Αγία Σοφία (Κωνσταντινούπολη): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας Ετικέτες: Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό |
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 37:
}}
Η '''Αγία Σοφία''' ή '''Αγια-Σοφιά''' ([[τουρκική γλώσσα|τουρκικά]]: ''Ayasofya'', [[λατινικά]]: ''Sancta Sophia'' ή ''Sancta Sapientia''), γνωστή και ως '''Ναός της Αγίας του Θεού Σοφίας''' ή απλά, '''η Μεγάλη Εκκλησία''',<ref>O ναός αναφέρεται με αρκετές διαφορετικές ονομασίες και παραλλαγές. Αρχικά αναφερόταν ως «ἡ μεγάλη ἐκκλησία», όπως ίσχυε και με τις μεγάλες εκκλησίες άλλων πόλεων, όπως της [[Αντιόχεια]]ς και της [[Αρχαία Αλεξάνδρεια|Αλεξάνδρεια]]ς. Όπως παραδίδει ο [[Σωκράτης ο Ιστορικός]] στην ''Εκκλησιαστική Ιστορία'' του, ο όρος «Σοφία» χρησιμοποιήθηκε μεταγενέστερα. Άλλοι τύποι που συναντώνται επίσης είναι «Ιερό της Σοφίας», «Αγία Σοφία του Θεού», «μεγάλη εκκλησία της επωνύμου Θεού Σοφίας» και «μέγα του Θεού Λόγου τέμενος». Βλ. {{cite journal|first=Glanville|last=Downey|title=The Name of the Church of St. Sophia in Constantinople|journal=The Harvard Theological Review|volume=52|issue=1|year=1959|pages=37-41}}</ref> είναι πρώην χριστιανικός ναός, ο οποίος στη συνέχεια μετετράπη σε ισλαμικό τέμενος και αργότερα σε μουσείο. Βρίσκεται στην [[Κωνσταντινούπολη]]. Από το 537 (ο ομώνυμος ναός του 360 που είχε ανεγερθεί στο ίδιο σημείο, απαλλοτριώθηκε προς θεμελίωση του υπάρχοντος)<ref name="dio">Χ. Μπούρας, Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής (2ος τόμος) - Αρχιτεκτονική στο Βυζάντιο, το Ισλάμ και την Δυτική Ευρώπη κατά τον Μεσαίωνα, κεφ. V, σελ. 128, § 2</ref> μέχρι το 1453 λειτουργούσε ως [[βυζαντινοί|βυζαντινός]] [[χριστιανισμός|χριστιανικός]] [[καθεδρικός ναός]] της πόλης, με εξαίρεση την περίοδο 1204–1261, κατά την οποία ήταν [[Ρωμαιοκαθολική εκκλησία|ρωμαιοκαθολικός]] ναός. Μετά την [[Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453)|άλωση της Κωνσταντινούπολης]] μετετράπη σε [[Ισλάμ|ισλαμικό]] [[τζαμί|τέμενος]], ενώ το 1934 σε [[μουσείο|μουσειακό]] χώρο (''Ayasofya Müzesi''). Στις 10 Ιουλίου 2020, ανακοινώθηκε η δεύτερη ιστορικά μετατροπή του σε ισλαμικό τέμενος, από τον πρόεδρο της [[Τουρκία]]ς.
Στο σημείο όπου ανεγέρθηκε η Αγία Σοφία υπήρχε ομώνυμος ναός<ref name="dio">Χ. Μπούρας, Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής (2ος τόμος) - Αρχιτεκτονική στο Βυζάντιο, το Ισλάμ και την Δυτική Ευρώπη κατά τον Μεσαίωνα, κεφ. V, σελ. 128, § 2</ref> κτισμένος επί [[Κωνσταντίνος Α΄|Κωνσταντίνου Α΄]] και [[Κωνσταντίνος Β΄|Κωνσταντίνου Β΄]], ο οποίος, όμως, κάηκε κατά τη [[Στάση του Νίκα]] (532 μ.Χ.). Ανήκει στις κορυφαίες δημιουργίες της [[βυζαντινή τέχνη|βυζαντινής ναοδομίας]], όντας πρωτοποριακού σχεδιασμού και αρχιτεκτονικής συνθέσεως, και υπήρξε σύμβολο της πόλης, τόσο κατά τη βυζαντινή όσο και κατά την οθωμανική περίοδο όσο και σήμερα. Το παρόν κτήριο ξεκίνησε να ανεγείρεται το 532 και εγκαινιάσθηκε στις 27 Δεκεμβρίου του 537<ref name="dio">Χ. Μπούρας, Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής (2ος τόμος) - Αρχιτεκτονική στο Βυζάντιο, το Ισλάμ και την Δυτική Ευρώπη κατά τον Μεσαίωνα, κεφ. V, σελ. 128, § 2</ref>, επί βασιλείας του [[Ιουστινιανός Α΄|Ιουστινιανού Α΄]], από τους μηχανικούς [[Ανθέμιος ο Τραλλιανός|Ανθέμιο]] από τις [[Σελεύκεια Καρίας|Τράλλεις]] (σημ. Αϊδίνιο) και [[Ισίδωρος ο Μιλήσιος|Ισίδωρο]] από τη [[Μίλητος|Μίλητο]]. Στο ίδιο σημείο, επί του πρώτου λόφου της Κωνσταντινούπολης και σε μικρή απόσταση από το [[Μέγα Παλάτιον]] και τον [[Ιππόδρομος της Κωνσταντινούπολης|Ιππόδρομο]] της πόλης, είχαν χτιστεί παλαιότερα δύο ακόμα ναοί που καταστράφηκαν, επίσης, από πυρκαγιά.
Το οικοδόμημα ακολουθεί τον αρχιτεκτονικό ρυθμό της [[Τρουλαία Βασιλική|τρουλαίας βασιλικής]] και συνδυάζει στοιχεία της πρώιμης βυζαντινής ναοδομίας, σε πολύ μεγάλη κλίμακα. Αρχιτεκτονικές επιρροές της Αγίας Σοφίας εντοπίζονται σε αρκετούς μεταγενέστερους ορθόδοξους ναούς αλλά και σε οθωμανικά τζαμιά, όπως στο [[τέμενος του Σουλεϊμάν]] και στο [[Μπλε Τζαμί|Σουλταναχμέτ τζαμί]].<ref name="EME">Kostenec Jan, «Αγία Σοφία (Ayasofya Müzesi) », Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού, Κωνσταντινούπολη URL: <http://www.ehw.gr/l.aspx?id=11761></ref> Εκτός από τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό της, η Αγία Σοφία ξεχωρίζει επίσης για τον πλούσιο εσωτερικό διάκοσμό της, που ωστόσο υπέστη σοβαρές καταστροφές κυρίως από τους Τούρκους κατακτητές κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής κυριαρχίας.
| |||