Ελληνική Επανάσταση του 1821: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Διάσωση 1 πηγών και υποβολή 0 για αρχειοθέτηση.) #IABot (v2.0.1
Γραμμή 338:
Την ίδια περίοδο που βρίσκονταν σε εξέλιξη οι μάχες στην Αττική, ξεκίνησαν οι εργασίες της [[Γ' Εθνοσυνέλευση Τροιζήνας|τρίτης εθνοσυνέλευσης]]. Η εθνοσυνέλευση δεν ξεκίνησε ομαλά αφού οι δύο αντίπαλες παρατάξεις εκείνης της περιόδου απεύθυναν κάλεσμα για συγκέντρωση σε διαφορετικό τόπο. Η μία πλευρά συγκεντρώθηκε στην [[Ερμιόνη]] της Αργολίδας και ξεκίνησε της εργασίες της εθνοσυνέλευσης ενώ η άλλη πλευρά επέλεξε ως τόπο συγκέντρωσης την [[Αίγινα]]. Τελικά επήλθε συμβιβασμός μεταξύ τους και η εθνοσυνέλευση μεταφέρθηκε στην [[Τροιζήνα]]. Η τρίτη εθνοσυνέλευση εξέλεξε τον [[Ιωάννης Καποδίστριας|Ιωάννη Καποδίστρια]] κυβερνήτη της Ελλάδας και όρισε μία τριμελή αντικυβερνητική επιτροπή που θα τον αντικαθιστούσε μέχρι την άφιξή του. Την ηγεσία του στρατού την ανέθεσε στον [[Ρίτσαρντ Τσωρτς]] και την ηγεσία του στόλου στον [[Λόρδος Κόχραν|Τόμας Κόχραν]]. Η εθνοσυνέλευση ψήφισε ένα νέο σύνταγμα που υπήρξε περισσότερο φιλελεύθερο από το προηγούμενο.
[[Αρχείο:Navarino.jpg|250px|left|thumb|Η ναυμαχία του Ναυαρίνου]]
Λίγο μετά την πτώση της Αθήνας η κατάσταση στο στρατόπεδο των Ελλήνων ήταν δραματική. Οι Έλληνες ήταν περιορισμένοι στη Μάνη, στην ανατολική Πελοπόννησο (Ναύπλιο) και στα νησιά του Αργοσαρωνικού και απειλούνταν ταυτόχρονα από τον στρατό του Κιουταχή και του Ιμπραήμ. Στο [[Ναύπλιο]] είχε ξεσπάσει νέος εμφύλιος με εκπροσώπους των δύο πλευρών τον Γρίβα και τον Φωτομάρα. Η μία πλευρά είχε οχυρωθεί στο Παλαμήδι και η άλλη στην Ακροναυπλία και αντάλλασσαν πυρά. Η λύση για τους Έλληνες δόθηκε από μία νέα συνθήκη που υπέγραψαν οι τρεις μεγάλες δυνάμεις, Αγγλία, Ρωσία και Γαλλία, τον Ιούλιο του 1827. Με την [[Συνθήκη του Λονδίνου (1827)|Ιουλιανή συμφωνία]], όπως είναι γνωστή, οι τρεις μεγάλες δυνάμεις δεσμεύονταν να τηρήσουν τη συμφωνία της Πετρούπολης και επιπλέον αποκτούσαν τη δυνατότητα να παρέμβουν και στρατιωτικά εφόσον χρειαστεί.<ref>[{{Cite web |url=http://www.fhw.gr/chronos/12/gr/1821_1833/diethni/04.html |title=Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, Ιουλιανή συνθήκη] |accessdate=2015-03-11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130601150047/http://www.fhw.gr/chronos/12/gr/1821_1833/diethni/04.html |archivedate=2013-06-01 |url-status=dead }}</ref> Σύντομα οι στόλοι των τριών δυνάμεων κατέπλευσαν στο Ιόνιο για να επιτηρήσουν τη συμφωνία. Ο Ιμπραήμ δεν έδειξε προθυμία να συμμορφωθεί με αποτέλεσμα σύντομα να προκληθεί σύγκρουση. Οι αντίπαλοι στόλοι συγκρούστηκαν στο Ναυαρίνο. Η [[ναυμαχία του Ναυαρίνου]] προκάλεσε την συντριβή του στόλου του Ιμπραήμ και άνοιξε τον δρόμο για την δημιουργία ελληνικού κράτους
 
=== Τα γεγονότα του 1828 ===
Γραμμή 391:
Η συμμετοχή των γυναικών στη Ελληνική Επανάσταση παρέμεινε άγνωστη επί πολλά χρόνια καθώς οι ιστορικοί που ασχολήθηκαν με την περίοδο αυτή της ελληνικής ιστορίας παραγνώρισαν ή αγνόησαν εντελώς τη συμβολή των γυναικών ενώ προτίμησαν να επικεντρωθούν κυρίως στην εικόνα και τη μυθολογία του Έλληνα ήρωα οπλαρχηγού.<ref name=":7">(2006) [https://kethi.gr/2008-12-18-09-38-32/ «Η Συμμετοχή των Γυναικών στα Κέντρα Λήψης Πολιτικών Αποφάσεων στην Ελλάδα»]. Έρευνα - Μελέτη του Κ.Ε.Θ.Ι.. Σελ. 31-39. Ανακτήθηκε 2019-03-26.</ref> Για παράδειγμα ο [[Νικόλαος Δραγούμης]] αναφερόμενος στην [[Γ΄ Εθνοσυνέλευση Τροιζήνας|Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας]] δεν κάνει λόγο καθόλου για τη [[Μαντώ Μαυρογένους]] ενώ ο [[Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος|Παπαρρηγόπουλος]] δεν αναφέρεται σε καμία γυναίκα της Επανάστασης.<ref name=":9">{{Cite journal|url=http://www.lsparnas.gr/page_flip/box5D_004-1/resources/PDF_File.pdf|title=Η Συμβολή της Γυναίκας στην Ελληνική Επανάσταση|last=Νικολάου-Σμοκοβίτη|first=Λίτσα|date=1987|journal=Παρνασσός|accessdate=2019-03-26|doi=|issue=1|volume=ΚΘ´|pages=39-51}}</ref> Μόνο ο [[Χριστόφορος Περραιβός|Περραιβός]] κάνει λόγο για εκείνες.<ref name=":9" /> Οι σημαντικότερες πηγές πληροφοριών για τις γυναίκες που έδρασαν την εποχή εκείνη είναι τα δημοτικά τραγούδια και οι αναφορές των διάφορων ξένων περιηγητών ενώ σημαντική για την ανακάλυψη του έργου των γυναικών αυτών ήταν και η συμβολή της φεμινίστριας εκπαιδευτικού [[Σωτηρία Αλιμπέρτη|Σωτηρίας Αλιμπέρτη]] και της φεμινίστριας δημοσιογράφου [[Καλλιρρόη Παρρέν|Καλλιρρόης Παρρέν]] και των συνεργατριών της που συγκέντρωσαν πολλές διάσπαρτες πληροφορίες και τις δημοσίευσαν στην «[[Εφημερίς των Κυριών|Εφημερίδα των Κυριών]]».<ref name=":7" />
 
Οι γυναίκες συμμετείχαν ενεργά στην Ελληνική Επανάσταση, όχι μόνο υποστηρίζοντας ηθικά και υλικά τους αγωνιστές άντρες των οικογενειών τους, αλλά συμμετέχοντας και οι ίδιες συχνά στις μάχες, τόσο στην ξηρά όσο και στη θάλασσα. Αν και οι γυναίκες που ζούσαν στις ορεινές περιοχές της Ελλάδας γνώριζαν να χειρίζονται όπλα, ήταν ιδιαίτερα στη [[Μάνη]], το [[Σούλι Θεσπρωτίας|Σούλι]] και το [[Μεσολόγγι]] που πήραν τα όπλα και σμμετείχαν στον ένοπλο αγώνα.<ref name=":0">{{Cite book|title=Women and War: A Historical Encyclopedia from Antiquity to the Present|first=Bernard A.|last=Cook|publisher=ABC-CLIO|isbn=9781851097708|year=|date=2006|location=|publication-place=|page=|pages=255-56|url=https://books.google.gr/books?id=lyZYS_GxglIC&pg=PA255&lpg=PA255&dq=participation+of+women+in+the+Filiki+Etaireia&source=bl&ots=jkmO0CpD4s&sig=ACfU3U3fwA9MpfmPCEYn8OYOu3IElmbkdw&hl=el&sa=X&ved=2ahUKEwjJoMel_pzhAhWYgM4BHc5-A2YQ6AEwAHoECAsQAQ#v=onepage&q=participation%20of%20women%20in%20the%20Filiki%20Etaireia&f=false}}{{Dead link|date=Ιουνίου 2020 }}</ref> Στο Σούλι τα κατορθώματα της [[Μόσχω Τζαβέλα|Μόσχως Τζαβέλα,]] της [[Δέσπω Μπότση|Δέσπως Μπότση]], της [[Ελένη Μπότσαρη|Ελένης Μπότσαρη]], της [[Χρυσούλα Μπότσαρη|Χρυσούλας Μπότσαρη]], της [[Χάιδω Γιαννάκη Σέχου|Χάιδως Γιαννάκη Σέχου]], αλλά και εκείνα που πραγματοποίησαν οι κόρες τους και οι εγγονές τους, αποτέλεσαν αντικείμενο πολλών δημοτικών τραγουδιών και έγιναν πηγή έμπνευσης για όλες τις επαναστατημένες γυναίκες κατά την διάρκεια του ελληνικού αγώνα για την ανεξαρτησία.<ref>{{Cite web|url=https://www.eleftherostypos.gr/istories/387326-oi-agones-ton-gynaikon-stin-epanastasi-toy-1821-o-simantikos-toys-rolos/|title=Οι αγώνες των γυναικών στην επανάσταση του 1821 και ο σημαντικός τους ρόλος|ημερομηνία=2019-03-25|website=Ελεύθερος Τύπος|language=el|accessdate=2019-03-26}}</ref> Στη Μάνη από τους 1.500 αμυνώμενους στη μάχη του 1826 ενάντια στις Τουρκικές και Αιγυπτιακές δυνάμεις, οι 1.000 ήταν γυναίκες.<ref name=":0" /> Άλλες γυναίκες επίσης, λιγότερο γνωστές, όπως η [[Οικογένεια Βισβίζη|Δόμνα Βισβίζη]] από τον [[Αίνος Θράκης|Αίνο]], η [[Κωνσταντίνα Ζαχαριά]] από τον [[Μωριάς|Μωριά]], η [[Σταυριάνα Σάββαινα]] και η [[Πανώρια Βοζίκη|Πανωραία Βοζίκη]]<ref name=":4">{{Cite web|url=http://gym-ag-myron.ira.sch.gr/kethi/gymvar2c.htm|title=ΚΡΗΤΙΚΕΣ|website=gym-ag-myron.ira.sch.gr|accessdate=2019-03-26}}</ref> από τη Μάνη ήταν μερικές από εκείνες που πολέμησαν ενεργά στο πεδίο της μάχης συχνά χρησιμοποιώντας αυτοσχέδια όπλα ή ρίχνοντας πέτρες και βράχια στον εχθρό.<ref name=":3" /> Όμως και στις μη ορεινές περιοχές οι γυναίκες επέδειξαν έντονη αγωνιστικότητα και συνέβαλλαν έμπρακτα στον αγώνα όπως διαφαίνεται και από τα παραδείγματα των νησιώτισσων [[Μαντώ Μαυρογένους]], [[Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα]] και [[Άννα Λαούπη-Τριτζοπούλου]].<ref name=":5" /> Ειδικά η Μπουμπουλίνα, εκτός από την συμμετοχή της ως επαναστατική ηγέτιδα, υποστήριξε τον αγώνα και οικονομικά.<ref name=":0" /> Στην [[Κρήτη]] η [[Χαρίκλεια Δασκαλάκη]] διακρίθηκε στη μάχη της [[Μονή Αρκαδίου|Μονής Αρκαδίου]]<ref name=":4" /> ενώ οι Λακκιώτισσες [[Κατερίνα Σταματάκη]] και η σημαιοφόρος της [[Ειρήνη Δρακουλέ]] έδωσαν τη δική τους μάχη<ref>{{Cite web|url=https://antexoume.wordpress.com/2015/03/22/%ce%bf-%cf%81%ce%bf%ce%bb%ce%bf%cf%83-%cf%84%ce%b7%cf%83-%ce%b3%cf%85%ce%bd%ce%b1%ce%b9%ce%ba%ce%b1%cf%83-%cf%83%cf%84%ce%bf%ce%bd-%ce%b1%ce%b3%cf%89%ce%bd%ce%b1-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%84-2/|title=“Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ” (μέρος 2ο)|ημερομηνία=2015-03-22|website=Αντέχουμε...|language=el-po|accessdate=2019-03-26}}</ref>.
 
Εκτός από τις γυναίκες τα ονόματα των οποίων γνωρίζουμε, υπήρξαν και χιλιάδες άλλες ανώνυμες που συμμετείχαν με διάφορους τρόπους στην Επανάσταση. Ως άμαχος πληθυσμός ήρθαν αντιμέτωπες με την πείνα, την αιχμαλωσία, την σκλαβιά, τον βιασμό και τον θάνατο<ref name=":3" />. Ο Μακρυγιάννης μεταφέρει τη μαρτυρία μίας γυναίκας από το χωριό Μεγάλο Σπήλαιο: «''Όταν ήρθαν οι Τούρκοι εμείς είμαστε μέσα στο Βάλτο, στο νερό, τόσες ψυχές να γλιτώσωμεν˙ κι’ ήρθαν οι Τούρκοι και μας πιάσανε κι’ ήταν το σώμα μας καταματωμένο από τις αβδέλλες – μας φάγαν και τα παιδιά πεταμένα μέσα – γιομάτο το νερό, σαν μπακακάκια πλέγαν˙ κι’ άλλα ζωντανά κι άλλα τελείωναν. Και μ’ έπιασαν οι Τούρκοι και με κοιμήθηκαν τριάντα οκτώ και με αφάνισαν κι’ εμένα και τις άλλες. Διατί τα τραβήξαμε αυτά; Δι’ αυτήνη την Πατρίδα. Και τώρα δικαιοσύνη δεν βρίσκομεν από κανέναν˙ όλο δόλο και απάτη''».<ref>{{Cite web|url=https://argolikivivliothiki.gr/tag/%CE%B3%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%AF%CE%BA%CE%B5%CF%82/|title=Η Μωραΐτισσα γυναίκα στον αγώνα του 21|last=|first=|ημερομηνία=2009-12-01|website=ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ|publisher=|language=el|archiveurl=|archivedate=|accessdate=2019-03-26}}</ref>
Γραμμή 407:
Ο αγώνας και τα ηρωικά κατορθώματα όλων των γυναικών που πολέμησαν ένοπλα ή συνέβαλλαν με αμέτρητους άλλους τρόπους στην Ελληνική Επανάσταση έγιναν αντικείμενο πολλών δημοτικών τραγουδιών και αποτέλεσαν έμπνευση για όλες τις επαναστατημένες γυναίκες ενώ συγκίνησαν την Ευρώπη και συνέβαλλαν στην διαμόρφωση ενός φιλελληνικού κλίματος που αποδείχθηκε κρίσιμης σημασίας για την έκβαση του αγώνα. Ανάμεσα στους Ευρωπαίους [[φιλέλληνες]] επίσης που υποστήριξαν την Ελληνική Επανάσταση ήταν και πολλές γυναίκες όπως για παράδειγμα η πρώτη σύζυγος του Βρετανού ποιητή [[Πέρσι Σέλλεϋ]], [[Χάριετ Γουέστμπροουκ]], η νύφη του φιλέλληνα Γερμανού συγγραφέα [[Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε]], [[Οθέλεια φον Γκαίτε]],<ref name=":0" /> η Ρουμάνα συγγραφέας [[Ντόρα Ντ'Ίστρια|Ντόρα Ντ΄΄Ιστρια]], η δούκισσα της Πλακεντίας [[Δούκισσα της Πλακεντίας|Σοφία ντε Μαρμπουά]], η [[Ρωξάνδρα Στούρτζα]], η Γαλλίδα συγγραφέας [[Ιουλιέτα Αδάμ-Λαμπέρ]] αλλά και οι Μαντάμ Νταμάς και [[Κλαίρη ντε Κερσέν]], δούκισσα του Ντιρά, που επηρρέασαν υπέρ της Ελλάδας αντίστοιχα τον Γάλλο πρωθυπουργό Ρισελιέ και τον βασιλιά της Γαλλίας [[Λουδοβίκος ΙΗ΄ της Γαλλίας|Λουδοβίκο ΙΗ΄]] κατά την κρίσιμη εποχή της έναρξης της Ελληνικής Επανάστασης.<ref name=":10">{{Cite journal|url=http://www.pi.ac.cy/pi/files/epimorfosi/isotita_fylou/dimgymn/arxeia/istoria/Afieromata_Leukomata/Gunaikes_Filellines.pdf|title=Γυναίκες Φιλέλληνες|last=|first=|date=2004-03-18|journal=Ιστορικά|accessdate=2019-03-27|doi=|publisher=Ελευθεροτυπία|issue=228}}</ref> Οι γυναίκες αυτές, καλλιεργημένες, δραστήριες, χειραφετημένες και προοδευτικές, γαλουχημένες με τα πρότυπα και τα ιδεώδη του γυναικείου κινήματος που αναπτύχθηκε από τον 19ο αιώνα στην Ευρώπη και την Αμερική, φροντίζουν για την ανακούφιση των προσφύγων και των ορφανών, ιδρύουν φιλελληνικούς συλλόγους σε διάφορες πόλεις της Δύσης, συγκεντρώνουν χρηματικούς πόρους, επηρρεάζουν την διεθνή κοινή γνώμη, εκδίδουν και κυκλοφορούν διακηρύξεις υπέρ του αγώνα των Ελλήνων αλλά και υπέρ τη χειραφέτησης των Ελληνίδων και οργανώνουν τη μόρφωσή τους στην Ελλάδα ιδρύοντας σχολεία θηλέων και γυναικεία κολλέγια.<ref name=":10" />
 
Στην εικονογραφία της Ελληνικής Επανάστασης η ίδια η Ελλάδα εμφανίζεται ως μία γυναίκα που είτε ηγείται του αγώνα με θάρρος ντυμένη στα λευκά είτε θρηνεί τις απώλειες και τις αδικίες που έχει υποστεί ντυμένη στα μαύρα και πάντα μόνη.<ref name=":2">{{Cite book|title=Women and War: A Historical Encyclopedia from Antiquity to the Present|first=Bernard A.|last=Cook|publisher=ABC-CLIO|isbn=9781851097708|year=|date=2006|location=|page=|pages=251-52|url=https://books.google.gr/books?id=lyZYS_GxglIC&pg=PA255&lpg=PA255&dq=participation+of+women+in+the+Filiki+Etaireia&source=bl&ots=jkmO0CpD4s&sig=ACfU3U3fwA9MpfmPCEYn8OYOu3IElmbkdw&hl=el&sa=X&ved=2ahUKEwjJoMel_pzhAhWYgM4BHc5-A2YQ6AEwAHoECAsQAQ#v=onepage&q=greece%20women%20and%20female%20imagery%20in%20greek%20warfare&f=false}}{{Dead link|date=Ιουνίου 2020 }}</ref> Στον «[[Ύμνος εις την Ελευθερίαν|Ύμνο για την Ελευθερία]]» ο [[Διονύσιος Σολωμός|Σολωμός]] ταυτίζει την Ελλάδα-γυναίκα, μία χώρα ιστορικά απομονωμένη ανάμεσα σε κράτη που συχνά αποδείχθηκαν εχθρικά, με γλώσσα, αλφάβητο και ιστορική προέλευση που διαφέρει σημαντικά από εκείνα των γειτόνων της, με την ίδια την Ελευθερία και την παρουσιάζει να ζητά ολομόναχη βοήθεια από τις [[Μεγάλες Δυνάμεις]] χωρίς ανταπόκριση.<ref name=":2" /> Στην «Κόρη της Λίμνου» ο [[Κωστής Παλαμάς]] συνδέει την επαναστατική θηλυκή εικονογραφία της Ελλάδας με την ελληνική αρχαιότητα καθώς γράφει πως δεν είναι ντροπή να ηγείται της μάχης μία γυναίκα αφού και στους αρχαίους χρόνους υπήρχαν πολεμικές θηλυκές θεότητες όπως η [[Νίκη (μυθολογία)|Νίκη]].<ref name=":2" /> Στη «[[Σφαγή της Χίου]]» ο [[Ευγένιος Ντελακρουά|Ντελακρουά]] εμφανίζει τρεις γυναίκες ως σύμβολα των παθών των Ελλήνων: η μία είναι νεκρή, η άλλη, μία νεαρή γυναίκα, γέρνει στον ώμο ενός άντρα αποκαρδιωμένη και η τρίτη, μία ηλικιωμένη γυναίκα, δείχνει τρομαγμένη.<ref name=":2" /> Σε άλλους πίνακες της εποχής εμφανίζονται ως σύμβολα και παραδείγματα των παθών του Ελληνικού έθνους γυναίκες που κρατούν στην αγκαλιά τους προστατευτικά τα παιδιά τους ενώ οι Τούρκοι τις κατασφάζουν.<ref name=":2" />
 
Μετά το πέρας της Επανάστασης η συμβολή των γυναικών σε αυτήν ξεχάστηκε και στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος οι γυναίκες αποκλείστηκαν από τα πολιτικά και νομικά δικαιώματα που αναγνωρίσθηκαν στους άνδρες ενώ δεν λάμβαναν ούτε την ίδια εκπαίδευση με αυτούς ούτε είχαν τις ίδιες δυνατότητες επαγγελματικής δραστηριοποίησης.<ref name=":7" /> Ακόμα και η Μπουμπουλίνα δεν έλαβε τη σύνταξη που είχε αιτηθεί γιατί κρίθηκε πως μόνο ως «χήρα αγωνιστή» θα την δικαιούνταν.<ref name=":9" /> Με τη λήξη του εθνικοαπελευρωτικού αγώνα οι γυναίκες στην Ελλάδα βρέθηκαν αναγκασμένες να συνεχίζουν να παλεύουν σε έναν δικό τους αγώνα για την αναγνώριση των πολιτικών, κοινωνικών και νομικών δικαιωμάτων τους.<ref name=":7" />