Σύμβολο της Πίστεως: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Υπήρχαν διάφορα Σύμβολα Πίστεως όπως των [[Απόστολοι|Αποστόλων]], του [[Αθανάσιος Αλεξανδρείας|Αγίου Αθανασίου]] κ.αά., και μάλιστα "η διήγηση του κατά Λουκάν" για τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου "είναι παρούσα στα αρχαιότερα Σύμβολα της πίστεως (ήδη από το 2ο αι.)" <ref>[http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/theotokos_2002_filias.html Myriobiblos On Line Library of the Church of Greece - Greek Texts<!-- Αυτόματα δημιουργημένος τίτλος -->]</ref>

Το "Σύμβολο των Αποστόλων" είναι πολύ παλιό και σύμφωνα με θρύλο του 6ου αιώνα φέρεται να το έχουν γράψει οι ίδιοι οι δώδεκα Απόστολοι μετά από την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος την Πεντηκοστή, και μάλιστα ο καθένας τους να έχει προσθέσει από έναν στίχο.<ref>''The Catholic Encyclopedia'', "[http://www.newadvent.org/cathen/01629a.htm Apostles' Creed]", τόμ. 1, New York: Robert Appleton Company, 1907.</ref> Η πρώτη φορά που καταγράφεται αδιαμφισβήτητα η ύπαρξή του είναι σε επιστολή της Συνόδου του Μιλάνου προς τον Πάπα Σιρίκιο, αλλά αυτά που γράφονται εκεί δείχνουν ότι ήταν πολύ παλαιότερο της εποχής εκείνης. Το συγκεκριμένο σύμβολο δίνει έμφαση στην πραγματική παρουσία και πάθος του Χριστού επάνω στη γη, σαν να απαντά στη [[Γνωστικισμός|γνωστικιστική]] δοξασία ότι ο Λόγος μόνο φαινομενικά πήρε ανθρώπινο σώμα, και δεν έπαθε, ούτε θανατώθηκε στην πραγματικότητα. Πάντως δεν έχει σαφείς τριαδολογικές διατυπώσεις γι' αυτό και γίνεται δεκτό και από κάποιους αντιτριαδιστές. Το κείμενο έχει ως εξής:

Ο επίσκοπος [[Αλέξανδρος Α΄ Αλεξανδρείας|Αλεξανδρείας Αλέξανδρος]] αναφέρει το σύμβολο πίστεως της τοπικής εκκλησίας ως αποστολικό δόγμα. Με αυτό τον τρόπο προσπάθησε να αποδείξει τη συμφωνία των επισκόπων της Αιγύπτου με την πίστη των υπόλοιπων τοπικών εκκλησιών. Θεματολογικά πλησιάζει το σύμβολο των τοπικών εκκλησιών Ρώμης και Ιεροσολύμων και θεωρείται αρκετά πλούσιο στις διατυπώσεις. Η επιστολή του Αλεξάνδρου Αλεξανδρείας προς τον Αλέξανδρο Θεσσαλονίκης που γράφτηκε το [[324]]<ref>H.-G. Opitz, ''Athanasius Werke'', Λειψία, 1934, σσ. 19-29.</ref> φανερώνει ότι το σύμβολο διαδόθηκε και σε άλλες σημαίνουσες τοπικές εκκλησίες της εποχής. Μολονότι δεν έχει διασωθεί αυτούσιο το σύμβολο αυτό, είναι δυνατή η αποκατάστασηαποκατάστασή του, ως εξής:

<small>* Στον συγκεκριμένο στίχο η [[Καθολική Εκκλησία]] δέχεται την προσθήκη της φράσης "και εκ του Υιού" ([[Filioque]]), η οποία χρησιμοποιήθηκε από μία τοπική Σύνοδο της Συριακής Εκκλησίας και αργότερα από τηντη Σύνοδο του Τολέδο, και εγκρίθηκε από την Καρλομάγνεια Σύνοδο του Άαχεν το [[809]]. Η προσθήκη αυτή καταδικάστηκε από την [[Ορθόδοξη Εκκλησία]] στην 4η Σύνοδο [[Κωνσταντινούπολη|Κωνσταντινουπόλεως]] ([[879]]-[[880]]) (κατ' άλλους Ογδόη [[Οικουμενικές Σύνοδοι|Οικουμενική Σύνοδο]]), με τη σύμφωνη γνώμη του Πάπα [[Ρώμη|Ρώμης]] [[Πάπας Ιωάννης Η΄|Ιωάννη Η΄]] και αποτελεί σημείο διαφωνίας ανάμεσα στις δύο Εκκλησίες. (Βλ. λήμμα [[Filioque]]).</small>