|
== Τύποι επιθηλίων ==
Οι κύριοι τύποι επιθηλίων που διακρίνουμε είναι δυο, τα καλυπτικάκαλυπτληρια επιθήλια και τα εκκριτικά. ωστόσοΩστόσο οι κατηγορίες δεν είναι απόλυτες διότι υπάρχουν καλυπτικά επιθήλια που εκκρίνουν ουσίες και εκρηκτικάεκκριτικά επιθήλια τα οποία βρίσκονται διάσπαρτα μαζί με καλυπτήρια επιθήλια.
=== ΚαλυπτικάΚαλυπτήρια επιθήλια ===
Τα καλυπτήρια η αλλιώς επενδυτικά επιθήλια έχουν ως σκοπό την κάλυψη κοιλοτήτων (πχ. το [[Στόμαχος|στομάχι]], το [[έντερο]], το [[Στοματική κοιλότητα|στόμα]] κλπ.) και επιφανειών (πχ [[δέρμα]]).Η ταξινόμηση τους γίνεται με δυο κύρια κριτήρια, τον αριθμό τοντων στιβάδωνστοιβάδων και το σχήμα τον κυττάρων ▼
==== ΜονόστιβοΜονόστοιβο καλυπτικόκαλυπτήριο επιθήλιο ==== ▼▲Τα καλυπτήρια η αλλιώς επενδυτικά επιθήλια έχουν ως σκοπό την κάλυψη κοιλοτήτων(πχ. το [[Στόμαχος|στομάχι]], το [[έντερο]], το [[Στοματική κοιλότητα|στόμα]] κλπ.) και επιφανειών (πχ [[δέρμα]]).Η ταξινόμηση τους γίνεται με δυο κύρια κριτήρια,τον αριθμό τον στιβάδων και το σχήμα τον κυττάρων
Στο μονόστιβο καλυπτικόκαλυπτήριο επιθήλιο παρατηρούμεπαρατηρούντααι σχηματισμούςσχηματισμοί κυττάρων που μας οδηγούν στης εξής κατηγορίες επιθηλίου: ▼
* '''Πλακώδης'''Πλακώδες, το συναντάμε στην επένδυση των αγγείων, στην επένδυση της [[Καρδιά|περικαρδιακής]] και [[Υπεζωκότας|υπεζωκοτικής]] κοιλότητας και στην επένδυση της [[Περιτόναιο|περιτοναϊκής]] κοιλότητας. ''' Κύριες λειτουργίες ''' του αποτελούν , η έκκριση βιολογικά ενεργών μορίων, η ενεργητική μεταφορά με πινοκυττάρωσηπινοκύτωση και η διευκόλυνση της κίνησης τον σπλάχνων. ▼▲==== Μονόστιβο καλυπτικό επιθήλιο ====
* '''Κυβοειδής'''Κυβοειδές, το συναντάμε στην επικάλυψη τον ωοθηκών καθώς και την επικάλυψη του θυρεοειδήθυρεοειδούς αδένα. '''Κύριες λειτουργίες ''' του αποτελούν , η κάλυψη και η έκκριση .▼▲Στο μονόστιβο καλυπτικό επιθήλιο παρατηρούμε σχηματισμούς κυττάρων που μας οδηγούν στης εξής κατηγορίες:
* '''Κυλινδρικά'''Κυλινδρικό, το συναντάμε στην επένδυση του εντέρου και στην επένδυση της χοληδόχου κύστης. '''Κύριες λειτουργίες ''' του αποτελούν, η προστασία, η έκκριση,η απορρόφηση και η λίπανση .▼
▲* '''Πλακώδης''',το συναντάμε στην επένδυση των αγγείων,επένδυση της [[Καρδιά|περικαρδιακής]] και [[Υπεζωκότας|υπεζωκοτικής]] κοιλότητας και στην επένδυση της [[Περιτόναιο|περιτοναϊκής]] κοιλότητας.'''Κύριες λειτουργίες''' του αποτελούν, η έκκριση βιολογικά ενεργών μορίων, η ενεργητική μεταφορά με πινοκυττάρωση και η διευκόλυνση της κίνησης τον σπλάχνων.
▲* '''Κυβοειδής''',το συναντάμε στην επικάλυψη τον ωοθηκών καθώς και την επικάλυψη του θυρεοειδή αδένα.'''Κύριες λειτουργίες''' του αποτελούν, η κάλυψη και η έκκριση
▲* '''Κυλινδρικά''',το συναντάμε στην επένδυση του εντέρου και στην επένδυση της χοληδόχου κύστης.'''Κύριες λειτουργίες''' του αποτελούν, η προστασία, η έκκριση,η απορρόφηση και η λίπανση
==== Ψευδοπολύστιβο καλυπτικό επιθήλιο ====
Το '''ψευδοπολύστιβο''' καλυπτικό επιθήλιο δίνει την εντύπωση πως αποτελείται από πολλές στιβάδεςστοιβάδες ενώ στην πραγματικότητα, τα κύτταρα έχουν ακανόνιστο σχήμα, στηρίζονται στον βασικό υμένα, οι πυρήνες βρίσκονται σε διαφορετικά επίπεδα και δεν φτάνουν όλοι στην ελεύθερη επιφάνεια,το. Το συναντάμε στην επένδυση της τραχείας,την επένδυση τον βρόγχων και την επένδυση των ρινικών κοιλοτήτων.''' Κύριες λειτουργίες''' του αποτελούν, η προστασία και η μεταφορά ουσιών που βρίσκονται παγιδευμένα σε βλέννη έξω από την αεροφόρο οδό.
==== Πολύστιβο καλυπτικό επιθήλιο ====
Για να χαρακτηριστεί ένα καλυπτικό επιθήλιο, πολύστιβο καλυπτικό επιθήλιο, πρέπει να έχει δυο η παραπάνω σειρές κυττάρων,. εδώΕδώ συναντάμε επίσης και τα κερατινοποιημένα επιθήλια,τα οποία είναι γεμάτα ενδιάμεσα με ινίδια [[Κερατίνη|κεράτινης]],η μη κερατινοποιημένα, δηλαδή να έχουν μικρή ποσότητα ινιδίων κερατίνης εν ολίγοις διακρίνουμε τους εξής τύπους:
* '''Πλακώδες κερατινοποιημένο''',: το συναντάμε στην επιδερμίδα.''' Κύριες λειτουργίες''' του είναι η προστασία και η παρεμπόδιση απώλειας υγρών από το σώμα
* '''Πλακώδες μη κερατινοποιημένο''',: το συναντάμε στο στόμα, στον οισοφάγο στον λάρυγγα, στον κολεό και στον πρωκτικό σωλήνα.'''Κύριες λειτουργίες''' του είναι η προστασία, η έκκριση και η παρεμπόδιση απώλειας υγρών από το σώμα.
* '''Κυβοειδής''',Κυβοειδές: το συναντάμε στους ιδρωτοποιούς αδένες και στα ωριμάζοντα ωοθυλάκια.''' Κύριες λειτουργίες''' του είναι η προστασία και η έκκριση.
* '''Μεταβατικό''',: το συναντάμε στην ουροδόχο κύστη, στους ουρητήρες και στους νεφρικούς κάλυκες.''' Κύριες λειτουργίες''' του είναι η προστασία και η διατασημότηταδιατασιμότητα.
* '''Κυλινδρικό''',: το συναντάμε στον επιπεφυκότα.''' Κύριες λειτουργίες''' του είναι η προστασία .
=== Εκκριτικά επιθήλια ===
Τα εκκριτικά επιθήλια έχουν ως σκοπό την έκκριση και παραγωγή ουσιών ,τα. Τα συναντάμε στα επιθήλια ανεξάρτητα ή και σε εξειδικευμένα όργανα που λέγονται [[αδένες ,]]. τοΤο έκκριμα τους αποθηκεύεται στα εκκριτικά κοκκία, τα οποία εντοπίζονται στο κυτταρόπλασμα και ουσιαστικά κρατάνεκρατούν το έκκριμα μέσα σε μία μεμβράνη. Δουλειά αυτών τον κυττάρων είναι η έκκριση ουσιών όπως οι πρωτεΐνες και τα συμπλέγματα πρωτεϊνών, λιπίδια και συμπλέγματα υδατανθράκων.Οι μαζικοί αδένες, έχουν την δυνατότητα να εκκρίνουν και της τρεις αυτές ουσίες από την άλλη έχουμε τους ιδρωτοποιούς αδένες όπου εκκρίνουν νερό και ηλεκτρολύτες όπου τους παραλαμβάνουν από το αίμα και δεν έχουν εκκρίνουν ιδιαίτερα της παραπάνω ουσίες .▼
Γενικά τους αδένες βάσηβάσει του πουπού παροχετεύουν το έκκριμα τους , τουςτούς χωρίζουμε σε τρεις κατηγορίες : ▼▲Τα εκκριτικά επιθήλια έχουν ως σκοπό την έκκριση και παραγωγή ουσιών,τα συναντάμε στα επιθήλια ανεξάρτητα ή και σε εξειδικευμένα όργανα που λέγονται αδένες, το έκκριμα τους αποθηκεύεται στα εκκριτικά κοκκία,τα οποία εντοπίζονται στο κυτταρόπλασμα και ουσιαστικά κρατάνε το έκκριμα μέσα σε μία μεμβράνη.Δουλειά αυτών τον κυττάρων είναι η έκκριση ουσιών όπως οι πρωτεΐνες και τα συμπλέγματα πρωτεϊνών, λιπίδια και συμπλέγματα υδατανθράκων.Οι μαζικοί αδένες, έχουν την δυνατότητα να εκκρίνουν και της τρεις αυτές ουσίες από την άλλη έχουμε τους ιδρωτοποιούς αδένες όπου εκκρίνουν νερό και ηλεκτρολύτες όπου τους παραλαμβάνουν από το αίμα και δεν έχουν εκκρίνουν ιδιαίτερα της παραπάνω ουσίες
▲Γενικά τους αδένες βάση του που παροχετεύουν το έκκριμα τους τους χωρίζουμε σε τρεις κατηγορίες
*'''ΕνδοκρινήςΕνδοκρινείς αδένες''', αυτοί παροχετεύουν το έκκριμα τους σε ένα αγγείο κατευθείαν, παράδειγμα ο θυρεοειδής αδένας
*'''ΕξωκρινήςΕξωκρινείς αδένες''',αυτοί που παροχετεύουν το έκκριμα τους σε μια κοιλότητα κατευθείαν, παράδειγμα οι αδένες του στομάχου
*'''Μεικτοί αδένες''', αυτοί παροχετεύουν το έκκριμα τους και ενδοκρινώς και εξωκρινώς και για αυτό λέγονται μεικτοί, παράδειγμα το πάγκρεας όπου εκκρίνει με την ενδοκρινή μοίρα την ινσουλίνη και με την εξωκρινή το παγκρεατικό υγρό.
Σε μονόστιβο κυβοειδές, κυλινδρικό και σε ψευδοπολύστιβο επιθήλιο διαφορώνδιαφόρων οργάνων είναι δυνατόν να συναντήσουμε μονοκυτταρικούς αδένες,χαρακτηριστικό. Χαρακτηριστικό παράδειγμα μονοκυτταρικού αδένα αποτελούν τα '''καλυκοειδή κύτταρα''',όπου τα οποία συναντάμε σε μεγάλες συγκεντρώσεις στο επιθήλιο του λεπτού εντέρου και στο αναπνευστικό σύστημα., δηλαδή περιοχές με μεγάλη ανάγκη έκκρισης βλέννηβλέννης.
Η προέλευση τον αδένων είναι προφανώς από τα καλυπτικά επιθήλια,εκεί τα κύτταρα πολλαπλασιάζονται,διαφοροποιούνται και μετά τελούνσχηματίζουν έναν αδένα,αυτό. Αυτό συμβαίνει κατά την εμβρυακή ανάπτυξη, ουσιαστικά αυτά τα κύτταρα καταλήγουν να εμβυθίζονται μέσα στον συνδετικό ιστό και από εκεί,''' οι εξωκρινήςεξωκρινείς αδένες''' σχηματίζουν έναν "σωλήνα" προς το επιφανειακό επιθήλιο όπου λέγεται πόρος, και μέσω αυτού προωθούν το έκκριμα τους προς την επιφάνεια, ενώ '''οι ενδοκρινήςενδοκρινείς αδένες''' δεν έρχονται σε επαφή με το επιθήλιο από το οποίο αναπτύχθηκαν και το έκκριμα τους παροχετεύεται δια μέσου τριχοειδικών αγγείων κατευθείαν στην αιματική κυκλοφορία
==== Εξωκρινείς αδένες ====
Ένας εξωκρινής αδένας εν τέλη αποτελείτεαποτελείται από την '''εκκριτική μοίρα,''' η οποία είναι εμβυθισμένη στον συνδετικό ιστό και αποτελεί το κομμάτιτμήμα του αδένα που παράγει το έκκριμα και τον '''πόρο''', ο οποίος είναι ο σωλήνας που ενώνει την εκκριτική μοίρα με την επιφάνεια ενός επιθηλίου. Τους εξωκρινήςεξωκρινείς αδένες τους χωρίζουμεδιακρίνουμε καταρχάς από ένα πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό,αυτό: Αυτό είναι αν αποτελείτεαποτελείται από μια εκκριτική μοίρα ηή αν ο πόρος διακλαδίζεται έτσι όπου συνδέετεσυνδέεται με παραπάνω εκκριτικές μοίρες, βάσηβάσει αυτού διακρίνονται σε:
* '''ΑπλοίΑπλούς αδένες''',όπουπου έχουν μια εκκριτική μοίρα
* '''ΣύνθετοιΣύνθετους αδένες''',όπου που έχουν έναν διακλαδισμένο πόρο με παραπάνω από μία εκκριτική μοίρα
Ο επόμενος τρόπος ταξινόμησης είναι το σχήμα του ιδίου του πόρου,έτσι μπορούμε να διακρίνουμε:
* '''Σωληνοειδής''',μπορεί να είναι απλός ή σύνθετος
* '''Διακλαδιζόμενος σωληνοειδής''', μπορεί να είναι μόνο απλός
* '''Περιπλεγμένος σωληνοειδής''', μπορεί να είναι μόνο απλός
* '''Κυψελοειδής''', μπορεί να είναι απλός ή σύνθετος
* '''Διακλαδιζόμενος κυψελοειδής''', μπορεί να είναι μόνο απλός
* '''Σωληνοκυψελοειδής''', μπορεί να είναι μόνο σύνθετος
== Ανανέωση επιθηλιακών κυττάρων ==
| 