Χαλκίδα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

=== Προϊστορία και αρχαιότητα ===

Η σημερινή πόλη της Χαλκίδας απλώνεται στη μικρή χερσόνησο της Κεντρικής Εύβοιας και έχει ως φυσικά της όρια μικρούς λόφους, οι οποίοι απλώνονται στα βόρεια, ανατολικά και νότια της πόλης. Βρίσκεται λοιπόν σε μια θέση στρατηγική από κάθε άποψη και σε αυτό συντείνει το γεγονός του ελέγχου του πορθμού του Ευρίπου. Αυτό το γεγονός το είχαν προσέξει οι πρώτοι κάτοικοι της πόλης και προσπάθησαν να το εκμεταλλευτούν γιατί φαινόταν ότι θα προσπόριζε στην πόλη δύναμη και πλούτο. Τα πρώτα ίχνη κατοίκησης της πόλης συναντώνται ήδη από την [[παλαιολιθική]] περίοδο, αλλά ο πρώτος σημαντικός οικισμός της που μπορεί να χαρακτηριστεί ως πόλισμα έγινε γύρω στο 3000 π.Χ. κατά την αρχή της [[Νεολιθική|Νεολιθικής Περιόδου]]. Η πρώτη αυτή πόλη της Χαλκίδας βρισκόταν στις βόρειες παρυφές της σημερινής στην περιοχή της Μάνικας. Η πρώτη αυτή πόλη θα ζήσει για μια χιλιετία και όπως προέκυψε από τις αρχαιολογικές ανασκαφές ήταν μια καλά οργανωμένη πόλη με μεγάλα οικοδομικά τετράγωνα, οδικές αρτηρίες και οικίες που ήταν [[αψίδα|αψιδωτές]] ή τετράγωνες ισόγειες ή με όροφο, ενώ διέθεταν και με ιερό, εστία, πηγάδια και βοτσαλωτά δάπεδα. Στην πορεία οι άλλοι οικισμοί που αναπτύσσονται γύρω από αυτήν φαίνεται πως υποδηλώνουν τη γενικότερη ακμή που παρουσιάζεται με τη μόνιμη κατοίκηση και έτσι αποκτά και τους πρώτους της ανταγωνιστές.

 

Η ύπαρξη της Χαλκίδας στα [[μυκηναϊκός πολιτισμός|μυκηναϊκά χρόνια]] αποδεικνύεται έμμεσα μόνο, από σποραδικά τεκμήρια, και κυρίως μέσα από τα [[Ομηρικά Έπη]], αφού οι Χαλκιδείς περιλαμβάνονται στον ονομαστό "Νηών Κατάλογο", έχοντας προσφέρει 40 πλοία. Στα [[γεωμετρική εποχή|γεωμετρικά χρόνια]] η πόλη συνοικίζεται και βιώνει ονομαστή ακμή, ενώ μαζί με την [[Ερέτρια]] αποτελούν τις δύο σημαντικότερες πόλεις της Εύβοιας. Οι κάτοικοί της ασχολούνται με το [[εμπόριο]], την [[κεραμική]] και τη [[μεταλλοτεχνία]]. Η ονομασία της πόλης της Χαλκίδας προήλθε από την παρουσία κοιτασμάτων [[χαλκός|χαλκού]] στην ευρύτερη περιοχή, τα οποία αποτέλεσαν και παράγοντα ανάπτυξης.<ref>[http://www2.egeonet.gr/aigaio/Forms/fLemmaBody.aspx?lemmaid=6920 Εγκυκλοπαίδεια Μείζονος Ελληνισμού], λήμμα "Αιγαίο"</ref> Σύμφωνα με άλλη ετυμολογική εκδοχή, η ονομασία της πόλης υποδηλώνει την παρουσία εργαστηριών επεξεργασίας χαλκού αλλά όχι κοιτασμάτων.<ref>{{Cite web |url=http://www.estiagnosis.gr/page.asp?pageID=168 |title=Εστία Γνώσης και Πολιτισμού Χαλκίδας |accessdate=2008-01-18 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080110054431/http://www.estiagnosis.gr/page.asp?pageID=168 |archivedate=2008-01-10 |url-status=dead }}</ref> Κατά τον Donford η Χαλκίδα ονομάστηκε έτσι από τη λέξη χάλκη ή κάλχη, που σημαίνει το πορφυρούχο κοχύλι, το οποίο οι Φοίνικες προμηθεύονταν την πορφύρα.<ref>Βρανόπουλος, Ε. (2000) "Ιστορία της Εύβοιας", Εκδόσεις Πελασγός, Β΄Έκδοση</ref> Η ανάπτυξη της πόλης οδηγεί συνακόλουθα στην αύξηση του πληθυσμού και τελικά στον αποικισμό με την ίδρυση πολλών σημαντικών πόλεων στη Δύση, αλλά και στον ελλαδικό χώρο.

 

Στα κλασσικά χρόνια η Χαλκίδα βοήθησε στον κοινό αγώνα κατά των [[Πέρσες|Περσών]] με τη συμμετοχή της στις ναυμαχίες του [[ναυμαχία του Αρτεμισίου|Αρτεμισίου]], της [[Ναυμαχία της Σαλαμίνας|Σαλαμίνας]] και στη [[μάχη των Πλαταιών]], ενώ φαίνεται πως συμμετείχε και στην [[Α΄ Αθηναϊκή Συμμαχία]]. Η προσπάθειά της να αποσπαστεί από τη Συμμαχία είχε ως απoτέλεσμα την καθυπόταξή της από τους Αθηναίους και την εγκατάσταση αθηναίων κληρούχων στα εδάφη της. Στα χρόνια του [[Πελοποννησιακός πόλεμος|Πελοποννησιακού πολέμου]] υπήρξε σημαντική στρατιωτική και ναυτική βάση. Τα χρόνια που ακολουθούν ως το 342 π.Χ. είναι ιδιαίτερα ταραγμένα, οπότε και δημιουργείται το «[[Κοινό των Ευβοέων]]» και έτσι γίνεται προσπάθεια μιας σταθεροποίησης των καταστάσεων. Πρωτεύουσα στο Κοινό είναι η πόλη της Χαλκίδας, αλλά ακολουθούν πολλές περιπέτειες ως την εμφάνισή των [[Αρχαίοι Μακεδόνες|Μακεδόνων]].

 

Στα μέσα περίπου του 4ου αιώνα π.Χ. και μετά την ενοποίηση όλων των ελληνικών πόλεων κάτω από τη Μακεδονική δύναμη και ως τη Ρωμαϊκή κατάκτηση η περίοδος είναι γεμάτη από συγκρούσεις, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει και ανακοπή της ανάπτυξης της πόλης και της καλλιτεχνικής της προόδου. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι το 323 π.Χ. έρχεται στη Χαλκίδα ο Σταγειρίτης φιλόσοφος [[Αριστοτέλης]] για να πεθάνει τον επόμενο χρόνο στο σπίτι της μητέρας του. Τότε κατά την ελληνιστική εποχή άποικοι από την Χαλκίδα, ίδρυσαν την '''[[Χαλκίς Συρίας|Χαλκίδα]]''' στην [[Συρία]], κατά διαταγή του [[Σέλευκος Α΄ Νικάτωρ|Σελεύκου Α΄]], από την οποία άποικοι ίδρυσαν μιαν άλλη '''[[Χαλκίς Κοίλης Συρίας|Χαλκίδα]]''' στην κοιλάδα του [[Λίβανος|Λιβάνου]], καθώς και μια ακόμη '''[[Χαλκίς Αραβίας|Χαλκίδα]]''' στην [[Αραβία]].

 

=== Μεσαίωνας και νεότερα χρόνια ===

Με το τέλος των Ρωμαϊκών χρόνων και την είσοδο στα πρώιμα [[Βυζαντινή Αυτοκρατορία|βυζαντινά χρόνια]] η πόλη γίνεται η πρώτη [[επισκοπή]] που ανήκει στη δικαιοδοσία του μητροπολίτη της Αχαΐας, όπως και διοικητικά ανήκει στην επαρχία της Αχαΐας. Η περίοδος των βυζαντινών χρόνων χαρακτηρίζεται από τη μεταφορά της πόλης πιο κοντά προς τη θάλασσα, στη θέση που βρίσκεται σήμερα, με σημαντικό λιμάνι της εκείνο του Αγίου Στεφάνου. Η πόλη οχυρώθηκε εκ νέου στα χρόνια του [[Ιουστινιανός Α΄|Ιουστινιανού]], πιθανώς για να αντιμετωπίσει τις διάφορες εχθρικές επιδρομές. Έτσι η πόλη επέζησε των [[επιδρομές των Αράβων στην Ελλάδα|αραβικών επιδρομών]] του 7ου αιώνα. Η Χαλκίδα συνέχισε να είναι σημαντικός εμπορικός σταθμός σε όλη τη διάρκεια των βυζαντινών και υστεροβυζαντινών χρόνων, ώσπου καταστράφηκε από τις νορμανδικές επιθέσεις το 1146 που διευθύνονταν από τον Ρογήρο της Σικελίας.

 

Το φρούριο που σώζεται σήμερα οικοδομήθηκε από τους Τούρκους το 1684, με σκοπό την προστασία της Χαλκίδας από τους Βενετούς. Σχεδιάστηκε από τον Βενετό Gerolimo Galopo και η αρχιτεκτονική του είναι περισσότερο Ευρωπαϊκή και λιγότερο Τουρκική, με στενόμακρο περίβολο, προσανατολισμένο Α-Δ, με προτείχισμα στη βόρεια πλευρά, τρεις προμαχώνες και έναν μεγάλο πύργο. Το νότιο τμήμα του τοίχου διατηρείται σε κακή κατάσταση. Αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη έχουν εντοιχισθεί σε αρκετά σημεία του περιβόλου. Ο πιο σύνθετος, εξαγωνικός προμαχώνας βρίσκεται στην ανατολική πλευρά, προς τη Χαλκίδα. Στις επάλξεις διατηρούνται δύο ρωσικά κανόνια του 19ου αιώνα. Η μοναδική πύλη του φρουρίου βρίσκεται στη ΝΑ πλευρά του τείχους, ενώ γύρω της έχουν οικοδομηθεί κτήρια στρατιωτικού χαρακτήρα. Στον ανατολικό τοίχο του περιβόλου, μεταξύ της πύλης και του ανατολικού πύργου, βρίσκεται κωδωνοστάσιο, κτισμένο στη θέση όπου βρισκόταν η καμπάνα του συναγερμού του φρουρίου. Το μόνο καλά σωζόμενο κτίσμα μέσα στον περίβολο είναι ναός αφιερωμένος στον [[Ηλίας (προφήτης)|Προφήτη Ηλία]], που χρονολογείται το 1895. Το δυτικό άκρο του τείχους καταλαμβάνει επτάπλευρος πύργος, η μεγαλοπρεπέστερη αμυντική κατασκευή του φρουρίου. Η είσοδος στον πύργο γίνεται από στενό καμαροσκεπή διάδρομο, που θυμίζει [[λαβύρινθος|λαβύρινθο]].

 

 

== Κλίμα ==