Ελληνικός εμφύλιος πόλεμος (1946–1949): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Ο Εμφύλιος Πόλεμος κρίθηκε, στην πράξη, από τους ίδιους τους συσχετισμούς δυνάμεων. Από τη μία, καμία στιγμή δεν υπήρχαν πάνω από 30.000 αντάρτες στα ελληνικά βουνά, ενώ ταυτόχρονα 1.000.000(?) κρατούμενοι ΕΛΑΣίτες και ΕΑΜίτες σε φυλακές και εξορίες{{πηγή}}, αδυνατούσαν να επανδρώσουν τις δυνάμεις του ΔΣΕ. Αν συνυπολογίσουμε όμως, τις απώλειες και τη στρατολογία, προκύπτει ότι από τις τάξεις του ΔΣΕ πέρασαν περίπου 100.000 αντάρτες, σε όλη τη διάρκεια της δράσης του.{{πηγή}} Από την άλλη, στο "εθνικό" στρατόπεδο, αν συνυπολογίσουμε όλες τις φίλιες με το στρατό δυνάμεις, πέρασαν, στα 3 χρόνια του εμφυλίου, πάνω από 450.000 ένοπλοι.{{Πηγή}} Χαρακτηριστικές ήταν οι συγκεντρώσεις δυνάμεων, στην τελευταία φάση του εμφυλίου, στα βουνά του Γράμμου και του Βιτσίου. Εκεί παρατάχθηκαν πολλές μεραρχίες του εθνικού στρατού (σχεδόν 90.000 άνδρες), και μάλιστα η VIII ήταν ενισχυμένη με σχεδόν διπλάσια δύναμη από την οργανική της, ενάντια σε ένα σύνολο 4.500 ανταρτών στο Γράμμο και 7.500 στο Βίτσι. Πέρα από τους αριθμούς των μάχιμων, καταλυτικός παράγοντας στην ήττα του ΔΣΕ ήταν η πενιχρή δυνατότητα ανεφοδιασμού του, η ανυπαρξία μηχανοκίνητων μονάδων και αεροπορίας από τις τάξεις του, η μόνιμη έλλειψη ναρκών και συρματοπλεγμάτων, η πενιχρή χρήση πυροβολικού, ενώ όλα αυτά περίσσευαν στην αντίπαλη παράταξη. Πέραν τούτου, σημαντική είναι και η σύνθεση των μονάδων. Αντίθετα με την κλασική σύνθεση του εθνικού στρατού, στο δημοκρατικό στρατό, στον οποίο, τυπικά, υπήρχε παρόμοια διαρθρωτική δομή με τις δυνάμεις του κυβερνητικού στρατού, υπήρχαν πολλοί νέοι, από 15 ως 19 χρονών, που έπαιρναν το βάπτισμα του πυρός κατευθείαν στο πεδίο της μάχης, χωρίς να υπάρχει πολλές φορές χρόνος για την εκπαίδευσή τους.