{{Πηγές|21|11|2011}}Στην [[Ορθόδοξη Εκκλησία|Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία]], '''Εν Χριστώ αγαμία''' λέγεται η ισόβια επιλογή κάποιου να απόσχει του [[Γάμος|γάμου]], με την ταυτόχρονη αφιέρωσή του στο Θεό. Ο εν Χριστώ άγαμος επιλέγει την αγαμία κατά το ρήμα του αποστόλου Παύλου: «ο άγαμος μεριμνά τα του Κυρίου, πώς να αρέσει στον Κύριο, ενώ ο παντρεμένος μεριμνά τα του κόσμου, πώς να αρέσει στη γυναίκα του» (Α΄ Κορ. ζ΄ 32-33). Τα ειδοποιά στοιχεία της εν Χριστώ αγαμίας είναι:
* ο άνθρωπος επιλέγει την αγαμία με σκοπό να αρέσει στο Χριστό και να φτάσει στη διά του θείου έρωτα μέθεξη του Θεού.
* ο άνθρωπος επιλέγει την αγαμία οριστικά με την απόφαση να μην ερωτευτεί ποτέ με ανθρώπινο πρόσωπο και να μην αλλάξει γνώμη.
Υποστηρίζεται επίσης πως στοιχεία της εν Χριστώ αγαμίας αποτελούν αθροιστικά τα εξής:{{πηγή}}
* η αποταγή από τον κόσμο, δηλαδή η αναχώρηση του άγαμου από τα λειτουργικά πλαίσια της κοινωνίας
* το διά κουράς επιδιδόμενο σχήμα του μοναχού
Υπάρχουν ωστόσο άγιοι στην ιστορία της Εκκλησίας που δεν συγκέντρωναν και τα δύο αυτά στοιχεία, όπως αφενός ο [[Κοσμάς ο Αιτωλός]] και αφετέρου ο [[Μέγας Αντώνιος]].
== Εκφάνσεις ==
Η εν Χριστώ αγαμία εμφανίστηκε παράλληλα με τη γένεση της Εκκλησίας και πραγματώθηκε πρώτη φορά στο πρόσωπο του [[Πρωτομάρτυρας Στέφανος|πρωτομάρτυρα Στέφανου]]. Από τότε η εν Χριστώ αγαμία έχει πάρει διάφορα σχήματα. Κυρίαρχο σχήμα αποτελεί ο κοινοβιακός [[μοναχισμός]]. Άλλες μορφές που εμφανίζονται είναι ο αναχωρητικός ησυχασμός, η [[Ορθόδοξες χριστιανικές αδελφότητες|αδελφοτική αφιέρωση]] κ.τ.ο. Στην ιστορία έχουν υπάρξει και άλλες μορφές, με γνωστότερη τη ένταξη αγάμων μελών σε κοινοβιακές μονές μέσω ειδικής ακολουθίας, χωρίς όμως το μέλος αυτό να εγκαθίσταται στη μονή, αλλά συνεχίζοντας να ζει στον κόσμο.<ref>Μανουήλ Γεδεών, Εκκλησιαστική Αλήθεια 1899, τεύχος 23, σ. 492-3</ref>
