|
|ταχύτητα του ήχου=972 m/s
}}
Το '''ήλιο''' (''helium'') είναι το [[χημικό στοιχείο]] με [[ατομικός αριθμός|ατομικό αριθμό]] 2 και [[ατομική μάζα]] 4,002602 [[amu]]. Αντιπροσωπεύεται από το σύμβολο '''He'''. ΕίναιΣτις [[Κανονικές συνθήκες|κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος]], είναι [[χρώμα|άχρωμο]], [[όσφρηση|άοσμο]], [[γεύση|άγευστο]], μη [[τοξικολογία|τοξικό]], [[ιδανικό αέριο|ιδανικό]], μονοατομικό [[αέριο]], που είναι επικεφαλής (πρώτο) των [[ευγενή αέρια|ευγενών αερίων]] του [[Περιοδικός πίνακας των χημικών στοιχείων|Περιοδικού Συστήματος των Χημικών στοιχείων]]. Το [[σημείο ζέσεως]] και το [[σημείο τήξης]] του είναι τα χαμηλότερα που υπάρχουν ανάμεσα σε όλες τις [[χημικές ουσίες]]. Ουσιαστικά παραμένει αέριο, εκτός αν είναι κάτω από εξαιρετικές συνθήκες.
Το ήλιο είναι το δεύτερο (2<sup>ο</sup>), μετά το [[υδρογόνο]], πιο άφθονο χημικό στοιχείο στο [[Σύμπαν]] και υπολογίστηκε ότι αποτελεί το 24% της στοιχειακής μάζας του [[Γαλαξίας|Γαλαξία]] μας. Η μάζα του αντιστοιχεί στο 12πλάσιο της συνολικής μάζας όλων των βαρύτερων από το ήλιο στοιχείων (μαζί). Είναι άφθονο στον [[Ήλιος|Ήλιο]] και στο [[Δίας (πλανήτης)|Δία]]. Το γεγονός αυτό (της μεγάλης αφθονίας του στο Σύμπαν) εξηγείται από τη μεγάλη [[ενέργεια πυρηνικής σύζευξης]] ανά [[νουκλεόνιο]] του <sup>4</sup>He σε σχέση με τα επόμενα τρία (3) χημικά στοιχεία (δηλαδή σε σχέση με το [[λίθιο]], το [[βηρύλλιο]] και το [[βόριο]]). Η ενέργεια αυτή εξηγεί την αυξημένη [[πιθανότητα]] σχηματισμού του, τόσο κατά την [[πυρηνική σύντηξη]], όσο και κατά τη [[ραδιενέργεια|ραδιενεργή διάσπαση]]. Το περισσότερο ήλιο στο Σύμπαν πιστεύεται ότι σχηματίστηκε κατά τη [[Μεγάλη Έκρηξη]]. Κάποια νέα ποσότητα ηλίου παράγεται κατά την πυρηνική σύντηξη υδρογόνου στους [[Αστέρας|αστέρες]] με [[μάζα]] από 0,5 [[ηλιακή μάζα]] και πάνω.
Το ήλιο ονομάστηκε έτσι από τον [[Ήλιος|Ήλιο]], επειδή ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά ως μια άγνωστη κίτρινη [[Φασματοσκοπία|φασματική]] χαρακτηριστική κίτρινη γραμμή στο [[ηλιακό φάσμα]], κατά τη διάρκεια της [[Ηλιακή έκλειψη|ηλιακής έκλειψης]] του [[1868]] στην Ινδία, από τον Γάλλο [[Αστρονόμος|αστρονόμο]] [[Πιερ Ζυλ Ζανσέν]]. Ο Ζανσέν πιστώθηκε την ανακάλυψη του ηλίου μαζί με τον [[Τζόζεφ Λόκυερ]] (''Joseph Norman Lockyer''), που παρατήρησε επίσης παρατήρησε την ίδια έκλειψη και πρότεινε πρώτος ότι η φασματική αυτή γραμμή ήταν εξαιτίας ενός νέου (για την εποχή) στοιχείου, που ονόμασε «ήλιο». Η τυπική ανακάλυψη του ήλιου (στη [[Γη]]) έγινε το [[1895]], από τους Σουηδούς [[Χημικός|χημικούς]] [[Περ Τιοντόρ Κλέβε]] (''Per Teodor Cleve'') και [[Νηλς Αβραάμ Λάγκετ]] (''Nils Abraham Langlet'', που βρήκαν ήλιο που προέρχονταν από το [[ορυκτό]] [[Κλεβεΐτης|κλεβεΐτη]] του [[Ουράνιο|ουρανίου]]. Το [[1903]], μεγάλα αποθέματα ηλίου βρέθηκαν σε πεδία [[φυσικό αέριο|φυσικού αερίου]] σε διάφορα μέρη των [[ΗΠΑ]], που είναι ακόμη ο κύριος (παγκόσμιος) προμηθευτής του αερίου.
Το ήλιο χρησιμοποιείται στην [[κρυογενική]] (είναι η μεγαλύτερη χρήση του, που καταναλώνει περίπου το 1/4¼ της παραγωγής του) και στην ψύξη [[Μαγνήτης|μαγνητών]] [[υπεραγωγιμότητα]]ς, με ειδικότερη εμπορική εφαρμογή τούς [[μαγνητική τομογραφία|σαρωτές MRI]]. Άλλες [[Βιομηχανία|βιομηχανικές]] χρήσης του είναι ως αέριο συμπίεσης και καθαρισμού και ως μια προστατευτική ατμόσφαιρα για [[Ηλεκτροσυγκόλληση τόξου|συγκόλληση με τόξο]] και διεργασίες όπως η ανάπτυξη [[κρύσταλλος|κρυστάλλων]] για την παραγωγή [[γκοφρέτα πυριτίου|γκοφρετών πυριτίου]], με κατανάλωση ποσότητας που αντιστοιχεί στη μισή από τη συνολική χρήση του. Υπάρχουν και οικονομικά ελάσσονος σημασίας χρήσεις του, από τις οποίες οι πιο δημοφιλείς είναι ως ανυψωτικό αέριο για [[αερόστατο|αερόστατα]], [[Ζέπελιν (αερόπλοιο)|αερόπλοια]] και παιδικά μπαλόνια<ref>[http://www.photonics.com/Article.aspx?AID=35225 Helium: Up, Up and Away?] Melinda Rose, Photonics Spectra, Oct. 2008. Accessed Feb 27, 2010. For a more authoritative but older 1996 pie chart showing U.S. helium use by sector, showing much the same result, see the chart reproduced in "Applications" section of this article.</ref>. Όπως κάθε αέριο που έχει διαφορετική [[πυκνότητα]] από τη [[μέσος όρος|μέση]] του [[ατμόσφαιρα|ατμοσφαιρικού αέρα]], μια [[αναπνοή|εισπνοή]] μικρού όγκου του ηλίου από [[άνθρωπος|άνθρωπο]] έχει ως αποτέλεσμα την προσωρινή αλλαγή της [[συχνότητα]]ς και της [[χροιά]]ς της φωνής του. Στην επιστημονική έρευνα, η συμπεριφορά των δύο (2) ρευστών φάσεων του <sup>4</sup>He, του ήλιου-I και του ήλιου-II, είναι σημαντική για τους ερευνητές της [[κβαντομηχανική]]ς (και ειδικότερα για το [[φαινόμενο]] της [[υπερρευστότητα]]ς) και για όσους ερευνούν φαινόμενα όπως η υπεραγωγιμότητα, που παράγεται από [[ύλη]] που βρίσκεται σε [[θερμοκρασία|θερμοκρασίες]] κοντά στο [[απόλυτο μηδέν]].
Στη Γη, η ελαφρύτητα του ηλίου προκάλεσε τη διαφυγή του από το νέφος αερίων και σκόνης που συμπυκνώθηκαν κατά τον σχηματισμό του [[πλανήτης|πλανήτη]], με αποτέλεσμα να είναι έτσι σχετικά σπάνιο, δηλαδή μόνο το 0,00052% κατ' όγκο της ατμόσφαιράς μας. Μάλιστα, το μεγαλύτερο μέρος του ηλίου που υπάρχει σήμερα σ' αυτήν, δημιουργήθηκε από τη φυσική ραδιενεργή διάσπαση βαρέων [[ραδιενέργεια|ραδιενεργών]] στοιχείων (κυρίως [[θόριο|θορίου]] και ουρανίου, καθώς τα [[σωματίδιο α|σωματίδια α]] που εκπέμπουν αποτελούνται από πυρήνες <sup>4</sup>He. Το ραδιογενές ήλιο παγιδεύθηκε στο φυσικό αέριο σε συγκεντρώσεις ως και 7% κατ' όγκο, από το οποίο και εξάγεται σήμερα για εμπορική χρήση, με χαμηλής θερμοκρασίας διαχωρισμό από τα άλλα αέρια συστατικά, με τη χρήση [[κλασματική απόσταξη|κλασματικής απόσταξης]].
|
