Δελφοί Φωκίδας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
προσθηκη της ιστοριας της περιοχης
Ετικέτες: Αναιρέθηκε μεγάλη προσθήκη
Γραμμή 3:
{{Κωμόπολη χωριό
|εικόνα=GR Ort Delphi gesamt1.jpg
| Μέγεθος εικόνας =280px300px
| όνομα = Δελφοί
| δήμος = [[Δήμος Δελφών|Δελφών]]
| νομός = [[νομός Φωκίδας|Φωκίδας]]
| πληθυσμός = 8541054
| έτος απογραφής = 2011
| υψόμετρο = 570590
| περιοχή =
| ιστοσελίδα =
|πρώην όνομα =Καστρί
}}
Οι '''Δελφοί''' είναι κωμόπολη του [[Νομός Φωκίδας|Νομού Φωκίδος]] με πληθυσμό 8541054 κατοίκους (Απογραφή 2011), χτισμένη δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο των [[Δελφοί|Δελφών]]. Αποτελούν ιστορική έδρα του [[Δήμος Δελφών|Δήμου Δελφών]] του [[πρόγραμμα Καλλικράτης|προγράμματος Καλλικράτης]], ενώ αποτέλεσαν και έδρα του Καποδιστριακού [[Δήμος Δελφών (πρόγραμμα Καποδίστριας)|Δήμου Δελφών]]. Είναι κτισμένοι στις νοτιοδυτικές πλαγιές του [[Παρνασσός|Παρνασσού]] σε υψόμετρο 570 μέτρων. Παλαιότερα ο οικισμός ονομαζόταν «Καστρί» και ήταν χτισμένος στην θέση του σημερινού [[Δελφοί|αρχαιολογικού χώρου]] ο οποίος είχε επιχωθεί<ref>[http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2507 Υπουργείο πολιτισμού, Δελφοί, ιστορικό]</ref>. Μετά τις ανασκαφές του 1892 μεταφέρθηκε δυτικότερα και μετονομάστηκε σε Δελφούς.<ref>{{Cite web |url=http://www.delphi.gr/ViewShopStaticPage.aspx?ValueId=1945 |title=Δήμος Δελφών, συχνές ερωτήσεις |accessdate=2010-11-13 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100802154323/http://www.delphi.gr/ViewShopStaticPage.aspx?ValueId=1945 |archivedate=2010-08-02 |url-status=dead }}</ref> Τα επόμενα χρόνια ο οικισμός γνώρισε μεγάλη τουριστική ανάπτυξη εκμεταλλευόμενος την ύπαρξη του αρχαιολογικού χώρου των Δελφών που προσελκύει μεγάλο αριθμό τουριστών όλο τον χρόνο ενώ τα τελευταία χρόνια η τουριστική κίνηση έχει ενισχυθεί και από την ύπαρξη των χιονοδρομικών κέντρων του Παρνασσού που βρίσκονται σε κοντινή απόσταση.
 
== Ιστορία ==
Στους Δελφούς βρίσκεται το κύριο μέρος των εγκαταστάσεων του [[Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών|Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών]] (με εξαίρεση την Κεντρική Υπηρεσία του Κέντρου, που στεγάζεται στην [[Αθήνα]]).<ref>Πληροφορίες από τον [http://www.eccd.eu/ επίσημο ιστότοπο του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών]</ref> Ανάμεσα σ' αυτά βρίσκεται και το σπίτι της [[Εύα Σικελιανού|Εύας]] και του [[Άγγελος Σικελιανός|Άγγελου Σικελιανού]], στο οποίο σήμερα λειτουργεί μουσείο αφιερωμένο στις [[Δελφικές Εορτές]].
=== Προϊστορία- Μυκηναϊκή περίοδος ===
Σύμφωνα με την παράδοση, στην περιοχή των Δελφών υπήρχε ιερό αφιερωμένο στη γυναικεία θεότητα της [[Γαία (μυθολογία)|Γαίας]] και φύλακάς του είχε τοποθετηθεί ο φοβερός δράκοντας [[Πύθων (μυθολογία)|Πύθων]]. Σύμφωνα με τοπικούς μύθους κύριος του ιερού έγινε ο [[Απόλλων]] όταν σκότωσε τον Πύθωνα. Στη συνέχεια ο θεός μεταμορφωμένος σε δελφίνι μετέφερε στην περιοχή [[Κρήτη|Κρήτες]], οι οποίοι ίδρυσαν το ιερό του. Ο μύθος αυτός σχετικά με την κυριαρχία του Απόλλωνα επιβίωσε σε εορταστικές αναπαραστάσεις στις τοπικές γιορτές, όπως τα [[Σεπτήρια]], τα [[Δελφίνια]], τα [[Θαργήλια]], τα [[Θεοφάνεια (αρχαία γιορτή)|Θεοφάνεια]], και τα [[Πύθια]]<ref name="culturehist">[http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2507 Υπουργείο Πολιτισμού, Δελφοί, Ιστορικό]</ref>
 
Τα παλαιότερα ευρήματα στην περιοχή έχουν εντοπιστεί στο [[Κωρύκειο Άντρο]] και χρονολογούνται στη [[νεολιθική εποχή]] (4000 π.Χ.) Από το 4.000 π.Χ. μέχρι τα Μυκηναϊκά χρόνια (1550 π.Χ.) δεν υπάρχουν ευρήματα, γεγονός που δείχνει ότι η περιοχή πιθανόν έμεινε ακατοίκητη στο διάστημα αυτό. Στο ξεκίνημα της [[Μυκηναϊκή περίοδος|Μυκηναϊκής περιόδου]] εγκαταστάθηκαν στο χώρο των Δελφών Αχαιοί προερχόμενοι από τη [[Θεσσαλία]] και ίδρυσαν οργανωμένη πόλη.<ref name="archaiol">[http://www.arxaiologia.gr/assets/media/PDF/migrated/943.pdf Arxaiologia.gr]{{Dead link|date=Οκτώβριος 2019 }} ''Άρθρο της Μαρίας Πεντάζου''</ref>. Από την πόλη αυτή έχουν βρεθεί κατάλοιπα [[μυκηναϊκός πολιτισμός|μυκηναϊκού]] οικισμού και νεκροταφείου. Πιστεύεται πως αντιστοιχεί στην πόλη που αναφέρεται στον [[Νεών κατάλογος|κατάλογο των Νεών της Ιλιάδας]], με το όνομα Πυθώ. Η Πυθώ ήταν μία από τις εννέα Φωκικές πόλεις που συμμετείχαν στον [[Τρωικός πόλεμος|Τρωικό πόλεμο]], στο πλευρό των υπολοίπων Αχαιών.<ref>[[s:Ιλιάς/Β|Βικιθήκη - Ιλιάδα Ραψωδία Β΄στίχοι 517-520]] Αὐτὰρ Φωκήων Σχεδίος καὶ Ἐπίστροφος ἦρχον
==Δημόσια Βιβλιοθήκη Δελφών==
υἷες Ἰφίτου μεγαθύμου Ναυβολίδαο,
Η [[Δημόσια Βιβλιοθήκη Δελφών]], η οποία είναι η μοναδική Δημόσια στο [[Νομός Φωκίδας|Νομό Φωκίδας]], υπάγεται διοικητικά στο [[Υπουργείο Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων|Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων]]. Κύριος σκοπός της λειτουργίας της είναι να εξυπηρετεί τις πληροφοριακές ανάγκες της κοινότητας που καλύπτει μέσα από συλλογές, υπηρεσίες και πηγές πληροφόρησης που παρέχει, να αποτελεί πολιτιστικό πυρήνα για τους χρήστες της και να τους προωθεί την [[έρευνα επιστημονική|έρευνα]], τη [[γνώση]] καθώς και την αγάπη για το [[βιβλίο]].
οἳ Κυπάρισσον ἔχον Πυθῶνά τε πετρήεσσαν
Κρῖσάν τε ζαθέην καὶ Δαυλίδα καὶ Πανοπῆα,
οἵ τ' Ἀνεμώρειαν καὶ Ὑάμπολιν ἀμφενέμοντο,
οἵ τ' ἄρα πὰρ ποταμὸν Κηφισὸν δῖον ἔναιον,
οἵ τε Λίλαιαν ἔχον πηγῇς ἔπι Κηφισοῖο·</ref>
 
=== Ιστορικά χρόνια ===
Η συλλογή της βιβλιοθήκης περιλαμβάνει περίπου 15.000 τόμους με θέματα που αφορούν την περιοχή και την περιφέρεια αλλά και όλους τους τομείς γνώσεων για κάθε είδος ενδιαφέρον. Διαθέτει μόνο έντυπο υλικό, από δωρεές και αγορές η οποίες γίνονται βάσει των αναγκών και τον προτάσεων των χρηστών της, των επίκαιρων θεμάτων, της έλλειψης υλικού σε θεματικές κατηγορίες και της συχνότητας χρήσης κάποιου υλικού. Παράλληλα, διαθέτει παιδικά βιβλία και σχολικά βοηθήματα για την εξυπηρέτηση των παιδιών και των εφήβων που επισκέπτονται τη [[βιβλιοθήκη]].
[[Αρχείο:Ομφαλός της γής (Δελφοί).JPG|thumb|300x300px|Ο 'Ομφαλός της Γης'|εναλλ.=]]
Από τον 8ο αιώνα, όταν πλέον επικράτησε η λατρεία του [[Απόλλων]]α, το ιερό των Δελφών απέκτησε ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στον αρχαίο ελληνικό κόσμο, ενώ η επιρροή του εξαπλώθηκε σταδιακά σε ένα μεγάλο τμήμα του ευρύτερου χώρου της ανατολικής [[Μεσόγειος|Μεσογείου]]. Σημαντικός αριθμός αφιερωμάτων που βρέθηκαν στους Δελφούς, προέρχεται ακόμα και από περιοχές της Συρίας και της Αρμενίας, γεγονός που μαρτυρά την έκταση της επιρροής του ιερού. Λόγω του μεγάλου κύρους του [[Μαντείο των Δελφών|μαντείου]], οι ελληνικές πόλεις κατέφευγαν σ’ αυτό για να βοηθηθούν στη λήψη σημαντικών αποφάσεων. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του [[δεύτερος ελληνικός αποικισμός|αποικισμού]], όπου οι μητροπόλεις κατέφευγαν στο μαντείο για να το συμβουλευτούν, για την επιλογή κατάλληλης θέσης για την ίδρυση αποικίας.
Το ιερό των Δελφών έγινε σταδιακά κέντρο της σημαντικότερης Αμφικτυονίας του αρχαίου ελληνικού κόσμου, Η Αμφικτυονία αυτή που έγινε γνωστή ως [[Δελφική Αμφικτυονία]], ήταν μία ομοσπονδιακή ένωση δώδεκα φυλών με θρησκευτικό κυρίως χαρακτήρα.<ref name="culturehist"/> Συμμετείχαν σε αυτή οι φυλές της κεντρικής Ελλάδας και ηγετική θέση ανάμεσά τους κατείχαν οι [[Θεσσαλοί]]. Αρχικά είχε κέντρο της την [[Ανθήλη]] της Μαλίδας, αλλά από τα μέσα του 7ου αιώνα έκανε κέντρο της τους Δελφούς.
 
Στις αρχές του 6ου π.Χ. αιώνα η Δελφική Αμφικτυονία διεξήγαγε πόλεμο με την γειτονική πόλη και επίνειο των Δελφών, την [[Κίρρα]]. Ο πόλεμος αυτός ονομάστηκε [[πρώτος ιερός πόλεμος|Α΄ Ιερός πόλεμος]] και είχε ως κατάληξη την καταστροφή της Κίρρας.<ref name="hist">[https://web.archive.org/web/20091229221549/http://www.arxaiologia.gr/assets/media/PDF/migrated/86_72-79.pdf Arxaiologia.gr] ''Άρθρο της Κατερίνας Τυπάλδου-Φακίρη''</ref> Αποτέλεσμα του πολέμου ήταν οι Δελφοί να αυξήσουν την πανελλήνια θρησκευτική και πολιτική τους επιρροή και να μεγαλώσουν σε έκταση, αποκτώντας εδάφη που μέχρι τότε ανήκαν στην Κρίσα. Παράλληλα μετά το τέλος του πολέμου διοργανώθηκαν για πρώτη φορά τα [[Πύθια]], οι δεύτεροι σε σημασία πανελλήνιοι αγώνες μετά τους [[Ολυμπιακοί Αγώνες|Ολυμπιακούς]]. Στα πρώτα Πύθια που διοργανώθηκαν το 586 π.Χ. δόθηκαν ως έπαθλα στους νικητές των αγώνων, χρηματικά δώρα από τα λάφυρα της Κρίσας.<ref name="archaiol"/> Από τους επόμενους αγώνες καθιερώθηκε ως τιμητικό βραβείο των νικητών το δάφνινο στεφάνι.
 
Την περίοδο των [[Περσικοί πόλεμοι|Περσικών πολέμων]] το μαντείο των Δελφών εξέδωσε αρκετούς δυσοίωνους χρησμούς για τις ελληνικές πόλεις, γεγονός που αποδόθηκε από μεταγενέστερους ιστορικούς σε φιλοπερσική στάση που κράτησε.<ref name="archaiol"/> Ο [[Ηρόδοτος]] αναφέρει πως οι Δελφοί δέχτηκαν επίθεση από τους Πέρσες. Συγκεκριμένα αναφέρει πως αφού ο Ξέρξης πέρασε τις [[Θερμοπύλες]] και κατευθυνόταν προς τη Φωκίδα, έστειλα ένα στρατιωτικό σώμα προς τους Δελφούς για να αποσπάσει θησαυρούς. Όταν οι Πέρσες πλησίασαν στους Δελφούς, δύο κορυφές από τον Παρνασσό αποκόπηκαν και έπεσαν πάνω τους, ενώ παράλληλα καταδιώχθηκαν από δύο τοπικούς ήρωες, τον [[Φύλακος|Φύλακο]] και τον [[Αυτόνοος|Αυτόνοο]].<ref>[[s:Ιστορίαι (Ηροδότου)/Ουρανία|Ηρόδοτος 8.39]] τούτους δὲ τοὺς δύο Δελφοὶ λέγουσι εἶναι ἐπιχωρίους ἥρωας, Φύλακόν τε καὶ Αὐτόνοον, τῶν τὰ τεμένεα ἐστὶ περὶ τὸ ἱρόν, Φυλάκου μὲν παρ᾽ αὐτὴν τὴν ὁδὸν κατύπερθε τοῦ ἱροῦ τῆς Προναίης, Αὐτονόου δὲ πέλας τῆς Κασταλίης ὑπὸ τῇ Ὑαμπείῃ κορυφῇ. οἱ δὲ πεσόντες ἀπὸ τοῦ Παρνησοῦ λίθοι ἔτι καὶ ἐς ἡμέας ἦσαν σόοι, ἐν τῷ τεμένεϊ τῆς Προναίης Ἀθηναίης κείμενοι, ἐς τὸ ἐνέσκηψαν διὰ τῶν βαρβάρων φερόμενοι. τούτων μέν νυν τῶν ἀνδρῶν αὕτη ἀπὸ τοῦ ἱροῦ ἀπαλλαγὴ γίνεται.</ref>
[[Αρχείο:Δελφοί, Ο Ναός του Απόλλωνα.jpg|thumb|300x300px|Ο Ναός του Απόλλωνα|εναλλ.=]]
 
Κατά τον 3ο αι. π.Χ. οι Δελφοί πέρασαν στον έλεγχο της νέας δύναμης που αναδείχτηκε στην νότια Ελλάδα, της [[Αιτωλική Συμπολιτεία|Αιτωλικής Συμπολιτείας]]. Οι Αιτωλοί κατέλαβαν το ιερό το 290 π.Χ. Λίγα χρόνια μετά, το 279 π.Χ., η πόλη των Δελφών βρέθηκε σε κίνδυνο από την επιδρομή των [[Γαλάτες|Γαλατών]] στον ελλαδικό χώρο. Την επιδρομή αυτή αντιμετώπισαν με επιτυχία οι Αιτωλοί και προστάτευσαν το ιερό<ref name="archaiol"/>. Η πόλη συνέχισε να ευδοκιμεί και να πλουτίζει σε δώρα και αφιερώματα και κατά τη διάρκεια αυτού του αιώνα. Τα περισσότερα αφιερώματα αυτής της περιόδους προέρχονται από τις πόλεις της Αιτωλικής Συμπολιτείας.<ref>[http://www.ime.gr/chronos/06/gr/economy/index203.html Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, Δελφοί]</ref>
Το 190 π.Χ. οι Ρωμαίοι αφαίρεσαν από τους Αιτωλούς την κυριαρχία στο μαντείο των Δελφών.<ref name="archaiol"/> Λίγα χρόνια μετά, το 168 π.Χ. οι Δελφοί πέρασαν σε [[ρωμαϊκή αυτοκρατορία|Ρωμαϊκή κυριαρχία]]. Κατά τη διάρκεια των Μιθριδατικών πολέμων οι Δελφοί λεηλατήθηκαν από τον Ρωμαίο στρατηγό [[Σύλλας|Σύλλα]] το [[86 π.Χ.]].<ref name="culturehist"/>, ο οποίος απαίτησε και πέτυχε να του παραχωρηθούν τα πολύτιμα μετάλλινα αναθήματα του ναού.<ref name="lampsas">Γιάννης Λάμψας, Λεξικό του Αρχαίου Κόσμου, τ. Α’, Αθήνα, εκδόσεις Δομή, 1984 , 761—762.</ref> Το 83 π.Χ., οι Μαίδοι, θρακικό φύλο, πραγματοποίησαν επιδρομή στους Δελφούς, πυρπόλησαν το ναό, λεηλάτησαν το ιερό και έκλεψαν το «άσβεστο πυρ» από το βωμό. Στη διάρκεια αυτής της επιδρομής, ένα μέρος της στέγης του ιερού ναού κατέρρευσε.<ref name="lampsas"/>
 
Στη διάρκεια των πρώτων χριστιανικών χρόνων το Μαντείο των Δελφών είχε πια παρακμάσει. Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των λιγοστών πλέον επισκεπτών δεν ήταν τόσο η θρησκευτική πίστη και η ανάγκη προσκύνησης, όσο το να θαυμάσουν τα πλούσια και επιβλητικά καλλιτεχνικά αρχιτεκτονήματα του χώρου. Σχετική άνθηση του μαντείου παρατηρήθηκε ξανά επί αυτοκράτορα [[Αδριανός|Αδριανού]], ο οποίος φαίνεται πως επισκέφθηκε το μαντείο δύο φορές. Η περίοδος παρακμής συνεχίζεται όμως στα χρόνια του Μεγάλου Κωνσταντίνου, και του Κωνσταντίνου Β’.
 
===Ύστερη Αρχαιότητα===
Το μαντείο των Δελφών έκλεισε οριστικά με διάταγμα του [[Θεοδόσιος Α'|Θεοδοσίου Α']] το 395 μ.Χ. Ωστόσο ο χώρος δεν εγκαταλείφθηκε. Αρχαιολογικά δεδομένα μαρτυρούν ότι η πόλη συνέχισε να ευημερεί μέχρι περίπου τις αρχές του 7ου αιώνα. Στην συνέχεια η πόλη παρακμάζει και χάνονται από τις πηγές.
[[Αρχείο:Delphi's Valley.JPG|250px|μικρογραφία|δεξιά|Ο αρχαιολογικός χώρος των Δελφών]]
 
===Οθωμανική περίοδος===
Οι Δελφοί ακολούθησαν την ιστορία της Φωκίδας με αλλεπάλληλες μεταβολές ηγεμόνων κατά τη διάρκεια της Λατινοκρατίας, ως το 1410, όταν οι Οθωμανοί οριστικοποίησαν την εξουσία τους στην περιοχή. Η ίδια η τοποθεσία παρέμεινε σχεδόν ακατοίκητη για αιώνες, ενώ φαίνεται πως ένα ίσως από τα πιο πρώιμα κτίσματα της νεότερης εποχής ήταν το μοναστήρι της Παναγιάς, το οποίο κτίστηκε πάνω στα ερείπια του αρχαίου γυμνασίου. Σιγά σιγά άρχισε να δημιουργείται ένας οικιστικός πυρήνας, που εξελίχθηκε στο χωριό Καστρί.
Ο πρώτος δυτικός “περιηγητής” που περιέγραψε τις ορατές δελφικές αρχαιότητες και μας κληροδότησε μια σπάνια εικόνα του χώρου για μια περίοδο σχετικά άγνωστη ήταν ο Κυριακός ο Αγκωνίτης (ή, κατά κόσμον, Κιριάκο ντε Πιτσικόλι). Πρόκειται για μια λαμπρή μορφή, γνήσιο εκπρόσωπο του αναγεννησιακού ουμανισμού. Ξεκίνησε την καριέρα του ως έμπορος, ωστόσο οι αρχαιότητες που συναντούσε κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του τον συγκίνησαν ιδιαίτερα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να μάθει αρχαία ελληνικά και λατινικά σε μεγάλη ηλικία, στα 30 του, και στη συνέχεια να επιδοθεί σε μια σειρά ταξιδιών με στόχο την αρχαιολογική εξερεύνηση και καταγραφή, παράλληλα με διάφορες διπλωματικές αποστολές ιδιαίτερα στην Οθωμανική αυλή. Ο Κυριάκος επισκέφθηκε τους Δελφούς τον Μάρτιο του 1436, στο πλαίσιο ευρύτερου ταξιδιού στην Ελλάδα και την ανατολική Μεσόγειο, και παρέμεινε εκεί για έξι ημέρες, καταγράφοντας τα αρχαιολογικά κατάλοιπα με οδηγό την περιγραφή του Παυσανία. Σε αυτόν οφείλουμε τις περιγραφές του θεάτρου και του σταδίου, καθώς και αρκετών ορατών γλυπτών. Επίσης, σημαντική ήταν η συμβολή του στην επιγραφική, καθώς κατέγραψε πλήθος επιγραφών. Βέβαια, οι ταυτίσεις του δεν ήταν πάντοτε ορθές: το κυκλικό κτίριο που περιέγραψε ως ναό του Απόλλωνα, για παράδειγμα, δεν ήταν παρά τα δύο ημικύκλια της βάσης του αναθήματος των Αργείων...
Οι πληροφορίες για τους επόμενους δύο αιώνες της οθωμανικής κυριαρχίας είναι σχετικά πενιχρές και συγκεχυμένες. Με την ονομασία Καστρί οι Δελφοί υπάγονται στον καζά των Σαλώνων (Άμφισσας). Γνωρίζουμε ότι ο καταστροφικός σεισμός του 1580, που έπληξε όλη την περιοχή της Άμφισσας, προκάλεσε μεγάλες ζημιές στις ως τότε ορατές αρχαιότητες. Οι πληροφορίες μας για τους Δελφούς της οθωμανικής περιόδου πληθαίνουν μαζί με τους περιηγητές που τους επισκέπτονται. Όπως και στην αρχαιότητα, από τους Δελφούς περνούσε ένας από τους δρόμους που συνέδεε τη δυτική με την ανατολική Ελλάδα. Αρκετοί περιηγητές αποβιβάζονταν στην Ιτέα ή στη Ναύπακτο και στη συνέχεια έκαναν τον δρόμο αυτό οδικώς, με τη βοήθεια υποζυγίων. Από τα μέσα του 17ου αιώνα οι επισκέψεις αυτές πολλαπλασιάζονται, καθώς στην Ευρώπη εξαπλώνεται η μόδα των περιηγήσεων και της αρχαιολατρείας. Από τους πρώτους Ευρωπαίους επισκέπτες των Δελφών (επώνυμους τουλάχιστον) ήταν το δίδυμο των Τζορτζ Ουίλερ και Τζακόμπ Σπον, που επισκέφθηκαν την περιοχή τον Ιανουάριο του 1676. Εκτός από τις αρχαιότητες που κατέγραψαν, ομάδα Βρετανών περιηγητών μας διέσωσε και μερικές ζωηρές περιγραφές της καθημερινής ζωής στο Καστρί, ιδιαίτερα την επίσκεψη μιας ομάδας Τουρκαλβανών, που ενεργούσαν ως φύλακες των ορεινών δρόμων, και δημιούργησαν έντονα αρνητική εντύπωση στους Βρετανούς με την “άξεστη” και “βάρβαρη” συμπεριφορά τους. Το 1805 επισκέφθηκε τους Δελφούς ο Ντόντουελ, συνοδευόμενος από τον ικανό ζωγράφο Σιμόνε Πομάρντι. Οι περιγραφές του απλές αλλά ακριβείς, όπως και τα εξαιρετικά χαρακτικά του Πομάρντι, που διακόσμησαν το βιβλίο του, το οποίο εκδόθηκε το 1821. Εκτός από τις αρχαιότητες, περιγράφει και αυτός με τη σειρά του, σκηνές της καθημερινής ζωής, όπως ένα αξιομνημόνευτο δείπνο στο χωριό Χρισσό ή τη φιλοξενία που τους παρείχε ο παπάς του Καστριού σε ένα μονόχωρο σπίτι χωρίς εξαερισμό για τη διαφυγή του καπνού από την εστία, όπου όλη η οικογένεια ζούσε μαζί.
Μια τόσο γνωστή στη Δύση τοποθεσία όπως οι Δελφοί, δεν θα μπορούσε να μην συμπεριλαμβάνεται στο δρομολόγιο του μεγάλου φιλέλληνα, του Λόρδου Βύρωνα, που επισκέφθηκε την περιοχή το 1809. Ο Βύρωνας συνοδευόταν από τον φίλο του Τζον Καμ Χόμπχαουζ. Από την επίσκεψη αυτή ο ποιητής εμπνεύστηκε, μεταξύ άλλων, τους παρακάτω στίχους: Yet there I've wandered by the vaulted rill; Yes! Sighed o'er Delphi's long deserted shrine, where, save that feeble fountain, all is still.
[[Αρχείο: Dinner at Crisso, in the house of the bishop of Salona - Dodwell Edward - 1819.jpg|μικρογραφία|Δείπνο στο Χρισσό, χαρακτικό του περιηγητή Έντουαρντ Ντόντουελ, που απεικόνισε τόσο τα τοπία όσο και τους ανθρώπους στους Δελφούς|εναλλ.=|250x250εσ]]
===Οι πρώτες δεκαετίες του ελληνικού κράτους===
Μετά την την ίδρυση του ελληνικού κράτους, η μέριμνα για τις αρχαιότητες υπήρξε άμεση σε όλην την επικράτεια. Αρκετά γλυπτά που βρίσκονταν κατά χώρα στους Δελφούς μεταφέρθηκαν αρχικά στην Αίγινα, στο αρχαιολογικό μουσείο που μόλις είχε ιδρύσει ο Καποδίστριας. Έντονα ήταν όμως τα αιτήματα για δημιουργία μουσείου στην ίδια την περιοχή. Ήδη από τη δεκαετία του 1860 υπήρχε σχέδιο καθολικής ανασκαφής του χώρου, οι περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες του ελληνικού κράτους, όμως, την έκαναν να φαίνεται σχεδόν αδύνατη. Εν τω μεταξύ οι περιηγητές συνέχισαν ακάθεκτοι τις επισκέψεις τους σε όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα. Ένας από αυτούς ήταν και ο Γάλλος ποιητής και λογοτέχνης Γκυστάβ Φλωμπέρ, που επισκέφθηκε το χώρο το 1851. Το αυξανόμενο αυτό κύμα επισκεπτών και αρχαιοδιφών ίσως και να ήταν τελικά ένας από τους λόγους που οδήγησαν στη συμφωνία μεταξύ ελληνικού και γαλλικού κράτους για την απαλλοτρίωση του χωριού Καστρί, τη μετακίνηση των σπιτιών σε άλλη τοποθεσία και τη διενέργεια της μεγαλύτερης, ως τότε, ανασκαφής στον ελλαδικό χώρο.
 
== Πολιτισμός ==
 
Στους Δελφούς βρίσκεται το κύριο μέρος των εγκαταστάσεων του [[Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών|Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών]] (με εξαίρεση την Κεντρική Υπηρεσία του Κέντρου, που στεγάζεται στην [[Αθήνα]]).<ref>Πληροφορίες από τον [http://www.eccd.eu/ επίσημο ιστότοπο του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών]</ref> Ανάμεσα σ' αυτά βρίσκεται το θέατρο Φρύνιχος καθώς και το σπίτι της [[Εύα Σικελιανού|Εύας]] και του [[Άγγελος Σικελιανός|Άγγελου Σικελιανού]], στο οποίο σήμερα λειτουργεί μουσείο αφιερωμένο στις [[Δελφικές Εορτές]].
Η [[Δημόσια Βιβλιοθήκη Δελφών]], η οποία είναι η μοναδική Δημόσια στο [[Νομός Φωκίδας|Νομό Φωκίδας]], υπάγεται διοικητικά στο [[Υπουργείο Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων|Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων]]. Κύριος σκοπός της λειτουργίας της είναι να εξυπηρετεί τις πληροφοριακές ανάγκες της κοινότητας που καλύπτει μέσα από συλλογές, υπηρεσίες και πηγές πληροφόρησης που παρέχει, να αποτελεί πολιτιστικό πυρήνα για τους χρήστες της και να τους προωθεί την [[έρευνα επιστημονική|έρευνα]], τη [[γνώση]] καθώς και την αγάπη για το [[βιβλίο]]. Η συλλογή της βιβλιοθήκης περιλαμβάνει περίπου 15.000 τόμους με θέματα που αφορούν την περιοχή και την περιφέρεια αλλά και όλους τους τομείς γνώσεων για κάθε είδος ενδιαφέρον. Διαθέτει μόνο έντυπο υλικό, από δωρεές και αγορές η οποίες γίνονται βάσει των αναγκών και τον προτάσεων των χρηστών της, των επίκαιρων θεμάτων, της έλλειψης υλικού σε θεματικές κατηγορίες και της συχνότητας χρήσης κάποιου υλικού. Παράλληλα, διαθέτει παιδικά βιβλία και σχολικά βοηθήματα για την εξυπηρέτηση των παιδιών και των εφήβων που επισκέπτονται τη [[βιβλιοθήκη]].
 
==Πηγές==