Προσωκρατικοί φιλόσοφοι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Ετικέτα: Αναιρέθηκε
Αναίρεση έκδοσης 8663066 από τον 2A02:587:800A:9B00:2558:5BB0:47D2:25B8 (Συζήτηση)
Ετικέτες: Αναίρεση Αναιρέθηκε Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό Προχωρημένη επεξεργασία από κινητό
Γραμμή 1:
Ως '''προσωκρατικoί φιλόσοφοι''' περιγράφονται οι φιλόσοφοι στην Αρχαία Ελλάδα οι οποίοι είτε έζησαν πριν από τον [[Σωκράτης|Σωκράτη]] είτε ήταν σύγχρονοι του, τον 6o και 5ο αιώνα π.Χ.{{sfn|Grayling|2019|p=20}} Είχαν σημαντική επίδραση στον καθορισμό του τρόπου σκέψης του Δυτικού Κόσμου.{{sfn|Curd|2016|loc=Εισαγωγή}} Οι προσωκρατικοί δεν αποτελούν ενιαίο φιλοσοφικό ρεύμα.
{{multiple image|caption_align=center
| total_width = 275
<!--image 1-->
| image1 = Scuola_di_atene_16_pitagora.jpg
| width1 = 700
| height1 = 828
| alt1 =
| link1 =
| caption1 = [[Πυθαγόρας]]
<!--image 2-->
| image2 = Scuola di atene 21.jpg
| width2 = 700
| height2 = 828
| alt2 =
| link2 =
| caption2 = [[Παρμενίδης]]
<!--image 3-->
| image3 = Raphael School of Athens Michelangelo.jpg
| width3 = 700
| height3 = 828
| alt3 =
| link3 =
| caption3 = [[Ηράκλειτος]]
}}
Ως [[προσωκρατικοί φιλόσοφοι]] εννοούνται φιλόσοφοι που έζησαν από τον 7ο αιώνα π.Χ. μέχρι και κατά την εποχή του [[Σωκράτης|Σωκράτη]], αφού ορισμένοι υπήρξαν σύγχρονοί του. Ο στοχασμός τους είναι προδρομικός της σωκρατικής σκέψης και της [[Ελληνική Φιλοσοφία|ελληνικής φιλοσοφίας]] γενικότερα. Θεωρούνται οι πρώτοι που διατύπωσαν συγκεκριμένες [[Φιλοσοφία|φιλοσοφικές]] θεωρίες, εγκαταλείποντας την αυθεντία της παράδοσης. Τα ερωτήματα που θέτουν αφορούν κυρίως στην [[Κοσμογονία]], ως απάντηση στο ερώτημα για τη γένεση του κόσμου, την [[Κοσμολογία]], ως απάντηση στο ερώτημα για την υφή και τη λειτουργία του κόσμου και την [[Γνωσιολογία]], ως απάντηση στο ερώτημα ποιες είναι οι δυνατότητες και τα όρια της ανθρώπινης σκέψης.
 
==ΠηγέςΑπαρχές==
Οι Προσωκρατικοίπροσωκρατικοί φιλόσοφοιφιλοσόφοι έγραψανδιατύπωναν την σκέψη τους αρχικά σε ποιητικό λόγο, αλλά και σε πεζό. Θεωρείταιθεωρείται ότι ήταν εκείνοι που διαμόρφωσαν το γνωσιοθεωρητικό υπόβαθρο για το πέρασμα από τον μύθο στον λόγο. Στη θέση των μύθων που εξηγούν δημιουργία του κόσμου ή φυσικά φαινόμενα, εμφανίζονται θεωρίες διατυπωμένες από στοχαστές.{{sfn|Osborne|2004|p=16}}. Οι έργαπηγές για τους, πουπροσωκρατικούς ταφιλόσοφους περισσότεραείναι τιτλοφορούνταιτα ''Περίδιάσπαρτα Φύσεως'', έχουν διασωθεί μόνο σε αποσπάσματα, με διάφορους τρόπους, διαμέσου των αιώνων. Oι κυριότερες πηγές μας γι'' αυτούςτου καιαυθεντικού τα έργαλόγου τους είναι(πρωτογενείς) μεταγενέστεροι φιλόσοφοι,-έτσι όπως οτουλάχιστον [[Πλάτωνας]],έχει οσωθεί- [[Αριστοτέλης]],και οοι [[Πλούταρχος]],αναφορές οάλλων Σέξτος ο Εμπειρικός κ.ά.συγγραφέων, δοξογράφοι,(δευτερογενείς) όπωςοι λ.χ.ύστερες οπληροφορίες Θεόφραστοςχρειάζεται οπάντα Εφέσιοςνα καισταθμίζονται ο Aέτιοςπροσεκτικά, καθώς οι οποίοιόποιες έχουναναφορές επίσηςγίνονται προβεί σε συλλογές φιλοσοφικών δοξασιών των Προσωκρατικών γύρω από διάφορα ζητήματαεκφράζουν και βιογράφοι,την όπωςοπτική λ.χ. ο [[Διογένης ο Λαέρτιος]]. O Iωάννης Στοβαίος συγκέντρωσε επίσης προσωκρατικά αποσπάσματα, ιδιαίτερα από τον Δημόκριτο, στο Aνθολόγιόγωνία του (5οςεκάστοτε αι. μ.X.)συγγραφέα.{{sfn|Graham|2018}}
 
==Ονομασία==
Γραμμή 33 ⟶ 9 :
 
Αρχικά η φιλοσοφία στην Αρχαία Ελλάδα εμφανίστηκε στην Ιωνία. Σύντομα σημαντικό ρόλο απέκτησε και η Μεγάλη Ελλάδα κυρίως στον Κρότωνα. Λίγα χρόνια αργότερα, άνθισαν αρκετές φιλοσοφικές σχολές στην Αθήνα, οι οποίες μετά απο αιώνες βρήκαν χώρο στην Αλεξάνδρια και την Ρώμη. {{sfn|Grayling|2019|pp=20-21}}
 
== Κυριότεροι εκπρόσωποι ==
[[Αρχείο:Presocratic graph EL.svg|μικρογραφία|350x350εσ|Γράφημα με αναπαράσταση των επιρροών ανάμεσα στους διάφορους προσωκρατικούς φιλοσόφους μαζί με ένδειξη σχολής και χρονικής περιόδου. Οι κόκκινες γραμμές αναπαριστούν αντίθεση.]]
Ως κυριότεροι εκπρόσωποι της προσωκρατικής φιλοσοφίας καταχωρούνται συνήθως και βάσει των μαρτυριών οι παρακάτω:
 
* [[Θαλής]]
* [[Αναξίμανδρος]]
* [[Αναξιμένης]]
* [[Πυθαγόρας]]
* [[Ξενοφάνης]]
* [[Ηράκλειτος]]
* [[Παρμενίδης]]
* [[Ζήνων ο Ελεάτης]]
* [[Μέλισσος ο Σάμιος]]
* [[Εμπεδοκλής]]
* [[Αναξαγόρας]]
* [[Λεύκιππος (φιλόσοφος)|Λεύκιππος]]
* [[Δημόκριτος]]
* [[Γοργίας]]
* [[Πρόδικος]]
* [[Ιππίας ο Ηλείος|Ιππίας]]
* [[Φερεκύδης]]
* [[Πρωταγόρας]]
 
== Σχολή της Μιλήτου==
[[Αρχείο:Ionian league02.PNG|250px|right|thumb|Αυτό το μικρό κομμάτι γής έβραζε από φιλοσοφικό δαιμόνιο. Θαλής, Αναξίμανδρος, Αναξιμένης, Ηράκλειτος και Ξενοφάνης κατάγονταν από την αρχαία Ιωνία]]
Η [[Σχολή της Ιωνίας|σχολή της Μίλητου]], μιας [[Μίλητος|πόλης της Ιωνίας]], ξεκινά με τον [[Θαλής|Θαλή]], ενώ οι άλλοιαλλοι γνωστοί φιλόσοφοι απόαπο την Μίλητο ήταν οι [[Αναξίμανδρος]] και [[Αναξιμένης]]. Ο Θαλής ο οποίος πρέπει να έζησε στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ.ΠΚΕ, είχε την πρωτοπόρα ιδέα ότιοτι ο κόσμος αποτελείται από ένα πρωταρχικό υλικό, το οποίο ήταν το νερό. Σε αυτή την σκέψη οδηγήθηκε παρατηρώντας ότι νερό βρισκόταν στην θάλασσα, στα φρούτα, τα δέντρα, την ατμόσφαιρα. Αυτό που είναι σημαντικό πάντως, και άνοιξε τον δρόμο προς τηστην φιλοσοφία, είναι πως η άποψη του βασίστηκε στην ''παρατήρηση'' και την ''λογική''.{{sfn|Grayling|2019|pp=20-21}}. Μετά τον Θαλή, υπήρξε πληθώραμια πλειάδα ανταπαντήσεων από άλλους φιλόσοφους που εισηγήθηκαν άλλες εκδοχές, όπως τηστην φωτιά, τονστον αέρα, τηστην γηγή και η αναζήτηση κατέληξε στον Δημόκριτο ο οποίος εισηγήθηκε το άτομο ως πρωταρχική ουσία των πάντων. {{sfn|Osborne|2004|p=29 & 34}} Μια ριζοσπαστική συνέπεια αυτής της σκέψης του Θαλή, είναι ότιοτι δεν αφήνεται χώρος στον Θεό, αφού ο κόσμος [[Νατουραλισμός|αυτο-ρυθμίζει την λειτουργία του]]- παρόλο που ο Θαλής πρέπει να ήταν κάποιου είδους [[πανθεϊσμός|πανθεϊστής]]. Ο Αναξίμανδρος υποστήριζε πως η πρώτη ύλη του κόσμου ήταν το '''άπειροναπειρον'' το οποίο γεννούσε την ''ζέστη'' και το ''κρύοκρυο'' τα οποία δημιουργούσαν την υπόλοιπη φύση στην οποία κυριαρχούσεκυριαρχουσε η περιοδική αρμονία (χειμώνας -καλοκαίρι)- κάτι το οποίο πάλι άφηνε τους θεούς έξω από τις υποθέσεις των ανθρώπων. O Αναξιμένης στην συνέχεια αντικατέστησε το άπειρο του Αναξίμανδρου, με τον ''αέρα'', του οποίου έδωσε ιδιότητες ώστε να διαμορφώνει τα πράγματα. Το κατά πόσο ανήκανάνηκαν οι Μιλήσιοιμιλήσιοι φιλόσοφοι στο ρεύμα του π[[Μονισμός|υλιστικού μονισμού]] είναι ακόμη θέμα συζήτησης.{{sfn|Curd|2016|loc=2. The Milesians}}
 
== Ξενοφάνης και Ηράκλειτος ==
Γραμμή 94 ⟶ 47 :
|-
|Αναξαγόρας
|Στοιχεία τα οποία μπορούσαν να διαιρούνται επ' άπειρον
|Άπειρον
|-
|Δημόκριτος
|Μικρά αδιαίρετα στοιχεία και κενό
|Ατομική θεωρία
|}
 
Γραμμή 136 ⟶ 89 :
 
*{{cite book|ref=harv|last1=Osborne|first1=Catherine |author2=Catherine Rowett|title=Presocratic Philosophy: A Very Short Introduction|url=https://books.google.com/books?id=F-oRDAAAQBAJ|date=22 April 2004|publisher=OUP Oxford|isbn=978-0-19-284094-3}}
*Diels Hermann: ''Die Fragmente der Vorsokratiker: Griechisch und Deutsch,'' 3 Bänden. Griechisch und Deutsch; fünfte Auflage herausgegeben von Walther Kranz. Berlin: Weidmannsche Buchhandlung, 1934-37.
*Diels Hermann - Kranz Walther: ''Οι Προσωκρατικοί. Οι μαρτυρίες και τα αποσπάσματα.'' Μετάφραση Β. Α. Κύρκος – Δ. Γ. Γεωργοβασίλης. Επιμέλεια Β. Α. Κύρκος. Τόμος Α΄. Αθήνα, Παπαδήμας, 2007.
*Diels Hermann - Kranz Walther: ''Οι Προσωκρατικοί. Οι μαρτυρίες και τα αποσπάσματα.'' Μετάφραση - Επιμέλεια Β. Α. Κύρκος. Τόμος Β΄. Αθήνα, Παπαδήμας, 2007.
*Diels Hermann - Kranz Walther: ''Οι Προσωκρατικοί. Ευρετήριο Λεξικών – Πίνακας Ονομάτων – Πίνακας Χωρίων.'' Μεταγραφή - Επεξεργασία: Β. Α. Κύρκος - Ευτέρπη Σ. Φλόκα. Τόμος Γ΄. Αθήνα, Παπαδήμας, 2010.
*Γκίκας Σωκράτης - Ευαγγέλου Ιάσων: ''Προσωκρατικοί Φιλόσοφοι. Αποσπάσματα. Εισαγωγή – Κείμενο – Μετάφραση – Σχόλια.'' Αθήνα, Σαββάλας, 1995.
 
 
 
 
{{Προσωκρατικοί φιλόσοφοι|state=collapsed}}
 
[[Κατηγορία:Προσωκρατικοί φιλόσοφοι| ]]