϋ Μπούκτσιν]]
* [[Νίκος Πουλαντζάς]]
* [[Ιωσήφ Στάλιν]]
* [[Γιόσιπ Μπροζ Τίτο]]
* [[Λέων Τρότσκι]]
* [[Μάο Τσετούνγκ|Μάο Τσε Τουνγκ]]
* [[Αλέκα Παπαρήγα]]
}}
 
=== Πολιτική - Ιστορία ===
*[[Διακήρυξη της Πράγας για την Ευρωπαϊκή Συνείδηση και τον Κομμουνισμό]]
*[[Ευρωπαϊκή ημέρα μνήμης των θυμάτων του Σταλινισμού και του Ναζισμού]]
 
== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
{{Βικιλεξικό|κομμουνισμός|Κομμουνισμός}}
{{commonscat}}
 
=== Διαδικτυακές πηγές πρωτότυπων μαρξιστικών πηγών ===
* [http://www.marxists.org Marxists Internet Archive]
* [http://www.marxist.net Marxist.net]
* [http://www.marxists.org/archive/marx/works/1848/communist-manifesto/index.htm?title= Κομμουνιστικό Μανιφέστο]
* [http://www.gegenstandpunkt.com/english/en_index.html Communism is not exactly dead!]
* [http://samvak.tripod.com/pp61.html Economic and social roots of Communism]
 
=== Σχετικοί σύνδεσμοι ===
* [http://www.kke.gr/ Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδος επίσημη ιστοσελίδα]
* [http://www.narnet.gr/ Νέο Αριστερό Ρεύμα]
* [http://www.koel.gr/ Κομμουνιστική Οργάνωση Ελλάδος]
* [http://www.kokkinonima.gr/ Κόκκινο Νήμα - Κομμουνιστική Εκδοτική Ομάδα]
* [http://www.che-lives.com/ Che-Lives] - δικτυακός τόπος αφιερωμένος στον Τσε Γκεβάρα, όπως και το σχετικό [https://web.archive.org/web/20111021114813/http://revolutionaryleft.com/ forum]
* [https://web.archive.org/web/20051124080829/http://rebelforums.org/ Rebel Alliance Leftist Community]
* [http://users.erols.com/mwhite28/communis.htm Map of Communist History] — Διαδραστικός χάρτης της παγκόσμιας ανάπτυξης του Κομμουνισμού
* [https://web.archive.org/web/20050824064133/http://www.red-revolution.tk/ Κόκκινη Επανάσταση]
 
=== Αντίθετες απόψεις ===
* [https://web.archive.org/web/20051227132833/http://directory.google.com/Top/Society/Politics/Socialism/Opposing_Views/ Google Directory συλλογή άρθρων του Google Directory]
* [https://web.archive.org/web/20050602074121/http://www.cato.org/research/articles/wilkinson-050201.html Capitalism and Human Nature] — Μία απόπειρα αντίκρουσης της θεωρητικής βάσης του κομμουνισμού με βάση την εξελικτική ψυχολογία, υπό καπιταλιστική σκοπιά
* [http://english.epochtimes.com/jiuping.asp The Epoch Times | Nine Commentaries on the Communist Party] — Ανάλυση του κινεζικού κομμουνισμού
 
{{Πολιτική πυξίδα}}
{{Πολιτικές ιδεολογίες}}
{{Authority control}}
 
[[Κατηγορία:Κομμουνισμός| ]]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Κομμουνισμός"