Μεγάλη Ρηξιγενής Κοιλάδα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Επεξεργασία - προσθήκες |
→Βιβλιογραφία - Δικτυογραφία: προσθήκες - επεξεργασία - προσθήκη εικόνων και υπότιτλων |
||
Γραμμή 1:
[[Αρχείο:MapGreatRiftValley.png|μικρογραφία|Χάρτης του Μεγάλου Ρήγματος ]]
Η '''Μεγάλη Ρηξιγενής Κοιλάδα''' είναι μία σειρά γεωλογικών τάφρων που εκτείνονται σε συνολικό μήκος περίπου 7,000 χιλιομέτρων (4,300 μιλίων), ξεκινώντας από την [[Κοιλάδα Μπεκάα]] του [[Λίβανος|Λιβάνου]], στη δυτική [[Ασία]], και καταλήγοντας στη [[Μοζαμβίκη]], στη νοτιοανατολική [[Αφρική]].<ref>Merriam-Webster (1997)</ref> Παρόλο που η ονομασία χρησιμοποιείται σε ορισμένες περιπτώσεις, στην επιστημονική ορολογία της [[Γεωλογία|Γεωλογίας]] σήμερα η χρήση της είναι σπάνια, καθώς το φαινόμενο θεωρείται ως μία συγχώνευση σχετιζόμενων μεν, αλλά ανεξάρτητων, μη συνεχών, τάφρων και [[Ρήγμα (γεωλογία)|ρηγμάτων]].
Γραμμή 8 ⟶ 9 :
Αποτελείται από τρεις μικροπλάκες, της [[Μεγάλες Αφρικανικές Λίμνες|λίμνης]] [[Λίμνη Βικτόρια|Βικτόρια]] στον βορρά και τις μικροπλάκες Rowuma και Lwandle στο νότο. Η μικροπλάκα της Βικτόρια περιστρέφεται με κίνηση αντίθετη προς την κατεύθυνση των δειχτών του ρολογιού, σε σχέση με την αφρικανική τεκτονική πλάκα. Η περιστροφή της προκαλείται από τη διαμόρφωση μηχανικά αδύναμων και ισχυρότερων [[Λιθόσφαιρα|λιθοσφαιρικών]] περιοχών εντός της ρηξιγενούς ζώνης της ανατολικής Αφρικής.<ref>Osborne, Hannah (June 9, 2020) "One of Africa's Tectonic Plates Is Rotating in a Different Direction to All the Others" ''Newsweek''</ref><ref>GFZ GeoForschungsZentrum Potsdam, Helmholtz Centre (June 8, 2020) "Why the Victoria Plate in Africa rotates". ScienceDaily.</ref>
[[Αρχείο:Great Rift Valley.png|μικρογραφία|Χάρτης της Αφρικής όπου σημειώνεται με κόκκινο χρώμα το Ρήγμα της Ανατολικής Αφρικής και με μπλε οι λίμνες που σχετίζονται με αυτό]]
Ως μία ακολουθία διακριτών γεωλογικών κοιλοτήτων, το ρηξιγενές σύστημα της ανατολικής Αφρικής, εκτείνεται σε μήκος χιλιάδων χιλιομέτρων.<ref name=":0">Corti, G. "The Ethiopian Rift Valley". National Research Council of Italy, Institute of Geosciences and Earth Resources. </ref> Έχει δύο κύριες διακλαδώσεις. Η ανατολική ονομάζεται Κοιλάδα του Ανατολικού Ρήγματος (γνωστή επίσης ως [[Ρήγμα Γκρέγκορι]]). Περιλαμβάνει το Κύριο Ρήγμα της Αιθιοπίας και εκτείνεται από το Αφρο-Αραβικό Τρίγωνο στα ανατολικά με κατεύθυνση προς νότο, συνεχίζοντας μέχρι την Κοιλάδα του Ρήγματος της Κένυας.<ref name=":3">Mougenot, D.; Recq, M.; Virlogeux, P.; Lepvrier, C. (June 1986). "Seaward extension of the East African Rift". ''Nature''. '''321''' (6070): 599–603. Bibcode:1986Natur.321..599M. doi:10.1038/321599a0. S2CID 4282682</ref> Η δυτική διακλάδωση ονομάζεται κοιλάδα του Δυτικού Ρήγματος στην οποία συμπεριλαμβάνονται το [[Ρήγμα Άλμπερτιν]] και νοτιότερα η Κοιλάδα της [[Μεγάλες Αφρικανικές Λίμνες|λίμνης]] [[Λίμνη Μαλάουι|Μαλάουι]].
Γραμμή 14 ⟶ 15 :
Στη ζώνη του Ρήγματος της Ανατολικής Αφρικής συμπεριλαμβάνονται μία σειρά ενεργών και ανενεργών [[Ηφαίστειο|ηφαιστείων]], ανάμεσα στα οποία είναι τo όρος [[Κιλιμάντζαρο]], το όρος [[Όρος Κένυα|Κένυα]], το όρος Longonot, o κρατήρας Menengai, το όρος Karisimbi, το όρος [[Νιραγκόνγκο|Νιραγκόγνγκο]], το όρος [[Όρος Μέρου|Μέρου]] και το όρος [[Όρος Έλγκον|Έλγκον]], καθώς επίσης και τα [[Υψίπεδα κρατήρων|Υψίπεδα των Κρατήρων]] στην Τανζανία. Παρόλο που τα περισσότερα από τα βουνά αυτά βρίσκονται εκτός της κοιλάδας του ρήγματος, έχουν δημιουργηθεί από το Ρήγμα της Ανατολικής Αφρικής.<ref>Saemundsson, K (2009). "East African Rift System-An Overview". ''Reykjavik: United Nations University, Iceland GeoSurvey''.</ref>
[[Αρχείο:EAfrica.png|μικρογραφία|Χάρτης της Ανατολικής Αφρικής και της Αραβικής Χερσονήσου με μερικά από τα ιστορικά ενεργά ηφαίστεια (κόκκινα τρίγωνα) και το Αφρο-Ασιατικό Τρίγωνο (στο κέντρο της εικόνας – σκιασμένο) - σημείο ένωσης τριών πλακών που απομακρύνονται σταδιακά η μία από την άλλη. ]]
Τα βορειότερα τμήματα του Μεγάλου Ρήγματος βρίσκονται στην [[Ασία|ασιατική ήπειρο]] και αντιστοιχούν στο κεντρικό τμήμα της περιοχής που σήμερα ονομάζεται [[Ρήγμα Νεκράς Θάλασσας|Ρήγμα]] της [[Νεκρά θάλασσα|Νεκράς Θάλασσας]]. Εδώ βρίσκεται η [[Κοιλάδα Μπεκάα]] του [[Λίβανος|Λιβάνου]], διαχωρίζοντας την [[Οροσειρά του Λιβάνου]] από την [[Οροσειρά του Αντιλιβάνου]]. Νοτιότερα, η περιοχή είναι γνωστή ως [[Πεδιάδα Χούλα]] και χωρίζει τα όρη της [[Γαλιλαία|Γαλιλαίας]] από τα [[Υψίπεδα του Γκολάν|Υψίπεδα Γκολάν]].<ref name=":4">G. Yirgu; C. J. Ebinger; P. K. H. Maguire (2006). ''The Afar Volcanic Province Within the East African Rift System: Special Publication No 259''. Geological Society. pp. 306–307. ISBN <bdi>978-1-86239-196-3</bdi>.</ref>
Γραμμή 21 ⟶ 22 :
Κάτω από το νότιο άκρο της Χερσονήσου του Σινά το Ρήγμα της Νεκράς Θάλασσας συναντά το [[Ρήγμα Ερυθράς Θάλασσας|Ρήγμα]] της [[Ερυθρά Θάλασσα|Ερυθράς Θάλασσας]], το οποίο ενώνεται στο Αφρο-Αραβικό Τρίγωνο με το Ρήγμα της Ανατολικής Αφρικής και την [[Κόλπος του Άντεν|Κορυφογραμμή του Άντεν]]. H συνένωση των τριών αυτών ρηγμάτων ονομάζεται Αφρο-Αραβική Τριπλή Συνένωση.<ref name=":4" />
Το Ρήγμα της Ερυθράς Θάλασσας διαμορφώθηκε από την [[Τεκτονικές πλάκες|αποκλίνουσα κίνηση]] μεταξύ της Αφρικανικής Τεκτονικής Πλάκας και της Αραβικής. Το ρήγμα μεταβάλλεται σταδιακά από [[Ρήγμα (γεωλογία)|ηπειρωτικό]] σε [[Γεωλογική ωκεανογραφία|ωκεάνιο]].<ref>Anne V. McGuire ; Robert G. Bohannon, “Timing of Mantle Upwelling: Evidence for a Passive Origin for the Red Sea Rift.” Journal of Geophysical Research: Volume 94.No. B2 (1989): 1677–1682.</ref> [[Γεωμαγνητισμός|Μαγνητικές ανωμαλίες]] υποδεικνύουν ότι και στις δύο πλευρές της Ερυθράς Θάλασσας το ρήγμα μεγαλώνει κατά περίπου 1 εκατοστό το χρόνο.<ref>McKenzie, D.P. ; Davies,
[[Αρχείο:Manda-Hararo rift, Afar.jpg|μικρογραφία|To ενεργό ρήγμα Manda Hararo προς το ηφαίστειο Dabbahu στο Αφρο-Αραβικό Τρίγωνο της Αιθιοπίας. ]]
Στην κοιλάδα του ρήγματος της Ανατολικής Αφρικής έχουν ανακαλυφθεί πλούσια ευρήματα [[Απολίθωμα|απολιθωμάτων]] από [[ανθρωπίδες]]. Τα ευρήματα αυτά βοήθησαν στην έρευνα της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους.<ref name=":0" /> Η ταχεία διάβρωση των υψιπέδων γέμισε την κοιλάδα με [[Ίζημα (αποσαφήνιση)|ιζήματα]] τα οποία δημιούργησαν ένα ευνοϊκό περιβάλλον για τη διατήρηση των καταλοίπων αυτών. Εδώ έχουν βρεθεί οστά που ανήκουν σε διάφορα είδη ανθρωπιδών-προγόνων του ανθρώπινου είδους, μεταξύ αυτών και του [[Αυστραλοπίθηκος|αυστραλοπίθηκου]] "[[Λούση]]" που χρονολογείται πάνω από 3 εκατομμύρια χρόνια πριν από σήμερα.<ref name=":2">Gibbons, A. (2002). "Profile: Michel Brunet: One Scientist's Quest for the Origin of Our Species". ''Science''. '''298''' (5599): 1708–1711. doi:10.1126/science.298.5599.1708. <nowiki>PMID 12459568</nowiki>. S2CID 26316640.</ref> Το όνομα αυτό δόθηκε στον σκελετό ενός θηλυκού [[Australopithecus afarensis|Αυστραλοπίθηκου afarensis]] που σώθηκε σε ποσοστό 40%. Η Λούση ανακαλύφθηκε το 1974 στη θέση [[Χαντάρ]] (στην Κοιλάδα Awash) της [[Αιθιοπία|Αιθιοπίας]], στο Αφρο-Αραβικό Τρίγωνο, από τον παλαιοανθρωπολόγο [[Nτόναλντ Γιόχανσον]] του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του [[Κλίβελαντ]].<ref>Johanson,
Σημαντικό είναι επίσης το ερευνητικό έργο της [[Μαίρη Λίκι|Μαίρης Λίκι]] στην περιοχή αυτή.<ref name=":2" />
Το 2008, ανακαλύφθηκαν στην ίδια περιοχή του Αφρο-Αραβικού Τριγώνου στην Αιθιοπία άλλα δύο είδη ανθρωπιδών, τα οποία χρονολογούνται 10 εκατομμύρια χρόνια πριν από σήμερα. Oνομάζονται Chororapithecus abyssinicus και [[Νακαλιπίθηκος]] (Nakalipithecus nakayamai).<ref>Seward, Liz (2007). "Fossils belong to new great ape". ''BBC News London''.</ref>
== Παραπομπές ==
Γραμμή 42 ⟶ 43 :
* Fernandes, R.M.S.; Ambrosius, B.A.C.; Noomen, R.; Bastos, L.; Combrinck, L.; Miranda, J.M.; Spakman, W. (2004). "Angular velocities of Nubia and Somalia from continuous GPS data: implications on present-day relative kinematics". ''Earth and Planetary Science Letters''. '''222''' (1): 197–208. [[Bibcode]]:[https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2004E%26PSL.222..197F/abstract 2004E&PSL.222..197F]. [[DOI|doi]]:[https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0012821X04001232?via%3Dihub 10.1016/j.epsl.2004.02.008].
*GFZ GeoForschungsZentrum Potsdam, Helmholtz Centre (June 8, 2020) "[https://www.sciencedaily.com/releases/2020/06/200608092937.htm Why the Victoria Plate in Africa rotates]" ''Science Daily''
*Gibbons, A. (2002). "Profile: Michel Brunet: One Scientist's Quest for the Origin of Our Species". ''Science''. '''298''' (5599): 1708–1711. [[DOI|doi]]:[https://science.sciencemag.org/content/298/5599/1708 10.1126/science.298.5599.1708]. [[PubMed|PMID]] [https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12459568/ 12459568]. S2CID [https://www.semanticscholar.org/paper/One-Scientist's-Quest-for-the-Origin-of-Our-Species-Gibbons/de5f68f74fff2217844c3d18eadd7a3bee6466fe 26316640].
*"[https://iho.asu.edu/about/lucys-story Lucy's Story]". ''Institute of Human Origins''.
*McGuire, Anne V.; Bohannon, Robert G., “[https://agupubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.1029/JB094iB02p01677 Timing of Mantle Upwelling: Evidence for a Passive Origin for the Red Sea Rift].” Journal of Geophysical Research: … 94.No. B2 (1989): 1677–1682.
*McKenzie, D.P. ; Davies, D. ; Molnar, P. “[https://www.nature.com/articles/226243a0 Plate Tectonics of the Red Sea and East Africa].” Nature 226 (1970): 243–248.
* Merriam-Webster, Inc 편집부 (1997). Merriam Webster΄s Geographical Dictionary, τόμος 10. ISBN 978-0-87779-546-9
*Mougenot, D.; Recq, M.; Virlogeux, P.; Lepvrier, C. (June 1986). "Seaward extension of the East African Rift". ''Nature''. '''321''' (6070): 599–603. [[Bibcode]]:1[https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1986Natur.321..599M/abstract 986Natur.321..599M]. [[DOI|doi]]:[https://www.nature.com/articles/321599a0 10.1038/321599a0.] S2CID [https://www.semanticscholar.org/paper/Seaward-extension-of-the-East-African-Rift-Mougenot-Recq/7ad8bab7610e5db3116b9a61c5f408d51f5a8fa2 4282682].
*Osborne, Hannah (June 9, 2020) "[https://www.newsweek.com/one-africas-tectonic-plates-rotating-different-direction-all-others-1509682 One of Africa's Tectonic Plates Is Rotating in a Different Direction to All the Others]" ''Newsweek''
*Saemundsson, K (2009). "[https://orkustofnun.is/gogn/unu-gtp-sc/UNU-GTP-SC-11-18.pdf East African Rift System-An Overview]". ''Reykjavik: United Nations University, Iceland GeoSurvey''.
*Seward, Liz (2007). "[http://news.bbc.co.uk/2/hi/6958313.stm Fossils belong to new great ape]". ''BBC News London''.
*Yirgu G.; Ebinger C. J. ; Maguire P. K. H. (2006). ''The Afar Volcanic Province Within the East African Rift System: Special Publication No 259''. Geological Society. pp. 306–307. ISBN 978-1-86239-196-3
*Johanson, Donald C.; Wong, Kate (2009). Lucy's Legacy: The Quest for Human Origins. Harmony Books. ISBN 978-0307396396
*
| |||