Καζάς: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο '''καζάς''' ([[αραβικά]]: قضاء, qaḍāʾ, πληθυντικός: أقضية, aqḍiyah, [[οθωμανικά τουρκικά]]: ''kazâ'',<ref name=Somel151/> [[τουρκικά]]: ''kaza'') ή το '''καϊμακαμλίκι''' ([[τουρκικά]] Kaymakamlığı) αποτελεί μια [[διοικητική διαίρεση]] που χρησιμοποιήθηκε αρχικά στην [[Οθωμανική Αυτοκρατορία]] και έπειτα από τα διάδοχα κράτη της αυτοκρατορίας. Η λέξη προέρχεται από οθωμανική τουρκική γλώσσα και σημαίνει "διοίκηση" και συχνά μεταφράζεται ως "επαρχία",<ref name=Faroqhi/> "υπο-επαρχία"<ref name=Quataert/> (επίσης αναφέρεται έτσι και ο "[[ναχιγές]]") ή "δικαστική περιφέρεια".<ref name=Rogan/> Στην ελληνική ιστοριογραφία μεταφράζεται και ως "νομός" μιμούμενος την μεταγενέστερη [[διοικητική διαίρεση]] της [[Ελλάδα]]ς. Σήμερα ο "καζάς" ή "καδάς" αποτελεί την δεύτερου επιπέδου [[διοικητική διαίρεση]] του [[επαρχίες του Ιράκ|Ιράκ]] και του [[Επαρχίες του Λιβάνου|Λιβάνου]], ενώ αποτελεί την τρίτου επιπέδου [[διοικητική διαίρεση]] της [[Ιορδανία]]ς.

Στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, ο καζάς ήταν «μια γεωγραφική περιοχή που υπόκειται σε νομική και διοικητική δικαιοδοσία ενός [[Δικαστής|δικαστή]], του [[καδής|καδή]]».<ref name=Somel151/> Με τις πρώτες μεταρρυθμίσεις, που είναι γνωστές ως [[τανζιμάτ]], του 1839 οι διοικητικές αρμοδιότητες του [[Καδής|καδή]] μεταφέρθηκαν σε έναν υποδιοικητή[[Διοίκηση|διοικητή]], τον [[καϊμακάμης|καϊμακάμη]], με τον [[Καδής|καδή]] να περιορίζεται στην άσκηση των δικαστικών του αρμοδιοτήτων στα πλαίσια του [[σαρία|ισλαμικού νόμου]].<ref name=Somel144/> Αργότερα την εποχή των τανζιμάτ, ο καζάς γίνεται [[διοικητική διαίρεση]] με το «Σχέδιο Επαρχιακής Μεταρρύθμισης» του 1864, το οποίο υλοποιήθηκε κατά την επόμενη δεκαετία. Ο καζάς ενοποιούσε τις αρμοδιότητες του [[Διοίκηση|διοικητή]] ([[Καϊμακάμης|καϊμακάμη]]) που διοριζόταν από το Υπουργείο Εσωτερικών της αυτοκρατορίας, έναν ταμία (διευθύνοντα σύμβουλο των χρηματοδοτήσεων) και έναν [[Δικαστής|δικαστή]] ([[Καδής|καδή]]) σε μία ενιαία διοικητική μονάδα. Η διοικητική μεταρρύθμιση αποτελούσε μέρος των προσπαθειών της [[Υψηλή Πύλη|Υψηλής Πύλης]] για τη δημιουργία ενιαίας ορθολογικής διαχείρισης σε όλη την αυτοκρατορία.

Ο καζάς αποτελούσε υποδιαίρεση μιας διοικητικής [[Περιφέρεια|περιφέρειας]], του [[σαντζάκι|σαντζακίου]]<ref name=Somel151/>, που αυτό αποτελούσε διαίρεση του [[Βιλαέτι|βιλαετίου]], και αντιστοιχούσε περίπου σε μια πόλη με τα γύρω χωριά της. Με την σειρά τους, ο καζάς διαιρούνταν σε άλλες υπο-επαρχίες, τον [[ναχιγές|ναχιγέ]], που διοικούνταν από έναν διοικητικό τοποτηρητή, τον "[[μουντούρης|μουντούρη]]", και την κοινότητα, το "[[καριέ]]", που διοικούνταν από τον "[[μουχτάρης|μουχτάρη]]".<ref name=Cetinsaya/> Σύμφωνα με την αναθεώρηση του διοικητικού δικαίου το 1871, ο ναχιγές, που συνέχιζε να διοικείται από τον μουντούρη, αποτελούσε το ενδιάμεσο επίπεδο μεταξύ του καζά και του χωριού, που διοικείται από τον "κιόι μουχτάρ".<ref name=Cetinsaya/>