Αλέξανδρος ο Μέγας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Διορθώσεις κειμένου και ορθογραφικά λάθη
Διορθώσεις συντακτικών και ορθογραφικών λαθών
Γραμμή 41:
 
=== Ανάληψη εξουσίας στη Μακεδονία και την υπόλοιπη Ελλάδα ===
[[Αρχείο:Map Macedonia 336 BC-en.svg|thumb|Το [[βασίλειο της Μακεδονίας]] -ερυθρά περιοχή- αμέσως μετά τον θάνατόθάνατο του [[Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας|ΦιλλίπουΦιλίππου Β]]΄. Η Κορινθιακή συμμαχία απεικονίζεται με κίτρινο.|εναλλ.=]]
Όταν δολοφονήθηκε ο Φίλιππος, ο Αλέξανδρος ήταν μονάχα 20 ετών και φαινόταν τρωτός. Μολαταύτα, συγκρότησε τη [[Σωματοφυλακή Αλέξανδρου του Μέγα|δική του σωματοφυλακή]], και κινήθηκε γρήγορα εξουδετερώνοντας όλους τους πιθανούς διεκδικητές του θρόνου, τον οποίο και κατέλαβε. Εισέβαλε μετά στη [[Αρχαία Θεσσαλία|Θεσσαλία]] και προχώρησε προς νότο αναγνωριζόμενος από όλους. Δεν εκδηλώθηκε καμιά επαναστατική κίνηση και το φθινόπωρο του 336 το συνέδριο της Κορίνθου τον ανακήρυξε, όπως είχε ανακηρύξει και τον Φίλιππο, «στρατηγό αυτοκράτορα της Ελλάδος» για την εναντίον των Περσών εκστρατεία.<ref>Διόδωρος Σικελιώτης, XVIΙ 4.15)</ref><ref>ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, Αλέξανδρος[14.1]: «Εἰς δὲ τὸν Ἰσθμὸν τῶν Ἑλλήνων συλλεγέντων καὶ ψηφισαμένων ἐπὶ Πέρσας μετ᾽ Ἀλεξάνδρου στρατεύειν, ἡγεμὼν ἀνηγορεύθη»</ref> Κατά τον Πλούταρχο, στην Κόρινθο ο Αλέξανδρος συνάντησε και τον κυνικό φιλόσοφο [[Διογένης ο Κυνικός|Διογένη]] ωστόσο πολλοί νεότεροι ιστορικοί αμφισβητούν την ιστορικότητα αυτού του γεγονότος, κατατάσσοντάς το στη μεταγενέστερη ανεκδοτολογία που πλάστηκε για τον μακεδόνα βασιλιά<ref>Καλογεροπούλου 1973, σελ. 26, όπου και η έκφραση «πολλοί ιστορικοί».</ref>.
 
Γραμμή 52:
== Οι εκστρατείες ==
{{Κύριο|Πόλεμοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου}}
[[Αρχείο:Εκστρατείες του Μεγάλου Αλεξάνδρου.svg|thumb|Εκστρατείες του Μεγάλου Αλεξάνδρου, με πορεία κατεύθυνσης, απεικόνιση των σχηματισμών των κύριων μαχών, και χρωματική επισήμανση των ιδρυθείσωνιδρυθεισών πόλεων.|εναλλ.=]]
=== Σκοπός ===
Την εκστρατεία κατά των [[Οίκος των Αχαιμενιδών|Περσών]], είχε ήδη αποφασίσει να θέσει σε λειτουργία, μόλις ανέβηκε στον θρόνο της Μακεδονίας. Ο πατέρας του, [[Φίλιππος Β' της Μακεδονίας|Φίλιππος]], είχε ήδη βάλει τις βάσεις αυτού του σχεδίου και του είχε μάθει από παιδί να μην έχει τίποτα άλλο στον νου του παρά αυτόν τον σκοπό{{πηγή}}. Ο Φίλιππος αφού είχε νικήσει τους [[Ιλλυρία|Ιλλυριούς]] και τους [[Θράκη|Θράκες]], τους [[Παίονες]] και τους [[Σκύθες]], δημιούργησε μετά την [[μάχη της Χαιρώνειας (338 π.Χ.)|Μάχη της Χαιρώνειας]] μια ομοσπονδία από ελληνικά κράτη ([[Συνέδριο Κορίνθου]])<ref>ΔΙΟΔΩΡΟΣ ΣΙΚΕΛΙΩΤΗΣ, Βίβλος 16, 89.[3]: «διόπερ ἐν Κορίνθῳ τοῦ κοινοῦ συνεδρίου συναχθέντος διαλεχθεὶς περὶ τοῦ πρὸς Πέρσας πολέμου καὶ μεγάλας ἐλπίδας ὑποθεὶς προετρέψατο τοὺς συνέδρους εἰς πόλεμον. τέλος δὲ τῶν Ἑλλήνων ἑλομένων αὐτὸν στρατηγὸν αὐτοκράτορα τῆς Ἑλλάδος μεγάλας παρασκευὰς ἐποιεῖτο πρὸς τὴν ἐπὶ τοὺς Πέρσας στρατείαν...καὶ τὰ μὲν περὶ Φίλιππον ἐν τούτοις ἦν»</ref><ref>{{cite book|last=Pohlenz|first=Max|title=Freedom in Greek life and thought: the history of an ideal|year=1966|publisher=Springer|isbn=978-90-277-0009-4|page=20|url=http://books.google.com/books?id=zUY71_oc4b0C&pg=PA20&dq=%22league+of+corinth%22+%22hellas%22#v=onepage&q=%22league%20of%20corinth%22%20%22hellas%22&f=false}}</ref> για την απελευθέρωση των [[Αρχαία Ελλάδα|ελληνικών]] [[Αποικία|πόλεων]] της [[Μικρά Ασία|Μικράς Ασίας]] και την τιμωρία των απογόνων του [[Ξέρξης Α' της Περσίας|Ξέρξη]]. Ο Φίλιππος, Έλληνας και ο ίδιος, ήθελε τους υπόλοιπους Έλληνες στο πλευρό του για την σχεδιαζόμενη εκστρατεία κατά των Περσών και ήθελε να αφήσει μια σταθερή Ελλάδα πίσω του όταν ξεκινούσε την εκστρατεία.<ref>{{Cite book|title=Philip of Macedon|first=George|last=Cawkwell|publisher=Faber and Faber|year=1978|location=Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο|page=}}</ref> Η δολοφονία του Φίλιππου άφησε στα χέρια του 20χρονου Αλέξανδρου την αποστολή αυτή.
Γραμμή 73:
{{Κύριο|Μάχη του Γρανικού|Πολιορκία της Μιλήτου|Πολιορκία της Αλικαρνασσού}}
 
Μετά τη διάβαση του Ελλησπόντου, βρέθηκε στα ακρογιάλια της [[Αιολίδα|Αιολίδας]], εκεί που βρίσκονται σήμερα τα βορειοδυτικά παράλια της [[Τουρκία]]ς. Αμέσως μετά την απόβαση του στρατού, τέλεσε θυσίες και επισκέφτηκε την [[Τροία]].[[Αρχείο:Charles Le Brun, Le Passage du Granique, 1665.png|thumb|Αναπαράσταση της [[μάχη του Γρανικού|μάχης του Γρανικού]], όπου ο [[Κλείτος ο Μέλας]] διακρίνεται στο κέντρο δίπλα από τον Αλέξανδρο να τον σώζει από το χτύπημα του [[Σπιθριδάτης|Σπιθριδάτη]] - [[Σαρλ Λε Μπραν]], 17ος αιώνας, [[Λούβρο]]|εναλλ.=]]
Ο Αλέξανδρος οδήγησε τον στρατό του στον ποταμό [[Γρανικός ποταμός|Γρανικό]], όπου περίμεναν για να δώσουν μάχη οι περσικές δυνάμεις, οδηγούμενες από τους τοπικούς σατράπες και τον [[Μέμνων ο Ρόδιος|Μέμνονα τον Ρόδιο]]. Η [[μάχη του Γρανικού]], που έγινε τον Μάιο του [[334 π.Χ.]] ανέδειξε νικητή τον Αλέξανδρο. Ο ίδιος ο Αλέξανδρος κινδύνευσε, αλλά σώθηκε από την παρέμβαση του [[Κλείτος ο Μέλας|Κλείτου]],<ref>Πλούταρχος, Βίοι Παράλληλοι: Αλέξανδρος, 16</ref> και κατόπιν οι Πέρσες αιφνιδιάστηκαν από το μακεδονικό ιππικό που διέσχισε τον ποταμό και τράπηκαν σε φυγή. Οι απώλειες των Μακεδόνων ήταν μόνο 110 άνδρες, ενώ ανάμεσα στους Πέρσες νεκρούς υπήρξαν και πολλοί άρχοντές τους.
 
Γραμμή 84:
Την άνοιξη του [[333 π.Χ.]] ο Μακεδόνας βασιλιάς κατέλαβε την [[Καππαδοκία]] και προωθήθηκε προς τις [[Κιλίκιες πύλες]]. Παρέμεινε όμως στην [[Ταρσός|Ταρσό]] μέχρι τον Οκτώβριο για να αναρρώσει από μια βαριά ασθένεια.<ref>Αρριανός, ''Αλεξάνδρου Ανάβασις'', Β' 4,8</ref> Για να εξασφαλίσει την κυριαρχία στη θάλασσα, ξεκίνησε πορεία προς τη [[Φοινίκη]] όπου ήταν η βάση του ναυτικού των Περσών. Ο [[Δαρείος Γ΄ της Περσίας|Δαρείος Γ΄]] συγκέντρωσε τεράστιες δυνάμεις στη [[Βαβυλώνα]], με διοικητή τον ίδιο και κινήθηκε προς την [[Κιλικία]] εναντίον του Αλέξανδρου. Ο Αλέξανδρος διέβη τις Κιλίκιες πύλες για να συναντήσει τον Δαρείο Γ΄, ο οποίος όμως κατάφερε να φέρει τον στρατό του στα νώτα του Αλεξάνδρου.
 
[[Αρχείο:Napoli BW 2013-05-16 16-25-06 1 DxO.jpg|thumb|Ο Αλέξανδρος νικά τον [[Δαρείος Γ'|Δαρείο]] στη [[μάχη της Ισσού]]. Ψηφιδωτό από την [[Πομπηία]], αντίγραφο ελληνικού πρωτοτύπου, [[Αρχαιολογικό Μουσείο Νάπολης]].|εναλλ.=]]
 
Η [[μάχη της Ισσού|μάχη]] δόθηκε στην αμμώδη πεδιάδα της [[Ισσός|Ισσού]]. Ο Αλέξανδρος κατόρθωσε να ανοίξει ρήγμα στην παράταξη του περσικού στρατού και το ιππικό του με επικεφαλής τον ίδιο, πραγματοποίησε πλευρική επίθεση και βρέθηκε στα νώτα του Δαρείου Γ΄. Ο Δαρείος Γ΄ τράπηκε σε φυγή, αφήνοντας στα χέρια του νικητή τη σκηνή, τη μητέρα, τη σύζυγό του και πολλά λάφυρα.<ref>Αρριανός, ''Αλεξάνδρου Ανάβασις'', Β' 11-12</ref>
Γραμμή 159:
{{Κύριο|Μάχη του Υδάσπη}}
 
[[Αρχείο:The phalanx attacking the centre in the battle of the Hydaspes by Andre Castaigne (1898-1899).jpg|thumb|Η μάχη στον [[Υδάσπης|Υδάσπη]] ποταμό. Έργο του [[Αντρέ Κασταίν]] (''André Castaigne''), 1899.|εναλλ.=]]Πριν συνεχίσει την πορεία, ο Αλέξανδρος τέλεσε μεγαλοπρεπείς θυσίες και γυμνικούς και ιππικούς αγώνες δίπλα στον ποταμό. Την άνοιξη του 326 π.Χ., ο στρατός πέρασε στην απέναντι όχθη, μέσω μεγάλης γέφυρας που είχε κατασκευαστεί για τον σκοπό αυτό και θεωρείται τεχνικό κατόρθωμα. Στην αντίπερα όχθη εκτεινόταν το κράτος του συμμάχου του, Ταξίλη. Το εκστρατευτικό σώμα το υποδέχθηκε τιμητικά ο ίδιος ο Ταξίλης στην πρωτεύουσά του, τα [[Τάξιλα]] (σημ. Σαχ Ντέρι, στο Πακιστάν), πολυάνθρωπη και πλούσια πόλη και μεγάλο κέντρο του [[Βραχμανισμός|Βραχμανισμού]]. Ο Αλέξανδρος αντάμειψε με μεγάλο χρηματικό ποσό τον Ταξίλη για τις υπηρεσίες του, τον κατέστησε όμως υποτελή και άφησε φρουρά στα Τάξιλα. Εκεί οι επιστήμονες που ακολουθούσαν τον στρατό του Αλεξάνδρου άρχισαν να μελετούν τη χλωρίδα της Ινδίας, ενώ εντύπωση τους προκάλεσαν οι γυμνοί μοναχοί, τους οποίος ονόμασαν «γυμνοσοφιστάς». Τότε ο Αλέξανδρος έστειλε τον [[Ονησίκριτος|Ονησίκρητο]], μαθητή του [[Διογένης ο Κυνικός|Διογένη]], για να συζητήσει μαζί τους. Ένας από αυτούς, ο [[Καλανός|Κάλανος]], ακολούθησε τον στρατό στη μετέπειτα πορεία του. Στα Τάξιλα τότε κατέφθασαν πρεσβείες από τις γύρω χώρες, δηλώνοντας υποταγή, εκτός από τον θαρραλέο Πώρο ο οποίος έστειλε το μήνυμα πως θα περιμένει, ένοπλος, τον Αλέξανδρο στον Υδάσπη.{{Sfn|Καλογεροπούλου|1973|pp=177-178}} Ακολούθως ο Αλέξανδρος συνέχισε την πορεία του προς τον ποταμό [[Υδάσπης|Υδάσπη]], όπου ο βασιλιάς Πώρος περίμενε στην απέναντι πλευρά με συγκεντρωμένο στρατό, ώστε να τον εμποδίσει να περάσει. Ο Αλέξανδρος έστειλε στρατιώτες να μεταφέρουν αποσυναρμολογημένα τα πλοία που είχαν χρησιμοποιηθεί στη διάβαση του Ινδού, και με την υπόλοιπη δύναμη και ενισχυμένος από 5.000 Ινδούς συνέχισε για τον [[Υδάσπης|Υδάσπη]].
 
Η διάβαση του ποταμού ήταν δύσκολη, αλλά τελικά έγινε με επιτυχία τον Ιούλιο του 326 π.Χ., ώστε να ακολουθήσει [[Μάχη του Υδάσπη|μεγάλη μάχη]] μεταξύ του στρατού του Αλεξάνδρου και του στρατού του Πώρου ο οποίος ανερχόταν σε 4.000 ιππείς, 300 άρματα, 200 πολεμικούς [[Ελέφαντας|ελέφαντες]] και 30.000 πεζούς. Οι Μακεδόνες, οι οποίοι διέθεταν 15.000-20.000 πεζούς και 5.000 ιππείς, αντιμετώπισαν με ευκολία το ιππικό του Πώρου και τελικά κατάφεραν να υπερισχύσουν στην πρωτόγνωρη γι' αυτούς μάχη εναντίον μεγάλου αριθμού ελεφάντων, κερδίζοντας δύσκολη και σπουδαία νίκη.{{Sfn|Heckel|2007|p=116}} Ο Αλέξανδρος φέρθηκε τιμητικά στον ηττημένο Ινδό βασιλιά και τον άφησε να βασιλεύει στη χώρα του, ως σύμμαχός του, αφού με τον συμφιλίωσε με τον Ταξίλη. Οι αρχαίοι συγγραφείς παραδίδουν πως ο Αλέξανδρος φέρθηκε με αυτόν τον τρόπο επειδή εντυπωσιάστηκε από την υπερήφανη στάση του Πώρου. Όμως είναι γνωστό πως φέρθηκε με τον σκληρότερο τρόπο σε άλλους ηττημένους, όπως στην Τύρο, τη Γάζα και τη Σογδιανή Πέτρα. Έτσι είναι πιθανότερο πως δεν πείραξε τον Πώρο από πολιτικό υπολογισμό, καθώς επιθυμούσε να έχει ένα ισχυρό συμμαχικό βασίλειο ως ασπίδα των δικών του συνόρων.{{Sfn|Heckel|2007|p=120}}
Γραμμή 262:
 
=== Θάνατος ===
[[Αρχείο:Mid-nineteenth century reconstruction of Alexander's catafalque based on the description by Diodorus.jpg|thumb|Η νεκρική άμαξα του Αλεξάνδρου, (αναπαράσταση του 19ου αιώνα σύμφωνα με την περιγραφή του [[Διόδωρος Σικελιώτης|Διόδωρου του Σικελιώτη]])|εναλλ.=]]Λίγο πριν την αναχώρηση για την Αραβία, στις 2 προς [[3 Ιουνίου]] [[323 π.Χ.]] συμμετείχε σε συμπόσιο έπειτα από το οποίο εκδήλωσε πυρετό, που διήρκεσε και τις επόμενες ημέρες αναγκάζοντάς τον να μεταθέσει την ημερομηνία αναχώρησης. Μετά από μια σύντομη βελτίωση της υγείας του κατέρρευσε ξανά, χωρίς να μπορεί να περπατήσει ή να μιλήσει. Η φήμη ότι είχε ήδη πεθάνει ανάγκασε τους στρατηγούς του να επιτρέψουν σε όλους τους στρατιώτες του να περάσουν από το κρεβάτι του για να τον αποχαιρετίσουν. Με τη συνολική ασθένεια να διαρκεί 10 ημέρες, πέθανε στις [[13 Ιουνίου]] [[323 π.Χ.]].
 
Σύμφωνα με τις μαρτυρίες, το σώμα του καθαρίστηκε και τοποθετήθηκε σε ένα γυάλινο φέρετρο γεμάτο [[μέλι]].<ref>{{cite book|author=Scott Steedman |others= Μετάφραση: Δήμος Αυγερινός |title=Αρχαία Αίγυπτος |publisher=Εκδόσεις Πατάκη |location=Αθήνα |year=1998 |isbn= 960-600-099-0 |page=129}}</ref> Το σώμα του παρέμεινε στη Βαβυλώνα για δύο έτη, έως και το 321 π.Χ., οπότε και πήρε το δρόμο της επιστροφής για την Ελλάδα ώστε να ταφεί στη Μακεδονία. Ο [[Πτολεμαίος ο Σωτήρ|Πτολεμαίος]] όμως, μεσολάβησε και απέσπασε το σώμα του Αλέξανδρου ενώ βρισκόταν σε πορεία προς τη Μακεδονία, παίρνοντάς το στην Αίγυπτο της οποίας ήταν ο κυβερνήτης. Ανάλογα με τις μαρτυρίες, το σώμα του τοποθετήθηκε είτε στη [[Μέμφις (Αίγυπτος)|Μέμφιδα]] αρχικά -με την [[Αρχαία Αλεξάνδρεια|Αλεξάνδρεια]] να είναι μόνο ένας μικρός οικισμός την εποχή εκείνη-, και αρκετά αργότερα στην Αλεξάνδρεια όταν αυτή επεκτάθηκε, είτε στην Αλεξάνδρεια από την αρχή.
Γραμμή 273:
=== Συγγενείς και απόγονοι ===
[[Αρχείο:Thessaloniki Alexander the Great statue.png|thumb|
Άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην παραλία της [[Θεσσαλονίκη]]ς. Η πόλη πήρε το όνομά της από τη [[Θεσσαλονίκη της Μακεδονίας]], ετεροθαλή αδερφή του Αλεξάνδρου.|εναλλ.=]]
Ο γιος του Αλέξανδρου με τη [[Ρωξάνη]], ονομάστηκε επίσης Αλέξανδρος, και γεννήθηκε το 323 π.Χ. λίγους μήνες μετά τον θάνατό του. Ως ο [[Αλέξανδρος Δ΄ της Μακεδονίας|Αλέξανδρος Δ]]΄ αναγνωρίστηκε πλέον ως ο νόμιμος διάδοχος της αυτοκρατορίας το 321 π.Χ. με τη [[Συμφωνία του Τριπαραδείσου]], δολοφονήθηκε όμως μέσω δηλητηρίασης όταν ήταν 13 ετών, μαζί με τη μητέρα του Ρωξάνη στην [[Αμφίπολη]] περίπου το 310 π.Χ., μετά από παρέμβαση του [[Κάσσανδρος|Κασσάνδρου]].
 
Γραμμή 299:
Ο Αλέξανδρος παντρεύτηκε τρεις φορές: Τη [[Ρωξάνη]], κόρη του ευγενή της [[Σογδιανή|Σογδιανής]] [[Οξυάρτης|Οξυάρτη]] της [[Βακτρία|Βακτρίας]],<ref>Ahmed, S. Z. (2004), ''Chaghatai: the Fabulous Cities and People of the Silk Road'', West Conshokoken: Infinity Publishing, σελ. 61.</ref><ref>Strachan, Edward and Roy Bolton (2008), ''Russia and Europe in the Nineteenth Century'', Λονδίνο: Sphinx Fine Art, σελ. 87, {{ISBN|978-1-907200-02-1}}.</ref><ref>Livius.org. "[http://www.livius.org/articles/person/roxane/ Roxane]." ''Articles on Ancient History''. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2016</ref>. Για πολιτικούς λόγους, τις Περσίδες πριγκίπισσες [[Στάτειρα Β΄]] και [[Παρυσάτιδα]], η μεν πρώτη κόρη του [[Δαρείος Γ΄ της Περσίας|Δαρείου Γ΄]], η δε δεύτερη κόρη του [[Αρταξέρξης Γ΄ της Περσίας|Αρταξέρξη Γ΄]].<ref name="Carney">{{citation|last=Carney|first=Elizabeth Donnelly|title=Women and Monarchy in Macedonia|date=2000|location=Νόρμαν, Οκλαχόμα, Η.Π.Α.|publisher=University of Oklahoma Press|isbn=0-8061-3212-4}}</ref> Φαίνεται πως είχε δύο γιους, τον [[Αλέξανδρος Δ΄ της Μακεδονίας|Αλέξανδρο Δ΄ της Μακεδονίας]] με τη Ρωξάνη και, ενδεχομένως, τον [[Ηρακλής ο Μακεδών|Ηρακλή]] με την ερωμένη του [[Βαρσίνη]]. Έχασε άλλο ένα παιδί όταν η Ρωξάνη απέβαλε στη Βαβυλώνα.<ref>{{cite web|url=http://www.livius.org/aj-al/alexander01/alexander_iv.html|title=Alexander IV|last=|first=|date=|website=|publisher=Livius|archiveurl=|archivedate=|accessdate=13 Δεκεμβρίου 2009}}</ref>{{sfn|Renault|2001|p=100}}
 
Ο Αλέξανδρος είχε στενή σχέση με τον φίλο, στρατηγό και σωματοφύλακά του [[Ηφαιστίωνας|Ηφαιστίωνα]], γιο Μακεδόνα ευγενούς.{{sfn|Green|1991|pp=465}} Ο θάνατος του Ηφαιστίωνα συγκλόνισε τον Αλέξανδρο. Αυτό το συμβάν μπορεί να συνέβαλε στην επιδείνωση της υγείας και της ψυχικής του κατάστασης κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών της ζωής του.{{sfn|Green|2007|pp=23–24}}<ref name="AMD">{{cite journal |last1=Oldach|first1= DW |last2= Richard|first2= RE |last3= Borza|first3= EN | last4 = Benitez| first4= RM |title=A mysterious death |journal= N. Engl. J. Med. |volume= 338 |issue= 24 | pages = 1764–69 |date=Ιούνιος 1998 |pmid=9625631 |url=http://content.nejm.org/cgi/pmidlookup?view=short&pmid=9625631&promo=ONFLNS19 |doi= 10.1056/NEJM199806113382411}}</ref>Πιθανώς αυτή η ακραία θλίψη να είναι το κλειδί της ερμηνείας της σχέσης μεταξύ των δύο ανδρών. Σε ταφικό μνημείο μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου, απεικονίζονται οι δυο τους ως δίδυμοι με απαλό ανδρόγυνο πρόσωπο. Ίσως ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου δώσει περισσότερα στοιχεία για την σχέση μεταξύ των δυο ανδρών.{{sfn|Wood|2001|p=28}} Ο [[Κλαύδιος Αιλιανός]], στη συλλογή του ανέκδοτων ιστοριών ''Ποικίλη Ιστορία'', γράφει για την επίσκεψη του Αλέξανδρου στην [[Τροία]], όπου «όταν ο Αλέξανδρος στεφάνωσε τον τάφο του [[Αχιλλέας|Αχιλλέα]] και ο Ηφαιστίωνας αυτόν του [[Πάτροκλος|Πατρόκλου]], ο τελευταίος αποκρίθηκε ότι ήταν ''ερώμενος'' του Αλέξανδρου, ακριβώς όπως ο Πάτροκλος ήταν για τον Αχιλλέα».<ref name="AelXII7">{{Citation | last = Aelian | title = Varia Historia | chapter-url = https://el.wikisource.org/wiki/Ποικίλη_Ιστορία/ιβ#π.7 | volume = XII | chapter = 7}}</ref> Ωστόσο ο Καναδός ιστορικός Βάλντεμαρ Χέκελ (Waldemar Heckel) είναι σχεδόν βέβαιος ότι η ιστορία αυτή δημιουργήθηκε μετά τον θάνατο των δύο ανδρών{{Sfn|Heckel|2008|p=65}}. Για τη φύση της σχέσης των δύο ανδρών, ο ίδιος ιστορικός υποστηρίζει πως δεν είναι δυνατό να εξακριβωθεί αν υπήρχε ερωτικό στοιχείο σε αυτή τη σχέση αλλά είναι βέβαιο πως δεν επηρέασε σοβαρά τις πολιτικές του ενέργειες. Όμως κάποιες από τις υπερβολικές αντιδράσεις του Αλεξάνδρου κατά τον θάνατο του Ηφαιστίωνα, αν και ειλικρινείς, είχαν οπωσδήποτε πολιτικές επιπτώσεις.{{Sfn|Heckel|2008|p=149}} Όπως καταγράφει η Αμερικανίδα ιστορικός Τζιν Ριμς (Jeanne Reames) οι περισσότεροι από τους νεότερους ιστορικούς, ιδιαίτερα από τη δεκαετία του 70 και έπειτα, θεωρούν πως η σχέση του Μεγάλου Αλεξάνδρου με τον [[Ηφαιστίωνας|Ηφαιστίωνα]] ήταν κάτι περισσότερο από [[Πλατωνικός έρωτας|πλατωνική]].<ref>{{harvnb|Reames|1999|p=81}}=: "''Most recent Alexander historians - especially those writing after Stonewall- assume that the friendship of Alexander the Great and Hephaistion Amyntoros was "not purely platonic''". Η Reames παραθέτει μια σειρά από ιστορικούς που αποδέχονται ή απορρίπτουν τον εν λόγω ισχυρισμό. Ως "Stonewall| αναφέρει συγκεκριμένο γεγονός του 1969.</ref> Οι περισσότεροι Έλληνες ιστορικοί αρνούνται με κάθε τρόπο μια τέτοια ιδέα.<ref>{{harvnb|Reames|1999|p=81}}=: Most Greek historians still make every attempt to deny homoerotic interests on the part ofAlexander: see Green 1989, for amusing commentary on the whole situation. 'Stonewall' is a reference to the famous riot between police and drag queens at Stonewall Inn, 57 Christopher Street in Greenwich Village, New York City, on June 28,1969, which began the quest by gays and lesbians for civil. rights.</ref>[[Αρχείο:Statue of Alexander the Great riding Bucephalus and carrying a winged statue of Nike (square of Alexander the Great) in Pella city (6914833428).jpg|μικρογραφία|Αλεξανδρος"Αλέξανδρος, [[Βουκεφάλας]], και [[Νίκη (μυθολογία)|Νίκη]]," (χάλκινο άγαλμα στην πλατεία Μ. Αλεξάνδρου της [[Αρχαία Πέλλα|ΠέλλαΠέλλας]])|εναλλ.=]]Στην ''Εγκυκλοπαίδεια της Ομοφυλοφιλίας'', στο λήμμα για τον Μεγάλο Αλέξανδρο, αναφέρεται πως, μολονότι είχε σχέσεις με αρκετές γυναίκες, από μικρή ηλικία είχε πάθος με τα όμορφα αγόρια και παραπέμπει στους ''[[Δειπνοσοφισταί|Δειπνοσοφιστές]]'' του [[Αθήναιος ο Ναυκρατίτης|Αθηναίου]].{{sfn|Johansson|2016|p=39-40}} Αναφέρεται επίσης η σχέση του και με τον όμορφο [[Ευνούχος|ευνούχο]] Βαγώα, πρώην αγαπημένο του [[Δαρείος Γ΄ της Περσίας|Δαρείου]].{{sfn|Johansson|2016|p=39-40}} Στην ''Εγκυκλοπαίδεια του αρχαίου ελληνικού κόσμου'', αναφέρεται πως ο Αλέξανδρος είχε ήταν αμφιφυλόφιλος, κάτι το οποίο ήταν σύμφωνο με τα τότε έθιμα της ελληνικής ανώτερης τάξης.{{Sfn|Sacks|Brody|1995|p=22}} O ιστορικός Ρόμπιν Λέιν Φοξ (Robin Lane Fox) λέει ότι «οι μεταγενέστερες φήμες υποθέτουν ότι ο Βαγώας ήταν εραστής του Αλεξάνδρου. Αυτό είναι αβέβαιο.»<ref>{{cite book |author=Robin Lane Fox |title=The Search for Alexander |publisher=Little Brown & Co. |location=Boston |edition=1η |date=Οκτώβριος 1980 |page=[https://archive.org/details/searchforalexand00lane/page/67 67] |isbn=0-316-29108-0 |url=https://archive.org/details/searchforalexand00lane/page/67 }}</ref> Η ιστορικός Ελίζαμπεθ Κάρνι (''Elizabeth D. Carney'') λέει πως θα ήταν σφάλμα να αποδοθεί η ιδιότητα του ομοφυλόφιλου στον Αλέξανδρο, παρόλο που δέχεται πως είχε σεξουαλικές σχέσεις με τον Βαγώα και ίσως και με τον Ηφαιστίωνα, γιατί στους Μακεδόνες, όπως και στους νότιους Έλληνες, δεν θεωρούνταν υποχρεωτικό να έχει κάποιος ερωτικές σχέσεις μόνο με άτομα του αντίθετου ή του ίδιου φύλου, ιδιαίτερα οι νέοι άντρες της ανώτερης τάξης. O πατέρας του, Φίλιππος ήταν περιβόητος όχι μόνος για τις πολλές σχέσεις του με γυναίκες αλλά και με άντρες.{{Sfn|Roisman|2003|pp=242-243}}
 
== Υστεροφημία ==
Γραμμή 347:
 
===Λαϊκή παράδοση===
[[Αρχείο:Alexander the Great mosaic.jpg|μικρογραφία|[[Ψηφιδωτό του Μεγάλου Αλεξάνδρου (Πομπηία)|Ψηφιδωτό του Μεγάλου Αλεξάνδρου από την Πομπηία]] (1ος αιώνααιώνας π.Χ.), λεπτομέρεια από αρχαίο ρωμαϊκό ψηφιδωτό πάτωμα από την Οικία του Φαύνου στην [[Πομπηία]], που απεικονίζει τον Αλέξανδρο να μάχεται εναντίον του βασιλιά [[Δαρείος Γ΄ της Περσίας|Δαρείου Γ' της Περσίας]] στη [[μάχη της Ισσού]].|εναλλ.=]]Ο Μέγας Αλέξανδρος έχει περάσει και στην παράδοση του [[Θέατρο σκιών|θεάτρου σκιών]]. Τη φιγούρα του εισήγαγε ο καραγκιοζοπαίχτης Δημήτρης Σαρδούνης, ή αλλιώς [[Δημήτρης Σαρδούνης|Μίμαρος]]<ref>[https://karagiozismuseum.gr/tour/index.htm Σπαθάρειο Μουσείο Θεάτρου Σκιών του Δήμου Αμαρουσίου]</ref>. Από τον ίδιο (ή από τον Πρεβεζάνο με αυτόν ολοκληρωτή της ιστορίας) προέρχεται και η ιστορία «Ο Μέγας Αλέξανδρος και το καταραμένο φίδι»<ref>[http://www.newspepper.gr/i-parallages-tou-ergou-o-megas-alexa/ Οι παραλλαγές του έργου «Ο ΜΕΓΑΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΤΑΡΑΜΕΝΟ ΦΙΔΙ» στον μπερντέ του Καραγκιόζη]</ref>.
 
Η ιστορία έλκει στοιχεία από την Ασιατική παράδοση για τον Μέγα Αλέξανδρο, ενώ μετά την πρώτη παράσταση του «Ο Μέγας Αλέξανδρος και ο κατηραμένος όφις» το 1900 από τον Μίμαρο, ο [[Σωτήρης Σπαθάρης|Σπαθάρης]] ξαναγράφει την ιστορία, προσθέτοντας και δικά του στοιχεία πριν το 1950<ref>[https://theatroskiwn.wordpress.com/2015/02/03/%CE%BF-%CE%BC%CE%AD%CE%B3%CE%B1%CF%82-%CE%B1%CE%BB%CE%AD%CE%BE%CE%B1%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%BF%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%BF-%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%BF-%CF%86-2/ Ο Μέγας Αλέξανδρος και το καταραμένο φίδι στη μυθολογία των λαών]</ref>.