Πάπας Αλέξανδρος Γ΄: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Το 1169 ο Πάπας Αλέξανδρος Γ΄ πήρε την πρωτοβουλία να κάνει μία δελεαστική πρόταση στον Βυζαντινό αυτοκράτορα Μανουήλ Α΄ Κομνηνό. Ο Αλέξανδρος φαίνεται ότι προσδοκούσε να συστήσει μία συμμαχία με τον Βυζαντινό μονάρχη, εναντίον του αυτοκράτορα της Γερμανίας Φρειδερίκο Μπαρμπαρόσσα, που αποτελούσε τον κύριο ανταγωνιστή του Παπισμού στον αγώνα για την κυριαρχία και τον έλεγχο της Ιταλίας. Ο Αλέξανδρος βάλθηκε να αξιοποιήσει την προσδοκία των Βυζαντινών για τη νόμιμη αναγνώριση του Βυζαντινού μονάρχη ως του μόνου αυτοκράτορα, με δικαιώματα επάνω σε όλους τους Δυτικούς βασιλείς. Ο Πάπας χρησιμοποίησε ως δόλωμα την προοπτική μιας αναγνώρισης του Μανουήλ ως αυτοκράτορα των Ρωμαίων, προκειμένου να εξεσφαλίσειεξασφαλίσει την προστασία του απέναντι στον Φρειδερίκο Μπαρμπαρόσσα. Όσο και αν οι βυζαντινές επιδιώξεις ήταν ανεδαφικές, ο Μανουήλ τσίμπησε το δόλωμα και ξεκίνησαν διαπραγματεύσεις με τον Πάπα για την επίτευξη μιας συνεννόησης<ref>Angold Michael (2008). ''Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία από το 1025 έως το 1204''. ''Μια Πολιτική Ιστορία''. Παπαδήμας, Αθήνα σσ. 340-341.</ref>.

Ο Μανουήλ κατέβαλε προσπάθεια να κατευνάσει το αντι-λατινικό αίσθημα που ενδημούσε την εποχή εκείνη στην Βασιλεύουσα, και βασιζόταν σε θεολογικές διαφορές. Οι διαφορές αυτές πρωτοαναδείχθηκαν από Βυζαντινό διπλωμάτη, ο οποίος θεωρούσε ότι η λατινική διδασκαλία που υποστήριζε ότι ο Χριστός είναι και κατώτερος και ίσος με τον Θεό που τον γέννησε, ήταν αιρετικές. Ο αυτοκράτορας συνεκάλεσε συνάντηση στο παλάτι, καλώντας και ένα Λατίνο θεολόγο -τον Ούγο Εθεριανό- με καταγωγή από την Πίζα, προκειμένου να εκθέσει τις Ρωμαιοκαθολικές απόψεις. Το ζήτημα οδηγήθηκε σε Σύνοδο, που πραγματοποιήθηκε τον Μάρτιο του 1166. Οι πρωτοβουλίες που πήρε ο Μανουήλ επάνω στο εν λόγω θεολογικό ζήτημα διαπνέονταν από την πρόθεσή του να συμφιλιώσει την Ορθόδοξη με τη Ρωμαιοκαθολική θέση και να ανακόψει το αντι-λατινικό ρεύμα, στο πλαίσιο της αναζήτησης περιοχών σύγκλισης με τον Πάπα Αλέξανδρο.<ref>Ό. π. σσ. 341-342.</ref>

Ο Πάπας αναζήτησε υποστήριξη και από τις λομβαρδικές πόλεις της Ιταλίας που παρακολουθούσαν με τρόμο τη γερμανική διείσδυση μετά την υποταγή του Μιλάνου στον ΜπαρμπαρόσσατοΜπαρμπαρόσσα το 1162. Παράλληλα, ο Μανουήλ Α΄ Κομνηνός πήρε πρωτοβουλίες και στην Ιταλία και στην Σικελία προκειμένου να ανακόψει τη γερμανική ανάπτυξη. Το 1166 πρότεινε στον προσφάτως αναρρηθέντα στον θρόνο του Βασιλείου της Σικελίας Γουλιέλμο Β΄ να νυμφευθεί την κόρη του Μαρία, ώστε να επιτευχθεί η γαμήλια ένωση των δύο στεμμάτων. Οι κινήσεις αυτές είναι ενδεικτικές της προσπάθειας του Βυζαντινού αυτοκράτορα να στηρίξει τη θέση του Πάπα σε ολόκληρη την Ιταλία, με την ελπίδα μιας θετικής κατάληξης των συνομιλιών. Το 1167 ο Πάπας Αλέξανδρος είχε ήδη αποστείλει αντιπροσωπεία καρδιναλίων στην Βασιλεύουσα, προκειμένου ναδιαπραγματευθούν με τον αυτοκράτορα. Στο πλαίσιο των συνομιλιών ο Μανουήλ Α΄ Κομνηνός αποδέχθηκεεν μέρει το κείμενο της Ψευδο-Κωνσταντινείου Δωρεάς, ερμηνεύοντάς το όμως, με τρόπο ασφαλή για το βυζαντινό αυτοκρατορικό κύρος, επιτυγχάνοντας έτσι ένα συμβιβασμό με την Παπική πλευρά, ως προς το θέμα της εκκλησιστικής προτεραιότητας τηςΠαλαιάς Ρώμης. Όμως, οι συνομιλίες τελικά ναυάγησαν λόγω του ότι ο Αλέξανδρος Γ΄, αν και δεν είχε αντίρρηση να αναγνωρίσει τον Μανουήλ ωςαυτοκράτορα των Ρωμαίων, επέμενε στο ότι η Ρώμη, και όχι η Κωνσταντινούπολη έπρεπε να θεωρείται η Αυτοκρατορική Πόλη. Ο Αλέξανδρος συνέδεσε την από μέρους του αναγνώριση του Μανουήλ ως αυτοκράτορα με την αποδοχή από μέρους του Βυζαντινού αυτοκράτορα της Παλαιάς Ρώμης ως της μόνης Αυτοκρατορικής Πόλεως.<ref>Ό. π. σσ. 342-343.</ref>