Λατινικό αλφάβητο: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Αναστροφή της επεξεργασίας από τον Fintoleen45 (συνεισφ.), επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό InternetArchiveBot
Ετικέτα: Επαναφορά
Γραμμή 1:
{{ Πλαίσιο πληροφοριών συστήματος γραφής
| όνομα = Λατινικό αλφάβητο
| χρώμα = lightblue
| δείγμα = Alphabet latin archaïque.PNG
| πλάτος εικόνας = 250px
| είδος = [[Aλφάβητο]]
| γλώσσες = [[Λατινική γλώσσα|Λατινικά]], [[Ρομανικές γλώσσες]], [[Γερμανικές γλώσσες]], αρκετές άλλες
| περίοδος = ~700 π.Χ.–σήμερα
| Οικογένεια_1 = [[Αιγυπτιακά ιερογλυφικά]]
| Οικογένεια_2 = [[Πρωτοσημιτικό αλφάβητο|Πρωτο-Σιναϊτικό]]
| Οικογένεια_3 = [[Φοινικικό αλφάβητο]]
| Οικογένεια_4 = [[Ελληνικό αλφάβητο]]
| Οικογένεια_5 = [[Ετρουσκικό αλφάβητο]]
| Οικογένεια_6 = Λατινικό
| επιρροές σε = εμμέσως, Συλλαβάριο Τσερόκι και Γραφή Γιουγκτούν
| παρεμφερή συστήματα = [[Αρμενικό αλφάβητο|Αρμενικό]] <br />[[Γεωργιανό αλφάβητο|Γεωργιανό]] <br />[[Κοπτικό αλφάβητο|Κοπτικό]] <br />[[Κυριλλικό αλφάβητο|Κυριλλικό]] <br />[[Ρούνοι|Ρούνικό/Futhark]]
| κωδικός iso 15924 = Latn, 215
| κατεύθυνση = Αριστερά προς δεξιά
| iso 15924 alias = Latin
| unicode = δείτε [[:en:Latin script in Unicode|Λατινικοί χαρακτήρες στο Unicode]]
| σημειώσεις = '''Το άρθρο περιέχει φωνητικά [[Διεθνές Φωνητικό Αλφάβητο|ΔΦΑ]] σύμβολα.''' Εκτός από την [[Διεθνές Φωνητικό Αλφάβητο|παροχή υποστήριξης]], μπορείτε να δείτε [[Mojibake|ερωτηματικά, πλαίσια, ή άλλα σύμβολα]] αντί των χαρακτήρων [[Unicode]].
}}
 
Το '''λατινικό αλφάβητο''' (''Abecedarium Latinum'') είναι το [[αλφάβητο]] της [[Λατινικά|λατινικής γλώσσας]], το οποίο υιοθετήθηκε από διάφορες [[Λατινογενείς γλώσσες|λατινογενείς]] και άλλες γλώσσες και χρησιμοποιείται σήμερα σε όλες τις Δυτικοευρωπαϊκές γλώσσες καθώς και στα [[Τουρκικά]] και άλλες γλώσσες. Με τη χρήση του λατινικού αλφαβήτου γράφτηκαν μεταξύ άλλων και μερικά έργα της [[Κρητική λογοτεχνία|κρητικής λογοτεχνίας]] του [[16ος αιώνας|16ου]]/[[17ος αιώνας|17ου αιώνα]], όπως η ''[[Ερωφίλη]]'' του [[Γεώργιος Χορτάτσης|Γεωργίου Χορτάτση]] και η ''[[Η Θυσία του Αβραάμ (δράμα)|Θυσία του Αβραάμ]]'' του [[Βιτσέντζος Κορνάρος|Βιτσέντζου Κορνάρου]].
 
Γραμμή 4 ⟶ 27 :
 
== Προέλευση ==
Το λατινικό αλφάβητο προέρχεται, κατά την επικρατέστερη θεωρία, από το [[ελληνικό αλφάβητο|ελληνικό]] και κατά άλλους από το [[ετρουσκικό αλφάβητο]]. Κατά τον γλωσσολόγο H. Hammarstrom, τα γράμματα B, D, O, X κατάγονται από κάποιο κατωϊταλιωτικό ελληνικό αλφάβητο. Ομως, υπάρχουν και ετρουσκικά αλφαβητάρια που περιλαμβάνουν τα γράμματα B, D, O, X. Ο H. Rix υποστηρίζει οτι οι φωνητικές αξίες αυτών των τεσσάρωνσκικήτεσσάρων γραμμάτων στα λατινικά πρέπει να αποδοθεί σε ελληνική επίδραση. Είναι πιθανό οτι τα γράμματα αυτά ήταν ήδη παρόντα στο ετρουσκικό αλφάβητο, την εποχή που το δανείστηκαν οι Ρωμαίοι.<ref name = JSSS>Niklaus Shaeffer, ''Journal of the Simplified Spelling Society'', [http://www.spellingsociety.org/journals/j31/mixes.php J31, 2002/2, σελ. 31-34] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090721000153/http://www.spellingsociety.org/journals/j31/mixes.php |date=2009-07-21 }}. Ανακτήθηκε 28/1/2009</ref> Σύμφωνα και με τον καθηγητή Γλωσσολογίας και τ. πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών [[Γεώργιος Μπαμπινιώτης|Γεώργιο Μπαμπινιώτη]], το λατινικό αλφάβητο είναι το δυτικό ελληνικό αλφάβητο τής [[Χαλκίδα]]ς που μεταφέρθηκε στην Ιταλία και διαδόθηκε από τους Ρωμαίους και τούτο διδάσκεται από πολλούς έγκριτους γλωσσολόγους.{{πηγή}} Η θεωρία ότι το λατινικό αλφάβητο βασίστηκε κυρίως στο ετρουσκικό στηρίζεται στη φωνητική αξία του γράμματος C. Οι Ετρούσκοι δεν είχαν ηχηρά οδοντικά σύμφωνα, και γι αυτό ο χαρακτήρας C (προερχόμενος από το ελληνικό γάμμα) χρησιμοποιήθηκε για να δηλώσει το άηχο K της ετρουσκικής και της λατινικής. Ο J. Jensen σημειώνει οτι η αρχική χρήση των γραμμάτων C, K, Q προήλθε από την ετρουσκική: C εμπρός από /e και i/, K εμπρός από /a/, Q εμπρός από τα /u και o/. Συνεπώς τα γράμματα αυτά δηλώνουν διαφορετικά αλλόφωνα (allophones) του /k/. Αυτοί οι ορθογραφικοί κανόνες οφείλονται στα ονόματα εκείνων των γραμμάτων: γάμμα ή γέμμα, κάππα, κόππα ή κούπα (quppa). Στην ετρουσκική δεν υπήρχε φθόγγος /o/, γι αυτό το Q χρησιμοποιήθηκε εμπρός από τα /o/ και /u/ της λατινικής. Τα Y και Z είναι μεταγενέστερες προσθήκες από το ελληνικό αλφάβητο. Κατά τον αρχαίο Έλληνα ιστορικό [[Πλούταρχος|Πλούταρχο]], το G δημιουργήθηκε περί τον 3ο αι. π.Χ. από τον [[απελεύθερος|απελεύθερο]] Spurius Carvilius Ruga, με τροποποίηση του C. Στην ετρουσκική και λατινική, το δίγαμμα (F) δήλωνε το φθόγγο /w/ αλλά τελικά οι Ρωμαίοι απλοποίησαν το συνδυασμό H-/f/ σε F /f/. Τα ημίφωνα /w, j/ και τα φωνήεντα /u, u:, i, i:/ γράφονταν με τα αντίστοιχα γράμματα, δηλαδή τα V και I αντίστοιχα.<ref name="JSSS">Niklaus Shaeffer, ''Journal of the Simplified Spelling Society'', [http://www.spellingsociety.org/journals/j31/mixes.php J31, 2002/2, σελ. 31-34] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090721000153/http://www.spellingsociety.org/journals/j31/mixes.php|date=2009-07-21}}. Ανακτήθηκε 28JSSS/1/2009</ref>
 
== Γράμματα του αλφαβήτου ==