Βικιπαίδεια

Τιθορέα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Ετικέτες: Οπτική επεξεργασία Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό
μεγάλη ατεκμηρίωτη προσθήκη
Γραμμή 1:
{{πηγές|27|06|2020}}
{{επιμέλεια|τονισμός, σημεία στίξης}}
{{coord|38|35|2|N|22|40|3|E|scale:20000|display=title}}
{{Κωμόπολη χωριό
Γραμμή 17 ⟶ 15 :
}}
 
Η '''Τιθορέα''' είναι χωριό του νομού [[νομός Φθιώτιδας|Φθιώτιδας]] και ανήκει στο διευρυμένο [[Δήμος Αμφίκλειας - Ελάτειας|Δήμο Αμφίκλειας - Ελάτειας]]. Είναι κτισμένη στις ανατολικές πλαγιές του [[Παρνασσός|Παρνασσού]], σε υψόμετρο 440 μέτρων. Ο πληθυσμός της, σύμφωνα με την απογραφή του 2011, είναι 630 κάτοικοι. Η Τιθορέα γνωρίζει τουριστική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια λόγω της μικρής απόστασης που την χωρίζει από τα χειμερινά θέρετρα του Παρνασσού.
Η σημερινή Τιθορέα ξεκίνησε την μακρόχρονη ιστορία της περίπου το 2000 π.Χ. Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι η Τιθορέα ήταν κορυφή του Παρνασσού, στην οποία ανέβηκαν και σώθηκαν οι Φωκείς κάτοικοι της πόλης Νεων μετά την μάχη των Θερμοπυλών (480 π.Χ.) Η στρατιά του Ξέρξη στην πορεία της προς την Αθήνα έκαψε τις πόλεις της κοιλάδας του Κηφισσού.Την ονομασία ΤΙΘΟΡΑ – ΤΙΘΟΡΑΙΑ , επικράτησε ΤΙΘΟΡΕΑ οφείλει κατά τον Παυσανία στην ομώνυμη κορυφή του Παρνασσού.Επι πλεον και πριν το 2000 π.Χ. περίπου το 6000 π.Χ στην περιοχή της Τιθορέας μπορούμε να υποθέσουμε ότι υπήρχε μια κοινωνία κυνηγών τροφοσυλλεκτών, που κατοικούσαν σε σπηλιές.Η Τιθορέα,Θεωρείται η Μητρόπολη των Φωκέων όπου περίπου το 2000 π.Χ,εγκαταστάθηκε ο Φώκος με την γυναίκα του Αντιόπη,εδώ έζησαν πέθαναν και θάφτηκαν.Η Τιθορέα(Νεων),είναι το σημείο εκκίνησης και συνιδρυτες,μαζί με τις αλλες πόλεις του Βοιωτικού Κηφισσού,της Φώκαιας,αποικιας στα παράλια της Μικράς Ασίας,απέναντι από την Χίο,υπό τον  Αθηναίο Φιλογένη.Οι απόγονοι των Φωκέων,Φωκαείς ίδρυσαν την Λάμψακο, στη Μαύρη Θάλασσα, τη Μασσαλία, την Αντιπολη,τη Νικαια την Αρελάτη (το σημερινό Arles), την Αγάθη, την Ιεράπολη ,το Μόνοικο, το σημερινό Μονακό,στην σημερινή νότια Γαλλία,την Ελεα στην Κάτω Ιταλία, την Ολβια στη Σαρδηνία και την Καλλίπολη (Βαρκελώνη), την Άκρα Λευκή (Alicante), την Κάλπη, το Ημεροσκόπειον ή Αρτεμίσον, τη Μαινάκη (Malaca), την Έβυσο (Ibiza) στην Ιβηρική Χερσονησο και την Τεγγιδα, τη σημερινή Ταγγέρη του Μαροκου. Κατά την προσφατη συγκριση του γενετικού δείγματος Φωκεων-Φωκαεων και των Γάλλων από την Προβηγκία και την Κορσική δείχνει πως ένας στους περίπου δέκα άνδρες στη νότια Γαλλία να προέρχεται από αποικιστες Ελληνες Φωκείς,Φωκαεις.Οι σχολες επιστημών και φιλοσοφιας στη Μασσαλία, διέδωσαν  και ακτινοβόλησαν τον Ελληνικό πολιτισμό στη Δύση». Η Μασσαλία  ήταν  τόπος καταγωγής του Ευθυμένη, θαλασσοπόρου, εξερευνητή, γεωγράφου του Ατλαντικού, Νότιας Αφρικης, όπως και του αλλου θαλασσοπόρου,της βόρειας Ευρωπης συμπατριώτη του Πυθέα. Η αγάπη των Μασσαλιατων για τον τόπο καταγωγής τους, αποδεικνύεται και με το αφιερωμα θησαυρο σε  κτίριο που βρισκόταν κοντά στο Ιερό της Αθηνάς Προναίας, στους Δελφούς.
 
Μέχρι το 1926 ονομαζόταν Βελίτσα<ref>[http://pandektis.ekt.gr/dspace/handle/10442/168642 Πανδέκτης - Μετονομασίες]</ref> οπότε μετονομάστηκε σε Τιθορέα, λόγω της αρχαίας [[Φωκείς|φωκικής]] πόλης Τιθορέας, που βρισκόταν στην ίδια ακριβώς τοποθεσία. Τα ερείπια της αρχαίας Τιθορέας διακρίνονται ακόμα ανάμεσα στα σύγχρονα σπίτια του οικισμού, ενώ διασώζεται σε πολύ καλή κατάσταση το τείχος που περιέβαλλε την πόλη.
Οι Τιθορεις, μαζί με τους αλλους Φωκείς ήταν οι μόνοι από τις κεντρικές και βόρειες Ελληνικές χώρες που δεν πήγαν με το μέρος των Περσών όταν ο Ξέρξης, εξεστράτευσε εναντίον της Ελλάδας και συμμετείχαν με αξιόλογο στράτευμα στην μάχη των Θερμοπυλών.
 
Η Τιθορέα υπήρξε μια από τις πιο σημαντικές Φωκικές πόλεις που κυριαρχούσε για δεκαετίες στην κοιλάδα του Κηφισού.
 
Τα τείχη της καταστράφηκαν πολλές φορές, καθώς οι Φωκείς βρίσκονταν σε διαρκείς πολέμους. Αλλά πάντα ανοικοδομούνταν αφού η οχυρή της θέση ήταν μοναδική για την προστασία των κατοίκων της περιοχής.
 
Στο Γ΄ Ιερό πόλεμο (4ο π.Χ. αιώνα) η Νεών(Τιθορέα) καταστράφηκε, οι κατοικοί της την ανοικοδόμησαν, τότε έκτισαν και το τείχος με τους δύο πύργους το οποίο υπάρχει και σήμερα. Επίσης έκτισαν και ένα μεγάλο Ναό στην θεά Αθηνά. Στην περιοχή της Τιθορέας υπήρχε Ναός του Ασκληπιού και Θεραπευτήριο. Πλησίον του Θεραπευτηρίου αυτού θα πρέπει να βρίσκεται και το Θέατρο. Σύμφωνα με ένα εξαίρετο επίγραμμα στην Τιθορέα έζησε και πέθανε ο φημισμένος Αλεξανδριανός γιατρός Δωρόθεος. Επίσης στην περιοχή υπήρχε και το "Άδυτον" της θεάς Ίσιδος. Από τον Διογένη τον Λαέρτιο, στο έργο του «Βίοι Φιλοσόφων», αναφέρεται ότι η Τιθορέα γέννησε έναν αξιόλογο φιλόσοφο, τον 4ον π.Χ. αιώνα, που ονομαζόταν Θέων ο Τιθορεύς.
 
Κατά την εποχή εγκατάστασης των Αιγυπτιακών θεοτήτων συναντώνται και οι Ναοί της Ίσιδος, του Άνουβι και του Σεράπιδος. Στον χώρο όπου υπήρχε ο Ναός του Σέραπη σήμερα υπάρχει το εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου στον περίβολο του οποίου βρέθηκαν οι έξι απελευθερωτικές επιγραφές δούλων. Η Τιθορεα υπήρξε το επιχειρησιακό κέντρο του Ονομαρχου,γεννηθέντα πλησίον της Τιθορέας στον οικισμο Παραποταμιοι, Βασιληα, Αυτοκράτορα των Φωκέων, ισχυρότερη προσωπικότητα της Ελλάδος από το 353 π.Χ εως 352 π.Χ,όπου την περίοδο εκεινη είχε καταλάβει το Θρόνιο στη Λοκρίδα, υπέταξε την Άμφισσα, κυρίευσε τη Δωρική Τετράπολη και τον Ορχομενό.Ο Ονόμαρχος ηγήθηκε ο ίδιος όλου του Φωκικού στρατεύματος και εισέβαλε δύο φορές στη Θεσσαλία (354-353 π.Χ.),οπου ύστερα από ισάριθμες νίκες αναγκασε το Φίλιππο το Β΄να επιστρέψει στη Μακεδονία,πλην όμως ο Ονόμαρχος στην τρίτη αναμέτρηση,με τους Μακεδόνες είχε μοιραίο τέλος στη μάχη που έγινε στη θέση Κρόκιον πεδίον κοντά στον Παγασητικό κόλπο, όπου  οι δυνάμεις των Φωκέων ηττήθηκαν και ο Ονόμαρχος σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια της μάχης. Ο Φίλιππος, ως αντεκδικηση,για τις ήττες που είχε  υποστεί από τους Φωκείς, κατά το 338 π.Χ,κυρίευσε και ισοπέδωσε τις Φωκικές πολεις.
 
Οι Βελιτσιωτες(Τιθορεις) μετείχαν με 47μελη ομάδα κρούσης, κατά τη μάχη της Αράχωβας στις 18 και 24 Νοεμβρίου του 1826,αλλά και ολιγομελη  συμμετοχή υπό τον λοχία Βαγενά και τον Αθανάσακο, στην έξοδο του Μεσολογγιου. Στην Βελιτσα(Τιθορέα), Μαύρη τρούπα του Παρνασσού, ήταν το ορμητήριό και εζησε ο Οδυσσέας Ανδρούτσος. Απο την Τιθορέα ήταν η καταγωγή του ναυμαχου της ανεξαρτησίας Λάμπρου Κατσώνη.
 
Η Τιθορεα στην μεταπελευθερωτικη περιοδο, με την ονομασια Βελίτσα, συστάθηκε στις 18.10.1835, ως οικισμος του νομού Αττικής και Βοιωτίας. Τα επομενα χρονια υπαγεται στο νομο Φωκίδος και Λοκρίδος, ύστερα στον νομό Φθιώτιδος και Φωκίδος, στις 15.12.1873,αποσπαται απο τον Δημο Ελατειας και ορίζεται έδρα του δήμου Τιθορέας, με Δημαρχο,τον πατερα του Ακαδημαϊκού, Πανεπιστημιακού Ανατόμου Γεωργίου Σκλαβούνου. Στις 16.11.1926, η Βελιτσα παιρνει την αρχαια Ελληνικη της ονομασια Τιθορεα. Στην περίοδο της Γερμανο-Ιταλικης κατοχής,οι Βελιτσιωτες,μαζί με τα άλλα χωριά,μετείχαν σε ένα από τα μεγαλύτερα σαμποτάζ της κεντρικής Ελλάδος,στην Παλαβιτσα,μεταξύ Αμφικλειας-Τιθορεας,στις 16 Απριλίου 1943,που στοίχισε στο Ρόμελ τον ανεφοδιασμό,για 12 ημέρες και επηρέασε την εξελιξη του Β' παγκοσμιου πολέμου.
 
Ύστερα από λίγες ημέρες,ο ιταλικός στρατός μπήκε στη Βελίτσα,πληρώνοντας οι Βελιτσιωτες τη γενναία τους πράξη,με βαρύ φόρο αίματος.Η Βελίτσα(Τιθορέα),λεηλατηθηκε,έκαψαν το χωριό,ως αντίποινα για το σαμποτάζ στην Παλαβίτσα και πυροβολώντας αδιάκριτα,σκότωσαν τους Βελιτσιώτες:Γαζή Χρήστο του Ανδρέα,Καπερώνη Ιωάννη του Κωνσταντίνου,Τριφύλλη Καλλιόπη του Ιωάννου,Σταφυλά Παναγιού και το δάσκαλο Γιάννη Γαλάνη.
 
Η οικονομια της Τιθορεας ηταν κατ΄ εξοχήν καπνοπαραγωγική, κτηνοτροφική, με μύλους, τάξη εμπόρων τροφίμων, υποδημητοποιείων, κουρείων, ραφτών, τεχνιτών, οικοδόμων και σιδηροκατασκευών. Για δεκαετίες λειτουργησε το Σχολαρχειο της Τιθορεας,με σπουδασαντες τον Ανατομο,Ακαδημαικο Γεωργιο Σκλαβουνο,τον Υπουργο Στρατιωτικων Γιαννακιτα,της περιοδου των Βαλκανικων πολεμων,τον ιδρυτη της Finos Film,Φιλοποιμενα Φινο,τον αποφοιτησαντα Ευαγγελο Γιαλουρη,Αντιπρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδριου,τον Κωνσταντινο Τριανταφυλλου ,Υφυπουργο Γεωργιας επι Κωνσταντινου Καραμανλη.Η Τιθορέα είναι τόπος καταγωγής του Στάθη Γιώτα,άλλοτε Υπουργού των κυβερνησεων ΠΑΣΟΚ.
 
Απο τις 4.12.1997 η Τιθορεα αποτελει κοινοτικο διαμερισμα του Δημου Τιθορεας και απο τις 7.6.10,του Δημου Αμφικλειας-Ελατειας.
 
<ref>[http://pandektis.ekt.gr/dspace/handle/10442/168642 Πανδέκτης - Μετονομασίες]</ref>
[[Αρχείο:Ancient tithorea.jpg|thumb|Τμήμα του τείχους της αρχαίας Τιθορέας]]
 
== Διοικητική ιστορία ==
Στις 31 Αυγούστου 1912 συστάθηκε η Κοινότητας Βελίτσης στον νομό Φθιώτιδος και Φωκίδος. Ο οικισμός Βελίτσα μετονομάστηκε σε Τιθορέα στις 16 Νοεμβρίου 1926 και με τη νέα ονομασία ορίστηκε έδρα της νεοσύστατης Κοινότητας Κάτω Τιθορέας. Το 1943 η εν λόγω κοινότητα αποσπάστηκε υπήχθη στον νομό Φθιώτιδας και το 1997 ο οικισμός Τιθορέα προσαρτήθηκε στον ομώνυμο δήμο, με την κοινότητα να καταργείται. <ref>[https://www.eetaa.gr/index.php?tag=dkmet_details&id=1188 Διοικητικές μεταβολές Κοινότητας Τιθορέας], ΕΕΤΑΑ.</ref>
 
=== Διατελέσαντες πρόεδροι της Κοινότητας Τιθορέας ===
...
<br />
*19821983-1986 Νικόλαος Χρας▼
*προ 1967,1974-1978 Λουκας Λουσκας,
*19861987-1990 Ανάργυρος ΓιαλουρηςΓιαλούρης▼
*1978-1982,Γεώργιος Γιαλουρης
*19901991-19941998 Κωνσταντίνος ΚαλαντζηςΚαλαντζής ▼
*
▲*1982-1986 Νικόλαος Χρας
▲*1986-1990 Ανάργυρος Γιαλουρης
*
▲*1990-1994 Κωνσταντίνος Καλαντζης
*
:Πηγή: [https://www.eetaa.gr/index.php?tag=dhmekl_details&id=1188 ΕΕΤΑΑ]
 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Τιθορέα"