Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Υπήρχε πρόβλημα στα αρκτικόλεξα των κομμάτων (Το ΚΚΕ είχε δίπλα Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδας, το ΣΚΕ είχε δίπλα Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας κλπ)
μ Μικρές διορθώσεις στίξης και ορθογραφίας.
Γραμμή 41:
Με την εξάπλωση και τις επιτυχίες της [[Εθνική Αντίσταση|Εθνικής αντίστασης]], ένα μεγάλο μέρος της ηπειρωτικής Ελλάδας είχε διαφύγει από τον έλεγχο των Γερμανών αλλά και της [[Ελληνική Πολιτεία|κυβέρνησης των Αθηνών]]. Όπως σημειώνει και ο μελετητής της ιστορίας αυτής της περιόδου [[Δημήτριος Ζέπος]], στο βιβλίο του «Λαϊκή δικαιοσύνη εις τας ελευθέρας περιοχάς της υπό κατοχήν Ελλάδος», <br />
''«...Η μόνη σχέση των κοινοτήτων με την κυβέρνηση των Αθηνών ήταν πλέον η προσπάθεια της κυβέρνησης να συγκεντρώσει την παραγωγή των κοινοτήτων και ως αντάλλαγμα είχε να προσφέρει κάποια είδη μονοπωλίου αλλά και τη βοήθεια του Ερυθρού Σταυρού.»''<br />
Σε αυτές τις απελευθερωμένες περιοχές, το ΕΑΜ και οι τοπικές οργανώσεις του ανέλαβαν στην αρχή, να υποκαταστήσουν το κράτος, ενισχύοντας κυρίως τους θεσμούς της τοπικής αυτοδιοίκησης. Αργότερα, η διοίκηση πέρασε στα χέρια του [[ΕΛΑΣ]], ο οποίος με τις λεγόμενες «Διατάξεις» του, ρύθμιζε τα σημαντικότερα ζητήματα της κοινής ζωής. Με βάση αυτές τις «Διατάξεις», συστήθηκαν νέα αντιπροσωπευτικότερα κοινοτικά όργανα, που ασχολήθηκαν κυρίως με τις άμεσες βιοτικές ανάγκες του πληθυσμού, όπως την εξασφάλισης σίτισης και ρουχισμού, την φροντίδα των απόρων, τον συντονισμό με τις υπηρεσίες του Ερυθρού Σταυρού, την εύρεση εργασίας και την καταβολή βοηθημάτων σε ανέργους, κ.α.. Τον Δεκέμβριο του 1943, το ΕΑΜ καλεί όλους τους πολιτικούς φορείς εντός και εκτός Ελλάδας, να συνεννοηθούν για να δημιουργηθεί στην [[Ελεύθερη Ελλάδα]], μεμια «Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας», που θα αναλάμβανε την καθοδήγηση του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα, και την ομαλή επιστροφή στην δημοκρατία, μετά τηντη διαφαινόμενη ήττα του Άξονα. <br />
Συγκεκριμένα, στην ανακοίνωση τητης κεντρικής επιτροπής του ΕΑΜ, με ημερομηνία 14 Δεκεμβρίου 1943, αναγράφεται μεταξύ άλλων:<br />
''«Η Κεντρική Επιτροπή του ΕΑΜ καλεί όλα τα πολιτικά κόμματα που ειλικρινά αγωνίζονται για τη λευτεριά και τις ελευθερίες του λαού να συνεννοηθούν πάνω στη βάση να σχηματισθεί εδώ στην Ελλάδα από τώρα Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, που θα αναλάβει και την ενιαία διεξαγωγή του Εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα και την ομαλή λύση του πολιτειακού ζητήματος, σύμφωνα με τη λαϊκή θέληση. Το ΕΑΜ με τη δήλωσή του αυτή αναιρεί και πάλι ριζικά τη συκοφαντία πως εννοεί να μονοπωλήσει τον Εθνικό Αγώνα και να δώσει αυθαίρετες λύσεις στο πολιτειακό ζήτημα, ξαναγυρίζει στην πρόταση που έκαναν οι αντιπρόσωποί του στο Κάιρο για το σχηματισμό πλατιάς κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας με προϋπόθεση τη δήλωση του βασιλιά για τη μη επάνοδό του στην Ελλάδα πριν από το δημοψήφισμα....»''<ref>[[Θανάσης Χατζής]]: «Η νικηφόρα επανάσταση που χάθηκε», εκδ. "Παπαζήση", 1983, σελ. 28-29</ref>. <br />
Αυτή η πρόταση απορρίφθηκε από τους παλαιούς πολιτικούς αλλά και από την εξόριστη [[Κυβέρνηση Εμμανουήλ Τσουδερού 1941|κυβέρνηση Τσουδερού]], αφού, σύμφωνα με το σκεπτικό του Πρωθυπουργού, Εμμανουήλ Τσουδερού, η κυβέρνηση έπρεπε να βρίσκεται στο εξωτερικό για να έχει επαφή με τους συμμάχους, αλλά και γιατί στην Ελλάδα δεν υπήρχε σχηματισμένο πολεμικό μέτωπο, με περιοχές οριστικά απελευθερωμένες. <ref>Γιάννης (Ζαν Μαρί) Σκαλιδάκης: «Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (1944). Ένας τύπος επαναστατικής εξουσίας. Πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές παράμετροι». Διδακτορική διατριβή Α.Π.Θ., Θεσσολονίκη 2012</ref>. Ωστόσο αυτή η πρόταση του ΕΑΜ δεν έπεσε τελείως στο κενό, αφού έγινε αφορμή προσέγγισης με τον [[Αλέξανδρος Σβώλος|Αλέξανδρο Σβώλο]] και άλλες σημαντικές προσωπικότητες εκτός του κομμουνιστικού χώρου. Κατά τους επόμενους μήνες θα συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις για τοντο σχηματισμό μίας, κοινής κυβέρνησης οικουμενικού χαρακτήρα, αλλά τελικά δεν θα καταλήξουν πουθενά.
 
Ύστερα από τις δυο συνεδριάσεις των κεντρικών επιτροπών του Κ.Κ.Ε και του Ε.Α.Μ. τον Ιανουάριο του 1944, αποφασίστηκε τελικά ο σχηματισμός της κυβέρνησης, ακόμα και χωρίς την στήριξη των άλλων πολιτικών χώρων. Στις [[10 Μαρτίου]] [[1944]] η Π.Ε.Ε.Α. εξέδωσε την ιδρυτική της διακήρυξη και στις 12 Μαρτίου, η νέα κυβέρνηση ορκίστηκε. Συγκεκριμένα, η ορκωμοσία έγινε στο κτίριο του δημοτικού σχολίου της Βίνιανης, παρουσία του εφημέριου του χωριού, του αρχιερατικού επιτρόπου της περιφέρειας, του κοινοτάρχη της Βίνιανης και του στρατηγού [[Στέφανος Σαράφης|Στέφανου Σαράφη]] (ως αρχηγού του αντάρτικου στρατού). Τα πέντε μέλη της κυβέρνησης πήραν τον παρακάτω όρκο:{{cquote
|''Ορκίζομαι ότι θα εκτελέσω πιστά τα καθήκοντά μου σαν μέλος της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης, έχοντας σαν γνώμονα το συμφέρον της πατρίδας μου και του ελληνικού λαού, ότι θα αγωνιστώ με αυτοθυσία για την απελευθέρωση της χώρας μας από τον ζυγό των κατακτητών, ότι θα υπερασπίζω παντού και πάντοτε τις λαϊκές ελευθερίες και θα είμαι παραστάτης και οδηγός του λαού στον αγώνα για τη λευτεριά του και τα κυριαρχικά του δικαιώματα.''}}<ref>https://www.rizospastis.gr/story.do?id=3719380</ref>
 
Γραμμή 126:
Το καλοκαίρι του [[1944]] η ΠΕΕΑ ασχολήθηκε και με το εκπαιδευτικό: τον [[Ιούλιος|Ιούλιο]] αποφάσισε την ίδρυση δύο ολιγόμηνων ''Παιδαγωγικών Φροντιστηρίων'' (λειτούργησαν και τα δύο) στα οποία θα φοιτούσαν «προσωρινοί δάσκαλοι που δεν έχουν παιδαγωγική μόρφωση και νέοι και νέες τελειόφοιτοι γυμνασίου που επιθυμούν να διοριστούν προσωρινοί δάσκαλοι[...] στην [[Ελεύθερη Ελλάδα]]».<ref>Αλέξης Δημαράς, «Εκπαίδευση : πόλεμος, κατοχή, εμφύλιος (1940-1949)», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ. ΙΣΤ, 2000, σελ. 549</ref> Εκεί θα διδάσκονταν ΄΄Στοιχεία Παιδαγωγικής, Ψυχολογίας και Διδακτικής΄΄, ΄΄Νέα Ελληνικά΄΄, ΄΄Ελληνική Ιστορία΄΄. Τον [[Αύγουστος|Αύγουστο]] οργανώθηκε στη [[Άγιος Νικόλαος Ευρυτανίας|Λάσπη]] [[Ευρυτανία]]ς μεγάλο Παιδαγωγικό Συνέδριο.<ref name="όπ.π">όπ.π.</ref>
Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η έκδοση δύο αναγνωστικών του Δημοτικού ''Τα Αετόπουλα'' και ''Ελεύθερη Ελλάδα''. Το περιεχόμενό τους εξηγείται «από τον επαναστατικό χαρακτήρα των συνθηκών», όμως «παρουσιάζει τα ίδια παιδαγωγικά μειονεκτήματα με τα κρατικά»<ref name="ReferenceA">όπ.π</ref>
Επιτροπές του [[Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο|ΕΑΜ]] και του [[Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός|ΕΛΑΣ]] στις οποίες πιθανώς συμμετείχε και ο [[Δημήτρης Γληνός]] , υπέβαλαν ''Σχέδιο μιας Λαϊκής Παιδείας''. Ως σκοπός της παιδείας προσδιορίζεται η πνευματική, ηθική και υλική ανύψωση του ΄΄εργαζόμενου λαού΄΄,<ref name="όπ.π"/> ορίζεται η αποκλειστική χρήση της δημοτικής με την παράλληλη καθιέρωση του μονοτονικού και την κατάργηση της ιστορικής ορθογραφίας. Αναφορικά με την οργάνωση του συστήματος προβλέπεται διοικητική αποκέντρωση, και οι εξής βαθμίδες: α) προσχολική περίοδος (0-6 χρονών) με παιδαγωγικούς σταθμούς, β) νηπιαγωγεία (4-6 ετών), γ) οκτάχρονο δημοτικό, τετράχρονη Μέση Εκπαίδευση (Γυμνάσια, τεχνικές σχολές, καλλιτεχνικές), και Ανώτατες σχολές.<ref name="ReferenceA"/>
 
== Σημειώσεις ==
* Η ΠΕΕΑ συμμετείχε στο [[Συνέδριο του Λιβάνου]] με τριμελή επιτροπή εκ των: Α. Σβώλου, Α. Αγγελόπουλου και Ν. Ασκούτση.
* Στις [[26 Ιουλίου]] [[1944]], και ενώ οι εργασίες στη Διάσκεψη δεν είχαν ολοκληρωθεί, 8 Σοβιετικοί με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Ποπώφ ρίπτονται με αλεξίπτωτο σε βουνό της "ελεύθερηςΕλεύθερης Ελλάδας", όπου και συναντώνται με τον Σιάντο, χωρίς ποτέ να γίνει γνωστό τo αντικείμενο των συζητήσεών τους.
* Στις [[15 Αυγούστου]] του [[1944]] η ΠΕΕΑ απέστειλε στην ελληνική κυβέρνηση του Καΐρου τηλεγράφημα δια του οποίου δηλώθηκε η πλήρης υποταγή της στη "γραμμή Παπανδρέου".