Πυρηνική αντίδραση αλυσίδας πρωτονίου-πρωτονίου: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Vcharmandaris (συζήτηση | συνεισφορές)
Ετικέτα: επεξεργασία κώδικα 2017
Vcharmandaris (συζήτηση | συνεισφορές)
Γραμμή 24:
| +||e<sup>+</sup>
| +
|ν<sub>e</sub>||+&nbsp;||10.442420 MeV
|}
Αυτή η αντίδραση είναι εξαιρετικά αργή επειδή ξεκινάστηρίζεται απόαρχικά τηνστην [[Ασθενής αλληλεπίδραση|ασθενή πυρηνική δύναμη]], λόγω του ότι περιλαμβάνει τη αρχική μετατροπή ενός από τα δύο πρωτόνια σε νετρόνιο (το οποίο συνδέεται με το άλλο πρωτόνιο με ισχυρή πυρηνική δύναμη για να σχηματίσει το δευτέριο) και αντίστοιχη εκπομπή ενός ποζιτρονίου και ενός νετρίνου ηλεκτρονίου. ΤοΈτσι το μέσο [[πρωτόνιο]] στον πυρήνα του [[Ήλιος|Ήλιου]] περιμένει 9 δισεκατομμύρια χρόνια πριν συγχωνευθεί επιτυχώς με ένα άλλο [[πρωτόνιο]] . Δεν ήταν δυνατή η πειραματική μέτρηση της ενεργού διατομής αυτής της αντίδρασης λόγω αυτών των πολύ μακροχρόνιων κλιμάκων. <ref>{{Cite book|title=The Physics of Stars|first=Anthony C.|last=Phillips|publisher=John Wiley|isbn=0471987972|date=1999|edition=2nd|location=Chichester}}</ref>
Το [[ποζιτρόνιο]] πιθανώς θα [[Εξαΰλωση|εξαφανιστεί]] με ένα [[ηλεκτρόνιο]], τα οποία υπάρχουν διαθέσιμα σε μεγάλες ποσότηες στο κέντρο του Ήλιο μια που όλο το υδρογόνο είναι ιονισμένο, εκπέμποντας δύο [[Ακτίνες γ|ακτίνες γάμμα]].
 
Το [[ποζιτρόνιο]] (e<sup>+</sup>) που δημιουργείται πολύ πιθανώς θα [[Εξαΰλωση|εξαφανιστείαξαϋλωθεί]] με ένα [[ηλεκτρόνιο]], τα οποία υπάρχουν διαθέσιμα σε μεγάλες ποσότηεςποσότητες στο κέντρο του ΉλιοΉλιου μια που όλο το υδρογόνο είναι ιονισμένο, εκπέμποντας δύο [[Ακτίνες γ|ακτίνες γάμμαγάμα]].
:{| border="0"
|- style="height:2em;"
|p&nbsp;e<sup>+</sup>||+&nbsp;||pe<sup>-</sup>||→&nbsp;||<sup>2</sup><sub>1</sub>D
| +||e<sup>+</sup>1,022 MeV
| +
|ν<sub>e</sub>||+&nbsp;||1.442 MeV
|}
Συμπεριλαμβανομένης αυτής της [[Εξαΰλωση|εξαΰλωσης]] και της ενέργειας του νετρίνου, ολόκληρη η αντίδραση έχει τιμή ''Q'' (απελευθερούμενη [[ενέργεια]] ) 1,442 [[Ηλεκτρονιοβόλτ|MeV]] . <ref name=":0">{{Cite book|title=Nuclear Physics of Stars|first=Christian|last=Iliadis|publisher=Wiley-VCH|isbn=9783527406029|date=2007|location=Weinheim}}</ref> Οι σχετικές ποσότητες ενέργειας που πηγαίνουν στο νετρίνο και στα άλλα προϊόντα ποικίλουν.
 
Αυτή η αντίδραση είναι εξαιρετικά αργή επειδή ξεκινά από την [[Ασθενής αλληλεπίδραση|ασθενή πυρηνική δύναμη]] . Το μέσο [[πρωτόνιο]] στον πυρήνα του [[Ήλιος|Ήλιου]] περιμένει 9 δισεκατομμύρια χρόνια πριν συγχωνευθεί επιτυχώς με ένα άλλο [[πρωτόνιο]] . Δεν ήταν δυνατή η πειραματική μέτρηση της ενεργού διατομής αυτής της αντίδρασης λόγω αυτών των μακροχρόνιων κλιμάκων. <ref>{{Cite book|title=The Physics of Stars|first=Anthony C.|last=Phillips|publisher=John Wiley|isbn=0471987972|date=1999|edition=2nd|location=Chichester}}</ref>
 
Αφού σχηματιστεί, το δευτέριο (<sup>2</sup><sub>1</sub>D ή <sup>2</sup><sub>1</sub>Η) που παράγεται στο πρώτο στάδιο μπορεί να συντηχθεί με ένα άλλο πρωτόνιο για να παράγει το ελαφρύ [[ισότοπο]] του [[Ήλιο|ηλίου]], ήλιο-3 (<sup>3</sup><sub>2</sub>Ηe)
Γραμμή 43 ⟶ 41 :
|<sup>2</sup><sub>1</sub>D||+&nbsp;||<sup>1</sup><sub>1</sub>H||→&nbsp;||<sup>3</sup><sub>2</sub>Ηe
| +||γ||+&nbsp;||5.49 MeV
|}Αυτή η διαδικασία, που διαμεσολαβείται από την ισχυρή πυρηνική δύναμη και όχι από την ασθενή πυρηνική δύναμη, είναι εξαιρετικά γρήγορη σε σύγκριση με το πρώτο βήμα. Υπολογίζεται ότι, κάτω από τις συνθήκες θεμορκρασίας και πίεσης που υπάρχουν στον πυρήνα του Ήλιου, κάθε νέος πυρήνας δευτερίου που δημιουργείται υπάρχει μόνο για περίπου τέσσερα δευτερόλεπτα προτού μετατραπεί σε ήλιο-3 με την παραπάνω αντίδραση.
 
Στον Ήλιο, κάθε πυρήνας ηλίου-3 που παράγεται σε αυτές τις δύο αντιδράσεις υπάρχει μόνο για περίπου 400 χρόνια πριν μετατραπεί σε ήλιο-4., με τον τρόπο που θα δούμε στη συνέχεια <ref>This time and the two other times above come from: Byrne, J. ''Neutrons, Nuclei, and Matter'', Dover Publications, Mineola, NY, 2011, {{ISBN|0486482383}}, p 8.</ref>. Μόλις παραχθεί το ήλιο-3, υπάρχουν τέσσερις πιθανές διαδρομές για τη δημιουργία ηλίου-4 (το οποίο συμβολίζεται με <sup>4</sup><sub>2</sub>Ηe). ΣτοΣτην p – pp–p I, το ήλιο-4 παράγεται με τη σύντηξη δύο πυρήνων ηλίου-3. οιΟι κλάδοι p – p II και p – p III συντήκουν <sup>3</sup><sub>2</sub>Ηe με προϋπάρχοντες πυρήνες <sup>4</sup><sub>2</sub>Ηe και σχηματίζεται [[βηρύλλιο]] -7, το οποίο υφίσταται περαιτέρω αντιδράσεις για την παραγωγή δύο πυρήνων ηλίου-4.
 
Σύμφωνα με ένα μοντέλο του ΄Ηλιου, το 83,3 τοις εκατό% των πυρήνων <sup>4</sup><sub>2</sub>Ηe παράγεται παράγεται μέσω κλάδου p-p I ενώ τοο κλάδος p-p II παράγει το 16,68% και p-p III το 0,02%. <ref>{{Cite journal|last=Adelberger|first=Eric G.|display-authors=etal|date=12 April 2011|title=Solar fusion cross sections. II. The pp chain and CNO cycles|journal=Reviews of Modern Physics|volume=83|issue=1|page=201|doi=10.1103/RevModPhys.83.195|arxiv=1004.2318|bibcode=2011RvMP...83..195A}} See Figure 2. The caption is not very clear but it has been confirmed that the percentages refer to how much of each reaction takes place, or equivalently how much helium-4 is produced by each branch.</ref> Δεδομένου ότι τα μισά νετρίνα που παράγονται στους κλάδους II και III δημιουργούνται στο πρώτο στάδιο (σύνθεση δευτερίου), μόνο περίπου 8,35% των νετρίνων προέρχεται από τα μεταγενέστερα στάδια (βλ. Παρακάτω) καιενώ περίπου το 91,65% προέρχονται από τητην αρχική σύνθεση του δευτερίου. Ωστόσο, ένα άλλο ηλιακό μοντέλο από περίπου την ίδια στιγμή δίνει μόνο 7,14% των νετρίνων από τα επόμενα βήματα και 92,86% από τη σύνθεση του δευτερίου. <ref>{{Cite journal|display-authors=etal|last=Aldo Serenelli|title=New Solar Composition: The Problem With Solar Models Revisited|journal=The Astrophysical Journal Letters|date=Nov 2009|volume=705|issue=2|pages=L123–L127|doi=10.1088/0004-637X/705/2/L123|arxiv=0909.2668|bibcode=2009ApJ...705L.123S}} Calculated from model AGSS09 in Table 3.</ref> Η διαφορά οφείλεται προφανώς σε ελαφρώς διαφορετικές υποθέσεις σχετικά με τη σύνθεση και τη [[μεταλλικότητα]] του ήλιουΉλιου (δηλαδή το ποσοστό της μάζας χημικών στοιχείων διαφορετικά από υδρογόνο και ήλιο που υπάρχουν στον Ήλιο).
 
Υπάρχει επίσης ο εξαιρετικά σπάνιος κλάδος p-p IV. Μπορεί να εμφανιστούν και άλλες ακόμη πιο σπάνιες αντιδράσεις. Ο ρυθμός αυτών των αντιδράσεων είναι πολύ χαμηλός λόγω των πολύ μικρών ενεργών διατομών ή επειδή ο αριθμός των σωματιδίων που αντιδρούν είναι τόσο χαμηλός ώστε οι τυχόν αντιδράσεις που μπορεί να συμβούν είναι στατιστικά ασήμαντες.
 
Η συνολική αντίδραση είναιμπορεί να γραφεί συνοπτικά ως:
 
: 4&nbsp; ¹H⁺ → ⁴He<sup>4</sup><sub>2</sub>Ηe²⁺ + 2e⁺ + 2νₑ
 
απελευθερώνοντας 26,73 MeV ενέργειας, μέρος από την οποία χάνεται στα νετρίνα, τα οποία αντιδρούν ελάχιστα με την ύλη.
Γραμμή 67 ⟶ 65 :
|}
 
Η πλήρης αλυσιδωτή αντίδραση p-p I απελευθερώνει καθαρή ενέργεια 26.732MeV. <ref>{{Cite book|title=An Introduction to Stellar Astrophysics|first=Francis|last=LeBlanc}}</ref> Δύο τοις εκατό αυτής της ενέργειας χάνεται στα νετρίνα που παράγονται. <ref>{{Cite journal|last=Burbidge|first=E.|last2=Burbidge|first2=G.|last3=Fowler|first3=William|last4=Hoyle|first4=F.|title=Synthesis of the Elements in Stars|journal=Reviews of Modern Physics|date=1 October 1957|volume=29|issue=4|pages=547–650|doi=10.1103/RevModPhys.29.547|bibcode=1957RvMP...29..547B}} This value excludes the 2% neutrino energy loss.</ref> Ο κλάδος p-p I κυριαρχεί σε θερμοκρασίες 10 έως 14 εκατομμύρια βαθμών Κέλβιν. Κάτω από 10 εκατομμύρια βαθμούς Κέλβιν, η αλυσίδα p-p δεν παράγει πολλούς πυρήνες{{SimpleNuclide2|Helium| ηλίου-4}}
 
=== Ο κλάδος p-p II ===
Γραμμή 84 ⟶ 82 :
| +&nbsp;
|12.859 MeV
|}-
{| border="0"
|<sup>7</sup><sub>4</sub>Βe
| +&nbsp;
Γραμμή 97 ⟶ 94 :
| +&nbsp;
|0.861 MeV
|}-
{| border="0"
|<sup>7</sup><sub>3</sub>Li
| +&nbsp;
Γραμμή 111 ⟶ 107 :
|17.35 MeV
|}
Σημειώστε ότι οι ενέργειες στη δεύτερη παραπάνω αντίδραση είναι οι ενέργειες των νετρίνων που παράγονται από την αντίδραση. Το 90% των νετρίνων που παράγονται στην αντίδραση του{{SimpleNuclide2|Beryllium|7}} σε {{SimpleNuclide2|Lithium|7}} μεταφέρουν ενέργεια 0.861MeV, ενώ το υπόλοιπο 10% μεταφέρει ενέργεια 0.383MeV. Η διαφορά οφείλεταιεξαρτάται στοαπό αν το παραγόμενο λίθιο-7 είναι στη βασική κατάσταση ή σε διεγερμένη (μετασταθή) κατάσταση, αντίστοιχα. Η συνολική ενέργεια που απελευθερώνεται κατά τη μετάβαση από {{SimpleNuclide2|Beryllium|7}} σε ευσταθές {{SimpleNuclide2|Lithium|7}} είναι περίπου 0,8862.862&nbsp;MeV, και σχεδόν όλη χάνονται στο νετρίνο εάν η αποσύνθεση οδηγήσει κατευθείαν στο ευσταθές λίθιο.
 
=== Ο κλάδος p–p III ===
Γραμμή 164 ⟶ 160 :
|
|}
Τα τελευταία τρία στάδια αυτής της αλυσίδας συνεισφέρουν συνολικά 18,21&nbsp;MeV, αν και μεγάλο μέρος αυτής χάνεται και πάλι στο νετρίνο.
 
Η αλυσίδα p-p III είναι κυρίαρχη εάν η θερμοκρασία υπερβαίνει τα 23 εκ.εκατομμύρια βαθμούς Κέλβιν.
 
Η αλυσίδα p-p III δεν αποτελεί σημαντική πηγή ενέργειας στον Ήλιο, αλλά είναι πολύ σημαντική στο πρόβλημα των ηλιακών νετρίνων επειδή παράγει νετρίνα πολύ υψηλής ενέργειας (έως 14.06MeV).
Γραμμή 184 ⟶ 180 :
Η σύγκριση της μάζας του τελικού ατόμου ηλίου-4 με τις μάζες των τεσσάρων πρωτονίων αποκαλύπτει ότι το 0,7% της μάζας των αρχικών πρωτονίων έχει χαθεί. Αυτή η μάζα έχει μετατραπεί σε ενέργεια, με τη μορφή ακτίνων γάμμα και νετρίνων που απελευθερώνονται κατά τη διάρκεια καθεμιάς από τις μεμονωμένες αντιδράσεις. Η συνολική ενεργειακή απόδοση μιας ολόκληρης αλυσίδας είναι 26.73MeV .
 
Η ενέργεια που απελευθερώνεται ως ακτίνες γάμμα θα αλληλεπιδρά με ηλεκτρόνια και πρωτόνια και θα θερμαίνει το εσωτερικό του Ήλιου. Επίσης, κινητική ενέργεια προϊόντων σύντηξης (π.χ. των δύο πρωτονίων και του ηλίου-4 από την αντίδραση p-p I) αυξάνει τη θερμοκρασία του πλάσματος στον Ήλιο. Αυτή η θέρμανση υποστηρίζει τον Ήλιο και τον εμποδίζει να [[Βαρυτική κατάρρευση|καταρρεύσει]] λόγω του ίδιου του βάρος του, όπως θα συνέβαινε αν ο Ήλιος κρυώσεικρυώνει.
 
Τα νετρίνα δεν αλληλεπιδρούν σημαντικά με την ύλη και επομένως δεν βοηθούν στην υποστήριξη του Ήλιου κατά της βαρυτικής κατάρρευσης. Η ενέργειά τους χάνεται: τα νετρίνα στις αλυσίδες p-p I, p-p II και p-p III μεταφέρουν 2,0%, 4,0% και 28,3% της ενέργειας σε αυτές τις αντιδράσεις, αντίστοιχα. <ref>Claus E. Rolfs and William S. Rodney, ''Cauldrons in the Cosmos'', The University of Chicago Press, 1988, p. 354.</ref>
Γραμμή 190 ⟶ 186 :
Ο παρακάτω πίνακας υπολογίζει την ποσότητα ενέργειας που χάνεται στα νετρίνα (2,34%) και την ποσότητα "φωτεινότητας" που προέρχεται από τους τρεις κλάδους. «Φωτεινότητα» εδώ σημαίνει απλώς το ποσό της ενέργειας που εκπέμπεται από τον ήλιο ως ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία και όχι ως νετρίνα. Τα αρχικά στοιχεία που χρησιμοποιούνται είναι αυτά που αναφέρονται υψηλότερα σε αυτό το άρθρο.
{| class="wikitable"
|+Παραγωγή φωτεινότητας (ενέργειας ανά μονάδα χρόνου) στον Ήλιο
! Κλάδος
! Κλαδί
! Ποσοστό (%) παραγόμενου ηλίου-4
! Ποσοστό (%) απώλειας λόγω παραγωγής νετρίνων
! Σχετική ποσότητα (%) ενέργειας που χάθηκε
! Σχετική ποσότητα (%) φωτεινότητας που παράγεται
! Ποσοστό (%) συνολικής φωτεινότητας
|-
| Κλάδος I
Γραμμή 229 ⟶ 225 :
== Η αντίδραση PEP ==
[[Αρχείο:Proton_proton_cycle.svg|μικρογραφία|300x300εσ| Οι αλυσιδωτές αντιδράσεις πρωτονίου-πρωτονίου και σύλληψης ηλεκτρονίων σε ένα αστέρι]]
[[Δευτέριο|Το δευτέριο]] μπορεί επίσης να παραχθεί από την ιδιαίτερα σπάνιας αντίδραση pep (πρωτονίου-ηλεκτρονίου-πρωτονίου) ( δέσμευση ηλεκτρονίων ):
 
Στον Ήλιο, η αναλογία συχνότητας της αντίδρασης pep έναντι της αντίδρασης p-p είναι 1: 400. Ωστόσο, τα [[Νετρίνο|νετρίνα που]] απελευθερώνονται από την αντίδραση pep είναι πολύ πιο ενεργητικά: ενώ τα νετρίνα που παράγονται στο πρώτο βήμα της αντίδρασης p-p κυμαίνονται σε ενέργεια έως 0.42MeV, η αντίδραση pep παράγει νετρίνα με στενό εύρος ενέργειας στα 1.44MeV. Η ανίχνευση των ηλιακών νετρίνων από αυτήν την αντίδραση αναφέρθηκε από τη συνεργασία Borexino το 2012. <ref>{{Cite journal|last=Bellini|first=G.|display-authors=etal|date=2 February 2012|title=First Evidence of pep Solar Neutrinos by Direct Detection in Borexino|journal=Physical Review Letters|volume=108|issue=5|pages=051302|doi=10.1103/PhysRevLett.108.051302|arxiv=1110.3230|bibcode=2012PhRvL.108e1302B|pmid=22400925}}</ref>