Πολιορκία της Βουδαπέστης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Τον Οκτώβριο του 1944, μετά από διαδοχικές συμμαχικές νίκες στη Νορμανδία και το Φαλάιζ της Γαλλίας, και μετά την κατάρρευση του Ανατολικού Μετώπου μετά την εκπληκτική επιτυχία της σοβιετικής θερινής επίθεσης, υπό την ονομασία [[Επιχείρηση Μπαγκρατιόν]], ο Αντιβασιλέας της Ουγγαρίας, ο Μικλός Χόρτι προσπάθησε ξανά να διαπραγματευτεί μια ξεχωριστή ειρήνη με τους Συμμάχους. Αφού άκουσε τις προσπάθειες του Χόρτι, ο Χίτλερ ξεκίνησε την Επιχείρηση Panzerfaust για να κρατήσει την Ουγγαρία στην πλευρά του Άξονα και ανάγκασε τον Χόρτι να παραιτηθεί. Ο ίδιος και η κυβέρνησή του αντικαταστάθηκαν από τον «Ούγγρο» Ferenc Szálasi, με επικεφαλής το ακροδεξιό Εθνικό Σοσιαλιστικό Κόμμα Σταυρός Βελών. Καθώς η νέα δεξιά κυβέρνηση και οι Γερμανοί σύμμαχοί της ετοίμαζαν την άμυνα της πρωτεύουσας, το 9ο SS ορεινό σώμα,< αποτελούμενο από δύο τμήματα των [[Waffen-SS]], στάλθηκε στη Βουδαπέστη για να ενισχύσουν την άμυνα της πόλης.

Εναντίον των Σοβιετικών στάλθηκαν< {{ασαφές|μια σειρά< γερμανικών στρατών|σχόλιο=}} (Heer), τα Waffen-SS και ο ουγγρικός στρατός. Η Πολιορκία της Βουδαπέστης ήταν μια από τις πιο αιματηρές πολιορκίες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

Ο Κόκκινος Στρατός ξεκίνησε την επίθεσή του εναντίον της πόλης στις 29 Οκτωβρίου 1944. Πάνω από 1.000.000 άντρες, χωρισμένοι σε δύο ομάδες ελιγμών προχώρησαν. Το σχέδιο ήταν να απομονωθεί η Βουδαπέστη από τις υπόλοιπες γερμανικές και ουγγρικές δυνάμεις. Στις 7 Νοεμβρίου 1944, σοβιετικά και ρουμανικά στρατεύματα μπήκαν στα ανατολικά προάστια, 20 χιλιόμετρα από την παλιά πόλη. Ο Κόκκινος Στρατός, μετά από μια πολύ αναγκαία παύση της επιχείρησης, επανέλαβε την επίθεσή του στις 19 Δεκεμβρίου. Στις 26 Δεκεμβρίου, ένας δρόμος που συνδέει τη Βουδαπέστη με τη Βιέννη καταλήφθη από τα σοβιετικά στρατεύματα, ολοκληρώνοντας έτσι την περικύκλωση της πόλης.< Ο «ηγέτης του έθνους» που υποστηριζόταν από τους Ναζί (Nemzetvezető), Ferenc Szálasi, είχε ήδη φύγει από την πόλη στις 9 Δεκεμβρίου.

Ως αποτέλεσμα της σοβιετικής περικύκλωσης, σχεδόν 33.000 Γερμανοί και 37.000 Ούγγροι στρατιώτες, καθώς και πάνω από 800.000 πολίτες, παγιδεύτηκαν μέσα στην πόλη. Αρνούμενος να επιτρέψει την παράδοση, ο [[Αδόλφος Χίτλερ]] είχε κηρύξει τη Βουδαπέστη πόλη φρούριο (Festung Budapest), η οποία επρόκειτο να αμυνθεί μέχρι τον τελευταίο άνθρωπο. Ο στρατηγός των< Waffen SS Καρλ Πφέφερ Βίλντενμπρουχ, διοικητής του 9ου Αλπικού σώματος Waffen SS, ήταν υπεύθυνος για την άμυνα της πόλης.

Η σοβιετική επίθεση ξεκίνησε στα ανατολικά προάστια, προχωρώντας μέσω της Πέστης, κάνοντας καλή χρήση των μεγάλων κεντρικών δρόμων για να επιταχύνει την πρόοδό της. Οι Γερμανοί και οι Ούγγροι υπερασπιστές, συγκλονισμένοι, προσπάθησαν να ανταλλάξουν χώρο για χρόνο για να επιβραδύνουν τους Σοβιετικούς< εκ των προτέρων. Τελικά αποσύρθηκαν για να συντομεύσουν τις γραμμές τους, ελπίζοντας να εκμεταλλευτούν την λοφώδη φύση της Βούδας.

Τον Ιανουάριο του 1945, οι Γερμανοί ξεκίνησαν μια τριμερή αντεπίθεση με κωδικό όνομα [[Επιχείρηση Konrad]]. Αυτή ήταν μια κοινή γερμανική-ουγγρική προσπάθεια για την προσπάθεια απελευθέρωσης της περικυκλωμένης φρουράς της Βουδαπέστης. Η επιχείρηση Konrad I ξεκίνησε την 1η Ιανουαρίου. Το< 4ο SS πάντσερ Γερμανικό Σώμα επιτέθηκε από την Τάτα μέσω του λοφώδους εδάφους βορειοδυτικά της Βουδαπέστης σε μια προσπάθεια να σπάσει την πολιορκία. Στις 3 Ιανουαρίου, η σοβιετική διοίκηση έστειλε τέσσερα ακόμη τμήματα για να αντιμετωπίσει την απειλή. Αυτή η σοβιετική δράση σταμάτησε την επίθεση κοντά στο Bicske, λιγότερο από 20 χιλιόμετρα δυτικά της Βουδαπέστης. Οι Γερμανοί αναγκάστηκαν να αποσυρθούν στις 12 Ιανουαρίου.

Στη συνέχεια ξεκίνησετην Επιχείρηση Konrad II στις 7 Ιανουαρίου. Το< 4ο SS πάντσερ Γερμανικό Σώμα επιτέθηκε από το Esztergom προς το αεροδρόμιο της Βουδαπέστης σε μια προσπάθεια να το καταλάβει και να βελτιώσει την ικανότητά του να τροφοδοτεί την πόλη αεροπορικώς. Αυτή η επίθεση σταμάτησε κοντά στο αεροδρόμιο.

Στα μέσα Ιανουαρίου, το νησί Csepel κατελήφθη, μαζί με τα στρατιωτικά εργοστάσιά του, τα οποία παρήγαγαν ακόμη Panzerfausts και βλήματα, ακόμη και υπό σοβιετικά πυρά.< Εν τω μεταξύ, στη Πέστη, η κατάσταση για τις δυνάμεις του Άξονα επιδεινώθηκε, με τη φρουρά να αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να κοπεί στα μισά από τα προχωρημένα σοβιετικά στρατεύματα.

Στις 18 Ιανουαρίου 1945, το 4ο SS πάντσερ Γερμανικό Σώμα,< του οποίου η μετεγκατάσταση στην περιοχή βορειοανατολικά της λίμνης Balaton είχε ολοκληρωθεί την προηγούμενη ημέρα, ρίχτηκε και πάλι στη μάχη. Αυτή ήταν η επιχείρηση Konrad III. Σε δύο ημέρες, τα γερμανικά άρματα έφθασαν στον Δούναβη στο Ντουναϊβάρο, διαλύοντας το σοβιετικό< μέτωπο στη περιοχή Transdanubia, και μέχρι τις 26 Ιανουαρίου η επίθεση είχε φτάσει σε ένα σημείο περίπου 25 χιλιόμετρα από τον δακτύλιο γύρω από την πρωτεύουσα.

Τα στρατεύματα, μαζί με τους πολίτες, χρησιμοποίησαν τη βαριά ομίχλη προς όφελός τους. Το πρώτο κύμα κατάφερε να εκπλήξει τους< σοβιετικούς στρατιώτες που περίμεναν< και το πυροβολικό. Πολλοί κατάφεραν να διαφύγουν αφού ήταν ελάχιστοι. Το δεύτερο και το τρίτο κύμα ήταν λιγότερο τυχεροί. Το σοβιετικό πυροβολικό και πυροβολαρχίες μπήκαν στην περιοχή διαφυγής, με θανατηφόρα αποτελέσματα και σκότωσαν χιλιάδες. Παρά τις μεγάλες απώλειες, πέντε έως δέκα χιλιάδες άνθρωποι κατάφεραν να φτάσουν στους δασώδεις λόφους βορειοδυτικά της Βουδαπέστης και να διαφύγουν προς τη Βιέννη, αλλά μόνο 600-700 Γερμανοί και Ούγγροι στρατιώτες έφτασαν στις κύριες γερμανικές γραμμές από τη Βουδαπέστη.<ref>Battle for Budapest: One Hundred Days in World War II,Krisztian Ungvary, Krisztián Ungváry</ref><ref>Schmider, Klaus; Schönherr, Klaus; Schreiber, Gerhard; Ungváry, Kristián; Wegner, Bernd (2007). ''Die Ostfront 1943/44 – Der Krieg im Osten und an den Nebenfronten'' [''The Eastern Front 1943–1944: The War in the East and on the Neighbouring Fronts''].''Das Deutsche Reich und der Zweite Weltkrieg '''VIII'''. München: Deutsche Verlags-Anstalt. p. 922''</ref>

Οι εναπομείναντες υπερασπιστές παραδόθηκαν τελικά στις 13 Φεβρουαρίου 1945. Οι απώλειες των Γερμανών και των Ούγγρων ήταν υψηλές, με ολόκληρες μεραρχίες να έχουν εξαλειφθεί. Οι Γερμανοί έχασαν το σύνολο ή το μεγαλύτερο μέρος της< 13ης μεραρχίας Panzer, της 60ης μεραρχίας Panzergrenadier Feldherrnhalle, της< 8ης μεραρχίας ιππικής SS Florian Geyer και του 22ης ιππικής μεραρχίας εθελοντών SS Μαρία Θηρεσία. Το Ουγγρικό Σώμα εξαφανίστηκε ουσιαστικά, καθώς και το 10ο και το 12ο τμήμα πεζικού και το 1ο τμήμα θωρακισμένων.

Οι σοβιετικές δυνάμεις υπέστησαν 100.000 έως 160.000 θύματα. Οι Σοβιετικοί ισχυρίστηκαν ότι είχαν παγιδεύσει 180.000 Γερμανούς και Ούγγρους «μαχητές»,< και δήλωσαν ότι είχαν συλλάβει 110.000 από αυτούς τους στρατιώτες. Ωστόσο, αμέσως μετά την πολιορκία, συγκέντρωσαν χιλιάδες Ούγγρους πολίτες και τους πρόσθεσαν στον αριθμό των αιχμαλώτων πολέμου, επιτρέποντας τους Σοβιετικούς να επικυρώσουν τα προηγούμενα διογκωμένα στοιχεία τους.<ref name=":175">Zwack, Peter B. (June 12, 2006)https://www.historynet.com/world-war-ii-siege-of-budapest.htm</ref>

Η Βουδαπέστη βρισκόταν σε ερείπια, με πάνω από το 80 τοις εκατό των κτιρίων να έχουν καταστραφεί< ή να έχουν υποστεί ζημιές, με ιστορικά κτίρια όπως το Ουγγρικό Κοινοβούλιο και το Κάστρο. Και οι επτά γέφυρες που εκτείνονταν στον Δούναβη καταστράφηκαν.

Μετά την παράδοση της πόλης, τα στρατεύματα κατοχής στρατολόγησαν βίαια όλους τους ικανούς άνδρες και νέους της Ουγγαρίας για να χτίσουν γέφυρες στο λιμάνι του Δούναβη. Για εβδομάδες μετά, ειδικά μετά τη άνοιξη, φουσκωμένα σώματα συσσωρεύονταν γύρω από τους πυλώνες αυτών των< γεφυρών.<ref name=":175" />

Σύμφωνα με τον ερευνητή και συγγραφέα Krisztián Ungváry, περίπου 38.000 πολίτες πέθαναν κατά τη διάρκεια της πολιορκίας: περίπου 13.000 από στρατιωτική δράση και 25.000 από πείνα, ασθένειες και άλλες αιτίες. Αν και το σοβιετικό προσωπικό έδωσε εντολές που απαγόρευαν την κακομεταχείριση κρατουμένων πολέμου και αμάχων σχεδόν σε κάθε μονάδα<ref name=":152" /> και έλαβε σκληρά μέτρα εναντίον των παραβατών,<ref name=":152" />< μετά το τέλος των εχθροπραξιών η Βουδαπέστη πλημμύρισε από σοβιετικούς< που ζούσαν< με τη λεηλασία και την καταπολέμηση της σοβιετικής υπηρεσίας ασφαλείας και της αστυνομίας,<ref name=":152" />:< λεηλασίες και μαζικοί βιασμοί πραγματοποιήθηκαν από τους Σοβιετικούς και τους Ούγγρους εγκληματίες< Παρά το γεγονός ότι οι Σοβιετικοί συχνά πήραν παιδιά και ολόκληρες οικογένειες υπό την προστασία τους και είχαν ταμπού για να βλάψουν τα παιδιά,<ref name=":152" /> ένας μεγάλος αριθμός γυναικών και κοριτσιών βιάστηκε,<ref name=":152" />: <ref>https://muse.jhu.edu/article/188592</ref>. '''σημείωση 1'''< και οι εκτιμήσεις κυμαίνονται από 5.000 έως 200.000<ref name=":192">Bessel, Richard; Dirk Schumann, Life After Death: Approaches to a Cultural and Social History of Europe During the 1940s and 1950s,Deutsches Historisches Institut (Washington, DC)</ref>:< Ο καθηγητής Andrea Pető προειδοποιεί ότι «αβέβαιες, άγριες εκτιμήσεις» χρησιμοποιήθηκαν για πολιτικούς σκοπούς στην Ουγγαρία για να αποσπάσουν την προσοχή του κοινού από τα εγκλήματα που διέπραξε αυτή η ίδια η χώρα, συμπεριλαμβανομένων των βιασμών που διαπράχθηκαν κατά των σοβιετικών γυναικών από τους Ούγγρους στο Ανατολικό μέτωπο.<ref name=":192" />:< '''σημείωση 2'''Ουγγρικά κορίτσια απήχθησαν< και μεταφέρθηκαν στις εγκαταστάσεις του Κόκκινου Στρατού, όπου φυλακίστηκαν, βιάστηκαν επανειλημμένα και μερικές φορές δολοφονήθηκαν.<ref>Naimark, Norman M. (1995). ''The Russians in Germany: A History of the Soviet Zone of Occupation, 1945–1949''. Cambridge: Belknap</ref>

Τα γεγονότα στις γειτονιές Naphegy και Krisztinaváros της Βουδαπέστης αναφέρονται σε μερικά ημερολόγια και απομνημονεύματα επιζώντων. Ο Charles Farkas (Farkas Karoly) γεννήθηκε το 1926 και περιλαμβάνει την εμπειρία του κατά την πολιορκία στο βιβλίο του ''Vanished by the Danube: Peace, War, Revolution και Flight to the West''. Ο László Dezső, ένα 15χρονο αγόρι το 1944, έζησε στην οδό Mézzros 32 με την οικογένειά του. Ο Ντεζ κράτησε< ημερολόγιο σε όλη την πολιορκία.<ref>https://web.archive.org/web/20070127101545/http://www.rev.hu/html/hu/tanulmanyok/1945elott/bpostroma.htm στα ουγγρικά</ref> Τα απομνημονεύματα του András Németh περιγράφουν επίσης την πολιορκία και τον βομβαρδισμό των κενών σχολικών κτιρίων που χρησιμοποίησε αυτός και οι συμπατριώτες του ως παρατηρητήριο.<ref>http://mek.oszk.hu/02800/02801/02801.htm#7 στα ουγγρικά</ref>

Τα απομνημονεύματα του 14χρονου δρομέα αποστολής,< Ervin Y. Galantay, δίνουν μια εικόνα για τη μάχη και την αστική μάχη. Το ημερολόγιο του νεαρού δρομέα περιγράφει την καθημερινή ζωή και την επιβίωση πολιτών και στρατιωτών. Δημοσιεύθηκε στα αγγλικά από τον Τύπο Militaria στη Βουδαπέστη το 2005, με τον τίτλο Boy Soldier.

Ο Joseph Szentkiralyi, ο οποίος είχε εργαστεί στις Ηνωμένες Πολιτείες πριν από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, είχε απελαθεί στην Ουγγαρία ως ξένος εχθρός μετά την έναρξη του πολέμου. Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας, αυτός και η οικογένειά του βίωσαν συνεχείς βομβαρδισμούς του πυροβολικού και τις μάχες από< δρόμο σε δρόμο< μεταξύ των Γερμανών, των υπολειμμάτων του Βασιλικού Στρατού της Ουγγαρίας και των επιτιθέμενων Ρουμάνων και Σοβιετικών δυνάμεων. Ο Szentkiralyi, καταζητούμενος για ανάκριση από τους ουγγρικούς αξιωματικούς του στρατού, κρύφτηκε στους επάνω ορόφους των κτιρίων κατά τη διάρκεια βομβιστικών επιδρομών για να αποφύγει τη σύλληψη. Για να αποφευχθεί η πείνα και να διατηρηθεί ζωντανή η οικογένειά του, ο Szentkiralyi και άλλοι διακινδύνευαν τη ζωή τους για να αφήσουν τα καταφύγια< τους τη νύχτα και< έσφαζαν παγωμένα άλογα< που έβρησκαν στους δρόμους. Στο τέλος, η καθημερινή σίτηση αποτελούνταν από λιωμένο χιόνι, κρέας αλόγου και 150 γραμμάρια ψωμιού. Ο Szentkiralyi εργάστηκε για τους Συμμάχους μετά το τέλος του πολέμου. Μαθαίνοντας ότι αντιμετώπισε επικείμενη σύλληψη, έφυγε στην Ελβετία για να αποφύγει την κράτηση και την πιθανή εκτέλεση από τους Σοβιετικούς.<ref>St. Clair, Joe; Phelps, Brian; Bánáthy, Béla (1996)http://www.whitestag.org/history/history.html</ref>

* «... οι αβέβαιοι, άγριοι αριθμοί που κυκλοφορούν δημοσίως επέτρεψαν στην Ουγγαρία να επαναπροσδιορίσει την εθνική της ταυτότητα μετά τον πόλεμο, δημιουργώντας το μύθο πως< υπέφερε η Ουγγαρία όχι μόνο από τη ναζιστική Γερμανία αλλά και από το κόκκινο στρατό. Στην Ουγγαρία, αναφέροντας τα εγκλήματα (βιασμός και λεηλασία) που διαπράχθηκαν από τον Κόκκινο Στρατό θεωρήθηκε ως εκτροπή της προσοχής του κοινού μακριά από τα εγκλήματα που διέπραξε η Ουγγαρία ως μέρος της ναζιστικής πολεμικής μηχανής. Επειδή ο Κόκκινος Στρατός τοποθετήθηκε μόνιμα στην Ουγγαρία μετά το 1945, οι βιασμοί δεν ήταν μέρος του δημόσιου λόγου. Μια προβλέψιμη εξέλιξη της ουγγρικής ιστοριογραφίας μετά το 1989 ήταν να τονίσει το μαρτύριο της Ουγγαρίας, μετά τα όσα δημοσιεύθηκαν στη Δύση από Ούγγρους μετανάστες που ήταν μακριά όχι μόνο από αρχειακές πηγές αλλά και από τη μονολιθική ιστορική εξήγηση της κομμουνιστικής ιστοριογραφίας. Οι αβέβαιες, άγριες εκτιμήσεις επέτρεψαν τόσο στην Αυστρία όσο και στην Ουγγαρία να επαναπροσδιορίσουν τις εθνικές τους ταυτότητες μετά τον πόλεμο για την Αυστρία τον μύθο του πρώτου θύματος που υπέφερε όχι μόνο από τη ναζιστική Γερμανία αλλά και από τον Κόκκινο στρατό. » Αντρέα Πετς. Η μνήμη και η αφήγηση του βιασμού στη Βουδαπέστη και τη Βιέννη το 1945 // Η ζωή μετά το θάνατο, Cambridge University Press, 2003, σ. 133