Μιχάλης Κουνελάκης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας Ετικέτα: επεξεργασία κώδικα 2017 |
|||
Γραμμή 4:
== Βιογραφικά στοιχεία ==
Ο Μιχάλης Κουνελάκης γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1898<ref>{{Cite journal|url=|title=Εκείνοι που έφυγαν: Μιχάλης Κουνελάκης|last=|first=|date=1966|journal=Θέατρο: έκδοση θεάτρου, μουσικής, χορού και κινηματογράφου|accessdate=|doi=|quote=|page=373}}</ref>{{efn|Ως έτος γέννησής του αναφέρεται σε κάποιες άλλες πηγές το έτος 1900.}} και για μεγάλο χρονικό διάστημα έζησε στη Ρουμανία. Φοίτησε στο [[Ζωγράφειο Λύκειο]] και έπειτα σπούδασε στο Βερολίνο (1922–1925) ιστορία της τέχνης,{{efn|Σύμφωνα με άλλες μαρτυρίες υποστηρίζεται
Από τα νεανικά του χρόνια, παράλληλα με τις θεατρικές δραστηριότητές του, ασχολήθηκε με τη λογοτεχνική συγγραφή. Την εποχή που ζούσε στην Κωνσταντινούπολη δημοσίευσε ποιήματα και διηγήματα στα περιοδικά ''Ο Λόγος'' και ''Νέα Ζωή'', ενώ στην Πόλη εξέδωσε και το πρώτο του μυθιστόρημα (''Το παιδί της θάλασσας'', 1920). Όσο σπούδαζε στο Βερολίνο, αρθρογραφούσε στον ελληνικό Τύπο κυρίως για τις θεατρικές εξελίξεις στη Γερμανία. Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο αφοσιώθηκε κυρίως στη συγγραφή θεατρικών έργων, πολλά από τα οποία παραστάθηκαν από γνωστούς θιάσους της Αθήνας. Επίσης, ασχολήθηκε και με τη μετάφραση τόσο θεατρικών έργων όσο και θεατρικών μελετημάτων και άρθρων. Περιστασιακά εργάστηκε και στον κινηματογράφο ως σκηνοθέτης και σεναριογράφος, αλλά και στο ραδιόφωνο ως σκηνοθέτης θεατρικών ραδιο–παραστάσεων. Διετέλεσε μέλος της Ένωσης Μουσικών και Θεατρικών Κριτικών, της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων και της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών. Υπήρξε παντρεμένος με τη Φλώρα Βάου, ενώ η ηθοποιός Μιράντα Κουνελάκη ήταν ανιψιά του. Πέθανε στην Αθήνα στις 26 Ιανουαρίου 1966 και θάφτηκε στο Κοιμητήριο Ζωγράφου.
Γραμμή 11:
=== Περίοδος Μεσοπολέμου ===
Η πρώτη επαγγελματική σκηνοθεσία του Μ. Κουνελάκη στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 1925, με την παράσταση ''Οιδίπους Τύραννος'' από τον θίασο Βεάκη – Νέζερ.{{efn|Παράσταση όπου μάλλον ο ρόλος του ήταν διεκπεραιωτικός, καθώς σύμφωνα με μαρτυρίες της εποχής ο Βεάκης και ο Νέζερ επέλεξαν να ακολουθήσουν τη διδασκαλία της παράστασης που είχε σκηνοθετήσει ο Φώτος Πολίτης.}} Η συνεργασία του με τον θίασο του Αιμίλιου Βεάκη και του Χριστόφορου Νέζερ απέδωσε τρεις ακόμα θεατρικές παραγωγές (''Ο φιλάργυρος'', ''Οι δίδυμοι του Μπράιτον'', ''Σέντζας''). Μετά τη μάλλον απογοητευτική εμπειρία<ref>{{Cite news|url=|title=Η σκηνοθεσία. Η Ελλάς δεν ανέχεται τας ειδικότητας|last=Κουνελάκης|first=Μιχάλης|work=Ελεύθερος Τύπος [Αθήνα]|date=14/06/1925|page=|archive-url=|archive-date=|accessdate=|via=}}</ref> από τη συνεργασία του με τον θίασο Βεάκη–Νέζερ, επικεντρώθηκε επαγγελματικά στη θεατρική κριτική και στη διδασκαλία σε δραματικές σχολές. Ως κριτικός αρθρογράφησε σε εφημερίδες και σε περιοδικά τέχνης (''Πολιτεία'', ''Ελεύθερος Λόγος'', ''Βραδυνή'', ''Μουσικά Χρονικά'' κ.ά.) από τα μέσα της δεκαετίας του '20 έως τα μέσα της δεκαετίας του '30. Τα κριτικά του σημειώματα χαρακτηρίζονταν από τη γνώση και κατανόηση των θεατρικών ρευμάτων της πρωτοπορίας στην Ευρώπη, από την προσπάθεια ανάδειξης της σημασίας του επαγγέλματος του σκηνοθέτη και από την προώθηση ανανεωτικών πρακτικών στον τρόπο συγγραφής των κριτικών κειμένων (διαχωρισμός δράματος από παράσταση, χωριστή τεκμηρίωση των συντελεστών μιας παράστασης). Μέσα, λοιπόν, από τις κριτικές του πήρε μέρος και στη συζήτηση που διεξαγόταν μεταξύ των Ελλήνων διανοούμενων της εποχής για μια σειρά θεωρητικών ζητημάτων αναφορικά με τη θεατρική κριτική.<ref>{{Cite book|title=Η θεατρική κριτική στην Αθήνα του Μεσοπολέμου, Β' τόμος|first=Βαρβάρα|last=Γεωργοπούλου|publisher=Αιγόκερως|isbn=978-960-322-361-0|year=2008|location=Αθήνα|page=367|quote=}}</ref> Το 1927 έδωσε μία σειρά διαλέξεων για το επάγγελμα του σκηνοθέτη και την έννοια της σκηνοθεσίας. Οι διαλέξεις αυτές συγκεντρώθηκαν και εκδόθηκαν σε μονογραφία. Η συγκεκριμένη έκδοση αποτέλεσε το πρώτο και μοναδικό αυτοτελές δοκίμιο που εκδόθηκε στην Ελλάδα έως και το τέλος του Μεσοπολέμου και που αναφερόταν στον ρόλο του σκηνοθέτη.<ref>Γλυτζουρής, Αντώνης. ''ό''.''π''., σ. 165.</ref>
Παράλληλα, στις διάφορες δραματικές σχολές, όπου δίδαξε, προσπάθησε να καθιερώσει, τις νέες ευρωπαϊκές ερμηνευτικές και σκηνοθετικές τάσεις (παραστάσεις συνόλου κ.ά.) και να φέρει τους μαθητές του σε επαφή με τη σύγχρονή τους πρωτοποριακή δραματουργία. Επιπλέον, υπήρξε από τους πρώτους που δίδαξαν το μάθημα της σκηνοθεσίας στην Ελλάδα (Εθνικό Ωδείο).<ref>Γλυτζουρής, Αντώνης. ''ό''.''π''., σ. 269.</ref> Επεδίωκε να φέρει τους μαθητές του σε επαφή με τη σύγχρον'''ή''' τους πρωτοποριακή δραματουργία. Στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας, συχνά στις παραστάσεις επίδειξης των δραματικών σχολών επέλεγε και παρουσίαζε μεταξύ άλλων και θεατρικά έργα της πρωτοπορίας, πολλά από τα οποία παίζονταν για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Κάποια από τα έργα αυτά ήταν: η σουρεαλιστική σάτιρα ''Κνόκ ή ο θρίαμβος της ιατρικής'' του [[Ζυλ Ρομαίν]] (Ωδείο Πειραιά, 1928), το νατουραλιστικό δράμα του [[Άρτουρ Σνίτσλερ]] ''Κληροδότημα'' (Ωδείο Αθηνών, 1928)'','' τα μονόπρακτα του [[Αντόν Τσέχωφ|Αντόν Τσέχοφ]] ''Κύκνειο άσμα'' (Ωδείο Αθηνών, 1929) και ''Οι βλαβερές συνέπειες του καπνού'' (Ωδείο Αθηνών, 1930) κ.ά.<ref>{{Cite book|title=Εκσυγχρονισμός ή παράδοση; : το θέατρο πρόζας στην Αθήνα του Μεσοπολέμου|first=Αρετή|last=Βασιλείου|publisher=Μεταίχμιο|isbn=960-375-810-8|year=2005|location=Αθήνα|page=178, 203, 263|quote=}}</ref> Σύμφωνα με μαρτυρίες, σε κάποιες από τις παραστάσεις επίδειξης που παρουσίασε συμμετείχε και ως ηθοποιός.<ref>{{Cite book|title=Τα έργα του Τσέχοφ στην ελληνική σκηνή (1902-1993) [διδακτορική διατριβή]|first=Κωνσταντίνος|last=Κυριακός|publisher=Α.Π.Θ. - Τμήμα Φιλολογίας|isbn=|year=1995|location=Θεσσαλονίκη|page=442|quote=}}</ref> Για τις ανάγκες των παραστάσεων αυτών συχνά ο Κουνελάκης μετέφραζε και διασκεύαζε ο ίδιος τα θεατρικά κείμενα (Τσέχοφ, Χάουπτμαν), αρκετά από τα οποία —σύμφωνα με τη συνήθεια της εποχής— αποδίδονταν με τους τίτλους παραλλαγμένους σε σημαντικό βαθμό, π.χ. το ''Κύκνειο άσμα'' του Τσέχοφ αποδόθηκε ως ''Τραγικός χωρίς να το θέλει''. Τον ρόλο του μεταφραστή τον διατήρησε και ως ανεξάρτητη επαγγελματική ιδιότητα, μεταφράζοντας και για επαγγελματικούς θιάσους (''Τιτάνικ Βαλς'', θίασος Κοτοπούλη κ.ά.).
Γραμμή 22:
=== Μεταπολεμική περίοδος ===
Στη διάρκεια της Κατοχής ο Μ. Κουνελάκης επικεντρώθηκε στη διδασκαλία στη Δραματική Σχολή του Ελληνικού Ωδείου, τη διεύθυνση του οποίου ανέλαβε εκείνη την περίοδο, και στη συγγραφή θεατρικών έργων. Το έργο του ''Τα μάγια'' διακρίθηκε το 1941 στον Καλοκαιρίνειο Δραματικό Διαγωνισμό που διοργάνωνε ο Φιλολογικός Σύλλογος Παρνασσός. Το 1944 έγραψε τη σατιρική κωμωδία ''Η απαγωγή της Σμαράγδως'', το πιο αναγνωρισμένο και πολυπαιγμένο έργο του, το οποίο υπέβαλε στο Εθνικό Θέατρο, χωρίς όμως θετική εξέλιξη.<ref>{{Cite news|url=|title=Η σημερινή πρώτη|last=Κουνελάκης|first=Μιχάλης|work=Τα Νέα [Αθήνα]|date=09/08/1947|page=2|archive-url=|archive-date=|accessdate=|via=}}</ref> Η πρώτη θεατρική παραγωγή τού έργου έγινε το καλοκαίρι του 1947 από την Εταιρία Ελληνικού Θεάτρου του [[Τζαβαλάς Καρούσος|Τζαβαλά Καρούσου]]{{efn|Ο Καρούσος θα εντάξει την ''Απαγωγή της Σμαράγδως'' στο ρεπερτόριο του θιάσου του και θα επαναλάβει παραστάσεις της σε αρκετές περιοδείες του τα
Το καλοκαίρι του 1946 ο Μ. Κουνελάκης δημιούργησε τον τελευταίο θίασό του, την «Ελληνική Κωμωδία». Με έδρα το θέατρο Βέρα παρουσίασε δύο παραγωγές: το έργο ''Δακτυλογράφος ζητεί θέσιν'' του [[Τίμος Μωραϊτίνης|Τίμου Μωραϊτίνη]] και ''Ο απένταρος εκατομμυριούχος'' του Νίκου Βυζαντινού. Η επόμενη σκηνοθετική δουλειά του πραγματοποιήθηκε στον θίασο του παλιού μαθητή του, του Αδ. Λεμού, με την παρουσίαση του έργου ''Τιτάνικ βαλς'' του Τούντορ Μουσατέσκο (Διονύσια, 1949). Το 1954 επανήλθε σκηνοθετικά στο ίδιο έργο για λογαριασμό του θιάσου Λ. Καλλέργη – Δ. Σκούρα, παρουσιάζοντάς το όμως υπό τον τίτλο ''Βουλευτής με το ζόρι'' (θέατρο Ραντάρ, 1954).<ref>{{Cite book|title=Το νεοελληνικό θέατρο στα μεταπολεμικά χρόνια (1944-1967) [διδακτορική διατριβή]|first=Ελένη|last=Σταματοπούλου|publisher=Α.Π.Θ. - Σχολή Καλών Τεχνών - Τμήμα Θεάτρου|isbn=|year=2017|chapter=Παράρτημα: παραστασιογραφία|location=Θεσσαλονίκη|page=|url=https://ikee.lib.auth.gr/record/294798/files/GRI-2017-20463-2.pdf|quote=}}</ref> Το καλοκαίρι του 1954 πραγματοποίησε μία ακόμα σκηνοθεσία —μάλλον και την τελευταία του σε επαγγελματικό θίασο— με την παράσταση του έργου του Θ. Συναδινού ''Σατανάς'' (θίασος Άννας Λώρη). Επιπλέον, το 1952 ο Μ. Κουνελάκης σκηνοθέτησε στο αρχαίο θέατρο του Άργους την παράσταση ''Παλαμήδης'', στο πλαίσιο μίας συνεργασίας τού τοπικού Συλλόγου Αργείων «Ο Δαναός» και του θεατρικού παραρτήματος του Ελληνικού Ωδείου στο Ναύπλιο.<ref>{{Cite book|title=Θέατρο και Δημοκρατία: με αφορμή τη συμπλήρωση 40 χρόνων από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας (Πρακτικά Ε' Πανελληνίου Θεατρολογικού Συνεδρίου, Αθήνα 2014), Α΄ τόμος|first=Μαρία|last=Βελιώτη - Γεωργοπούλου|publisher=ΕΚΠΑ - Τμήμα Θεατρικών Σπουδών|isbn=978-618-84080-3-6|year=2018|chapter=Η ναυπλιακή τραγωδία Παλαμήδης|location=Αθήνα|page=157-158|quote=}}</ref>{{efn|
Τέλος, κατά τη δεύτερη μεταπολεμική δεκαετία ασχολήθηκε συστηματικά με την παρουσίαση θεατρικών έργων στο ραδιόφωνο είτε ως σκηνοθέτης είτε ως συγγραφέας ή μεταφραστής. Παρουσίασε κάποια θεατρικά κείμενα που έγραψε ο ίδιος ειδικά για το ραδιόφωνο (''Ερωτική απαγωγή'', ''Απ’ το παράθυρο'', ''Η γούνα''), αλλά και μια σειρά έργα πρόζας άλλων δραματουργών. Αναφέρονται ενδεικτικά: ''Το κύκνειο άσμα'' του Α. Τσέχοφ με ερμηνευτή τον Αιμ. Βεάκη (1951), το έργο του [[Δημήτριος Κορομηλάς|Δ. Κορομηλά]] ''Η τύχη της Μαρούλας'' (1952), το μονόπρακτο του Γρ. Ξενόπουλου ''Καβαλλερία Ποπολάνα'' (1955) κ.ά. Παράλληλα, διασκεύασε και σκηνοθέτησε για το ραδιόφωνο και κάποιες οπερέτες, όπως: ''Η κόρη της καταιγίδας'' του [[Θεόφραστος Σακελλαρίδης|Θ. Σακελλαρίδη]] (1958), ''Η γυναίκα του δρόμου'' του [[Νίκος Χατζηαποστόλου|Ν. Χατζηαποστόλου]], ''Όνειρο αποκριάτικης'' ''βραδιάς'' των Τ. Μωραϊτίνη και Ιωσήφ Ριτσιάρδη (1959) κ.ά. Επίσης, έγραψε και το σενάριο για την κινηματογραφική ταινία ''Άντρα θέλω με πυγμή'' (1959) της Νικόλς Φίλμ με πρωταγωνίστρια την [[Καλή Καλό]].
|