Παρνασσίδα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Κυνίσκος (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Κυνίσκος (συζήτηση | συνεισφορές)
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Γραμμή 1:
Η '''Παρνασσίδα''' είναι περιοχή και πρώην [[επαρχία]] του [[Νομός Φωκίδας|νομού Φωκίδας]]. Βρίσκεται στην ανατολική Φωκίδα και συνορεύει δυτικά με την [[Δωρίδα]], βόρεια με τον [[Νομός Φθιώτιδας|νομό Φθιώτιδας]], ανατολικά με τον [[Νομός Βοιωτίας|νομό Βοιωτίας]] και νότια βρέχεται από τον [[Κορινθιακός Κόλπος|Κορινθιακό κόλπο]].
 
Σήμερα, αν και δεν υφίσταται πλέον ως διοικητική μονάδα μετά την κατάργηση των επαρχιών με το [[Νόμος 2539/1997|Σχέδιο Καποδίστριας]], η Παρνασσίδα περιλαμβάνει τους δήμους [[Άμφισσα|Άμφισσας]] (που αποτελούσε και την πρωτεύουσα της τέως επαρχίας Παρνασσίδας), [[ΓαλαξίδιΓαλαξείδι|Γαλαξιδίου]], [[Γραβιά Φωκίδος|Γραβιάς]], [[Δελφοί|Δελφών]], [[Δεσφίνα|Δεσφίνας]], [[Ιτέα Φωκίδος|Ιτέας]], [[Δήμος Καλλιέων|Καλλιέων]] και [[Δήμος Παρνασσού|Παρνασσού]]. Έχει έκταση 1122 [[τετραγωνικό χιλιόμετρο|χμ²]] και πληθυσμό 32.263 κατοίκους.
 
Το έδαφός της είναι κατεξοχήν ορεινό αλλά η μορφολογία του είναι αξιοπρόσεκτη. Στη μέση περίπου της Παρνασσίδας υπάρχει ο τεράστιος Ελαιώνας της Άμφισσας, ο οποίος πλαισιώνεται από πανύψηλα βουνά, την [[Γκιώνα]] στα δυτικά και τον [[Παρνασσός|Παρνασσό]] στα ανατολικά, ενώ νότια καταλήγει στον Κορινθιακό κόλπο. Η Γκιώνα αποτελεί το φυσικό σύνορο μεταξύ των δύο φωκικών περιοχών αφού στις ανατολικές πλαγιές της απλώνεται η Παρνασσίδα και στις δυτικές η Δωρίδα.
 
Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την [[γεωργία]], ιδιαίτερα την καλλιέργεια [[Ελιά|ελιάς]], με την [[κτηνοτροφία]] κυρίως στα ορεινά, με την εξόρυξη βωξίτη και την εκμετάλλευση δασικού πλούτου.
 
Η Παρνασσίδα δεν παρουσιάζει καμία διαφορά από την Δωρίδα όσον αφορά την κουλτούρα των κατοίκων. Η διάλεκτος, ιδιαίτερα στα χωριά των δύο πρώην επαρχιών, χαρακτηρίζεται "βαριά" ρουμελιώτικη, απομεινάρι των αρχαίων [[Δωρική διάλεκτος|δωρικών διαλέκτων]] που ομιλούνταν στην περιοχή της σημερινής Φωκίδας. Σε πολλά ιστορικά αρχεία ιδιαίτερα από την εποχή της [[Τουρκοκρατία|τουρκοκρατίας]] και της [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|γερμανικής κατοχής]], γίνεται αναφορά σε [[Λοκροί|Λοκρούς]] (κάτοικοι της Παρνασσίδας) και [[Δωριείς]], αλλά ο διαχωρισμός δεν προσδιορίζει διαφορετικά πολιτισμικά στοιχεία μεταξύ των δύο.
 
==Ιστορία==
Η Παρνασσίδα είναι από τις κορυφαίες σε ιστορική σημασία περιοχές της [[Στερεά Ελλάδα|Στερεάς Ελλάδας]] από τα αρχαία χρόνια μέχρι και την νεότερη περίοδο.
 
Η περιοχή αποτελούσε στην [[Αρχαία Ελλάδα|αρχαιότητα]] τμήμα της [[Λοκρίδα#Οζολία Λοκρίδα|Οζολίας Λοκρίδας]] με κυρίαρχη πόλη την [[Άμφισσα]], αλλά και την Μυωνία ([[Αγία Ευθυμία Φωκίδος|Αγία Ευθυμία]]) και την Οιάνθεια ([[Γαλαξίδι]]), ενώ ένα μέρος της άνηκε στην αρχαία [[Νομός Φωκίδας|Φωκίδα]], με σημείο αναφοράς τους [[Δελφοί|Δελφούς]], και άλλες σημαντικές πόλεις την Κρίσα (σημερινό [[Χρισσό Φωκίδας|Χρισσό]]) και την [[Κίρρα Φωκίδος|Κίρρα]]. Τα βόρεια εδάφη της άνηκαν στην αρχαία [[Δωρίδα#Αρχαία Δωρίδα|Δωρίδα]].
Η Παρνασσίδα είναι από τις κορυφαίες σε ιστορική σημασία περιοχές της [[Ελλάδα|Ελλάδας]] από τα αρχαία χρόνια μέχρι και την νεότερη περίοδο.
 
Κατά την [[Τουρκοκρατία]], η περιοχή δοκιμάστηκε από την μανία των κατακτητών και στο έδαφός της εκτυλίχθηκαν πολλές μάχες μεταξύ [[Έλληνες|Ελλήνων]] και [[Τούρκοι|Τούρκων]]. Υπήρξε από τις πρώτες περιοχές που ξεσηκώθηκαν στην [[Ελληνική Επανάσταση του 1821]], ενώ η Άμφισσα ήταν η πρώτη πόλη της [[ΡούμεληΣτερεά Ελλάδα|Ρούμελης]] που απελευθερώθηκε.
Η περιοχή αποτελούσε στην [[αρχαιότητα]] τμήμα της [[Λοκρίδα#Οζολία Λοκρίδα|Οζολίας Λοκρίδας]] με κυρίαρχη πόλη την [[Άμφισσα]] αλλά και την Μυωνία ([[Αγία Ευθυμία Φωκίδος|Αγία Ευθυμία]]) και την Οιάνθεια ([[Γαλαξίδι]]), ενώ ένα μέρος της άνηκε στην αρχαία [[Νομός Φωκίδας|Φωκίδα]], με σημείο αναφοράς τους [[Δελφοί|Δελφούς]], και άλλες σημαντικές πόλεις την Κρίσα (σημερινό [[Χρισσό Φωκίδας|Χρισσό]]) και την [[Κίρρα Φωκίδος|Κίρρα]]. Τα βόρεια εδάφη της άνηκαν στην αρχαία [[Δωρίδα#Αρχαία Δωρίδα|Δωρίδα]].
 
Στην Παρνασσίδα υπάρχει επίσης η [[Γραβιά Φωκίδος|Γραβιά]], όπου στο θρυλικό Χάνι της Γραβιάς δόθηκε μάχη μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων, με αρχηγούς τον [[Οδυσσέας Ανδρούτσος|Οδυσσέα Ανδρούτσο]] και τον [[Ομέρ Βρυώνης|Ομέρ Βρυώνη]] αντίστοιχα, στις [[8 Μαΐου]] [[1821]], που ανάγκασε τους Τούρκους να διακόψουν την επέλασή τους προς την [[Άμφισσα]].
Κατά την [[Τουρκοκρατία]], η περιοχή δοκιμάστηκε από την μανία των κατακτητών και στο έδαφός της εκτυλίχθηκαν πολλές μάχες μεταξύ [[Έλληνες|Ελλήνων]] και [[Τούρκοι|Τούρκων]]. Υπήρξε από τις πρώτες περιοχές που ξεσηκώθηκαν στην [[Ελληνική Επανάσταση του 1821]], ενώ η Άμφισσα ήταν η πρώτη πόλη της [[Ρούμελη|Ρούμελης]] που απελευθερώθηκε.
 
Κατά τον [[Β'Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Β' Παγκόσμιο Πόλεμο]] πολλά χωριά της περιοχής όπως η [[Αγία Ευθυμία Φωκίδος|Αγία Ευθυμία]] και η [[Βουνιχώρα Φωκίδος|Βουνιχώρα]] καταστράφηκαν από [[Γερμανία|Γερμανούς]] και [[Ιταλία|Ιταλούς]] λόγω της ισχυρής αντίστασης που προέβαλλαν.
Στην Παρνασσίδα υπάρχει επίσης η [[Γραβιά Φωκίδος|Γραβιά]], όπου στο θρυλικό Χάνι της Γραβιάς δόθηκε μάχη μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων, με αρχηγούς τον [[Οδυσσέας Ανδρούτσος|Οδυσσέα Ανδρούτσο]] και τον [[Ομέρ Βρυώνης|Ομέρ Βρυώνη]] αντίστοιχα, στις [[8 Μαΐου]] [[1821]], που ανάγκασε τους Τούρκους να διακόψουν την επέλασή τους προς την [[Άμφισσα]].
 
Κατά τον [[Β' Παγκόσμιος Πόλεμος|Β' Παγκόσμιο Πόλεμο]] πολλά χωριά της περιοχής όπως η [[Αγία Ευθυμία Φωκίδος|Αγία Ευθυμία]] και η [[Βουνιχώρα Φωκίδος|Βουνιχώρα]] καταστράφηκαν από [[Γερμανία|Γερμανούς]] και [[Ιταλία|Ιταλούς]] λόγω της ισχυρής αντίστασης που προέβαλλαν.
 
==Δείτε επίσης==
 
*[[Νομός Φωκίδας]]
*[[Λοκρίδα]]
 
==Πηγές==
 
'''Βιβλιογραφία'''
 
*Εγκυκλοπαίδεια Υδρία-Cambridge-Ήλιος
 
'''Εξωτερικοί σύνδεσμοι'''
 
*[http://www.fokida.gr/gr/ Ιστοσελίδα Νομού Φωκίδας]