Εξέγερση των Σουάνων: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
|||
Γραμμή 1:
{{Πληροφορίες στρατιωτικής σύγκρουσης|τίτλος=Η εξέγερση των Σουάνων|εικόνα=DéfenseRochefort-en-terre2.jpg|λεζάντα=Η μάχη στη Ροσφόρ-αν-τερ, Alexandre Bloch, 1885|έναρξη=|τερματισμός=|ημερομηνία=1792-1800|τόπος=[[Βρετάνη]], [[Μαιν]], [[Νορμανδία (διοικητική περιοχή)|Νορμανδία]], [[Ανζού]]|αίτια=|στόχοι=|μέθοδοι=|κατάσταση=|πλευρά1=[[Πρώτη
Η '''εξέγερση των Σουάνων''' ή Σουανερί (γαλλικά: Chouannerie) ήταν ένας εμφύλιος πόλεμος μεταξύ Γάλλων Δημοκρατικών και Βασιλοφρόνων στα δυτικά της Γαλλίας, στη [[Βρετάνη (διοικητική περιοχή)|Βρετάνη]], το [[Μαιν]], το [[Ανζού]] και τη [[Νορμανδία (διοικητική περιοχή)|Νορμανδία]], κατά τη διάρκεια της [[Γαλλική Επανάσταση|Γαλλικής Επανάστασης]]. Συνδέεται στενά με τον [[Πόλεμος της Βανδέας|πόλεμο της Βανδέας]] που έλαβε χώρα στην αριστερή όχθη του [[Λίγηρας|Λίγηρα]].
Μια πρώτη απόπειρα εξέγερσης διεξήχθη το 1791 από την Βρετονική Ένωση για την υπεράσπιση της μοναρχίας και την αποκατάσταση των ιδιαίτερων νόμων και τα εθίμων της Βρετάνης που καταργήθηκαν το 1789. Αλλά η εξέγερση ενός σημαντικού τμήματος του πληθυσμού της Γαλλικής Δύσης και η εμπλοκή της στην αντεπανάσταση οφείλεται κυρίως στον κατατρεγμό του κλήρου και του Ρωμαιοκαθολικισμού, καθώς και στην επιστράτευση 300.000 ανδρών από την [[Συμβατική Εθνοσυνέλευση|Εθνοσυνέλευση.]]
Γραμμή 8:
== Αιτίες ==
[[Αρχείο:Révolte Fouesnant.jpg|μικρογραφία|320x320εσ|Η εξέγερση στη Φουενάν, Jules Girardet, 19ος αιώνας]]
Το 1791, η υιοθέτηση του Πολιτικού Συντάγματος του Κλήρου προκάλεσε τους αγρότες γύρω από τη [[Βαν (Γαλλία)|Βαν]] να υπερασπιστούν τον επίσκοπό τους εναντίον των Δημοκρατικών του Λοριάν, οι οποίοι τον πίεζαν να ορκιστεί πίστη στο Πολιτικό Σύνταγμα. Επίσης, με διάταγμα του Μαΐου 1792 προβλεπόταν ο εκπατρισμός των ιερωμένων που είχαν αρνηθεί να δώσουν όρκο πίστης στον Πολιτικό χάρτη του Κλήρου. Τότε, στην περιοχή γύρω από το
Τον Ιανουάριο 1793 καρατομήθηκε ο βασιλιάς, γεγονός που συγκλόνισε τη βαθιά την κοινωνία αυτών των επαρχιών που είχαν μείνει πιστές στον Ρωμαιοκαθολικισμό και τη Μοναρχία.
Γραμμή 14:
Το διάταγμα της 24ης Φεβρουαρίου 1793 που προέβλεπε την επιστράτευση 300.000 ανδρών επέφερε στις εμπλεκόμενες περιοχές Βρετάνη, Μαιν, Ανζού και Νορμανδία μεγάλη αναστάτωση.
Ωστόσο, την εξέγερση δεν την προκάλεσε τόσο η αφοσίωση στη μοναρχία όσο η δυσαρέσκεια της παρέμβασης της νέας δημοκρατικής κυβέρνησης στις παλιές συνήθειες της περιοχής, η καταστροφή του λαθρεμπορίου τους στο αλάτι με την κατάργηση
== Ο εμφύλιος πόλεμος ==
=== Πρώτη φάση 1794-1795 ===
[[Αρχείο:Episode_Chouannerie.JPG|αριστερά|μικρογραφία|350x350εσ|
[[Αρχείο:Jean_Chouan_2.jpg|αριστερά|μικρογραφία|Ζαν Σουάν]]
Κατά τη διάρκεια του [[Πόλεμος της Βανδέας|πολέμου της Βανδέας]], οι εξεγερμένοι, μετά την καταστροφή του Καθολικού Στρατού τους κατά την πορεία προς την [[Γκρανβίλ]] όπου ανέμεναν αγγλική βοήθεια, περί τον Ιανουάριο 1794, προσπάθησαν να αντισταθούν στις λεγόμενες «φάλαγγες της κολάσεως» της αντεπίθεσης του δημοκρατικού στρατηγού Τυρώ, που έσπειραν τον θάνατο και την καταστροφή σε ολόκληρη την εξεγερμένη περιοχή. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, ομάδες [[Σουάνοι|Σουάνων]] βόρεια του [[Λίγηρας|Λίγηρα]] πήραν τα όπλα και πάλι στις περιοχές που διέσχιζε ο Καθολικός στρατός και συνενώθηκαν μαζί του.
Γραμμή 25:
Η εξέγερση των Σουάνων άρχισε στα σύνορα των νομών [[Μαγιέν (νομός)|Μαγιέν]] και [[Ιλ-ε-Βιλαίν]], κοντά στις κοινότητες Φουζέρ, [[Βιτρέ (Ιλ-ε-Βιλαίν)|Βιτρέ]] και [[Λαβάλ (Μαγιέν)|Λαβάλ]].<ref>Christian Le Boutellier, La Révolution dans le Pays de Fougères, Société archéologique et historique de l'arrondissement de Fougères, 1989, p.313</ref> Μικρές ομάδες με επικεφαλής τον Ζαν Σουάν, τον Αιμέ ντυ Μπουαγκί και τον Ζαν-Λουί Τρετόν, ανασύνταξαν τους Σουάνους και τους εξεγερμένους της Βανδέας που επιβίωσαν από την πορεία του Καθολικού Στρατού. Καταδικασμένοι να ζουν με σχεδόν απόλυτη μυστικότητα, οι Σουάνοι γνώριζαν ότι η σύλληψη από τους Δημοκρατικούς θα σήμαινε σίγουρο θάνατο. Πολλοί από αυτούς κινούνταν από επιθυμία να εκδικηθούν τους συγγενείς τους που είχαν εξαφανιστεί στην πορεία προς την Γκρανβίλ.<ref>Roger Dupuy, ''les Chouans'', p.36.</ref>
Η εξέγερση εξαπλώθηκε γρήγορα στη Βρετάνη και έφθασε στην [[Κοτ-ντ
Στις εχθροπραξίες, οι Σουάνοι, συνήθως σε ομάδες λίγων ανδρών, καθοδηγούμενες από μοναρχικούς ευγενείς, πρώην αξιωματικούς του στρατού στην πλειοψηφία τους, κινούνταν αιφνιδιαστικά και έστηναν ενέδρες, χρησιμοποιώντας κυρίως τακτικές ανταρτοπόλεμου. Επιτίθεντο σε στρατιωτικά αποσπάσματα, ταχυμεταφορές και σταθμούς που κρατούσαν κυβερνητικές προμήθειες. Έκαναν επίθεση σε δημοκρατικές πόλεις, εκτέλεσαν πληροφοριοδότες,
Για να αντιταχθούν στους Σουάνους, οι Δημοκρατικοί έχτισαν οχυρά ή οχύρωσαν πόλεις, που τις υπερασπίζονταν οι τοπικές περιφερειακές φρουρές. Ένας νόμος που εκδόθηκε στις 23 Μαρτίου 1793 διέταξε ότι οι αιχμάλωτοι εξεγερμένοι θα εκτελούνταν εντός 24 ωρών. Επικεφαλής διοικητής του Στρατού των ακτών της [[Βρέστη|Βρέστης]] ήταν ο στρατηγός Ζαν Αντουάν Ροσινιόλ. Ο Ροσινιόλ συγκρότησε επίσης ομάδες [[Ψευδοσουάνοι|ψευδοσουάνων]], προκειμένου να δυσφημήσει τους πραγματικούς Σουάνους.
Κατά την περίοδο της
[[Αρχείο:Embuscade_de_Chouans_à_la_bataille_de_La_Gravelle_(1793).jpg|μικρογραφία|371x371εσ|Σουάνοι σε ενέδρα]]
Οι αρχηγοί των κατά τόπους οργανώσεων, που έβαλαν την προσωπική τους σφραγίδα στα γεγονότα της εποχής εκείνης, ήταν ο Αιμέ ντυ Μπουαγκύ στο Φουζέρ, ο [[Αματέρ-Ζερόμ Λε Μπρα ντε Φορζ ντε Μπουαζαρντί|Αματέρ ντε Μπουαζαρντί]] στο Μονκοντούρ, ο Γκιγμό, επονομαζόμενος «βασιλιάς του Μπινιάν», στο Μπινιάν, ο Ζωρζ Καντουντάλ στην περιοχή του Ωραί και ο ο Ζαν Κοτερώ, γνωστός ως [[Ζαν Σουάν]]. Ο τελευταίος, είχε επικηρυχθεί από τη δημοκρατική κυβέρνηση, που τον θεωρούσε αυτόν και τον αδελφό του έναν από τους ηγέτες της εξέγερσης.Το ψευδώνυμό του πιθανότατα προήλθε από τη μίμηση της φωνής της κουκουβάγιας (chouette) σαν αναγνωριστικό σήμα.<ref name=":0" />
Γραμμή 37:
Με το θάνατο πολλών αρχηγών, οι διασκορπισμένες ομάδες των εξεγερμένων έμειναν χωρίς αρχηγό.Τον Ιανουάριο 1793, εμφανίστηκε στο προσκήνιο ο κόμης Ζοζέφ Ζενεβιέβ Πυϊζέ, Νορμανδός στην καταγωγή, πρώην αξιωματικός, αντιπρόσωπος των ευγενών στη [[Συνέλευση των Τάξεων]], ο οποίος είχε τρομοκρατηθεί από τη θριαμβευτική επικράτηση των Ορεινών το 1792 και κρυβόταν στη Βρετάνη. Συνειδητοποίησε την αναγκαιότητα της κεντρικής διοίκησης και επιβλήθηκε γρήγορα στους Σουάνους, ανακηρύχθηκε στρατηγός τους και ανέλαβε να συντονίσει την εξέγερση. Η εξουσία του επεκτάθηκε σε όλες τις εξεγερμένες περιοχές βόρεια του Λίγηρα, συμπεριλαμβανομένου του [[Μαιν]] και του [[Ανζού]].
=== Δεύτερη φάση 1795-96 ===
[[Αρχείο:Siège_Quiberon.jpg|αριστερά|μικρογραφία|360x360εσ|Η μάχη του Κιμπερόν, Paul-Emile Boutigny, 19ος αιώνας]]
[[Αρχείο:Général_LOUIS_LAZARE_HOCHE.jpg|εναλλ.=|μικρογραφία|Ο στρατηγός [[Λαζάρ
Επειδή καμία πλευρά δεν είχε διαπραγματευτεί με καλή πίστη, σημειώθηκε αύξηση της έντασης μετά το θάνατο του [[Λουδοβίκος ΙΖ΄ της Γαλλίας|Λουδοβίκου ΙΖ']] τον Ιούνιο 1795. Η ειρήνη διαλύθηκε τον Αύγουστο 1795 όταν ο στρατηγός [[Λαζάρ
Τον Ιούνιο 1795 οι Σουάνοι εισέδυσαν στη [[Φινιστέρ]] και αφαίρεσαν σημαντικές ποσότητες πολεμοφοδίων από το πυριτιδοποιείο κοντά στο Σατωλέν. <ref>Πάπυρος Λαρούς, τομ.54, σελ.381</ref>Συγχρόνως, η Αγγλία είχε αποφασίσει να υποστηρίξει τους εξεγερμένους. Στη χερσόνησο Κιμπερόν αποβιβάστηκε αγγλικός στόλος αποτελούμενος από 3.500 άνδρες, κυρίως εκπατρισμένους Γάλλους ευγενείς ([[Γαλλική μετανάστευση (1789-1815)|εμιγκρέ]]) και πολλούς εθελοντές που συνενώθηκαν με 15.000 Σουάνους. Ωστόσο, οι διαφωνίες μεταξύ των ηγετών τους κόστισαν πολύτιμο χρόνο στους Βασιλόφρονες.
[[Αρχείο:Chapelle_de_La_Madeleine_à_Malestroit.jpg|μικρογραφία|320x320εσ|Το παρεκκλήσι της Μαντλέν στο Μορμπιάν, Alexandre Bloch 1886]]
Την αδράνειά τους εκμεταλλεύτηκε ο στρατηγός
Μετά την αποτυχία της αγγλικής εκστρατείας οι επιθέσεις των Σουάνων συνεχίστηκαν
Για να πολεμήσουν τους Σουάνους, οι Δημοκρατικές δυνάμεις οργανώθηκαν σε τρεις στρατούς.
* Ο στρατός των ακτών της Βρέστης, υπό την ηγεσία του [[Λαζάρ Ος]], που έδρευε εναλλάξ στη [[Ρεν]] ή τη [[Βαν (Γαλλία)|Βαν]], έλεγχε τους νομούς [[Φινιστέρ]], [[Μορμπιάν]], [[Κοτ-ντ
* Ο στρατός της Δύσης, με έδρα τη [[Νάντη]], έλεγχε τους νομούς [[Λουάρ-Ατλαντίκ]] και [[Μαιν-ε-Λουάρ]].
* Ο στρατός των ακτών του Σερμπούρ, με έδρα το [[Σαιν-Μαλό]], επιφορτισμένος με τον έλεγχο της [[Μάγχη|Μάγχης]], και των νομών [[Ορν (νομός)|Ορν]], [[Καλβαντός (νομός)|Καλβαντός]] και [[Σαρτ (νομός)|Σαρτ]].
Τον Δεκέμβριο του 1795, το [[Διευθυντήριο (Γαλλία)|Διευθυντήριο]] ονόμασε τον στρατηγό Ος γενικό επικεφαλής όλων των Δημοκρατικών δυνάμεων που έδρευαν στη δυτική Γαλλία και του έδωσε πλήρη εξουσία. Οι στρατοί της Δύσης, των ακτών της Βρέστης και των ακτών του Σερμπούρ συγχωνεύθηκαν στον Στρατό των ακτών του Ωκεανού.
Παρά την καταστροφή του Κιμπερόν, οι Σουάνοι κέρδισαν μερικές νίκες τους επόμενους μήνες. Ωστόσο, ο στρατηγός Ος άλλαξε τακτική στις αρχές του 1796 και δημιούργησε κινητές μονάδες, υποσχέθηκε αμνηστία στους Σουάνους που θα παραδίδονταν, εξασφάλισε την θρησκευτική ελευθερία και προσπάθησε να πειθαρχήσει τον στρατό. Πολλοί Σουάνοι και εξεγερμένοι της Βανδέας ανταποκρίθηκαν σ' αυτά τα μέτρα και κατέθεσαν τα όπλα τους.
Η προτεραιότητα του [[Λαζάρ Ος]] ήταν το τέλος του [[Πόλεμος της Βανδέας|πολέμου της Βανδέας]], το οποίο κατάφερε αφού συνέλαβε και εκτέλεσε και τους τελευταίους αρχηγούς τους. Αμέσως μετά, ο Ος στράφηκε προς τους Σουάνους, οι αρχηγοί των οποίων παραδόθηκαν σταδιακά και υπογράφηκε ειρηνευτική συνθήκη στις 19 Ιουνίου 1796. <ref>Gabriel du Pontavice, ''les Armées catholiques et royale au nord de la Loire. Petite histoire de la Chouannerie'', p.132.</ref>
=== Τρίτη φάση 1799-1800 ===
Ηττημένοι στρατιωτικά, οι
Μετά το πραξικόπημα άρχισε πάλι ο κατατρεγμός των φιλοβασιλικών και των κληρικών. Οι συμμορίες των Σουάνων ανασυγκροτήθηκαν. Για δυσφήμισή τους χρησιμοποιήθηκαν και πάλι ομάδες [[Ψευδοσουάνοι|ψευδοσουάνων]], οι «θερμαστές» όπως τους αποκαλούσαν γιατί έκαιγαν τα πόδια των θυμάτων τους, που λεηλατούσαν την περιοχή και προέβαιναν σε κάθε τύπου ανομίες, που παρέμεναν σχεδόν πάντοτε ατιμώρητες.
Η εξέγερση των Σουάνων έσβησε κατά την περίοδο της [[Υπατεία (ιστορία της Γαλλίας)|Υπατείας]]. Η συμφωνία για την οριστική διακοπή των εχθροπραξιών υπεγράφη κοντά στη [[Βαν (Γαλλία)|Βαν]], πρωτεύουσα του [[Μορμπιάν]], τον Φεβρουάριο 1800. Μόνο ο Καντουνάλ συνέχισε τον αγώνα κατά του [[Ναπολέων Α΄|Βοναπάρτη]]. Συνελήφθη όμως κι αυτός και εκτελέστηκε το 1804.
Μια μικρή εξέγερση εξερράγη και πάλι το 1815 κατά τη διάρκεια των [[Πόλεμος του Έβδομου Συνασπισμού|Εκατό Ημερών]] και μια τελική εξέγερση το 1832.
| |||