Μαρούλι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Λάθος οικογένειά Ετικέτες: Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό |
προσέθεσα πηγές και περιεχομενο |
||
Γραμμή 28:
Οι [[Η.Π.Α]] έχουν τη μεγαλύτερη παραγωγή στον κόσμο, ακολουθούν η [[Κίνα]], η [[Ισπανία]] και ο [[Καναδάς]]. Στην [[Ελλάδα]] καλλιεργούνται 19.000 στρέμματα περίπου και η ετήσια παραγωγή φτάνει τους 25.000 τόνους.
== Βοτανικές ποικιλίες ==
• Ο τύπος ρωμάνα (Romaine) με λεία σκληρά, μακριά και ανορθωμένα φύλλα που σχηματίζουν ψηλή κεφαλή. Έχουν τραγανή υφή και πολύ λεπτή και βαθιά γεύση. Είναι ο διαδεδομένος τύπος μαρουλιού στην Ελλάδα.
• Ο φυλλώδης τύπος (Looseleaf), στον οποίο τα φύλλα σχηματίζονται, είναι κατσαρά (σγουρά) σαν ρόδα, δεν έχουν κεφαλή και το χρώμα τους είναι πράσινο, ανοιχτό πράσινο ή και κόκκινο. Έχουν μια απαλή γεύση και μια ελαφρώς τραγανή υφή.
• Ο κεφαλωτός τύπος Βουτυροκέφαλο (Butterhead), με παχιά, μεγάλα και μαλακά (χαλαρά) φύλλα που σχηματίζουν μία συμπαγή κεφαλή που διαχωρίζεται εύκολα από το στέλεχος. Έχει μια γλυκιά γεύση και μια μαλακή υφή. Τα βουτυροκέφαλα μαρούλια αποκαλούνται έτσι γιατί τα εσωτερικά φύλλα τους έχουν μία ελαιώδη υφή στην επιφάνειά τους που μοιάζει με επάλειψη με [[βούτυρο]] (Γαλλική σαλάτα).
• Ο κεφαλωτός τύπος Crisphead με πράσινα φύλλα εξωτερικά και υπόλευκο χρώμα στο εσωτερικό. Η κεφαλή αυτής της ποικιλίας μαρουλιού έχει μια τραγανή υφή και μια υδαρή, ήπια γεύση. Η πιο γνωστή ποικιλία είναι το μαρούλι iceberg. Οι κεφαλές iceberg μοιάζουν πολύ με κεφαλωτά λάχανα.
• Ο τύπος μαρουλιού-σπαραγγιού (Stem) έχει στενά φύλλα και παχύ σαρκώδη βλαστό. Το βρώσιμο τμήμα είναι ο κεντρικός βλαστός σε νεαρό στάδιο ανάπτυξης όταν ακόμη είναι τρυφερός σαν σπαράγγι. Οι ποικιλίες αυτού του τύπου καλλιεργούνται στην Ασία κυρίως για τους βλαστούς τους για βραστά και κρεμώδη φαγητά.<ref name=":1">{{Cite web|url=http://www.iatronet.gr/diatrofi/trofima-rofimata/article/34778/maroyli-pws-voitha-tin-ygeia-kai-giati-na-to-trwme.html|title=Μαρούλι: Πώς βοηθά την υγεία και γιατί να το τρώμε;|website=www.iatronet.gr|language=el|accessdate=2020-07-30}}</ref>
== Διατροφική αξία ==
Γραμμή 114 ⟶ 109 :
| ||gr
|}
== Οφέλη για την υγεία ==
Το μαρούλι είναι εξαιρετική πηγή βιταμίνης Α (περιέχει προβιταμίνη Α ή β-καροτένιο), [[βιταμίνης Κ]], [[φυλλικού οξέος]], βιταμίνης C, καλίου, μαγγανίου και [[Χρώμιο|χρωμίου]]. Το μαρούλι είναι, επίσης, καλή πηγή [[φυτικών ινών.]] Η πλούσια περιεκτικότητά του σε [[βιταμίνη C]] και η ταυτόχρονη παρουσία του β-καροτενίου το καθιστούν ζωτικής σημασίας λαχανικό στον μεταβολισμό της χοληστερόλης (οξείδωση της χοληστερόλης). Όταν η χοληστερόλη οξειδώνεται, αρχίζει να επικάθεται στα τοιχώματα των αρτηριών δημιουργώντας την αθηρωματική πλάκα, η οποία μπορεί να προκαλέσει έμφραγμα του μυοκαρδίου ή εγκεφαλικό επεισόδιο. Σύμφωνα με έρευνα του επιστημονικού περιοδικού «Clinical Nutrition», η επίδραση του μαρουλιού σε πειραματόζωα κατέληξε σε σημαντική μείωση του πηλίκου [[LDL/HDL]] και των επιπέδων της ηπατικής χοληστερόλης κατά 44%, ενώ η απορρόφηση της διατροφικής χοληστερόλης μειώθηκε κατά 37%. Παράλληλα, παρατηρήθηκε αύξηση των επιπέδων της βιταμίνης C, της Ε και των καροτενοειδών στο πλάσμα του αίματος. Η παρουσία φυλλικού οξέος δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες για τη διαχείριση των υψηλών επιπέδων της [[Ομοκυστεΐνη|ομοκυστεΐνης]], ελαττώνοντας τον κίνδυνο εμφράγματος ή εγκεφαλικού επεισοδίου, ενώ το περιεχόμενο σε αυτό κάλιο ρυθμίζει την υπέρταση. Η παρουσία των φυτικών ινών βελτιώνει την κατάσταση του παχέος εντέρου, μειώνει τον κίνδυνο καρκινωμάτων ή τη δημιουργία [[εκκολπωμάτων]], ενώ ο γλυκαιμικός έλεγχος στα διαβητικά άτομα γίνεται ευκολότερος παρουσία αυτών. Επιπλέον, η παρουσία του καλίου έχει αποδειχθεί ότι μειώνει την αρτηριακή πίεση, που είναι άλλος ένας παράγοντας κινδύνου για καρδιοπάθειες. Τέλος, σημαντικός είναι ο ρόλος του χρωμίου στο μαρούλι, καθώς παίζει ρόλο κλειδί μεταξύ του μορίου της ινσουλίνης και του κυτταρικού υποδοχέα για τη σωστή μεταφορά της γλυκόζης στο εσωτερικό των κυττάρων.<ref name=":1" />
== Καλλιέργεια ==
Το μαρούλι, ως φυτό ψυχρής εποχής, θέλει δροσερό περιβάλλον και καλλιεργείται σε σχετικά χαμηλές θερμοκρασίες 14-19°C. Γενικότερα προτιμά ηλιόλουστες θέσεις φύτευσης, αν και αναπτύσσεται ικανοποιητικά και σε ημισκιερές θέσεις. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι σε υψηλές θερμοκρασίες προκαλείται πρόωρη έκπτυξη του ανθοφόρου βλαστού του μαρουλιού, ενώ σε πολύ χαμηλές θερμοκρασίες και παγετό προκαλούνται εγκαύματα στο φύλλωμα. Κάποιες ποικιλίες μαρουλιού είναι πιο ανθεκτικές στις υψηλές θερμοκρασίες ή στην παγωνιά του χειμώνα από άλλες. Για τη φύτευση του μαρουλιού, το ιδανικό έδαφος είναι γόνιμο, δροσερό, με υψηλή περιεκτικότητα σε οργανική ουσία που να εξασφαλίζει καλή αποστράγγιση. Κι αν το χώμα του κήπου μας δεν έχει αυτά τα χαρακτηριστικά, μπορούμε να ενσωματώσουμε αρκετή ποσότητα καλοχωνεμένης κοπριάς μαζί με κομπόστ για να βελτιώσουμε το χώμα και να του δώσουμε καλύτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά.
Οι έμπειροι καλλιεργητές ξεκινούν με σπόρο μαρουλιού! Συγκεκριμένα, σπέρνουμε σε σπορεία την επιλεγμένη ποικιλία μαρουλιού, τοποθετώντας τον σπόρο σε βάθος φύτευσης ενός εκατοστού. Είναι σημαντικό να διατηρούμε σχετική υγρασία και κατάλληλη θερμοκρασία στο σπορείο μεταξύ 15-21°C για τη βλάστηση των σπόρων του μαρουλιού. Κι όταν τα νεαρά φυτά μαρουλιού έχουν αναπτύξει τρία–τέσσερα πραγματικά φύλλα, μετά από 3-4 βδομάδες, είναι έτοιμα για τη μεταφύτευση στο χωράφι. Για τους αρχάριους κηπουρούς, προτείνουμε να ξεκινήσούν με έτοιμα φυτά μαρουλιού από φυτώρια τα οποία τοποθετούνται στις κατάλληλες αποστάσεις φύτευσης: 30 εκατοστά μεταξύ των φυτών μαρουλιού και περίπου 60 εκατοστά μεταξύ των γραμμών φύτευσης. Κι αν ο κήπος μας έχει πολύ βαρύ χώμα και μαζεύει νερό, υπάρχει λύση! Καλλιεργούμε σε υπερυψωμένα αναχώματα (σαμαράκια) που μας βοηθούν στην καλύτερη αποστράγγιση του νερού. Σχετικά με τη λίπανση του μαρουλιού, ενσωματώνουμε 1-2 κουταλιές της σούπας καλοχωνεμένη κοπριά ή βιολογικό λίπασμα αζώτου, γύρω από τη ρίζα, κάθε 20-30 μέρες.
Τα μαρούλια προτιμούν το δροσερό περιβάλλον στο χώμα καθώς έχουν επιφανειακό ριζικό σύστημα. Έτσι, για να διατηρήσουμε το υπόστρωμα τους σχετικά υγρό, απαιτείται τακτικό πότισμα. Η συχνότητα των ποτισμάτων γίνεται υψηλότερη, ίσως και καθημερινή, σε περιόδους που επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες. Αυτό είναι απαραίτητο για να διατηρεί το μαρούλι δροσερά και τρυφερά φύλλα που το κάνουν πολύ πιο ελκυστικό και ευχάριστο όταν το τρώμε. Αν παρουσιαστεί έλλειψη νερού, τα φύλλα του μαρουλιού σκληραίνουν, αρχίζουν να πικρίζουν, και αναπτύσσεται πρόωρα το ανθοφόρο στέλεχος.
Προσοχή στα σαλιγκάρια, τον πιο επικίνδυνο εχθρό του μαρουλιού που τρώει τα φύλλα του. Για την αντιμετώπιση του σαλιγκαριού, χρησιμοποιούμε στάχτη ή λίπασμα φωσφορικού σιδήρου. Η καλλιέργεια του μαρουλιού προσβάλλεται επίσης από την μελίγκρα και τον αλευρώδη, το ενοχλητικό λευκό κουνουπάκι. Για την αντιμετώπιση τους ψεκάζουμε με διαλυμα τριμμένου πράσινου [[σαπουνιού]], διαλύοντας 1 κουταλιά της σούπας σαπούνι σε 1 λίτρο νερό, ή προμηθευόμαστε οικολογικό σκεύασμα αλάτων λιπαρών οξέων από γεωπονικά καταστήματα.
Το μαρούλι είναι έτοιμο περίπου 2-3 μήνες μετά τη μεταφύτευση, όταν έχει διαμορφώσει κεφαλή, ανάλογα την ποικιλία και τις καιρικές συνθήκες. Σε αυτό το στάδιο, διαθέτει τρυφερά φύλλα που δεν πικρίζουν στην γεύση. Μπορούμε να συγκομίσουμε ολόκληρο το φυτό του μαρουλιού κόβοντας το από τη ρίζα με μαχαίρι. Κατά τους χειμωνιάτικους μήνες, μπορούμε επίσης να κόβουμε σταδιακά τα περιφερειακά φύλλα του μαρουλιού που έχουν ήδη μεγαλώσει, αφήνοντας τα κεντρικά να μεγαλώσουν κι άλλο και να τα κόψουμε σε επόμενη συγκομιδή. Προτιμάμε να κόβουμε τα μαρούλια κατά τις πρωινές ώρες, καθώς τότε είναι περισσότερο δροσερά και τρυφερά.
Εαν δε διαθέτουμε κήπο, μπορούμε να φυτέψουμε μαρούλια σε γλάστρα στο μπαλκόνι! Η καλλιέργεια του μαρουλιού σε γλάστρα δεν παρουσιάζει ιδιαίτερες δυσκολίες, αρκεί να προτιμήσουμε μπαλκόνι με δυτική ή ανατολική έκθεση. Χρησιμοποιούμε χαμηλές γλάστρες ή ζαρντινιέρες, βάθους 20-30 εκατοστών, για τη μεταφύτευση, καθώς όπως έχουμε αναφέρει το μαρούλι διαθέτει επιφανειακό ριζικό σύστημα που δεν προχωρά σε βάθος. Προμηθευόμαστε φυτόχωμα κατάλληλο για καλλιέργεια κηπευτικών, εμπλουτισμένο σε θρεπτικά συστατικά και τοποθετούμε χαλίκια στην βάση της γλάστρας για καλύτερη αποστράγγιση του χώματος, δηλαδή για να απομακρύνεται ευκολότερα το περιττό νερό. Περισσότερες πληροφορίες για την καλλιέργεια μαρουλιού σε γλάστρα, υπάρχουν στο αναλυτικό άρθρο που έχουμε δημοσιεύσει.
To μαρούλι μπορεί να συγκαλλιεργηθεί και να δώσει εξαιρετική παραγωγή, αν φυτευτεί μαζί με ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω κηπευτικά[[: λάχανο]], [[κουνουπίδι]], [[καρότο]], [[παντζάρι]], [[κρεμμύδι]], [[σκόρδο]], πράσο, [[αγγούρι]], φασόλια και [[Φράουλα|φραούλα.]]<ref>{{Cite web|url=https://www.mistikakipou.gr/maroulia-fitefsi-kalliergeia/|title=9 μυστικά για φύτευση και καλλιέργεια μαρουλιού|ημερομηνία=2019-10-07|website=Τα Μυστικά του Κήπου|language=el|accessdate=2020-07-30}}</ref>
==Παραπομπές==
| |||