Ζωροαστρισμός: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

* Ως εκφράσεις και πλευρές της δημιουργίας, ο Αχούρα Μάζντα εκπορεύτηκε(Ahura Mazda) δημιούργησε τους Αμέσα Σπέντα (amesha spenta) (γενναιόδωρους αθάνατους), κάθε ένας από τους οποίους αποτελεί την υπόσταση και την αντιπροσωπεία μίας πλευράς της δημιουργίας. Οι Αμέσα Σπέντα (amesha spenta) με τη σειρά τους υποστηρίζονται από μία ομάδα άλλων αρχών, τις Γιαζάτα, κάθε μία από αυτές άξια λατρείας και υπόσταση ενός ηθικού ή υλικού κανόνα της δημιουργίας.<ref>{{Cite book|title=Ιστορία επιζώντων θρησκευμάτων, Σημαντικά κεφάλαια|first=Αναστάσιος|last=Γιαννουλάτος|publisher=Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη ΑΕ|isbn=978-960-503-709-3|year=2016|location=Αθήνα|page=62-64|quote=}}</ref>

* Ο θεός Mithra (Mihr=Ήλιος) είναι πολύ δημοφιλής στον Ζωροαστρισμό. Εμφανίζεται ως ο θεός Ήλιος. Χαρίζει το φως και τη ζωή στους ανθρώπους και τη δόξα στους Πέρσες βασιλείς. Ο θεός Mithra παίζει το ρόλο του μεσολαβητή μεταξύ του θεού (Ahura Mazda) [[Αχούρα Μάζντα]] και των ανθρώπων.<ref>{{Cite book|title=Η αποτύπωση της μοναρχικής ιδεολογίας των Σασσανιδών στα στέμματα της Σασσανιδικής δυναστείας|first=Alinia - Mozdoor|last=Masoumeh|publisher=Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Σχολή Φιλοσοφική. Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας|isbn=|year=2001|location=Ιωάννινα|page=80-86|url=http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/12601#page/86/mode/2up|quote=}}</ref> Ο ίδιος ο Ζωροάστρης δεν αναφέρεται στο θεό Mithra. Ο Mithra αναφέρεται στη μεταγενέστερη Αβέστα ως Αχούρα (Ahura).

Ο Ζωροαστρισμός βασίζεται στην πάλη μεταξύ δύο αντίθετων δυνάμεων, του «εχθρικού πνεύματος» (Ahriman) ([[Άνγκρα Μαινιού]], δηλαδή του [[Αριμάν]]), και του «καλού πνεύματος» (Σπέντα ΜαινιούΜαϊνιού), το οποίο ταυτίζεται με τον Αχούρα Μάζντα (Ahura Mazda). Στον Ζωροαστρισμό υπάρχουν αντίθετες δυνάμεις, που δρουν σε μια μορφή δυαδικότητας (φως-σκότος, καλό-κακό) και συγκρούονται μεταξύ τους. Στον Ζωροαστρισμό ο φυσικός κόσμος γίνεται αντιληπτός υπό θετικό πρίσμα ως κατασκεύασμα του αγαθού Θεού και καμία οντολογική διάκριση μεταξύ ύλης και πνεύματος δεν είναι σαφής (όπως συμβαίνει π.χ. στον [[πλατωνισμός|πλατωνισμό]]), σε αντίθεση με τη θεμελιώδη κοσμική ηθική διάκριση μεταξύ Καλού και Κακού. Έτσι το τελικό ιδανικό είναι η συνολική ψυχοσωματική ανάσταση των ευσεβών πιστών στο τέλος του κοσμικού χρόνου, μετά από μία τιτάνια μάχη μεταξύ αγγέλων και δαιμόνων η οποία θα καταλήξει στην αναμέτρηση του ίδιου του Αχούρα Μάζντα (Ahura Mazda) με τον Αριμάν (Ahriman) και στην τελική νίκη του Καλού. Οι ρίζες αυτής της επικής ζωροαστρικής εσχατολογίας ανιχνεύονται στην πρωτοϊνδοευρωπαϊκή μυθολογία. Ο ζωροαστρισμός είναι η πρώτη μαζική θρησκεία η οποία αυτοπροσδιορίστηκε με βάση όχι μόνο λατρευτικά και μυθικά στοιχεία αλλά και ένα σαφές μεταφυσικό και ηθικό δόγμα, το οποίο μάλιστα αναμόρφωσε πλήρως την προϋπάρχουσα ιρανική θρησκεία επαναπροσδιορίζοντας την έννοια της ευσέβειας με επίκεντρο ένα σύνολο ηθικών κανόνων. Στο πλαίσιο αυτό απέρριπτε πλήρως τον [[μυστικισμός|μυστικισμό]] αλλά και τον [[ασκητισμός|ασκητισμό]], ο οποίος συνήθως αποτελεί προϋπόθεση του πρώτου, προωθώντας αντιθέτως την ενεργό συμμετοχή του κάθε πιστού στον αγώνα υπέρ του Αχούρα Μάζντα (Ahura Mazda) μέσω καθημερινών «ηθικά ορθών» πράξεων. Εκτός από τον Αχούρα Μάζντα (Ahura Mazda) και τον Αριμάν (Ahriman) υπάρχουν και οι Izadan (= μικρότεροι θεοί), που υποδιαιρούνται σε δύο κατηγορίες, τους ουράνιους και τους επίγειους. Ο Αχούρα Μάζντα (Ahura Mazda) βρίσκεται στην κορυφή των ουράνιων Izadan και ο Ζωροάστρης στην κορυφή των γήινων Izadan.<ref>{{Cite book|title=Η αποτύπωση της μοναρχικής ιδεολογίας των Σασσανιδών στα στέμματα της Σασσανιδικής δυναστείας|first=Alinia - Mozdoor|last=Masoumeh|publisher=Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Σχολή Φιλοσοφική. Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας|isbn=|year=2001|location=Ιωάννινα|page=36-37|url=http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/12601#page/42/mode/2up|quote=}}</ref>

Οι Ζωροαστρικές γραφές -η [[Αβέστα]]- περιλαμβάνουν πολλά κείμενα: τα παλαιότερα είναι τα γκάτας (άσματα), που αποδίδονται στον Ζωροάστρη. Τα γκάτας δοξάζουν τον [[Αχούρα Μάζντα]] (Ahura Mazda) ως τον μοναδικό Θεό. Παρόλο που αναφέρονται ελάχιστα στις διδαχές του [[Ζωροάστρης|Ζωροάστρη]], οι τελετές σήμερα παίζουν σπουδαίο ρόλο στο τυπικό του ζωροαστρισμού. Η φωτιά κατέχει επίσης σημαντική θέση στον ζωροαστρισμό, αλλά δεν λατρεύεται ως θεότητα. Το φως με τη μορφή της ιερής φωτιάς είναι το σύμβολο του Αχούρα Μάζντα, συμβολίζοντας την παρουσία του Θεού στη δημιουργία. Στους Ζωροαστρικούς χώρους λατρείας η ιερή φωτιά (ή [[Ατάρ]]) παραμένει αναμμένη συνεχώς σε μια τεφροδόχο στο εσωτερικό ιερό, όπου μόνο οι αγνοί ιερείς μπορούν να εισέρχονται.

Η [[Πρωτοχρονιά]] (Noruz) των Ζωροαστριστών σηματοδοτεί τον ερχομό της [[Άνοιξη]]ς και συμβολίζει την ετήσια αναγέννηση της ζωής και την ήττα του κακού. Η εορτή του Μίθρα ήταν φθινοπωρινή εορτή. Στη γιορτή του [[Φαρβαρντίν]] πραγματοποιούνται ειδικές τελετές για τις ψυχές που φεύγουν. Επίσης γίνονται επικλήσεις με προσευχές στα πνεύματα που προστατεύουν τους νεκρούς - τα [[Φαρβασί]]. Οι Ζωροαστριστές δεν αποτεφρώνουν ούτε θάβουν τους νεκρούς, καθώς η φωτιά και η γη θεωρούνται αγνές και δεν πρέπει να μολύνονται. Οι νεκροί εκτίθενται γυμνοί σε ειδικά χτισμένους ομόκεντρους κυκλικούς πύργους, τους [[Ντάκχμα]] («Πύργοι της Σιωπής»), όπου τα όρνεα τρώνε τις σάρκες τους.<ref name=":0">{{Cite book|title=Η αποτύπωση της μοναρχικής ιδεολογίας των Σασσανιδών στα στέμματα της Σασσανιδικής δυναστείας|first=Alinia - Mozdoor|last=Masoumeh|publisher=Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Σχολή Φιλοσοφική. Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας|isbn=|year=2001|location=Ιωάννινα|page=37|url=http://thesis.ekt.gr/thesisBookReader/id/12601#page/42/mode/2up|quote=}}</ref> Τα οστά, αφού αποξηρανθούν στον ήλιο, ρίχνονται στο κεντρικό φρέαρ. Τα οστά παλιότερα φυλάσσονταν σε οστεοφυλάκιο (astodan). Τέλος, πιστεύουν στην ημέρα της κρίσης, στην κόλαση και στον παράδεισο, σ' έναν σωτήρα (σοασιάντ) που θα αναστήσει τους νεκρούς και στην αιώνια ζωή. Είναι πιθανόν τα «πιστεύω» αυτά να επηρέασαν τον [[Ιουδαϊσμός|Ιουδαϊσμό]], τον [[Χριστιανισμός|Χριστιανισμό]] και τον [[Ισλαμισμός|Ισλαμισμό]].

Δέκα χιλιάδες χειμώνες θα περάσουν, ο ήλιος θα πάψει να φαίνεται. Η ημέρα, ο μήνας και το έτος θα έχουν μικρότερη διάρκεια και οι άνθρωποι θα γίνουν φαύλοι. Μετά από μια μάχη μεταξύ των καλών και των κακών θα συμβεί η τελική κρίση, οπότε και οι κακοί θα τιμωρηθούν για τρεις ημέρες αλλά τελικά θα συγχωρεθούν. Έπειτα όλο το ανθρώπινο γένος θα είναι ευτυχισμένο. Η κόλαση θα σφραγιστεί και ο Αριμάν (Ahriman) θα είναι εντελώς αδύναμος. Οι άνθρωποι είναι ελεύθεροι να επιλέξουν ανάμεσα στο καλό και το κακό, και ανάλογα με την επιλογή, που θα κάνουν σ' αυτή την ζωή, θα έχουν την αντίστοιχη ανταμοιβή στην ημέρα της Κρίσης. Οι πιστοί ενθαρρύνονται να κάνουν καλές πράξεις, να σκέφτονται σωστά και να μιλούν καλά.<ref name=":0" />

Μικρές κοινότητες ζωροαστρώνΖωροαστρών υπάρχουν σήμερα σε όλο τον κόσμο με συνεχή παρουσία στη δυτική [[Ινδία]], το κεντρικό [[Ιράν]] και το νότιο [[Πακιστάν]]. Οι Ζωροάστρες της διασποράς κυρίως καταγράφονται στη [[Μεγάλη Βρετανία]] και τις πρώην βρετανικές αποικίες, όπως ο [[Καναδάς]] και η [[Αυστραλία]]. Οι πληθυσμοί των πιστών μπορούν να διακριθούν σε δύο ομάδες: αυτή με νοτιοασιατική προέλευση, γνωστή και ως Πάρσι, και την κεντροασιατική.