Αγία Θεοδώρα της Άρτας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

{{Πληροφορίες Αγίου}}

 

 

==Στην αυλή της Ηπείρου==

Με τον θάνατο του πατέρα της την περίοδο (1224 - 1230) την ανέλαβε υπό την προστασία του ο Δεσπότης της Ηπείρου [[Θεόδωρος Κομνηνός Δούκας]]. Ο Θεόδωρος συνετρίβη στην [[Μάχη της Κλοκοτνίτσας]] (1230) σε μια περιοχή ανάμεσα στην [[Φιλιππούπολη]] και την [[Αδριανούπολη]], ο Βούλγαρος τσάρος [[Ιβάν Ασέν Β΄]] τον συνέλαβε αιχμάλωτο και αργότερα τον τύφλωσε. Ο διάδοχος του στο Δεσποτάτο ήταν ο νόθος ανιψιός του [[Μιχαήλ Β' Κομνηνός Δούκας]], νόθος γιος του ετεροθαλούς αδελφού του [[Μιχαήλ Α΄ Κομνηνός Δούκας|Μιχαήλ Α΄ Κομνηνού Δούκα]] του ιδρυτή του Δεσποτάτου. Ο Μιχαήλ Β΄ περνώντας από την Σερβία που ζούσε η Θεοδώρα εντυπωσιάστηκε από την ομορφιά της και την παντρεύτηκε αμέσως μετά την άνοδο του στο Δεσποτάτο αν και ήταν ακόμα μικρό κορίτσι (1231).<ref>Kazhdan (1991), σ. 2038</ref><ref>Talbot (1996), σσ. 323, 327ff.</ref> Αναφέρεται ότι ο Μιχαήλ παντρεύτηκε την Θεοδώρα σε μια προσπάθεια να επεκτείνει την εξουσία του.

 

Η Θεοδώρα, φύση ιδιαίτερα ευαίσθητη και αφιερωμένη στο Θεό δεν μπορεί να ακολουθήσει τους κοσμικούς ρυθμούς ζωής του συζύγου της και γίνεται όλο και περισσότερο υπόδειγμα αφιερωμένης και φιλάνθρωπης βασίλισσας. Ο Μιχαήλ την εγκατέλειψε παρά την πρόωρη εγκυμοσύνη της που είχε σαν αποτέλεσμα να γεννηθεί γρήγορα ο διάδοχος του Νικηφόρος και άρχισε να ζει με τις ερωμένες, μια από αυτές ήταν η Αρτινή αρχόντισσα Γαγγρινή την οποία μετέφερε στα ανάκτορα. Η Θεοδώρα δεν μπόρεσε να αντέξει την ντροπή και αυτοεξορίστηκε, έζησε πέντε χρόνια κάτω από άθλιες συνθήκες και φτώχεια σαν απλή χωρική μονάχα από τα αγαθά που μπορούσε να της προσφέρει η φύση. Σε αυτή την κατάσταση, και ενώ συνέλεγε χόρτα την βρήκε ο ιερέας του χωριού Πρένιστα στο σημερινό [[Κορφοβούνι Άρτας]], την λεπτομέρεια αναφέρει αναλυτικά ο βιογράφος της Ιώβ που την περιγράφει σαν ''"λαχανευομένη"''. Η Θεοδώρα αποκάλυψε στον ιερέα την ταυτότητα της, ο ιερέας την πήρε μαζί του και έζησε υπό την προστασία του το υπόλοιπο διάστημα της εξορίας. O λαός της Άρτας με επικεφαλής τους άρχοντες του αγανακτισμένος από τη συμπεριφορά του Μιχαήλ εξεγέρθηκε, ο Μιχαήλ Β΄ αναγκάστηκε να διώξει την Γαγγρινή από τα ανάκτορα και να ζητήσει από την Θεοδώρα να επανέλθει, από τότε έζησαν μαζί μέχρι το τέλος της ζωής τους.<ref>Kazhdan (1991), σ. 2038</ref><ref>Talbot (1996), σσ. 330ff.</ref>

 

 

Η Θεοδώρα συνεχίζει το έργο της φιλανθρωπίας που είχε ξεκινήσει ενώ ο Μιχαήλ επιδίδεται σε έργα μετανοίας και έκτισε δύο ναούς, τον ναό της Παντάνασσας στη δεξιά όχθη του [[Άραχθος|Άραχθου]] στην τοποθεσία Βλαχιόρου (ο οποίος σήμερα ονομάζεται ναός των Βλαχερνών), τη [[Μονή Κάτω Παναγιάς]], τη Μονή του Αγίου Γεωργίου και τη Μονή της Παναγίας της Παντάνασσας έξω από την [[Φιλιππιάδα]]. Η Θεοδώρα και ο Μιχαήλ αποκτούν άλλα τέσσερα παιδιά, τον Ιωάννη, το Δημήτριο, την Ελένη και την Άννα.

Η Θεοδώρα σαν σύζυγος Δεσπότη της Ηπείρου είχε στενούς δεσμούς με τον παραδοσιακό εχθρό του Δεσποτάτου την [[Αυτοκρατορία της Νίκαιας]]. Ο ιστορικός [[Γεώργιος Ακροπολίτης]] που έζησε την εποχή της καταγράφει ότι συνόδευσε τον γιο της Νικηφόρο στον αρραβώνα της και στην συνέχεια στον γάμο της με την κόρη του Αυτοκράτορα της Νίκαιας [[Θεόδωρος Β΄ Λάσκαρης|Θεοδώρου Β΄ Λάσκαρη]]. Η επίλυση των διαφορών ανάμεσα στα δύο βασίλεια με την συμβολή της Θεοδώρας είχε σαν αποτέλεσμα να επιλυθούν και οι εκκλησιαστικές τους διαφορές, η ειρήνη όμως δεν κράτησε πολύ.<ref>Kazhdan (1991), σ. 1363, 2038</ref><ref>Talbot (1996), σσ. 323–324</ref> Η Θεοδώρα ίδρυσε επίσης τον [[Αγία Θεοδώρα Άρτας (ναός)|Ναό του Αγίου Γεωργίου]] στην πρωτεύουσα του Δεσποτάτου [[Άρτα]] που έχει σήμερα το όνομα της. Η Θεοδώρα μετά τον θάνατο του συζύγου της (1268) αποσύρθηκε σαν μοναχή στον Ναό του Αγίου Γεωργίου και έζησε μέχρι τον δικό της θάνατο (1280), τάφηκε στον νάρθηκα του ναού.

 

 

Η μνήμη της τιμάται στις 11 Μαρτίου και είναι σήμερα η πολιούχος Αγία της Άρτας.<ref>Kazhdan (1991), σ. 2038</ref><ref>Talbot (1996), σσ. 324, 332ff.</ref> Στον ναό της βρίσκεται σε αργυρή λάρνακα το λείψανο της το οποίο με μεγαλοπρεπή λιτανεία περιφέρεται στους δρόμους της πόλεως τη μέρα της εορτής της. Η Αγία παριστάνεται επίσης και σε τοιχογραφία αριστερά της πύλης της προσκομιδής στο καθολικό της μονής Κάτω Παναγιάς. Η ανακομιδή των ιερών Λειψάνων της τιμάται κάθε χρόνο την πρώτη Κυριακή μετά την εορτή των Αγίων Πάντων, ο τάφος της έγινε τόπος προσκυνήματος ενώ έχουν καταγραφεί από τους πιστούς αμέτρητα θαύματα.

 

==Παραπομπές==

<references />