Νομός Κιλκίς: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Με τον ερχομό των [[Οθωμανική αυτοκρατορία|Οθωμανών Τούρκων]] (14ος αιώνας) και τους διωγμούς κατά των [[Έλληνες|Ελλήνων]], η περιοχή αν και βρίσκεται σε παρακμή, αποκτά μία πολιτική σταθερότητα μετά τον 15ο αιώνα. Η μεταξουργία και υφαντουργία βρίσκονται σε άνθηση και παραχωρούνται σημαντικά προνόμια στη [[Γουμένισσα]], τη [[Γρίβα]] και τα γύρω χωριά. Λόγω της αγροτικής οικονομίας όμως, έρχονται στην περιοχή πολλοί Βούλγαροι αγροτοεργάτες οι οποίοι βαθμιαία, εκτοπίζουν το ελληνικό στοιχείο από πεδινούς οικισμούς, προς τα ορεινά. Τον 15ο αιώνα ιδρύεται στην περιοχή η ''Επισκοπή Πολυανής'', με έδρα την Πολυανή. Συγκεκριμένα, εώς [[1560]] υπάγονταν απ' ευθείας στη Μητρόπολη Λητής και Ρεντίνης, ενώ έως το [[1564]] ήταν αυτόνομη με Πρόεδρο Πολυανής τον τότε μητροπολίτη Λητής [[Δαμασκηνός Στουδίτης|Δαμασκηνό Στουδίτη]]. Το [[1564]] ιδρύθηκε επίσημα ως μητρόπολη με προσωρινό μητροπολίτη, το [[Δαμασκηνός Στουδίτης|Δαμασκηνό Στουδίτη]], ενώ το [[1565]] τοποθετήθηκε ο Μακάριος. Πρόκειται για τη ''[[Παλαιά Δοϊράνη|Δόβηρο]]'' που είχε καταστραφεί 250 χρόνια πριν, και πλέον αναφέρεται με νέο όνομα. Το 16ο αιώνα ήδη οι ''[[Βαρδαριώτες]]'' (Βαρδάροι και Ογούζοι) έχουν εκχριστιανιστεί και εξελληνιστεί πλήρως ''(πολλοί έχουν παράλληλα εξισλαμιστεί)'' και αποφασίζεται η παύση της ''Επισκοπής Βαρδαριωτών'' και η υπαγωγή της στην ''Επισκοπή Πολυανής'' που πλέον ονομάζεται ''Επισκοπή Πολυανής και Βαρδαριωτών'' ''(με τον καιρό ο δεύτερος προσδιορισμός εξέλειψε αφού και η αναφορά σε "Βαρδαριώτες", είχε εκλείψει ήδη από το 14ο αιώνα)''.<ref name="promocross.eu"/><ref name="proti-selida.gr"/> Κατά τους αγώνες των [[Έλληνες|Ελλήνων]] για την απελευθέρωσή τους από τους [[Οθωμανοί|Τούρκους]] συμμετείχαν οι κάτοικοι της περιοχής Μητροπόλεως Πολυανής (σήμερα [[Δοϊράνη (ΠΓΔΜ)|Δοϊράνη]], [[Βόρεια Μακεδονία]]) στον 5ο και 6ο Ενετοτουρκικό πόλεμο ([[1687]] - [[1715]]) στην [[Πελοπόννησος|Πελοπόννησο]], όταν επίσκοπος ήταν [[Θεόκλητος Πολυειδής]]<ref>{{Cite web |url=http://www.egolpion.com/ekklhsia_agwnes_ethnous.el.aspx |title=Αντιαιρετικόν Εγκόλπιον, H Ορθόδοξη Εκκλησία κατά τους αγώνας του έθνους, Αθ. Ε. Καραθανάση, Καθηγητού του Α.Π.Θ. |accessdate=2010-07-17 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110713111218/http://www.egolpion.com/ekklhsia_agwnes_ethnous.el.aspx |archivedate=2011-07-13 |url-status=dead }}</ref>. Το [[1716]] με την υποστήριξη της [[Αυστρία]]ς, οι κάτοικοι της περιοχής του νομού Κιλκίς συμμετείχαν στην ενθουσιώδη εξέγερση της [[Μακεδονία]]ς υπό τον μητροπολίτη [[Σιάτιστα|Σιατίστης]] και Σισανίου, [[Ζωσιμάς Ρούσης|Ζωσιμά Ρούση]]<ref>Ελληνική Εκπαιδευτική Εγκυκλοπαίδεια, Εκδοτική Αθηνών, Τόμος 25, σελ. 252</ref><ref>Ελληνική Ιστορία, Τουρκοκρατία και Ελληνική Επανάσταση, Καθημερινή, σελ. 34</ref>. Στα τέλη του 18ου αιώνα, σημαντικότερη πόλη της περιοχής του νομού Κιλκίς είναι τα [[Λιβάδια Κιλκίς|Λιβάδια]]. Στην [[επανάσταση του 1821]], οι κάτοικοι του νομού Κιλκίς συμμετέχουν άμεσα (όπως ο ''[[Ζαφείριος Σταματιάδης]]'' από την Ειδομένη) ή έμμεσα (συλλέγοντας οπλισμό). Την περίοδο εκείνη, Μητροπολίτη Πολυανής ήταν ο [[Θεοδόσιος Πολυανής|Θεοδόσιος]], στη δικαιοδοσία του οποίου, υπάγονταν το μεγαλύτερο τμήμα της σημερινής Περιφερειακής Ενότητας Κιλκίς<ref>[http://www.impantokratoros.gr/arxiereis-1821.el.aspx Οι Αρχιερείς στον Αγώνα του 1821, Πέτρος Α. Γεωργαντζής, Ξάνθη 1985]</ref>. Λόγω της αθρόας συμμετοχής των κατοίκων στις επαναστατικές κινήσεις της περιοχής, αλλά και των εξεγέρσεων της γειτονικής [[Γευγελή]]ς και [[Στρώμνιτσα]]ς, το [[1822]] οι [[Οθωμανική Αυτοκρατορία|Οθωμανικές]] αρχές κατέστρεψαν και λεηλάτησαν την πόλη του [[Κιλκίς]], καθώς και το [[Πολύκαστρο|Καρασούλι (Πολύκαστρο)]], το [[Άσπρος Κιλκίς|Αμάτοβο (Άσπρος)]], τα [[ΜικράΑλτσάκ ΛιβάδιαΚαλύβια Κιλκίς|ΚαλύβιαΑλτσάκ (Μικρά Λιβάδια)Καλύβια]], το [[Κάστρο Κιλκίς|Αρτζάν (Κάστρο)]], το [[Σουλτογιανναίικα Κιλκίς|Καλίνοβο (Σουλτογιανναίικα)]], το [[Λαγκαδοχώρι Κιλκίς|Τσιφλίκ Μαχαλά (Λαγκαδοχώρι)]] και το [[Ειδομένη Κιλκίς|Σέχοβο (Ειδομένη)]]<ref>Γεώργιος Χ. Χιονίδης, διάλεξη: Τα ληφθέντα υπό των Τούρκων μέτρα κατά των Ελλήνων επαναστατών του 1821 εις την Μακεδονίαν (ανάτυπον από Μακεδονικά ΙΑ΄ τεύχος. 27), Θεσσαλονίκη 1971</ref>. Το 1828 η περιοχή μαστίζεται από επιδρομές Τουρκαλβανών ληστών<ref>[http://www.ems.gr/Makedonika_19/Vakalopoulos.pdf "Η εξόντωση των Αλβανών ληστών της Πύλης στο Μοναστήρι (μέσα 1830), η καταδίωξη των τελευταίων Μακεδόνων κλεφταρματολών (1830-1834) και η εξάλειψη του θεσμού τους" Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος, Σελ.4]{{Dead link|date=Οκτώβριος 2019 }}</ref>.