Μάχη του Σαγγαρίου: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Στις 14 Αυγούστου το Β' Σώμα Στρατού με δύο μεραρχίες στην πρώτη γραμμή, την Vη και την ΧΙΙΙη, επιτέθηκε κατά μέτωπο κατά του αριστερού άκρου της τουρκικής αμυντικής γραμμής που καταλάμβανε το όρος Καλέ Γκρότο, παραβλέποντας τη δυνατότητα υπερκέρασης από αριστερά αυτής (ανατολικά) που υποδείχθηκε στη διοίκηση από τον διευθυντή του 3ου επιτελικού Γραφείου της Στρατιάς, συνταγματάρχη Βερνάρδο{{Εκκρεμεί παραπομπή|σχόλιο=20/07/2020}}. Σύμφωνα μέ άλλη πηγή<ref>{{Cite book|title=Η Εκστρατεία στην Μικρά Ασία|first=Γεώργιος, Συνταγματάρχης Πεζικού|last=Καλαϊτζής|publisher=Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού|isbn=|origyear=1965 |year=2012|location=Αθήνα|page=159|quote=}}</ref>, o συνταγματάρχης Βερνάρδος, πρότεινε στις 13/8 επέκταση της επίθεσης προς βορειανατολικά, ενώ την άλλη μέρα η Στρατιά διέταξε επίθεση προς τα βορειοδυτικά. Το Καλέ Γκρότο ήταν ισχυρά οχυρωμένο αμυντικά με επάλληλες σειρές πολυβολείων, χαρακώματα, συρματοπλέγματα και επαρκή υποστήριξη πυροβολικού. Οι μάχες για την κατάληψή του διήρκεσαν τέσσερις μέρες και στέφθηκαν με επιτυχία, αλλά με βαρύτατο φόρο αίματος. Οι απώλειες έφθασαν συνολικά τους 3408 άνδρες (564 νεκροί από τους οποίους 35 αξιωματικοί και 2844 τραυματίες από τους οποίους 107 αξιωματικοί){{Εκκρεμεί παραπομπή|σχόλιο=20/07/2020}}. Ουσιαστικά αυτές οι δύο μεραρχίες και ειδικά η Vη τέθηκαν εκτός μάχης λόγω των τεράστιων απωλειών και από έλλειψη εφοδίων και δεν ανέλαβαν καμιά νέα επιθετική επιχείρηση μέχρι την αποχώρηση του ΕΣ{{Εκκρεμεί<ref>Νεώτερη παραπομπή|σχόλιο=20/07Ιστορία του Ελληνικού Έθνους Γεωργίου Ρούσσου, τόμος Ε, σελ. 121, & Έκθεσις της πολεμικής Ιστορίας των Ελλήνων, τόμος Β, Εκδοτική Ελλάδος, Αθήναι 1968, σελ. 446</2020}}ref>. Η διοίκηση του Β' Σώματος Στρατού δεν κατάφερε να αξιοποιήσει την επιτυχία αυτή και να προελάσει με την 9η μεραρχία ΠΖ και την ταξιαρχία Ιππικού που δεν είχαν λάβει μέρος στις μάχες, αλλά καθηλώθηκε αναίτια στην περιοχή, μέχρι την υποχώρηση της Στρατιάς στα τέλη του μήνα δυτικά του Σαγγαρίου{{Εκκρεμεί<ref>Έκθεσις παραπομπή|σχόλιο=20/07της πολεμικής Ιστορίας των Ελλήνων, τόμος Β, Εκδοτική Ελλάδος, Αθήναι 1968, σελ. 446</2020}}ref>. Αντιθέτως, το τουρκικό επιτελείο μετέφερε μονάδες από άλλες περιοχές της σύγκρουσης και κάλυψε το ρήγμα, εκμεταλλευόμενο την ελληνική αδράνεια. Οι αιματηρές μάχες για την κατάληψη του Καλέ Γκρότο με διαδοχικές εφόδους, δραστικές αντεπιθέσεις και γενικότερα οι επικές τιτανομαχίες συνιστούν τις κορυφαίες στιγμές της μάχης του Σαγγαρίου<ref>[[Πολύμερος Μοσχοβίτης]], ''Η Εποποιία του Σαγγαρίου'', φύλλο εφημερίδας "Έθνος" της [[20 Σεπτεμβρίου]] [[1930]], σελ 1</ref> και όλου του μικρασιατικού πολέμου.

Οι επιθέσεις των Ελλήνων επέτυχαν την κατάληψη αρκετών τουρκικών θέσεων, αλλά η ελληνική διοίκηση στάθηκε ανίκανη να τις αξιοποιήσει και η τουρκική διοίκηση με επιτυχημένες ενέργειες απεσόβησε δυσάρεστες καταστάσεις{{Εκκρεμεί<ref>Ιστορία παραπομπή|σχόλιο=20/07του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΕ, σελ. 180</2020}}ref>. Το πλέον αντιπροσωπευτικό παράδειγμα ήταν η κατάληψη την 10η Αυγούστου, κατόπιν ορμητικής επίθεσης της Ιης Μεραρχίας Πεζικού (διοικητής σχης [[Αθανάσιος Φράγκου]]) υπό ραγδαία βροχή, των τουρκικών θέσεων επί του όρους Μανγκάλ Νταγ και η ανατροπή της εκεί αμυνόμενης 5ης τουρκικής Μεραρχίας Πεζικού, αλλά η ελληνική διοίκηση αδυνατώντας να καταλάβει την σπουδαιότητά της και να την επεκτείνει, άφησε ανεκμετάλλευτη αυτή την απροσδόκητη επιτυχία στο κέντρο της τουρκικής άμυνας και η τουρκική διοίκηση μεταφέροντας εφεδρικές δυνάμεις που διατηρούσε κάλυψε το ρήγμα{{Εκκρεμεί<ref>Ιστορία παραπομπή|σχόλιο=20/07/2020}}του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΕ, σελ. 180</ref> Ο ίδιος ο ΚεμάλΙσμέτ φτάνονταςΙνονού έφτασε επί τόπου αφαίρεσε τη διοίκηση από τον Τούρκοτούρκο μέραρχο και διέταξε ανακρίσεις.<ref>Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμος ΙΕ, σελ. 180</ref>

Από τις 11 Αυγούστου (24 Αυγούστου ν.η.) έως τις 24 Αυγούστου (6 Σεπτεμβρίου ν.η.) πραγματοποιήθηκαν σκληρές συγκρούσεις σε όλη την έκταση του μετώπου και οι ελληνικές δυνάμεις κατάφεραν να διασπάσουν τις δύο τουρκικές αμυντικές γραμμές και να καταλάβουν την γραμμή Καρά Νταγ - Τσαλ Νταγ - Αρντίζ Νταγ - Καλέ Γκρότο. Επιπλέον ο ΕΣ την 17η Αυγούστου με την VII Μεραρχία (23ο σύνταγμα Πεζικού) κατέλαβε το Πολατλί και τον σιδηροδρομικό του σταθμό και αποκατέστησε τη σιδηροδρομική σύνδεση με τις βάσεις εφοδιασμού του στο Εσκί Σεχήρ.{{Εκκρεμεί<ref>Έκθεσις παραπομπή|σχόλιο=20/07της πολεμικής Ιστορίας των Ελλήνων, Εκδοτική Ελλάδος, Αθήναι 1968, σελ. 446</2020}}ref> Οι Τούρκοι εκκένωσαν εσπευσμένα τον σιδηροδρομικό σταθμό και κατέστρεψαν επιτόπου μεγάλο μέρος των συγκεντρωμένων εφοδίων για να μην πέσουν στα χέρια των Ελλήνων{{Εκκρεμεί<ref>Έκθεσις παραπομπή|σχόλιο=20/07της πολεμικής Ιστορίας των Ελλήνων, τόμος Β, Εκδοτική Ελλάδος, Αθήναι 1968, σελ. 446</2020}}ref>.

Όμως, οι επιτυχίες αυτές των Ελλήνων κατακτήθηκαν με τεράστιες θυσίες σε έμψυχο υλικό, αλλά και σε εφόδια. Παράλληλα, παρουσιάστηκαν σοβαρά προβλήματα όπως η πλημμελής διοίκηση, η κόπωση των τμημάτων, η έλλειψη ικανών εφεδρειών να αναπληρώσουν τις μεγάλες απώλειες ανδρών και ιδίως αξιωματικών (μεταξύ αυτών και ο συνταγματάρχης [[Βλάσης Καραχρήστος]] διοικητής του 2/39 ευζωνικού συντάγματος που έπεσε μαχόμενος δύο χιλιόμετρα βορειοανατολικά του χωριού Καρακουγιού του όρους Τσάλ Νταγ<ref>{{Cite book|title=Η Εκστρατεία εις την Μικράν Ασίαν, τόμος ε΄,μέρος α|first=Γεώργιος, Συνταγματάρχης Πεζικού|last=Καλαϊτζής|publisher=Γενικό Επιτελείο Στρατού|isbn=|origyear=1965 |year=2012 |location=ΑΘΉΝΑ|page=250|quote=}}</ref>), προβλήματα επισιτισμού (από 13 έως 24 Αυγούστου τό Β΄Σώμα Στρατού δεν εφοδιάσθηκε ούτε με ψωμί<ref>{{Cite book|title=Η Εκστρατεία εις την Μικράν Ασίαν,5ος τόμος|first=Γεώργιος, Συνταγματάρχης Πεζικού|last=Καλαιτζής|publisher=Διεύθυνση Ιστορίας, Γενικό Επιτελείο Στρατού|isbn=|year=1965|location=Αθήνα|page=89|quote=}}</ref>) και γενικότερα ανεφοδιασμού του στρατού, αποτέλεσμα όλων των παραπάνω του ανεπαρκούς σχεδιασμού της επιχείρησης, τα οποία οδήγησαν στην πτώση του ηθικού του Ελληνικού Στρατού. Οι έλληνες στρατιώτες για αρκετές μέρες έτρωγαν βρασμένο σιτάρι, το οποίο αποκαλούσαν σκωπτικά "τα κόλυβα του Γούναρη". Επίσης πολλές επιθέσεις κατά οχυρωμένων θέσεων των Τούρκων πραγματοποιήθηκαν χωρίς την απαραίτητη προπαρασκευή πυροβολικού, λόγω ελλείψεως βλημάτων πυροβόλων{{Εκκρεμεί<ref>Έκθεσις παραπομπή|σχόλιο=20/07της πολεμικής Ιστορίας των Ελλήνων, τόμος Β, Εκδοτική Ελλάδος, Αθήναι 1968, σελ. 446</2020}}ref> αλλά και της απουσίας αεροπορικής δύναμης κάλυψής του, με προγενέστερη επισκόπηση των εχθρικών θέσεων.