Σουσά (πόλη): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Σύμφωνα με ορισμένες πηγές, ο ιδρυτής της ΣούσαΣουσί είναι ο Πανάχ Αλί Χαν, ο οποίος ίδρυσε την πόλη του 1752.<ref name="Islam, Volume 4 1954, p. 573">''The Encyclopaedia of Islam'', Volume 4, Parts 69–78, Brill, 1954, p. 573.</ref><ref name="Brockhaus and Efron Encyclopedic Dictionary 1890–1907">{{Cite book|title=Shusha|last=Brockhaus and Efron Encyclopedic Dictionary|year=1890–1907|location=St Petersburg|url=https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%A8%D1%83%D1%88%D0%B0|accessdate=2013-11-05}}</ref><ref name="Great Soviet Encyclopedia 1969–1978">{{Cite book|title=Shusha|last=Great Soviet Encyclopedia|year=1969–1978|location=Moscow|url=http://dic.academic.ru/dic.nsf/bse/152508/%D0%A8%D1%83%D1%88%D0%B0|accessdate=2013-11-05}}</ref> Από τα μέσα του 18ου αιώνα έως το 1822, η Σούσαπόλη ήτανυπήρξε πρωτεύουσα του χανάτουΧανάτου του Καραμπάχ. Κατά το πρώτο ήμισυ του 19ου αιώνα (ξεκινώντας από την [[Ρωσοπερσικοί πόλεμοι|ένταξη της πόλης στη Ρωσία]]) η πόλη έγινε πολιτιστικό κέντρο στην περιοχή του [[Νότιος Καύκασος|Νοτίου Καυκάσου]]. Η πόλη ανήκε ιστορικά στο [[Δυναστεία των Κατζάρων|Κατζαρικό Ιράν]]. Με την πάροδο του χρόνου, η ΣούσαΣουσί μετεξελίχθηκε σε πόλημεγάλο αστικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής. Από εκεί κατάγονται πολλοί αζέροι διανοούμενοι, ποιητές, συγγραφείς και μουσικοί (π.χ. ασίκ, τραγουδιστές μουγκάμ, παίκτες κομπούζ).<ref>{{Cite book|title=Armenia, Azerbaijan, and Georgia|first=Ronald|last=Suny|publisher=DIANE Publishing|isbn=0788128132|year=1996|page=108|url=https://archive.org/details/bub_gb_B2W1YOG3N10C}}</ref>

Άλλες πηγές αναφέρουν ότι η ΣούσαΣουσί ήταν οικισμός και αρχαίο φρούριο εντός του αρμενικού πριγκιπάτου Βαράντα. Κατά αυτές τις πηγές η πόλη ήταν οικισμός και φρούριο από τον Μεσαίωνα μέχρι τον 18ο αιώνα.<ref name="Bournoutian, George A 2001, page 133">Bournoutian, George A. ''Armenians and Russia, 1626–1796: A Documentary Record''. Costa Mesa, CA: Mazda Publishers, 2001, page 133, Kekhva Chelebi's Report to the Collegium of [Russian] Foreign Affairs (17 December 1725)</ref><ref name="ReferenceA">Цагарели А. А. Грамота и гругие исторические документы XVIII столетия, относяшиеся к Грузии, Том 1. СПб 1891, ц. 434–435. This book is available online from Google Books.</ref><ref name="iarex.ru">Армяно-русские отношения в XVIII веке. Т. IV. С. 212, as cited in О. Р. Айрапетов, Мирослав Йованович, М. А. Колеров, Брюс Меннинг, Пол Чейсти. Русский Сборник Исследования По Истории России. p. 13. Citation: «Совет мелика Адама, мелика Овсепа и мелика Есаи был един, но среди них раскольничал мелик Шахназар, который был мужем хитрым, маловерным и негодным к добрым делам, коварным и предающим братьев. В Карабах приходит некое племя Джваншир, словно бездомные скитальцы на земле, чинящее разбой и кочующее в шатрах, главарю которых имя было Панах-хан. Коварный во злых делах мелик Шахназар призвал его себе в помощь, по собственной воле подчинился ему и передал свою крепость». {{Cite web|url=http://www.iarex.ru/books/book30.pdf|title=Archived copy|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121119070219/http://www.iarex.ru/books/book30.pdf|archivedate=2012-11-19|accessdate=2013-11-20}}</ref><ref name="Krunk Hayots Ashkharhi 1863. p. 14">Կռունկ Հայոց աշխարհին. 1863. № 8, էջ 622 (Krunk Hayots Ashkharhi. 1863. № 8. С. 622), as cited in О. Р. Айрапетов, Мирослав Йованович, М. А. Колеров, Брюс Меннинг, Пол Чейсти. Русский Сборник Исследования По Истории России. p. 14. Citation: «Шахназар, мелик Варанды, страшась союза между Меликом Чараберда Адамом и Меликом Гюлистана Овсепом, сам подружился с Панах-ханом, отдал ему свое поселение Шушинскую крепость, а также свою дочь в жены». {{Cite web|url=http://www.iarex.ru/books/book30.pdf|title=Archived copy|archiveurl=https://web.archive.org/web/20121119070219/http://www.iarex.ru/books/book30.pdf|archivedate=2012-11-19|accessdate=2013-11-20}}</ref> Ήταν μία από τις δύο κύριες αρμενικές πόλεις της [[Νότιος Καύκασος|Υπερκαυκασίας]] και η έδρα ενός αρμενικού πριγκιπάτου από τον Μεσαίωνα μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1750.<ref>''Crossroads and Conflict: Security and Foreign Policy in the Caucasus and Central Asia'', By Gary K. Bertsch, Scott A. Jones, Cassady B. Craft, Routledge, 2000, {{ISBN|0-415-92274-7}}, p. 297</ref> Επίσης η πόλη έχει τεράστια θρησκευτική και στρατηγική σημασία για τους Αρμενίους, στεγάζοντας τον καθεδρικό ναό Γκαζαντσετσότς, την εκκλησία Κανάτς Ζαμ, δύο άλλες εκκλησίες, ένα μοναστήρι, και εξυπηρετεί (μαζί με την επαρχία Μπερντζόρ/Λατσίν στα δυτικά) ως σύνδεσμος με την [[Αρμενία]].

Η ιστορία της πόλης έχει χαρακτηριστεί από την παρουσία ενός μεικτού αρμενοαζερικού πληθυσμού. Μετά την σφαγή της ΣούσαΣουσί (1920) από Αζερικές δυνάμεις και τους τούρκουςΤούρκους υποστηρικτέςσυνοδοιπόρους τους, οι περισσότεροι Αρμένιοι της πόλης σκοτώθηκαν ή απελάθηκαν και το αζερικό στοιχείο έγινε πλειοψηφίαπλειοψηφικό. Κατά τη διάρκεια του πολέμου του Ναγκόρνο Καρμαπάχ, η Σουσί υπήρξε το βασικό πολεμικό προπύργιο των Αζερικών δυνάμεων και το σημείο από το οποίο εκτοξεύονταν καθημερινά πύραυλοι GRAD κατά της γειτονικής πόλης Στεπανακέρτ, η οποία ήτο η πόλη με το μεγαλύτερο Αρμενικό πληθυσμό σε όλο το Καραμπάχ. Μετά την κατάληψη της ΣούσαςΣουσί το 1992 από τις αρμενικές δυνάμεις, ο συνολικός πληθυσμός της πόλης μειώθηκε δραματικά και σήμερα αποτελείται σχεδόν εξολοκλήρου από Αρμενίους. Η πόλη είχε πληθυσμό 4.446 κατοίκων το 2015, ο οποίος αυξάνεται αργά αλλά σταθερά.