Μέδουσα (ζώο): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 7:
** [[Σκυφόζωα]]
}}
Οι '''μέδουσες''' (Jellyfish, ζελατινοειδή) αποτελούν μια μεγάλη ομάδα οργανισμών του [[Ζωοπλαγκτόν|ζωοπλαγκτού]] που υπάρχουν σε όλες τις θάλασσες και ζουν σε όλα τα βάθη. Διαθέτουν σημαντική ενεργητική κίνηση αλλά η εξάπλωσή τους εξαρτάται από τα [[Θαλάσσιο ρεύμα|θαλάσσια ρεύματα]]. Αυτό εξηγεί σε έναν βαθμό τις διαφορές στην παρουσία των πληθυσμών τους από θάλασσα σε θάλασσα. Επειδή η κίνησή τους είναι πολύ αδύναμη, δεν μπορούν να πάνε αντίθετα στα ρεύματα. Το μέγεθος τους ανάλογα με το είδος ποικίλει από μερικά χιλιοστά ως περίπου ένα μέτρο. Είναι αρπακτικά ζώα που τρέφονται από [[πλαγκτόν]] και προνύμφες ψαριών χρησιμοποιώντας τα κνιδοκύτταρα στα πλοκάμια τους.
Οι '''μέδουσες''' είναι θαλάσσια [[ασπόνδυλα]] (κνιδόζωα) της τάξης '''''σκυφόζωα'''''. Πρόκειται για [[πλαγκτόν|πλαγκτονικούς]] οργανισμούς, οι οποίοι απαντώνται σε όλες τις θάλασσες του κόσμου<ref>{{Cite book|title=Εισαγωγή στην Ωκεανογραφία (7η Έκδοση) (Επιμέλεια ελληνικής έκδοσης)|first=Μιχάλης|last=Καρύδης|publisher=ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΡΙΣΙΑΝΟΥ Α.Ε.|isbn=978-960-583-088-5|year=2017|location=|page=|quote=}}</ref>. Αντιπροσωπεύουν το κυρίαρχο στάδιο του βιολογικού κύκλου των κοιλεντερωτών, υδρόζωων (υδρομέδουσες, που έχουν ένα κράσπεδο, που περιβάλλει την κοιλότητα που σχηματίζεται κάτω από την «ομπρέλα» τους) και σκυφόζωων (που δεν έχουν κράσπεδο)<ref>Από το σχήμα του σώματός τους, που μοιάζει με [[σκύφος|σκύφο]], ένα αρχαίο αγγείο υγρών.</ref> (σκυφομέδουσες). Ζουν σε ομάδες και το τσίμπημά τους προκαλεί κνησμό και παράλυση της λείας τους. Τρέφονται με μικρά ψάρια και ζωοπλαγκτόν, τα οποία συλλαμβάνουν με τα πλοκάμια τους.<br />
Την κοινή μέδουσα, η οποία ζει στο [[Αιγαίο πέλαγος|Αιγαίο]] και στο [[Κρητικό πέλαγος|Κρητικό]] πέλαγος, ο Ελληνικός λαός την ονομάζει '''τσούχτρα''', επειδή μόλις ακουμπήσει το ανθρώπινο σώμα, εκκρίνει ένα υγρό το οποίο προκαλεί τσούξιμο και κνησμό.
Γραμμή 23 ⟶ 25 :
Οι περισσότερες μέδουσες ζουν δυόμισι μήνες. Ωστόσο, υπάρχει ένα είδος που μπορεί να ζήσει μέχρι 30 χρόνια και ένα άλλο είδος είναι αθάνατο, το''Turritopsis nutricula''.
=== Αναπαραγωγή - Εξάρσεις ===
Τα Κνιδόζωα είναι τα κατώτερα μεταξύ των ζώων,που τα κύτταρά τους σχηματίζουν ιστούς. Όλα σχεδόν ζουν στη θάλασσα, ελεύθερα ή προσκολλημένα. Η προσκολλημένη μορφή ονομάζεται πολύποδας και η ελεύθερη μέδουσα. Στο ίδιο είδος συχνά παρατηρείται εναλλαγή μεταξύ των δύο αυτών μορφών, δηλαδή ο πολύποδας με εκβλάστηση γεννά μέδουσες, οι οποίες αναπαράγονται εγγενώς και δίνουν πολύποδες. Αναπαράγονται αγενώς ή εγγενώς.
Οταν οι πληθυσμοί τους βρίσκονται σε φυσιολογικά επίπεδα, αυτοί οι πλαγκτονικοί οργανισμοί είναι απαραίτητοι για το οικοσύστημα και την ισορροπία του.
Μελετώντας τη διεθνή βιβλιογραφία, οι ερευνητές του [[Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών|ΕΛΚΕΘΕ]] σημειώνουν πως «η ενίσχυση της εμφάνισης σμηνών μεδουσών τα τελευταία χρόνια σε παγκόσμιο επίπεδο, ενδεχομένως αποτελεί την απόκριση στις συσσωρευτικές επιπτώσεις ορισμένων από τις ανθρωπογενείς επιδράσεις, με σημαντικότερες την κλιματική αλλαγή και την υπεραλίευση. Οι κλιματικές συνθήκες που ευνοούν την αυξημένη αναπαραγωγή της Pelagia Noctiluca χαρακτηρίζονται από ήπιους χειμώνες, χαμηλές βροχοπτώσεις, υψηλή θερμοκρασία και υψηλή ατμοσφαιρική πίεση»<ref>{{Cite web|url=https://www.kathimerini.gr/963940/article/epikairothta/ellada/oi-medoyses-epistrefoyn-ston-korin8iako|title=Οι μέδουσες επιστρέφουν στον Κορινθιακό, του Γιάννη Ελαφρού {{!}} Kathimerini|website=www.kathimerini.gr|accessdate=2020-07-19}}</ref>.
Οι μέδουσες αναπαράγονται σε σχετικά θερμά νερά, συνήθως από την άνοιξη ως το φθινόπωρο, με μια διακοπή κατά τους χειμερινούς μήνες. Τα τελευταία χρόνια ωστόσο, με τους ήπιους χειμώνες και τους θερμούς ανοιξιάτικους και φθινοπωρινούς μήνες, η θερμοκρασία των νερών της Μεσογείου δεν πέφτει σχεδόν ποτέ κάτω από τους 14<sup>ο</sup> βαθμούς Κελσίου, παρατείνοντας την περίοδο της αναπαραγωγής.
Ορισμένοι ερευνητές υποστηρίζουν, μάλιστα ότι, αν η [[κλιματική αλλαγή]] συνεχιστεί στον ίδιο ρυθμό, πολύ σύντομα θα φθάσουμε να βλέπουμε μέδουσες στη λεκάνη της [[Μεσόγειος Θάλασσα|Μεσογείου]] καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Επιπλέον, μια άλλη αιτία η οποία προτείνεται από ορισμένους ειδικούς και συνδέεται και αυτή με την [[υπερθέρμανση του πλανήτη]] είναι η αλλαγή που έχει παρατηρηθεί τα τελευταία χρόνια στα θαλάσσια ρεύματα και στους ανέμους.
Δεν έχει βρεθεί άμεση σχέση με τη [[ρύπανση]], η παρουσία όμως ορισμένων τοξικών ουσιών στο νερό μπορεί να διεγείρει τον πολλαπλασιαμό τους μέσω ευνοικών μεταλλάξεων στο γενετικό τους υλικό. Μαθηματικά μοντέλα υποδεικνύουν ότι η προβλεπόμενη μείωση του [[pH]] στους ωκεανούς, λόγω του αυξανόμενου διοξειδίου του άνθρακα, θα μπορούσε να προκαλέσει μακροπρόθεσμη αύξηση των μεδουσών τα επόμενα 100 χρόνια.
Οι περισσότεροι ερευνητές, πάντως, υποδεικνύουν ως υπ’ αριθμόν ένα ένοχο την [[υπεραλίευση]] που συντελείται σε όλες τις θάλασσες. Η μελέτη των αλιευτικών δραστηριοτήτων και αποθεμάτων δείχνει ότι οι πληθυσμοί των μεγάλων ψαριών έχουν εξολοθρευθεί σε σχεδόν σε όλον τον κόσμο. Το γεγονός αυτό ευνοεί τις μέδουσες από όλες τις απόψεις: οι προνύμφες πολλών ψαριών τρέφονται με πλαγκτόν, όπως οι μέδουσες, και επομένως είναι ανταγωνιστές τους, ενώ ορισμένα είδη, ως ενήλικα, τρέφονται με τις μέδουσες, οπότε είναι κυνηγοί τους.
Μεγάλα ζώα της θάλασσας όπως οι χελώνες, θηρεύουν τις μεγάλες μέδουσες, επομένως μία αύξηση στους πληθυσμούς των μεδουσών μπορεί να θεωρηθεί καλό για ορισμένα θαλάσσια είδη που απειλούνται υπό εξαφάνιση, όπως η δερματοχελώνα. Ωστόσο, οι χελώνες αποτελούν έναν από τους ελάχιστους θηρευτές μεγάλων μεδουσών, ενώ κινδυνεύουν και οι ίδιες από την υπεραλίευση, γεγονός που εξαλείφει οποιαδήποτε θετική επίδραση μπορεί να υπάρξει από τις εξάρσεις των μεδουσών.
== Σημασία για τον άνθρωπο ==
| |||