Αχίλλειος πτέρνα: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
+στην ανατομία, δείτε επίσης
Γραμμή 2:
Η φράση «'''Αχίλλειος πτέρνα'''» προήλθε από το έπος του [[Όμηρος|Ομήρου]] ''[[Ιλιάδα]]'' αφού ο κύριος ήρωας της ιστορίας [[Αχιλλέας]] σκοτώνεται από τον [[Πάρης|Πάρη]] αφού το βέλος του τελευταίου βρίσκει την πτέρνα του Αχιλλέα. Η [[Θέτιδα]] όταν βουτούσε στα ύδατα της Στυγός τον Αχιλλέα για να τον κάνει αθάνατο τον κρατούσε από την πτέρνα η οποία δεν μπήκε στο νερό και έτσι έγινε το μόνο τρωτό σημείο του Αχιλλέα (εκείνο που θα τον σκότωνε). Αν και προέρχεται από την Ιλιάδα, ο θάνατος του Αχιλλέα δεν αναφέρεται στην Ιλιάδα, καθώς αυτό συμβαίνει αργότερα στον [[Τρωικός Πόλεμος|Τρωικό πόλεμο]].
 
Αυτή την φράση την λέμε για να τονίσουμε το αδύναμο σημείο μας. Γενικά είναι μια αδυναμία παρά την συνολική δύναμη, που μπορεί να οδηγήσει σε αποτυχία. Ενώ η μυθολογική προέλευση της ιστορίας αναφέρεται σε μια φυσική αδυναμία, οι προφορικές αναφορές σε άλλες αιτίες ή προσόντα που μπορούν να οδηγήσουν σε πτώση είναι κοινές. [[Αρχείο:Peter_Paul_Rubens_181.jpg|δεξιά|μικρογραφία|[[Ελαιογραφία]] (γύρω στο 1625) από τον [[Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς]]. Αναπαριστά την Θέτιδα που ρίχνει τον Αχιλλέα στην [[Στύγα]], ο οποίος περνά από τον Άδη. Στο παρασκήνιο φαίνεται ο [[Χάρων (μυθολογία)|Χάρος]] ο οποίος μεταφέρει τους νεκρούς κατά μήκους του ποταμού στη βάρκα του.]]
 
== Προέλευση ==
Στην [[ελληνική μυθολογία]], όταν ο [[Αχιλλέας]] ήταν βρέφος, προφητεύτηκε ότι θα πεθάνει νέος. Για να αποτρέψει τον θάνατό του η [[Θέτις|Θέτιδα]] πήρε τον Αχιλλέα στην [[Στύγα]], η οποία παρείχε δυνάμεις σύμφωνα με τον μύθο οι οποίες έκαναν το άτομο άτρωτο, και έριξε το σώμα του στο νερό. Ωστόσο τον έπιανε από την πτέρνα του, η οποία δεν βράχηκε από τα νερά του μαγικού ποταμού. Έτσι ο Αχιλλέας μεγάλωσε και επιβίωσε από πολλές μεγάλες μάχες.
 
[[Αρχείο:Peter_Paul_Rubens_181.jpg|δεξιά|μικρογραφία|[[Ελαιογραφία]] (γύρω στο 1625) από τον [[Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς]]. Αναπαριστά την Θέτιδα που ρίχνει τον Αχιλλέα στην [[Στύγα]], ο οποίος περνά από τον Άδη. Στο παρασκήνιο φαίνεται ο [[Χάρων (μυθολογία)|Χάρος]] ο οποίος μεταφέρει τους νεκρούς κατά μήκους του ποταμού στη βάρκα του.]]
Παρόλο που στην Ιλιάδα ο θάνατος του Αχιλλέα προβλέπεται από τον [[Έκτορας|Έκτορα]], δεν συμβαίνει στην [[Ιλιάδα]] αλλά περιγράφεται στην ύστερη ελληνική και ρωμαϊκή ποίηση και δράμα<ref>E.g. [[Ovid]], ''[[Metamorphoses]]'' 12.580–619.</ref> που αναφέρεται σε γεγονότα που δεν καλύπτονται από την Ιλιάδα, αργότερα στον [[Τρωικός Πόλεμος|Τρωικό Πόλεμο]]. Σύμφωνα με τους μύθους ο Αχιλλέας σκοτώθηκε από μια πληγή στη πτέρνα του,<ref name=":0">{{Cite web|url=https://blog.britishmuseum.org/who-was-achilles/|title=Who was Achilles?|date=2019-10-15|website=The British Museum Blog|language=en-GB|access-date=2019-12-24}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.history.com/topics/ancient-history|title=Ancient History|website=HISTORY|language=en|access-date=2019-12-24}}</ref> στον αστράγαλο,<ref>https://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.01.0022%3Atext%3DEpitome%3Abook%3DE%3Achapter%3D5%3Asection%3D3</ref> ή στον κορμό του,<ref name=":0" /> το οποίο ήταν το αποτέλεσμα ενός βέλους—πιθανώς δηλητηριασμένου—που έριξε ο [[Πάρις|Πάρης]].<ref>See P. J. Heslin, ''The Transvestite Achilles: Gender and Genre in Statius’'' Achilleid, Cambridge: Cambridge University Press: 2005, 166–169.</ref>
 
Γραμμή 12 ⟶ 11 :
 
Η παλαιότερη γνωστή καταγραφή της ονοματοδοσίας του τένοντα από το όνομα του Αχιλλέα είναι το 1693 από τον ολλανδό/φλαμανδό ανατομιστή [[Φίλιπ Βερχάιεν]]. Στο ευρέως χρησιμοποιούμενο σύγγραμμα Corporis Humani Anatomia περιγράφει την τοποθεσία του τένοντα και γράφει ότι ήταν κοινώς γνωστός ως "πτέρνα του Αχιλλέα."<ref>{{Citation|title=Corporis humani anatomia|last1=Veheyen|first1=Philip|author-link=Philip Verheyen|publisher=Aegidium Denique|place=Leuven|year=1693|quote=Vocatum passim ''chorda Achillis'', & ab Hippocrate ''tendo magnus''. (Appendix, caput XII. ''De musculis pedii et antipedii'', p. 269)|url=https://archive.org/stream/corporishumanian00verh#page/268/mode/2up|access-date=12 Mar 2018|page=269}}</ref><ref name="Klenerman2007">{{cite journal|last1=Klenerman|first1=L.|title=The early history of tendo Achillis and its rupture|journal=The Journal of Bone and Joint Surgery. British Volume|date=April 2007|volume=89-B|issue=4|pages=545–547|doi=10.1302/0301-620X.89B4.18978|pmid=17463129}}</ref> Ως έκφραση που σημαίνει "περιοχή αδυναμίας, ευαίσθητο σημείο," η χρήση της "Αχιλλείου πτέρνας" ανάγεται στο 1840, με εμφανέστατη χρήση στην φράση "Ιρλανδία, αυτή η ευαίσθητη πτέρνα του Βρετανού Αχιλλέα!" του [[Σάμιουελ Τέιλορ Κόλεριτζ|Σάμιουελ Τέιλορ Κόουλριτζ]] από το 1810 (λεξικό Οξφόρδης).<ref>{{Cite web|url=https://www.oed.com/start;jsessionid=7F12E25F0F46A5BB16B0EAE3979CBEB6?authRejection=true&url=%2Fview%2FEntry%2F272524%3FredirectedFrom%3DAchilles%2520heel|title=Home : Oxford English Dictionary|website=www.oed.com|language=en|access-date=2019-09-29}}</ref>
 
== Στην ανατομία ==
Οι μεγάλες και επιφανείς τένοντες του [[Γαστροκνήμιο|γαστροκνήμιου]], του [[Πελματικός μυς|πελματικού μυ]] και του πέλματος ονομάζονται [[αχίλλειος τένοντας]]. Αυτός ο όρος συνδέεται συνήθως με την θέση της θανατηφόρας πληγής του Αχιλλέα. Οι τένοντες είναι άσηπτοι, οπότε μια τέτοια βλάβη είναι απίθανο να οδηγήσει σε θάνατο. Ωστόσο, στον μύθο το βέλος δηλητηριάστηκε με το αίμα της [[Λερναία Ύδρα|Λερναίας Ύδρας]].
 
Μια πιο πιθανή ανατομική βάση για τον θάνατο του Αχιλλέα, αν υποθέσουμε ότι το βέλος δεν είναι δηλητηριασμένο, θα ήταν ένα τραύμα στην [[οπίσθια κνημιαία αρτηρία]] πίσω από το [[Έσω σφυρός|έσω σφυρό]], μεταξύ των τενόντων του βραχύ καμπτήρα του επιμήκη και την οπίσθια κνημιαία φλέβα. Αυτή η περιοχή θα μπορούσε επίσης να συμπεριληφθεί στο πιάσιμο της [[Θέτις|Θέτιδας]].
 
== Δείτε επίσης ==
 
* [[Αχίλλειος τένοντας]] – τένοντας στο πίσω μέρος της κνήμης
* [[Μπαλντρ]] – Σκανδιναβική θεότητα στην [[σκανδιναβική μυθολογία]]
* [[Ντουριοντάνα]], χαρακτήρας στο ινδικό έπος [[Μαχαμπαράτα]]
* [[Εσφαντιγιάρ]], χαρακτήρας στο περσικό έπος [[Σαχναμέ]]
* [[Κρυπτονίτης]] (Kryptonite) – φανταστικό υλικό στις ιστορίες του Σούπερμαν
* [[Ζίγκφριντ]] – φανταστικός χαρακτήρας στη γερμανική και σκανδιναβική μυθολογία, το [[τραγούδι των Νιμπελούνγκεν]]
* [[Ενιαίο σημείο αποτυχίας]] – Ένα μέρος ενός συστήματος, στο οποίο αν προκύψει βλάβη θα σταματήσει να δουλεύει ολόκληρο το σύστημα
 
== Παραπομπές ==