Μάχη του Κρεσί: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Στα μέσα Ιουλίου 1346, ο αγγλικός στόλος αποβίβασε 15.000 άνδρες<ref>Prestwich. Plantagenet England. p. 315</ref> στη [[Κοταντέν|χερσόνησο Κονταντέν]] και επιτέθηκε στη [[Νορμανδία (διοικητική περιοχή)|Νορμανδία]]. Έκπληκτοι και τρομοκρατημένοι οι Νορμανδοί παρέδωσαν τις πόλεις τους, των οποίων οι άμυνες δεν θα μπορούσαν να αντισταθούν σε επίθεση. Αφού λεηλάτησαν  τη χερσόνησο Κονταντέν, τα στρατεύματα Εδουάρδου Γ΄ πολιόρκησαν και κατέλαβαν την οχυρωμένη πόλη [[Καέν|Καν]], παρά τη σθεναρή της αντίσταση. Ο στόλος που έστειλαν πίσω στην Αγγλία ήταν γεμάτος λεία από την περιοχή.

Τα αγγλικά στρατεύματα κινήθηκαν στη συνέχεια βόρεια για να συνενωθούν με τους Φλαμανδούς συμμάχους τους. Αλλά έπρεπε πρώτα να ξεπεράσουν τα φυσικά εμπόδια που αποτελούσαν οι ποταμοί [[Σηκουάνας]] και [[Σομ (ποταμός)|Σομ]]. Βρίσκοντας τις γέφυρες καταστραμμένες, κατευθύνθηκαν νότια, ώσπου στο ΠουασύΠουασί,<ref>Rothero (2005), pp. 4–6</ref> λίγο πάνω από το [[Παρίσι]], επισκεύασαν μια μισοκατεστραμμένη γέφυρα πάνω στο Σηκουάνα και τον διέσχισαν στις 15 Αυγούστου, αρχίζοντας πορεία προς βορρά. Σε όλο αυτό το διάστημα ο γαλλικός στρατός, μη γνωρίζοντας ποια κατεύθυνση σκόπευε να ακολουθήσει τελικά ο Εδουάρδος, παρακολουθούσε τις κινήσεις τους και επεδίωκε σύρραξη αλλά οι Άγγλοι συνέχιζαν την πορεία τους αποφεύγοντας την μετωπική μάχη. Αλλά έπρεπε ακόμη να διασχίσουν τον Σομ, που το κατάφεραν σε μια παλιρροιακήχαμηλή διάβασή του κοντά στην [[Αμπεβίλ]].

Ο Εδουάρδος, έχοντας εξασφαλίσει τη γραμμή πιθανής υποχώρησης, αφού είχε πίσω του τη φιλική [[Φλάνδρα]], ετοιμάστηκε για την αναπόφευκτη μάχη. Το βράδυ της 25ης, εγκαταστάθηκε σε ένα ύψωμα, στην άκρη ενός δάσους κοντά στο χωριό Κρεσί-αν-Ποντιέ, στον σημερινό νομό [[Σομ (νομός)|Σομ]] σταστην περιοχή [[Ω-ντε-Φρανς|Ω-ντε-Φραν]]<nowiki/>ς, και έστειλε τους βαρόνους του για αναγνώριση εδάφους. Το πρωί της 26ης, αποφάσισε ότι αυτό ήταν το σωστό μέρος για να περιμένει τα γαλλικά στρατεύματα.

Το απόγευμα της 26ης Αυγούστου, ο στρατός του βασιλιά της Γαλλίας ξεπρόβαλε άτακτα από το δρόμο της [[Αμπεβίλ]]. Ήταν τρεις το απόγευμα και μια καταιγίδα ξέσπασε αλλά οι στρατιώτες, ενθουσιασμένοι από την προσέγγιση και ανυπόμονοι να αρχίσουν τη μάχη, έσπευσαν στο ύψωμα όπου στρατοπέδευαν οι προσεκτικοί Άγγλοι.

Ο Φίλιππος έστειλε πρώτα τους Γενοβέζους τοξότες για να αρχίσουν τη μάχη, αλλά οι βαλιστρίδες τους είχαν βραχεί και ήταν αναποτελεσματικές, τα βέλη τους δεν έφταναν στις θέσεις του εχθρού. Βαδίζοντας πιο κοντά και πριν προλάβουν να επαναλάβουν τη βολή, χτυπήθηκαν από μια θύελλα αγγλικών βελών. Επί πλέον, από το λόφο ακούγονταν οι εκκωφαντικές εκρήξεις των πρωτόγονων(πρωτοεμφανιζόμενων) κανονιών που έφεραν οι Άγγλοι μαζί τους και που εκτόξευαν πέτρινες μπάλες εναντίον τους. Όλα αυτά πανικόβαλαν τους Γενοβέζους, που μέσα στη βιασύνη της μάχης δεν είχαν καν προλάβει να πάρουν μαζί τους τις ασπίδες τους, και έτσι, υποχώρησαν. <ref>Η χρήση των κανονιών δεν επιβεβαιώνεται. Ίσως τα χρησιμοποίησαν μόνο για ψυχολογικούς λόγους. Αναφέρονται μόνο από τον Giovanni Villani στο ''Nuova Cronica (XIII 67).''</ref> Ερμηνεύοντας την υποχώρησή τους για προδοσία, ο [[Κάρολος Β΄ του Αλανσόν|δούκας του Αλανσόν]] διέταξε τους Γάλλους ιππότες να σκοτώσουν τους υποχωρούντες μισθοφόρους και αυτοί τους ποδοπάτησαν. Συνέχισαν την επίθεση στις αγγλικές γραμμές, αλλά τα αγγλικά τόξα τους αποδεκάτισαν καθώς οι Γάλλοι μπερδεύτηκαν στις παγίδες που είχαν τοποθετήσει οι Άγγλοι μπροστά από τις γραμμές τους την προηγούμενη μέρα.

Παρά τη σφαγή που έβλεπαν να εξελίσσεται μπροστά τους, οι Γάλλοι, αφού αποτραβιόνταν για λίγο, ανασυντάσσονταν και συνέχιζαν κατά κύματα να πραγματοποιούν ανώφελες και απερίσκεπτες επελάσεις κατά του αγγλικού κέντρου, η σθεναρή άμυνα του οποίου επέτρεψε στους Άγγλους τοξότες να βάλουν συνεχώς εναντίον τους. Μέχρι αργά το βράδυ, οι Γάλλοι έκαναν ανεπιτυχώς δεκαπέντε επιθέσεις, που όλες αποκρούστηκαν από τους Άγγλους και Ουαλούς τοξότες. Αυτοί, γύρω στις 6000, με τα αγγλικά τόξα τους - τα οποία κάλυπταν απόσταση μέχρι και 250 μέτρα, πολύ μεγαλύτερη απ’ ότι το συνηθισμένο τόξο και διαπερνούσαν τις χοντρές πανοπλίες των ιπποτών, - ενώ ένας καλός τοξότης μπορούσε να εκτοξεύσει και 12 βέλη το λεπτό - σφυροκοπούσαν ασταμάτητα και αποδεκάτιζαν τους Γάλλους και τα απροστάτευτα άλογά τους.

Προς το τέλος της ημέρας, ο αδελφός του βασιλιά [[Κάρολος Β΄ του Αλανσόν|Κάρολος Β΄του Αλανσόν]] και οι σύμμαχοι βασιλιάς [[Ιωάννης της Βοημίας]] και [[Λουδοβίκος Α΄, κόμης της Φλάνδρας|Λουδοβίκος Α΄ του Νεβέρ,]] κόμης της Φλάνδρας καθώς και 1500 περίπου ιππότες και ευγενείς συγκαταλέγονταν μέσα στους νεκρούς. Ο τραυματισμένος βασιλιάς της Γαλλίας απομάκρυνε τα υπολείμματα του στρατού του και εγκατέλειψε το πεδίο της μάχης, που μέσα σε τέσσερις ώρες που διήρκεσε η μάχη είχε μετατραπεί σε σφαγείο. Ο ίδιος, με μια μικρή συνοδεία ζήτησε άσυλο στο κάστρο Λαμπρουά λίγο πιο βόρεια. Η σκηνή παρέμεινε διάσημη: πληγωμένος στο πρόσωπο, απελπισμένος από αυτή την καταστροφή που δεν είχε υπολογίσει, φώναξε: «Ανοίξτε, είναι ο ατυχής βασιλιάς της Γαλλίας! »

[[Αρχείο:Edward_III_counting_the_dead_on_the_battlefield_of_Crécy.jpg|μικρογραφία|Ο [[Εδουάρδος Γ΄μετράειΓ΄ της Αγγλίας|Εδουάρδος Γ΄]]<nowiki/>μετράει τους νεκρούς μετά τη μάχη του ΚρεσύΚρεσί]]

Σύμφωνα με τον [[Ζαν Φρουασάρ|Φρουασάρ]], ήταν 30.000, αριθμός υπερβολικός: η μάχη άρχισε περίπου στις 5 το απόγευμα και οι Άγγλοι δεν καταδίωξαν τους Γάλλους. Ένας πιο ρεαλιστικός υπολογισμός δίνει περίπου 4000 θανάτους: 15421.542 ιππότες και 2.300 Γενοβέζους τοξότες, αλλά ο αριθμός των νεκρών πεζικάριων είναι άγνωστος.

Ιστορικά, η μάχη του Κρεσί σήμανε την αρχή του τέλους της ιπποσύνης ως ανώτερης στρατιωτικής τάξης. Η ανωτερότητα ενός επαγγελματικού, τακτικού και καλά οργανωμένου στρατού έναντι ενός φεουδαρχικού όχλου, αναμφισβήτητα γενναίου, αλλά μιας άλλης εποχής, αποτέλεσε το αγγλικό πλεονέκτημα και στις επόμενες αγγλικές νίκες του [[Εκατονταετής Πόλεμος|Εκατονταετούς Πολέμου]].