Ιστορία της Αμοργού: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Τα βυζαντινά χρόνια, άνηκε στο [[Θέμα Αιγαίου Πελάγους|θέμα Αιγαίου]] ενώ τα χρόνια αυτά υπήρχαν συχνές επιδρομές πειρατών<ref name=":1" />, οι οποίες ανάγκασαν τους κατοίκους να μετακινηθούν από τους παραλιακούς σε οχυρωμένους οικισμούς στην ενδοχώρα του νησιού<ref name=":1" />. 

Τον 9ο αιώνα χτίζεται η μονή της [[Μονή της Παναγίας της Χοζοβιώτισσας|Παναγίας της Χοζοβιώτισσας]] και το 1088 ανακαινίστηκε από τον αυτοκράτορα [[Αλέξιος Κομνηνός (συναυτοκράτορας)|Αλέξιο Κομνηνό]]. Αφορμή για την ίδρυση της στάθηκε η εύρεση μιας εικόνας της Παναγίας, που έφτασε από το Χόζοβο ή Χόζοβα της [[Παλαιστίνη|Παλαιστίνης]].

Το 1207 ξεκινάει η [[Λατινοκρατία]] (1206-1537) με την κατάληψη του νησιού από τον [[Μάρκος Α΄ Σανούδος|Μάρκο Σανούδο]] και την υπαγωγή του στο [[Δουκάτο της Νάξου|Δουκάτο]] της [[Νάξος|Νάξου]]. Τότε οχυρώνεται ο φυσικός βράχος το 1207 από τους αδέλφουςαδελφούς Ιερεμία και Ανδρέα Γκύζη<ref name=":1" /> και ο οικισμός της χώρας επεκτείνεται στην Νότια πλευρά του Κάστρου. Επίσης δημιουργούνται οι εσωτερικές πλακόστρωτες πλατείες που φέρουν ακόμα το λατινογενές όνομα "Λόζα", καθώς και ο κεντρικός δρόμος, η σημερινή "μέση" (οδός), που διατρέχει όλον τον οικισμό.<ref name=":1" />.

Από τα λίγα αρχιτεκτονικά λείψανα της Ενετοκρατίας συγκαταλέγονται ο "Πύργος του Γαβρά" και ο "Κάτω Λάκκος".<ref name=":1">{{Cite web|url=http://odysseus.culture.gr/h/3/gh351.jsp?obj_id=2624|title=Ιστορικό Χώρας Αμοργού|last=|first=|year=2012|website=|publisher=Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού|archiveurl=|archivedate=|accessdate=2018-09-18}}</ref>

Σύμφωνα με τον Sauger, τον 1515ο αιώνα είχε 4000 άτομα, από τους οποίους οι 900 ήταν ικανοί για οπλοφορία. Το έτος 1537 ο [[Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα|Χαιρεντίν Μπαρμπαρόσα]] καταλαμβάνει το νησί και το θέτει υπό Οθωμανική κυριαρχία (1537-1824). Ο περιηγητής CornaroΚορνάρο λέει ότι οι κάτοικοι κατέφυγαν στην Κρήτη για να σωθούν και ότι έπειτα από το έτος αυτό είχε ερημωθεί ή φαινόταν έρημη. Παρ' όλΠαρόλ' αυτά, οι κάτοικοι πρέπει να επανήλθαν, αφού επώνυμα που υπάρχουν σε μοναστηριακά κείμενα από το μεσαίωναΜεσαίωνα συνεχίζουν να υπάρχουν και έπειτα.<ref name=":0">Ι. Κ. Βογιατζίδου, ''Αμοργός, Ιστορικαί έρευναι περί της νήσου'', εν Αθήναις 1918</ref> Ο περιηγητής MiloΜίλο το 1580 την αναφέρει κατοικημένη με τρία κάστρα ενώ ως κατοικημένη την αναφέρει και ο ιστορικός Crusius ο οποίος επικαλείται πηγή Σαντορίνης του 1577. Τα χρόνια της Τουρκοκρατίας γνώρισε ημέρες οικονομικής ακμής και "εκκλησιαστικής αναγέννησης", πολλές εκκλησίες ανακαινίστηκαν ενώ κατασκευάστηκαν και καινούριες, γεγονός το οποίο οφείλεται και στην παντελή απουσία Τούρκων στο νησί.

Στο νησί παρατηρείται η ύπαρξη μεγάλου πλήθους επιφανών βυζαντινών επωνύμων<ref name=":2">{{Cite web|url=http://greeksurnames.blogspot.com/2010/08/blog-post_03.html|title=GREEK SURNAMES: ΕΠΩΝΥΜΑ ΤΗΣ ΑΜΟΡΓΟΥ|last=Νικος|first=Δετσης|ημερομηνία=2010-08-03|website=GREEK SURNAMES|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=2020-12-26}}</ref>. Έχει προταθεί από τον ακαδημαϊκό [[Ιωάννης Βογιατζίδης|Ι. Βογιατζίδη]] <ref name=":0" /> ότι πολλά προέρχονται από Βυζαντινούς εξόριστους, οι οποίοι βρέθηκαν εκεί έπειτα από μία αποτυχημένη εξέργεσηεξέγερση εναντίον του αυτοκράτορα [[Ιωάννης Γ´ Δούκας Βατάτζης|Ιωάννη Βατάτζη]], ενώ άλλα (π.χ. Θεολογίτης<ref>{{Cite web|url=http://amorgis.blogspot.com/2011/09/blog-post.html|title=ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΑΜΟΡΓΟΥ: Θεολογίτης: από τα παλαιότερα επώνυμα της Αμοργού|last=Nik|first=|ημερομηνία=2011-09-21|website=ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΑΜΟΡΓΟΥ|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=2020-12-26}}</ref>) θεωρούνται αυτόχθωναυτόχθονα του νησιού. Κάποια ίσως να είναι παλαιότερα της εποχής του Βατάτζη, αφού ο βυζαντινολόγος [[Σπυρίδων Βρυώνης|Σ. Βρυώνης]]<ref>Vryonis, Speros,{{Cite book|title=The decline of medieval Hellenism in Asia Minor: and the process of Islamization from the eleventh through the fifteenth century, Berkeley : |first=Speros|last=Vryonis|publisher=University of California Press, |isbn=|year=1971.|location=Berkeley|page=|quote=}}</ref> αναφέρει ότι ο αυτοκράτορας Αλέξιος Κομνηνός λόγω πίεσης από τους Τούρκους μετέφερε οικογένειες από τα ενδότερα στα παράλια της Μικράς Ασίας και σε άλλες περιοχές. Ανάμεσα στις οικογένειες που αναφέρονται είναι οι ΣυναδινοίΣυνοδινοί<ref name=":2" />. Κάποια επώνυμα, που δεν υπάρχουν πλέον στο νησί, είναι Ψαροβράκης και Κουτσοδόντης. Άξιο αναφοράς είναι και τα γυναικεία ονόματα του νησιού όπως Δουκαινώ από Δούκισσα, Καλλιώ αποαπό Καλλιόπη κ.τ.λ. όπως επίσης και ορισμένα αρχαιοπρεπή όπως Ερατώ, Κλειώ κ.τ.λ.