Βικιπαίδεια

Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιήγηση ιστορικού διαδραστικά
← Προηγούμενη διαφοράΕπόμενη διαφορά →
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
ΟπτικήΚώδικας wiki
μ Διόρθωση συνδ
Γραμμή 1:
{{disputedmerge|ΙΔΕΑ}}
{{Πηγέςπηγές}}
 
Το βράδυ της '''30ης Μαΐου προς 31η Μαΐου 1951''', μόλις έγινε γνωστή η απόφαση του [[Αλέξανδρος Παπάγος|Αλέξανδρου Παπάγου]] να παραιτηθεί απο την Αρχιστρατηγία των Ενόπλων Δυνάμεων, ηγετικά στελέχη του [[ΙΔΕΑ]] κατέλαβαν τα γραφεία του ΓΕΕΘΑ και του ΓΕΣ στα [[Παλαιά Ανάκτορα]]. Ταυτόχρονα έμπιστοι συνεργάτες τους κατέλαβαν κρίσιμες εγκαταστάσεις στο κέντρο της [[Αθήνα|Άθήνας]]. Ο [[Αλέξανδρος Παπάγος]] πληροφορήθηκε έκπλητος το Κίνημα και νωρίς το πρωί της [[31 Μαΐου]] κατέβηκε απο το σπίτι του στην [[Εκάλη Αττικής|Εκάλη]] στα Παλαιά Ανάκτορα, διέταξε όλες τις μονάδες να επιστρέψουν στα στρατόπεδά τους και επέπληξε του κινηματίες που είχαν προχωρήσει στο Κίνημα χωρίς την άδειά του.
Ο '''Ιερός Δεσμός Ελλήνων Αξιωματικών''' ('''ΙΔΕΑ''') ήταν μια μυστική παραστρατιωτική οργάνωση αξιωματικών του Ελληνικού Στρατού που για αρκετές δεκαετίες δυνάστευε αναίτια τις Ένοπλες Δυνάμεις και επηρεάσε περισσότερο αντεθνικά την πολιτική πορεία της [[Ελλάδα|Ελλάδας]]. Γι΄ αυτή την οργάνωση που απετέλεσε το παρακράτος της εποχής της ακολουθεί η παρακάτω ανάλυση:
 
==Αίτια==
===Γενικά - Ψυχολογία===
O Παπάγος ήταν ενοχλημένος απο τις επιθέσεις που δεχόταν από συμβούλους και μέλη της βασιλικής οικογένειας, που ήταν ενάντια στη κάθοδό του στη πολιτική. Σε αποκλειστική συνέντευξη στην εφημερίδα «Ελευθερία», στις [[25 Μαρτίου]] [[1951]], ο [[Παύλος Α΄ της Ελλάδας|Βασιλιάς Παύλος]] διακήρυξε την προσήλωσή του στους δημοκρατικούς θεσμούς και επετέθη κατά της λύσης Παπάγου, επικρίνοντας έμμεσα αλλά φανερά το Στρατάρχη για την απόφασή του ν΄ αναμιχθεί στη πολιτκή. Εκμεταλλευόμενη η Κυβέρνηση την ανοιχτή πιά διαμάχη μεταξύ Βασιλιά και Παπάγου, ανακοίνωσε στις [[2 Μαΐου]] [[1951]], την απόφασή της να προκηρύξει εκλογές<ref>Η Δημοκρατία στο Απόσπασμα, Ανδρέας Γ. Παπανδρέου, σελ 129</ref>.
===Ίδρυση===
Ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του [[1944]] στην [[Αθήνα]]{Ν. Αντωνακέας, Φως εις το σκότος της κατοχής : Εθνική αντίστασις 1941-1944 : Ηρωϊσμοί - αυτοθυσίαι, αθλιότητες - προδοσίαι, Αθήνα, 1947} από ένα εκπρόσωπο της «ΕΝΑ» ([[Ένωση Νέων Αξιωματικών]]) και έξι αντιπροσώπους της «Τρίαινας», που ήταν αντικομμουνιστικές{{Πηγή}} και φιλοβασιλικές{{Πηγή}} οργανώσεις που είχαν ιδρυθεί από αξιωματικούς μονάδων του Ελληνικού Στρατού στην [[Μέση Ανατολή]] κατά τον [[Β' Παγκόσμιος Πόλεμος|Β' Παγκόσμιο Πόλεμο]].
 
Ο Παπάγος υπέβαλε την παραίτησή του στον Πρωθυπουργό [[Σοφοκλής Βενιζέλος|Σοφοκλή Βενιζέλο]], το πρωί της [[30 Μαΐου]], εκφράζοντας την πρόθεσή του να πολιτευτεί. Στην ανακοίνωση του ο Βενιζέλος υπαινίχθηκε πως η παραίτηση του Παπάγου ήταν αντίθετη στις επιθυμίες του Βασιλιά και της Κυβέρνησης, επιβεβαιώνοντας έτσι ό,τι ήταν πάγκοινα γνωστό. Ο [[Παύλος Α΄ της Ελλάδας|Βασιλιάς Παύλος]], επικαλούμενος εξαπάτηση του Θρόνου με τη διαβεβαίωση του Στρατάρχη να μην πολιτευτεί, διέταξε τον αρχηγό Γ.Ε.Σ. στρατηγό [[Θρασύβουλος Τσακαλώτος|Θρασύβουλο Τσακαλώτο]] να συλλάβει τον Παπάγο, αλλά η εντολή δεν εκτελέστηκε.
Σκοπός του ΙΔΕΑ ήταν η πλήρης διάλυση του [[κομμουνισμός|κομμουνιστικού]] κινήματος και η εγκαθίδρυση και αναπαραγωγή του στρατιωτικού μηχανισμού στην οργάνωση του αστικού μεταπολεμικού κράτους στην Ελλάδα{{Πηγή}}. Η αντίληψη και ουσιαστική θέση του ΙΔΕΑ ήταν η ταύτιση του στρατού με το έθνος και η πλήρης ανεξαρτησία του από την πολιτική εξουσία. Ουσιαστικός θεσμός έκφρασης των εθνικών συμφερόντων θα ήταν ο ίδιος ο ΙΔΕΑ, ενώ πουθενά στις θέσεις του ΙΔΕΑ δεν αναφέρεται η μοναρχία{{Πηγή}}.
 
==Συνέπειες==
==Το Κίνημα του ΙΔΕΑ==
Φυσικά, η Κυβέρνηση προσπάθησε να συγκαλύψει το επεισόδιο. Το επίσημο ανακοινωθέν απλώς ανέφερε πως «λόγω πληροφοριών περί ενδεχομένης αποπείρας διασαλεύσεως της τάξεως υπο αναρχικών στοιχείων, ελήφθησαν την πρωίαν σήμερον ορισμένα στρατιωτικά μέτρα, τα οποία ήρθησαν ευθύς ως εξέλιπον οι λόγοι». Αργότερα, από τη προανάκριση προέκυψε πως η έκταση του Κινήματος ήταν αρκετά σοβαρή, και πως το Κίνημα είχε επιχειρηθεί στο όνομα του Παπάγου. Το Κίνημα απέτυχε χάρη στην άρνηση της Μεραρχίας Τεθωρακισμένων να προσχωρήσει στην συνωμοσία<ref>Η Δημοκρατία στο Απόσπασμα, Ανδρέας Γ. Παπανδρέου, σελ 130</ref>.
{{Κύριο|Κίνημα του ΙΔΕΑ}}
 
Η αποτυχία του Κινήματος είχε σαν αποτέλεσμα μια ομάδα σκληρών ακραίων αξιωματικών της οργάνωσης [[ΙΔΕΑ]] να χάσουν την εμπιστοσύνη τους προς τους ανωτέρους τους, επειδή δεν τόλμησαν να φέρουν σε πέρας το Κίνημα και υπέκυψαν στις πιέσεις των Ανακτόρων και του Παπάγου.
Την νύχτα [[30 Μαΐου|30]]/[[31 Μαΐου]] [[1951]], μετά την παραίτηση του [[Αλέξανδρος Παπάγος|Αλέξανδρου Παπάγου]] από το αξίωμα του αρχιστράτηγου με σκοπό να πολιτευθεί, αξιωματικοί του ΙΔΕΑ που πίστευαν ότι η παραίτηση έγινε μετά από πιέσεις της βασιλικής οικογένειας, επιχείρησαν [[Κίνημα του ΙΔΕΑ|πραξικόπημα]] που αποτράπηκε μετά από λίγες ώρες με παρέμβαση του ίδιου του Παπάγου.{{Πηγή}}. Οι αξιωματικοί που είχαν ηγηθεί της απόπειρας απομακρύνθηκαν από το στρατό αλλά τους δόθηκε αμνηστία. Το ΑΣΣ (Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο), αποφάσισε και πήρε σκληρά μέτρα εναντίον του ΙΔΕΑ όπως προκείπτει από τα πρακτικά που δημοσιεύτηκαν.<ref name="1951-08-21">Δημοσίευση των πρακτικών του ΑΣΣ, Εφημερίδα «Το Βήμα», [[21 Αυγούστου]] [[1951]]</ref> Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι η πλευρά των υπερασπιστών του ΙΔΕΑ επικεντρωνόταν στο γεγονός ότι το ο εμπνευστής του κινήματος της 30 Μαϊου, o Tαξίαρχoς Χρηστέας, ήταν σε πολεμική διαθεσίμοτητα ως ανάπηρος πολέμου. Το ίδιο και ο Συνταγματάρχης Καραμπότσος, ενώ ο έτερος των πρωτετίων είχε χασει τον αδελφό του στον πόλεμο (Κουρούκλης). Αυτό τεκμηριώνεται από τις ανακρίσεις και τα στρατιωτικά μητρώα των πρωταιτίων.<ref name="Leontaritis">''«Ο Παπάγος και οι Άγγλοι»'', Λεονταρίτης</ref> Στη συνεδρίασή του το ΑΣΣ με συντριπτική πλειοψηφία (16 θετικές, 1 λευκή και 1 αρνητική ψήφο), ζήτησε να μην ψηφίσει ο στρατός στις επόμενες εκλογές, διότι, κατά τον ΑΓΕΣ Θρασύβουλο Τσακαλώτο, υπήρχε [[κίνδυνος]] να επηρεαστεί το ελεύθερο πολιτικό φρόνημα των στρατιωτών από τους αξιωματικούς. O ΙΔΕΑ έπαψε να υφίσταται το 1951. Τα πρακτικά αυτών των σημαντικών αποφάσεων του ΑΣΣ διέρρευσαν στον τύπο,<ref name="1951-08-21"/> από κύκλους εναντιούμενους στον Παπάγο{{Πηγή}}. Οι εφημερίδες «Τα Νέα» και «Το Βήμα», με συνεχή δημοσιεύματα τα έτη 1951 και 1952, καλούσαν το ΑΣΣ να δείξει ανεκτικότητα έναντι του ΙΔΕΑ.<ref name="1951-08-19">«Το Βήμα» μέμφεται τη βούληση του ΑΣΣ να απέχει ο στρατός από τις εκλογές, για να μην επηρεαστεί το φρόνημα των στρατιωτών, Εφημερίδα «Το Βήμα», [[19 Αυγούστου]] [[1951]]</ref><ref name="1952-01-07">«Τα Νέα» καλούν το ΑΣΣ να μην δημιουργεί προβλήματα στον στρατό ασχολούμενο με τον ΙΔΕΑ: ''«Οι άκαιροι δίκες και οι αναδρομικές διώξεις σε τίποτα δεν ωφελούν τον στρατό[...]»'', Εφημερίδα «Τα Νέα», [[7 Ιανουαρίου]] [[1952]]</ref>▼
 
Ο Βασιλιάς [[Παύλος Α΄ της Ελλάδας|Παύλος Α΄]] όπως και ο [[Σοφοκλής Βενιζέλος]] πίστευαν ότι οι εμπλεκόμενοι έπρεπε να τιμωρηθούν.
== Σημειώσεις ==▼
<div style="font-size:90%;">
<references/>▼
</div>
 
Oι αξιωματικοί που είχαν ηγηθεί της απόπειρας απομακρύνθηκαν από το στρατό αλλά τους δόθηκε αμνηστία. Το ΑΣΣ (Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο), αποφάσισε και πήρε σκληρά μέτρα εναντίον του ΙΔΕΑ όπως προκύπτει από τα πρακτικά που δημοσιεύτηκαν <ref name="1951-08-21">Δημοσίευση των πρακτικών του ΑΣΣ, Εφημερίδα «Το Βήμα», [[21 Αυγούστου]] [[1951]]</ref>. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι η πλευρά των υπερασπιστών του ΙΔΕΑ επικεντρωνόταν στο γεγονός ότι το ο εμπνευστής του κινήματος της [[30 Μαΐου]], o Ταξίαρχος Χρηστέας, ήταν σε πολεμική διαθεσίμοτητα ως ανάπηρος πολέμου. Το ίδιο και ο Συνταγματάρχης Καραμπότσος, ενώ ο έτερος των πρωταιτίων είχε χάσει τον αδελφό του στον πόλεμο (Κουρούκλης). Αυτό τεκμηριώνεται από τις ανακρίσεις και τα στρατιωτικά μητρώα των πρωταιτίων.
== Πηγές==▼
=== Εφημερίδες ===
''Σημείωση: Oι παραπομπές σε εφημερίδες δεν έχουν συντάκτη γιατί είναι στην πρώτη σελίδα ως κύριο θέμα.''
 
▲Την νύχτα [[30 Μαΐου|30]]/[[31 Μαΐου]] [[1951]], μετά την παραίτηση του [[Αλέξανδρος Παπάγος|Αλέξανδρου Παπάγου]] από το αξίωμα του αρχιστράτηγου με σκοπό να πολιτευθεί, αξιωματικοί του ΙΔΕΑ που πίστευαν ότι η παραίτηση έγινε μετά από πιέσεις της βασιλικής οικογένειας, επιχείρησαν [[Κίνημα του ΙΔΕΑ|πραξικόπημα]] που αποτράπηκε μετά από λίγες ώρες με παρέμβαση του ίδιου του Παπάγου.{{Πηγή}}. Οι αξιωματικοί που είχαν ηγηθεί της απόπειρας απομακρύνθηκαν από το στρατό αλλά τους δόθηκε αμνηστία. Το ΑΣΣ (Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο), αποφάσισε και πήρε σκληρά μέτρα εναντίον του ΙΔΕΑ όπως προκείπτει από τα πρακτικά που δημοσιεύτηκαν.<ref name="1951-08-21">Δημοσίευση των πρακτικών του ΑΣΣ, Εφημερίδα «Το Βήμα», [[21 Αυγούστου]] [[1951]]</ref> Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι η πλευρά των υπερασπιστών του ΙΔΕΑ επικεντρωνόταν στο γεγονός ότι το ο εμπνευστής του κινήματος της 30 Μαϊου, o Tαξίαρχoς Χρηστέας, ήταν σε πολεμική διαθεσίμοτητα ως ανάπηρος πολέμου. Το ίδιο και ο Συνταγματάρχης Καραμπότσος, ενώ ο έτερος των πρωτετίων είχε χασει τον αδελφό του στον πόλεμο (Κουρούκλης). Αυτό τεκμηριώνεται από τις ανακρίσεις και τα στρατιωτικά μητρώα των πρωταιτίων.<ref name="Leontaritis">''«Ο Παπάγος και οι Άγγλοι»'', Λεονταρίτης</ref> Στη συνεδρίασή του το ΑΣΣ με συντριπτική πλειοψηφία (16 θετικές, 1 λευκή και 1 αρνητική ψήφο), ζήτησε να μην ψηφίσει ο στρατός στις επόμενες εκλογές, διότι, κατά τον ΑΓΕΣ [[Θρασύβουλος Τσακαλώτος|Θρασύβουλο Τσακαλώτο]], υπήρχε [[κίνδυνος]] να επηρεαστεί το ελεύθερο πολιτικό φρόνημα των στρατιωτών από τους αξιωματικούς. O [[ΙΔΕΑ]] έπαψε να υφίσταται το [[1951]]. Τα πρακτικά αυτών των σημαντικών αποφάσεων του ΑΣΣ διέρρευσαν στον τύπο,<ref name="1951-08-21"/> από κύκλους εναντιούμενους στον Παπάγο{{Πηγή}}. Οι εφημερίδες «Τα Νέα» και «Το Βήμα», με συνεχή δημοσιεύματα τα έτη 1951 και 1952, καλούσαν το ΑΣΣ να δείξει ανεκτικότητα έναντι του [[ΙΔΕΑ]].<ref name="1951-08-19">«Το Βήμα» μέμφεται τη βούληση του ΑΣΣ να απέχει ο στρατός από τις εκλογές, για να μην επηρεαστεί το φρόνημα των στρατιωτών, Εφημερίδα «Το Βήμα», [[19 Αυγούστου]] [[1951]]</ref><ref name="1952-01-07">«Τα Νέα» καλούν το ΑΣΣ να μην δημιουργεί προβλήματα στον στρατό ασχολούμενο με τον ΙΔΕΑ: ''«Οι άκαιροι δίκες και οι αναδρομικές διώξεις σε τίποτα δεν ωφελούν τον στρατό[...]»'', Εφημερίδα «Τα Νέα», [[7 Ιανουαρίου]] [[1952]]</ref>
*Τμήμα των πρακτικών των ανακρίσεων , Λεονταρίτης, "Ο Παπάγος, το στέμα και οι Αγγλοι"
.
*«Το Βήμα» μέμφεται τη βούληση του ΑΣΣ να απέχει ο στρατός από τις εκλογές, για να μην επηρεαστεί το φρόνημα των στρατιωτών, Εφημερίδα «Το Βήμα», [[19 Αυγούστου]] [[1951]]
*Δημοσίευση των πρακτικών του ΑΣΣ, Εφημερίδα «Το Βήμα», [[21 Αυγούστου]] [[1951]]
*«Τα Νέα» καλούν το ΑΣΣ να μην δημιουργεί προβλήματα στον στρατό ασχολούμενο με τον ΙΔΕΑ: ''«Οι άκαιροι δίκες και οι αναδρομικές διώξεις σε τίποτα δεν ωφελούν τον στρατό[...]»'', Εφημερίδα «Τα Νέα», [[7 Ιανουαρίου]] [[1952]]
 
▲== Σημειώσεις ==
=== Βιβλία ===
▲<references />
*''«Ο Παπάγος, το Στέμμα και οι Άγγλοι»'', Λεονταρίτης
* "Φαινόμενα Τρομοκρατίας. Ο ελληνικός νεοφασισμός μέσα από τα αρχεία των Μυστικών Υπηρεσιών", Νίκος Κλειτσίκας, Andrea Speranzoni, Προσκήνιο, Αθήνα 2003
 
▲== Πηγές==
*Ο Βιασμός της Ελληνικής Δημοκρατίας, Αλέξης Παπαχελάς, Εκδόσεις Εστία, Αθήνα 1997, ISBN 960-05-0748-1
*H Δημοκρατία στο Απόσπασμα, Ανδρέας Γ. Παπανδρέου, Εκδόσεις Καρανάση, Αθήνα 1974, ISBN 960-14-1237-9
 
 
[[Κατηγορία:Πολιτική της Ελλάδας]]
[[Κατηγορία:ΝεότερηΣτρατιωτικά ελληνική ιστορίαΚινήματα|ΙΔΕΑ]]
[[Κατηγορία:Μυστικές οργανώσεις]]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/wiki/Ιερός_Δεσμός_Ελλήνων_Αξιωματικών"