[[Αρχείο:Cobalamin skeletal.svg|thumb|250px|Η χημική δομή της Β12]]
Η '''βιταμίνη Β12Β<sub>12</sub>''', γνωστή και ως '''κοβαλαμίνη''', είναι υδατοδιαλυτή [[βιταμίνη]] που εμπλέκεται στον [[μεταβολισμός|μεταβολισμό]] κάθε κυττάρου του ανθρώπινου σώματος.<ref name="Ods">{{cite web|title=Vitamin B12: Fact Sheet for Health Professionals|publisher=Office of Dietary Supplements, US National Institutes of Health|date=9 July 2019|accessdate=1 November 2019|url=https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminB12-HealthProfessional/|archive-url=https://web.archive.org/web/20191130140124/https://ods.od.nih.gov/factsheets/VitaminB12-HealthProfessional/|archive-date=30 November 2019|url-status=live}}</ref><ref name="lpi">{{cite web|url=http://lpi.oregonstate.edu/mic/vitamins/vitamin-B12|title=Vitamin B<sub>12</sub>|publisher=Micronutrient Information Center, Linus Pauling Institute, Oregon State University, Corvallis, OR|date=4 June 2015|access-date=5 April 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191029030049/https://lpi.oregonstate.edu/mic/vitamins/vitamin-B12|archive-date=29 October 2019|url-status=live}}</ref> Είναι μία από τις οκτώ βιταμίνες Β. Είναι συμπαράγοντας στη [[σύνθεση του DNA]], και στον μεταβολισμό [[λιπαρό οξύ|λιπαρών οξέων]] και [[αμινοξέα|αμινοξέων]].<ref>{{cite book|first1=Kazuhiro|last1=Yamada|editor1-first=Astrid|editor1-last=Sigel |editor2-first=Helmut|editor2-last=Sigel|editor3-first=Roland K. O.|editor3-last=Sigel | name-list-format = vanc |title=Interrelations between Essential Metal Ions and Human Diseases |volume=13|year=2013|publisher=Springer|pages=295–320|chapter= Cobalt: Its Role in Health and Disease|doi=10.1007/978-94-007-7500-8_9|pmid=24470095|isbn=978-94-007-7499-5|series=Metal Ions in Life Sciences}}</ref> Είναι ιδιαίτερα σημαντική για τη φυσιολογική λειτουργία του [[νευρικό σύστημα|νευρικού συστήματος]] μέσω του ρόλου του στη σύνθεση της [[μυελίνη]]ς,<ref name=lpi/><ref>{{cite journal | vauthors = Miller A, Korem M, Almog R, Galboiz Y | s2cid = 6269094 | title = Vitamin B12, demyelination, remyelination and repair in multiple sclerosis | journal = Journal of the Neurological Sciences | volume = 233 | issue = 1–2 | pages = 93–97 | date = June 2005 | pmid = 15896807 | doi = 10.1016/j.jns.2005.03.009 }}</ref> και στην ωρίμανση των [[ερυθρά αιμοσφαίρια|ερυθρών αιμοσφαιρίων]] στον [[μυελός των οστών|μυελό των οστών]].<ref name="Wintrobe">{{cite book |last= Greer |first =John P.|title=Wintrobe's Clinical Hematology Thirteenth Edition |place=Philadelphia, PA |publisher= Wolters Kluwer/Lippincott Williams & Wilkins |year=2014 |isbn=978-1-4511-7268-3| name-list-format = vanc }} Chapter 36: Megaloblastic anemias: disorders of impaired DNA synthesis by Ralph Carmel</ref>
Η βιταμίνη Β12 είναι η μεγαλύτερη και πιο πολύπλοκη δομικά βιταμίνη.<ref name=lpi/> Η βιταμίνη υπάρχει σε τέσσερις σχεδόν ταυτόσημες χημικές μορφές (βιταμίνες): κυανοκοβαλαμίνη, υδροξοκοβαλαμίνη, αδενοσυλοκοβαλαμίνη και μεθυλοκοβαλαμίνη. Η κυανοκοβαλαμίνη και η υδροξοκοβαλαμίνη χρησιμοποιούνται για την πρόληψη ή τη θεραπεία της ανεπάρκειας βιταμίνης. Μόλις απορροφηθούν μετατρέπονται σε αδενοσυλοκοβαλαμίνη και μεθυλοκοβαλαμίνη, οι οποίες είναι οι μορφές που έχουν φυσιολογική δραστηριότητα. Όλες οι μορφές βιταμίνης Β12 περιέχουν το βιοχημικά σπάνιο στοιχείο [[κοβάλτιο]] (χημικό σύμβολο Co) τοποθετημένο στο κέντρο ενός δακτυλίου κορίνης. Οι μόνοι οργανισμοί που παράγουν βιταμίνη Β12 είναι ορισμένα [[βακτήρια]] και [[κυανοβακτήρια]]. Τα βακτήρια βρίσκονται σε φυτά που τρώνε τα φυτοφάγα. Μεταφέρονται στο πεπτικό σύστημα των ζώων, πολλαπλασιάζονται και αποτελούν μέρος της μόνιμης χλωρίδας του εντέρου τους, παράγοντας βιταμίνη Β12 εσωτερικά.<ref name=lpi/>
