Βόρεια Μακεδονία: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Τα Ψέμματα Ετικέτες: Αναιρέθηκε αφαιρέθηκαν παραπομπές Οπτική επεξεργασία |
Αναίρεση έκδοσης 8557939 από τον 46.103.12.155 (Συζήτηση) Ετικέτα: Αναίρεση |
||
Γραμμή 1:
{{Coord|41.6|21.7|display=title|dim:180km}}
{{Πληροφορίες Χώρας
| εθνικό όνομα ελληνικά = Δημοκρατία
| εθνικό_όνομα = Република Северна Македонија<br/>Republika e Maqedonisë së Veriut
| προφορά ονόματος =
| σημαία = {{#property:p41}}
| εθνόσημο = {{#property:p94}}
| άρθρο σημαίας = Σημαία
| άρθρο εθνόσημου = Εθνόσημο
| εθνικό_σύνθημα =
| εθνικός_ύμνος = [[Ντένες ναντ Μακεντόνιγια]]<br/>(Σήμερα πάνω απ' τη Μακεδονία)
| χάρτης = Europe-Macedonia.svg
| λεζάντα_χάρτη = Η θέση
| συντεταγμένες_πρωτεύουσας = {{Coord|42|0|N|21|26|E|type:city}}
| επίσημες_γλώσσες = [[
----Σε τοπικό επίπεδο:
Μειονοτικές γλώσσες όπως η [[Σερβική γλώσσα|σερβική]] και η ρομανί είναι συνεπίσημες στις περιφέρειες όπου μιλούνται από πάνω από το 20% του πληθυσμού.
| πολίτευμα = [[Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία]]
| τίτλοι_ηγετών = [[Πρόεδρος
| ονόματα_ηγετών = [[Στέβο Πενταρόφσκι]]<br/>[[Ζόραν Ζάεφ]]
| βουλή_όνομα = [[Συνέλευση της Δημοκρατίας
| τύπος_κυριαρχίας = [[Διάλυση της Γιουγκοσλαβίας|Ανεξαρτησία]] <br/>Ισχύον [[Σύνταγμα]]
| γεγονός_κυριαρχίας = Διάλυση της Γιουγκοσλαβίας
Γραμμή 35:
| χρονιά_εκτίμησης_πληθυσμού = 2019
| χρονιά_ΑΕΠ = 2016
| ΑΕΠ = 30,265 δισ. $<ref name="imf">{{cite web|url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=52&pr.y=13&sy=2016&ey=2016&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=962&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a= |title=Πρώην
| ΑΕΠ_κατακεφαλή = 14.596 $<ref name="imf"/>
| θέση_ΑΕΠ =
Γραμμή 58:
| κωδικός_κλήσης = 389
| σημειώσεις = |
| κοινό_όνομα =
| λεζάντα_αριστερά =
| πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη = [[Σκόπια]]
Γραμμή 65:
| Πρόεδρος = [[Στέβο Πενταρόφσκι]]
}}
Βρίσκεται στα [[Βαλκάνια|Κεντρικά Βαλκάνια]] και καταλαμβάνει συνολική έκταση 25.333 [[Τετραγωνικό χιλιόμετρο|τετραγωνικών χιλιομέτρων]] (ξηρά: 24.858 τ.χλμ., ύδατα: 477 τ.χλμ.). Είναι [[περίκλειστο κράτος|περίκλειστη χώρα]] και συνορεύει με το [[Κοσσυφοπέδιο|Κόσοβο]] στα βορειοδυτικά, τη [[Σερβία]] στα βόρεια, τη [[Βουλγαρία]] στα ανατολικά, την [[Ελλάδα]] στα νότια και την [[Αλβανία]] στα δυτικά. Αποτελεί περίπου το βορειοδυτικό τρίτο της ευρύτερης [[Μακεδονία|περιοχής της Μακεδονίας]]. Η γεωγραφία της χώρας καθορίζεται πρωτίστως από βουνά, κοιλάδες και ποτάμια. Στην πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη [[Σκόπια]] ζει περίπου το ένα τέταρτο των 2,06 εκατομμυρίων κατοίκων. Η πλειοψηφία των κατοίκων είναι [[Σλαβομακεδόνες]], ένας [[Νότιοι Σλάβοι|νότιος Σλαβικός]] λαός. Οι [[Αλβανοί]] αποτελούν μια σημαντική μειονότητα, περίπου 25% του πληθυσμού της χώρας, ακολουθούμενοι από τους [[Τούρκοι (έθνος)|Τούρκους]], [[Σέρβοι|Σέρβους]], [[Ρομά]] και άλλες μικρότερες μειονότητες.
Γραμμή 73:
Η ιδέα της ύπαρξης χωριστού [[Σλαβομακεδόνες|σλαβομακεδονικού έθνους]] γεννήθηκε αρχικά σε έναν μικρό κύκλο διανοουμένων [[σλαβόφωνοι στην οθωμανική Μακεδονία|Σλάβων της Μακεδονίας]] στο μεταίχμιο 19ου και 20ου αιώνα. Με τους [[Βαλκανικοί πόλεμοι|Βαλκανικούς πολέμους]], η περιοχή της Μακεδονίας διανεμήθηκε μεταξύ [[Βουλγαρία]]ς, [[Σερβία]]ς και [[Ελλάδα]]ς,<ref name="EncMacedNationalism">{{cite book|title=Encyclopedia of Nationalism|chapter=Macedonian nationalism|volume=2|year=2001|publisher=Academic Press|pages=309-310}}</ref> αλλά ο σλαβομακεδονικός εθνικισμός υποστηρίχθηκε από τα [[κομμουνιστικό κόμμα|κομμουνιστικά κόμματα]] της περιοχής κατά το [[Μεσοπόλεμος|Μεσοπόλεμο]] και η διάδοσή του ευνοήθηκε από τα προβλήματα που δημιούργησε η [[Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας|γιουγκοσλαβική διοίκηση]],<ref>{{cite book|title=Yugoslavia: A History of its Demise|url=https://archive.org/details/yugoslaviahistor00meie|author=Viktor Meier|year=1999|publisher=Routledge|page=[https://archive.org/details/yugoslaviahistor00meie/page/n198 180]}}</ref> που από το 1929 ως το 1941 υπήγαγε το γιουγκοσλαβικό τμήμα της στην [[μπανόβινα του Βαρδάρη|επαρχία του Βαρδάρη]] με πρωτεύουσα τα [[Σκόπια]]. Κατά τον [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος|Β΄ Παγκόσμιο]], στην κατεχόμενη από τη [[Βασίλειο της Βουλγαρίας|Βουλγαρία]] [[Μακεδονία του Βαρδάρη]] αναπτύχθηκε ένα [[Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος στη Γιουγκοσλαβική Μακεδονία|αντιφασιστικό αντάρτικο]], που μετά τον πόλεμο οδήγησε στην ίδρυση της [[Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Μακεδονίας|Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας]] ως ομόσπονδης δημοκρατίας της [[Σοσιαλιστική Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας|Γιουγκοσλαβίας]]. Το 1991, με τη [[διάλυση της Γιουγκοσλαβίας]], η πρώην γιουγκοσλαβική δημοκρατία έγινε ανεξάρτητο κράτος με τη συνταγματική ονομασία «Δημοκρατία της Μακεδονίας».<ref name="EncMacedNationalism" />
Η χώρα είχε καθιερωθεί διεθνώς στον καθημερινό δημόσιο λόγο ως ''
Από τον Δεκέμβριο του 2005 είναι υποψήφια προς ένταξη στην [[Ευρωπαϊκή Ένωση]]. Αν και συμμετείχε στη σύνοδο κορυφής του [[ΝΑΤΟ]] στο [[Βουκουρέστι]] στις 2 Απριλίου του 2008, δεν έλαβε τελικά πρόσκληση για την ένταξή της στη συμμαχία λόγω της [[Μακεδονικό ονοματολογικό ζήτημα|διαφωνίας με την Ελλάδα σχετικά με το όνομα]].<ref>{{cite web|url=http://www.nato.int/docu/pr/2008/p08-049e.html |title=Ανακοινωθέν της συνδιάσκεψης του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι |website=www.nato.int |accessdate=2008-04-09}}</ref> Μετά τη [[Συμφωνία των Πρεσπών]] και την μετονομασία της χώρας έλαβε πρόσκληση το 2019 και εντάχθηκε επίσημα στην συμμαχία στις 27 Μαρτίου 2020<ref>[https://www.state.gov/north-macedonia-joins-the-nato-alliance/ North Macedonia Joins the NATO Alliance]</ref>.
Γραμμή 101:
===Χλωρίδα και πανίδα===
[[Αρχείο:Pelister Molika.jpg|thumb|[[Βαλκανικό πεύκο|Βαλκανικά πεύκα]] στον [[εθνικό δρυμό του Πελιστέρ]].]]
Σε [[Βιογεωγραφία|βιογεωγραφικό]] επίπεδο, η χώρα είναι καλύπτεται κυρίως από [[Δάση φυλοβόλλων και μικτά εύκρατα δάση|εύκρατα δάση]] της [[Επίγεια οικοπεριοχή του WWF|οικοπεριοχής]] των μικτών δασών των Βαλκανίων. Περιλαμβάνει επίσης μικρό μέρος των μικτών δασών της Ροδόπης (στην [[Ανατολική Στατιστική Περιφέρεια (Βόρεια Μακεδονία)|ανατολική περιοχή]]) και των [[σκληρόφυλλων και μικτών δασών του Αιγαίου και της Δυτικής Τουρκίας]] (στη [[Νοτιοανατολική Στατιστική Περιφέρεια (Βόρεια Μακεδονία)|νοτιοανατολική περιφέρεια]]), καθώς και τη βόρεια προέκταση των [[μικτών δασών της Πίνδου]] (ορεινοί όγκοι [[Βαρνούντας|Πελιστέρ]] και η [[Γκαλιτσίτσα]]).
Γραμμή 109:
===Κατανομή πληθυσμού===
[[Αρχείο:Prilep from Towers of Marko.jpg|thumb|Πανόραμα του [[Πρίλεπ]], τέταρτης μεγαλύτερης πόλης της χώρας.]]
Οι πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές είναι εκείνες των [[Περιφέρεια Σκοπίων|Σκοπίων]] και του [[Κοιλάδα Πόλογκ|Πόλογκ]], που μαζί σχηματίζουν ένα τόξο στα βορειοδυτικά της χώρας, στην άνω κοιλάδα του [[Αξιός|Αξιού]]. Συμπεριλαμβάνουν τις πόλεις του [[Τέτοβο|Τετόβου]], του [[Γκόστιβαρ]] και των [[Σκόπια|Σκοπίων]] και συγκεντρώνουν περίπου το 43% του πληθυσμού της χώρας. Γνωρίζουν την ισχυρότερη δημογραφική ανάπτυξη, που εξηγείται από την αγροτική έξοδο προς τα Σκόπια όπως και από το μεγάλο αριθμό γεννήσεων στην [[Αλβανοί της Βόρειας Μακεδονίας|αλβανική μειονότητα]], που αποτελεί τη μεγάλη πλειονότητα στο Πόλογκ. Οι περιοχές του νότου και της ανατολής έχουν ισχνή δημογραφική αύξηση και σημαντικό αγροτικό πληθυσμό, αλλά αριθμούν επίσης μεσαίες πόλεις, όπως τα [[Μπίτολα]], το [[Πρίλεπ]], το [[Στιπ]] και τη [[Στρώμνιτσα]].<ref>{{en}} {{cite web|url=http://xa.yimg.com/kq/groups/23456932/1235201237/name/FDI_Regional_Development_Macedonia.pdf|title=The Challenge of Regional Development in the Republic of Macedonia: The State of the Matter, Issues and Considerations|publisher=The Fiscal Decentralization Initiative for Central and Eastern Europe|author=Risto Karajkov|accessdate = 2013-12-14}}{{Dead link|date=Ιούνιος 2015}}</ref>
Γραμμή 128:
=== Προέλευση του συνταγματικού ονόματος ===
{{δείτε|Μακεδονία (ορολογία)}}
[[Αρχείο:Macedonia overview.svg|thumb|Η [[αρχαία Μακεδονία]] και η νεώτερη [[Μακεδονία (περιοχή)|περιοχή της Μακεδονίας]].]]
Η ονομασία ''Μακεδονία'' όριζε αρχικά ένα [[Βασίλειο της Μακεδονίας|αρχαίο βασίλειο]], του οποίου πλέον γνωστός μονάρχης ήταν ο [[Μέγας Αλέξανδρος]]. Οι κάτοικοι του αρχαίου αυτού βασιλείου αποκαλούνταν ''Μακεδόνες'', όρος που προερχόταν από το ''μακεδνός'' που στη δωρική μακεδονική διάλεκτο σήμαινε «μεγάλος» (το επίθετο αυτό είχε κοινή ρίζα με το ουσιαστικό ''μάκρος''). Οι ιστορικοί εκτιμούν ότι η ονομασία αυτή, ''Μακεδόνες'', αποδόθηκε στους Μακεδόνες καθώς ήταν γνωστό ότι κατοικούσαν σε μεγάλο υψόμετρο<ref>{{harvsp|Hammond|1986|p=12}}</ref>.
|