Μεγάλη Ρηξιγενής Κοιλάδα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Προσθήκη βιβλιογραφίας - κατηγορίων - πληροφοριών Wikidata - σύνδεση με άλλες γλώσσες |
Επεξεργασία - προσθήκες |
||
Γραμμή 3:
Σήμερα, η ονομασία αυτή χρησιμοποιείται συνηθέστερα αναφερόμενη στην κοιλάδα του [[Ρήγμα Ανατολικής Αφρικής|Ρήγματος της Ανατολικής Αφρικής]] η γένεση του οποίου ξεκινά από το [[Αφρο-Αραβικό Τρίγωνο]].
Το Αφρο-Αραβικό Τρίγωνο βρίσκεται στην περιοχή όπου ενώνονται το Ρήγμα της Ανατολικής Αφρικής με την [[Ερυθρά Θάλασσα]] και την [[Κόλπος του Άντεν|Κορυφογραμμή του Άντεν]] στον ομώνυμο κόλπο. Εδώ συναντώνται τρεις [[τεκτονικές πλάκες]]: η Αραβική, και τα δύο τμήματα της υπό διαίρεση Αφρικανικής Πλάκας.<ref name=":1">Chorowicz, Jean (2005). "The East African rift system". ''Journal of African Earth Sciences''. '''43''' (1): 379–410. Bibcode:2005JAfES..43..379C. doi:10.1016/j.jafrearsci.2005.07.019.</ref>
Το Ρήγμα της Ανατολικής Αφρικής είναι ένα ενεργό ηπειρωτικό ρήγμα το οποίο ξεκίνησε να διαμορφώνεται στην έναρξη του [[Μειόκαινο|Μειόκαινου]], πριν από 22-25 εκατομμύρια χρόνια περίπου.<ref>Ebinger, Cynthia (April 2005). "Continental break-up: The East African perspective". ''Astronomy and Geophysics''. '''46''' (2): 2.16–2.21. doi:10.1111/j.1468-4004.2005.46216.x.</ref> Το ρήγμα σχηματίζει μία στενή ζώνη κατά μήκος της ανατολικής Αφρικής όπου βρίσκεται σε εξέλιξη ο διαχωρισμός της αφρικανικής τεκτονικής πλάκας σε δύο τμήματα που ονομάζονται Σομαλική και Νουβική Πλάκα. Η ζώνη του ρήγματος διευρύνεται κατά μέσο όρο 6-7 χιλιοστά το χρόνο (0,24-0,28 ίντσες).<ref>Fernandes, R.M.S.; Ambrosius, B.A.C.; Noomen, R.; Bastos, L.; Combrinck, L.; Miranda, J.M.; Spakman, W. (2004). "Angular velocities of Nubia and Somalia from continuous GPS data: implications on present-day relative kinematics". ''Earth and Planetary Science Letters''. '''222''' (1): 197–208. Bibcode:2004E&PSL.222..197F. doi:10.1016/j.epsl.2004.02.008.</ref>
Αποτελείται από τρεις μικροπλάκες, της [[Μεγάλες Αφρικανικές Λίμνες|λίμνης]] [[Λίμνη Βικτόρια|Βικτόρια]] στον βορρά και τις μικροπλάκες Rowuma και Lwandle στο νότο. Η μικροπλάκα της Βικτόρια περιστρέφεται με κίνηση αντίθετη προς την κατεύθυνση των δειχτών του ρολογιού, σε σχέση με την αφρικανική τεκτονική πλάκα. Η περιστροφή της προκαλείται από τη διαμόρφωση μηχανικά αδύναμων και ισχυρότερων [[Λιθόσφαιρα|λιθοσφαιρικών]] περιοχών εντός της ρηξιγενούς ζώνης της ανατολικής Αφρικής.<ref>Osborne, Hannah (June 9, 2020) "One of Africa's Tectonic Plates Is Rotating in a Different Direction to All the Others" ''Newsweek''</ref><ref>GFZ GeoForschungsZentrum Potsdam, Helmholtz Centre (June 8, 2020) "
Ως μία ακολουθία διακριτών γεωλογικών κοιλοτήτων, το ρηξιγενές σύστημα της ανατολικής Αφρικής, εκτείνεται σε μήκος χιλιάδων χιλιομέτρων.<ref name=":0">Corti, G. "The Ethiopian Rift Valley". National Research Council of Italy, Institute of Geosciences and Earth Resources.
Το Ρήγμα της Ανατολικής Αφρικής ξεκινώντας από την Αιθιοπία διατρέχει την ανατολική Αφρική, καταλήγοντας στη Μοζαμβίκη.<ref
Στη ζώνη του Ρήγματος της Ανατολικής Αφρικής συμπεριλαμβάνονται μία σειρά ενεργών και ανενεργών [[Ηφαίστειο|ηφαιστείων]], ανάμεσα στα οποία είναι τo όρος [[Κιλιμάντζαρο]], το όρος [[Όρος Κένυα|Κένυα]], το όρος Longonot, o κρατήρας Menengai, το όρος Karisimbi, το όρος [[Νιραγκόνγκο|Νιραγκόγνγκο]], το όρος [[Όρος Μέρου|Μέρου]] και το όρος [[Όρος Έλγκον|Έλγκον]], καθώς επίσης και τα [[Υψίπεδα κρατήρων|Υψίπεδα των Κρατήρων]] στην Τανζανία. Παρόλο που τα περισσότερα από τα βουνά αυτά βρίσκονται εκτός της κοιλάδας του ρήγματος, έχουν δημιουργηθεί από το Ρήγμα της Ανατολικής Αφρικής.<ref>Saemundsson, K (2009). "East African Rift System-An Overview". ''Reykjavik: United Nations University, Iceland GeoSurvey''.</ref>
Τα βορειότερα τμήματα του Μεγάλου Ρήγματος βρίσκονται στην [[Ασία|ασιατική ήπειρο]] και αντιστοιχούν στο κεντρικό τμήμα της περιοχής που σήμερα ονομάζεται [[Ρήγμα Νεκράς Θάλασσας|Ρήγμα]] της [[Νεκρά θάλασσα|Νεκράς Θάλασσας]]. Εδώ βρίσκεται η [[Κοιλάδα Μπεκάα]] του [[Λίβανος|Λιβάνου]], διαχωρίζοντας την [[Οροσειρά του Λιβάνου]] από την [[Οροσειρά του Αντιλιβάνου]]. Νοτιότερα, η περιοχή είναι γνωστή ως [[Πεδιάδα Χούλα]] και χωρίζει τα όρη της [[Γαλιλαία|Γαλιλαίας]] από τα [[Υψίπεδα του Γκολάν|Υψίπεδα Γκολάν]].<ref name=":4">G. Yirgu
Ο ποταμός [[Ιορδάνης (ποταμός)|Ιορδάνης]] πηγάζει εδώ και ρέει προς νότο διαμέσου της Λίμνης Χούλα στη [[Θάλασσα της Γαλιλαίας|Λίμνη της Γαλιλαίας]] που βρίσκεται μεταξύ [[Ισραήλ]] και [[Συρία|Συρίας]]. Το Ρήγμα έπειτα συνεχίζει νότια μέσω της Κοιλάδας του Ρήγματος του Ιορδάνη, στο εσωτερικό της Νεκράς Θάλασσας στα σύνορα Ισραήλ – [[Ιορδανία|Ιορδανίας]]. Νοτιότερα της Νεκράς Θάλασσας, το Ρήγμα συνεχίζει στην [[Έρημος Αραμπά|Έρημο Αραμπά]] και έπειτα στον [[Κόλπος της Άκαμπα|Κόλπο της Άκαμπα]] που ορίζει την [[Χερσόνησος του Σινά|Χερσόνησο του Σινά]] από τα ανατολικά.<ref name=":
Κάτω από το νότιο άκρο της Χερσονήσου του Σινά το Ρήγμα της Νεκράς Θάλασσας συναντά το [[Ρήγμα Ερυθράς Θάλασσας|Ρήγμα]] της [[Ερυθρά Θάλασσα|Ερυθράς Θάλασσας]], το οποίο ενώνεται στο Αφρο-Αραβικό Τρίγωνο με το Ρήγμα της Ανατολικής Αφρικής και την [[Κόλπος του Άντεν|Κορυφογραμμή του Άντεν]]. H συνένωση των τριών αυτών ρηγμάτων ονομάζεται Αφρο-Αραβική Τριπλή Συνένωση.<ref name=":
Το Ρήγμα της Ερυθράς Θάλασσας διαμορφώθηκε από την [[Τεκτονικές πλάκες|αποκλίνουσα κίνηση]] μεταξύ της Αφρικανικής Τεκτονικής Πλάκας και της Αραβικής. Το ρήγμα μεταβάλλεται σταδιακά από [[Ρήγμα (γεωλογία)|ηπειρωτικό]] σε [[Γεωλογική ωκεανογραφία|ωκεάνιο]].<ref>
Στην κοιλάδα του ρήγματος της Ανατολικής Αφρικής έχουν ανακαλυφθεί πλούσια ευρήματα [[Απολίθωμα|απολιθωμάτων]] από [[ανθρωπίδες]]. Τα ευρήματα αυτά βοήθησαν στην έρευνα της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους.<ref name=":0" /> Η ταχεία διάβρωση των υψιπέδων γέμισε την κοιλάδα με [[Ίζημα (αποσαφήνιση)|ιζήματα]] τα οποία δημιούργησαν ένα ευνοϊκό περιβάλλον για τη διατήρηση των καταλοίπων αυτών. Εδώ έχουν βρεθεί οστά που ανήκουν σε διάφορα είδη ανθρωπιδών-προγόνων του ανθρώπινου είδους, μεταξύ αυτών και του [[Αυστραλοπίθηκος|αυστραλοπίθηκου]] "[[Λούση]]" που χρονολογείται πάνω από 3 εκατομμύρια χρόνια πριν από σήμερα.<ref name=":2">Gibbons (2002)</ref> Το όνομα αυτό δόθηκε στον σκελετό ενός θηλυκού [[Australopithecus afarensis|Αυστραλοπίθηκου afarensis]] που σώθηκε σε ποσοστό 40%. Η Λούση ανακαλύφθηκε το 1974 στη θέση [[Χαντάρ]] (στην Κοιλάδα Awash) της [[Αιθιοπία|Αιθιοπίας]], στο Αφρο-Αραβικό Τρίγωνο, από τον παλαιοανθρωπολόγο [[Nτόναλντ Γιόχανσον]] του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του [[Κλίβελαντ]].<ref>Johanson & Wong (2009)</ref><ref>[https://iho.asu.edu/about/lucys-story Lucy's Story]. Institute of Human Origins.</ref>
Γραμμή 35:
<references />
== Βιβλιογραφία - Δικτυογραφία ==
* Chorowicz, Jean (2005). "The East African rift system". ''Journal of African Earth Sciences''. '''43''' (1): 379–410. [[Bibcode]]:[https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2005JAfES..43..379C 2005JAfES..43..379C]. [[Ψηφιακό αναγνωριστικό αντικειμένου|doi]]:[https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1464343X05001251?via%3Dihub 10.1016/j.jafrearsci.2005.07.019]
* Corti, G. "[http://ethiopianrift.igg.cnr.it/index.htm The Ethiopian Rift Valley"]. National Research Council of Italy, Institute of Geosciences and Earth Resources
*
* Fernandes, R.M.S.; Ambrosius, B.A.C.; Noomen, R.; Bastos, L.; Combrinck, L.; Miranda, J.M.; Spakman, W. (2004). "Angular velocities of Nubia and Somalia from continuous GPS data: implications on present-day relative kinematics". ''Earth and Planetary Science Letters''. '''222''' (1): 197–208. [[Bibcode]]:[https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2004E%26PSL.222..197F/abstract 2004E&PSL.222..197F]. [[DOI|doi]]:[https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0012821X04001232?via%3Dihub 10.1016/j.epsl.2004.02.008].
*GFZ GeoForschungsZentrum Potsdam, Helmholtz Centre (June 8, 2020) "[https://www.sciencedaily.com/releases/2020/06/200608092937.htm Why the Victoria Plate in Africa rotates]" ''Science Daily''
*McGuire, Anne V.; Bohannon, Robert G., “[https://agupubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1029/JB094iB02p01677 Timing of Mantle Upwelling: Evidence for a Passive Origin for the Red Sea Rift].” Journal of Geophysical Research: … 94.No. B2 (1989): 1677–1682.
* Merriam-Webster, Inc 편집부 (1997). Merriam Webster΄s Geographical Dictionary, τόμος 10. ISBN 978-0-87779-546-9
*Mougenot, D.; Recq, M.; Virlogeux, P.; Lepvrier, C. (June 1986). "Seaward extension of the East African Rift". ''Nature''. '''321''' (6070): 599–603. [[Bibcode]]:1[https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1986Natur.321..599M/abstract 986Natur.321..599M]. [[DOI|doi]]:[https://www.nature.com/articles/321599a0 10.1038/321599a0.] S2CID [https://www.semanticscholar.org/paper/Seaward-extension-of-the-East-African-Rift-Mougenot-Recq/7ad8bab7610e5db3116b9a61c5f408d51f5a8fa2 4282682].
*Osborne, Hannah (June 9, 2020) "[https://www.newsweek.com/one-africas-tectonic-plates-rotating-different-direction-all-others-1509682 One of Africa's Tectonic Plates Is Rotating in a Different Direction to All the Others]" ''Newsweek''
*Saemundsson, K (2009). "[https://orkustofnun.is/gogn/unu-gtp-sc/UNU-GTP-SC-11-18.pdf East African Rift System-An Overview]". ''Reykjavik: United Nations University, Iceland GeoSurvey''.
*Yirgu G.; Ebinger C. J. ; Maguire P. K. H. (2006). ''The Afar Volcanic Province Within the East African Rift System: Special Publication No 259''. Geological Society. pp. 306–307. ISBN 978-1-86239-196-3
*
| |||