Πειραιάς Ιπποθοωντίδας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

* Το ''λιμάνι του Κανθάρου'', το μεγαλύτερο, το οποίο σήμερα είναι τμήμα του Κεντρικού Λιμανιού του Πειραιά, αλλά του οποίου το μεγαλύτερο μέρος παραμένει θαμμένο κάτω από το νεώτερο λιμάνι και το οποίο κατά την εποχή του [[Ξενοφών|Ξενοφώντα]] ήταν κοντά σε μικρό βάλτο, που ονομάζονταν [[Αλαί του Πειραιώς|Αλαί]]. Σήμερα το παλαιό αυτό λιμάνι βρίσκεται σε αβαθές μέρος κοντά στον σημερινό ναό του Αγίου Διονυσίου, λίγες εκατοντάδες μέτρα βορειότερα του παλαιού νεκροταφείου του Πειραιά, όπου το έδαφος συνεχίζει να είναι πηλώδες όπως και τότε.<ref>[[Ξενοφών]], «[[Ελληνικά (Ξενοφώντος)|Ελληνικά]]», [[s:Ελληνικά (Ξενοφών)/Β'/IV|Βιβλίο Β΄, κεφάλαιο IV, 34-35]]: [...] "ὁρῶν δὲ ταῦτα ὁ Θρασύβουλος καὶ οἱ ἄλλοι ὁπλῖται, ἐβοήθουν, καὶ ταχὺ παρετάξαντο πρὸ τῶν ἄλλων ἐπ' ὀκτώ. ὁ δὲ Παυσανίας μάλα πιεσθεὶς καὶ ἀναχωρήσας ὅσον στάδια τέτταρα ἢ πέντε πρὸς λόφον τινά, παρήγγελλε τοῖς Λακεδαιμονίοις καὶ τοῖς ἄλλοις συμμάχοις ἐπιχωρεῖν πρὸς ἑαυτόν. ἐκεῖ δὲ συνταξάμενος παντελῶς βαθεῖαν τὴν φάλαγγα ἦγεν ἐπὶ τοὺς Ἀθηναίους. οἱ δ' εἰς χεῖρας μὲν ἐδέξαντο, ἔπειτα δὲ οἱ μὲν ἐξεώσθησαν '''εἰς τὸν ἐν ταῖς Ἁλαῖς πηλόν''', οἱ δὲ ἐνέκλιναν: καὶ ἀποθνῄσκουσιν αὐτῶν ὡς πεντήκοντα καὶ ἑκατόν. 35 ὁ δὲ Παυσανίας τροπαῖον στησάμενος ἀνεχώρησε: καὶ οὐδ' ὣς ὠργίζετο αὐτοῖς, ἀλλὰ λάθρᾳ πέμπων ἐδίδασκε τοὺς ἐν Πειραιεῖ οἷα χρὴ λέγοντας πρέσβεις πέμπειν πρὸς ἑαυτὸν καὶ τοὺς παρόντας ἐφόρους. οἱ δ' ἐπείθοντο. διίστη δὲ καὶ τοὺς ἐν τῷ ἄστει, καὶ ἐκέλευε πρὸς σφᾶς προσιέναι ὡς πλείστους συλλεγομένους, λέγοντας ὅτι οὐδὲν δέονται τοῖς ἐν τῷ Πειραιεῖ πολεμεῖν, ἀλλὰ διαλυθέντες κοινῇ ἀμφότεροι Λακεδαιμονίοις φίλοι εἶναι". [...]</ref> Μπροστά των [[Αλαί του Πειραιώς|Αλών]] ήταν ο [[λιμένας Αλών]].<ref>[[Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής|Α. Ρ. Ραγκαβή]], «Περί των Λιμένων του Πειραιώς», περιοδικό «Απόλλων», Έτος ΣΤ, αριθ. τευχ. 63, Εν Πειραιεί Μάρτιος 1890, σελ. [https://books.google.gr/books?id=zgSefPkeN4kC&pg=PA969&dq=%CE%9B%CE%B9%CE%BC%CE%AE%CE%BD+%CE%91%CE%BB%CF%8E%CE%BD+%CE%A0%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CF%82&hl=el&sa=X&ved=2ahUKEwjq5bak3NTvAhUvuqQKHQHsApYQ6AEwAHoECAEQAg#v=onepage&q=%CE%9B%CE%B9%CE%BC%CE%AE%CE%BD%20%CE%91%CE%BB%CF%8E%CE%BD%20%CE%A0%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CF%82&f=false 969-970].</ref> Παρά το γεγονός ότι το λιμάνι αυτό υποστήριζε κυρίως στρατιωτικούς σκοπούς με ελλιμενισμό πολεμικών πλοίων και κατά πάσα πιθανότητα στην αποβάθρα του υπήρχε οπλοστάσιο το οποίο μπορούσε να εξοπλίσει περίπου χίλια σκάφη,<ref name="Strabone IX"/><ref>[[Πλίνιος ο Πρεσβύτερος]], «[[Φυσική Ιστορία (Πλίνιος)|Φυσική Ιστορία]]» - [[Πλίνιος ο Πρεσβύτερος|Plinio il Vecchio]], "Naturalis historia", VII, 37-38.</ref><ref>[[Μάρκος Τύλλιος Κικέρων|Κικέρων]], «Περί ρήτορος» - [[Μάρκος Τύλλιος Κικέρων|Cicerone]], "De oratore", I, 14.</ref><ref>[[Βιτρούβιος]], «Περί αρχιτεκτονικής», VII - [[Βιτρούβιος|Marco Vitruvio Pollione]], "De architectura", VII.</ref><ref>[[Αππιανός]], «Ρωμαϊκά», «Μιθριδάτειος» ή «Μιθριδάτειοι Πόλεμοι» [[s:Αππιανού Ρωμαϊκά/12|41]] - [[Αππιανός|Appiano di Alessandria]], "Guerre mitridatiche", 41: [...] "ἐντεῦθεν ὁ μὲν Ἀρχέλαος ἐπὶ Θεσσαλίαν διὰ Βοιωτῶν ἀνεζεύγνυ, καὶ συνῆγεν ἐς Θερμοπύλας τὰ λοιπὰ τοῦ τε ἰδίου στρατοῦ παντός, ὃν ἔχων ἦλθε, καὶ τοῦ σὺν Δρομιχαίτῃ παραγεγονότος. συνῆγε δὲ καὶ τὸ σὺν Ἀρκαθίᾳ τῷ παιδὶ τοῦ βασιλέως ἐς Μακεδονίαν ἐμβαλόν, ἀκραιφνέστατον δὴ καὶ πλῆρες ὂν τόδε μάλιστα, καὶ οὓς αὐτίκα ἄλλους ὁ Μιθριδάτης ἀπέστειλεν: οὐ γὰρ διέλιπεν ἐπιπέμπων. ὁ μὲν δὴ ταῦτα σὺν ἐπείξει συνῆγεν, ὁ δὲ Σύλλας τὸν Πειραιᾶ τοῦ ἄστεος μᾶλλον ἐνοχλήσαντά οἱ κατεπίμπρη, φειδόμενος οὔτε τῆς ὁπλοθήκης οὔτε τῶν νεωσοίκων οὔτε τινὸς ἄλλου τῶν ἀοιδίμων. καὶ μετὰ τοῦτ᾽ ἐπὶ τὸν Ἀρχέλαον ᾔει διὰ τῆς Βοιωτίας καὶ ὅδε. ὡς δ᾽ ἐπλησίασαν ἀλλήλοις, οἱ μὲν ἐκ Θερμοπυλῶν ἄρτι μετεχώρουν ἐς τὴν Φωκίδα, Θρᾷκές τε ὄντες καὶ ἀπὸ τοῦ Πόντου καὶ Σκύθαι καὶ Καππαδόκαι Βιθυνοί τε καὶ Γαλάται καὶ Φρύγες, καὶ ὅσα ἄλλα τῷ Μιθριδάτῃ νεόκτητα γένοιτο, πάντες ἐς δώδεκα μυριάδας ἀνδρῶν: καὶ στρατηγοὶ αὐτῶν ἦσαν μὲν καὶ κατὰ μέρος ἑκάστῳ, αὐτοκράτωρ δ᾽ Ἀρχέλαος ἐπὶ πᾶσιν. Σύλλας δ᾽ ἦγεν Ἰταλιώτας, καὶ Ἑλλήνων ἢ Μακεδόνων ὅσοι ἄρτι πρὸς αὐτὸν ἀπὸ Ἀρχελάου μετετίθεντο, ἢ εἴ τι ἄλλο περίοικον, οὐδ᾽ ἐς τριτημόριον τὰ πάντα τῶν πολεμίων". [...]</ref> σταδιακά μετατράπηκε και σε λιμάνι με εμπορική χρήση, το οποίο ονομαζόταν «Εμπόριο»<ref name="KST_EPKA"/> (''Εμπορείον'' ή ''Γενικόν Κατάστημα''), από το κτίριο που οικοδομήθηκε εκεί για να εξυπηρετεί τους εμπορικούς σκοπούς. Υπήρχαν και άλλες αντίστοιχες εμπορικές υποδομές, συνολικά πέντε, όπως η ''Μακρά Στοά'',<ref name="KST_EPKA"/> το ''Δείγμα'', ({{lang-grc|Δεῖγμα}}), όπου οι έμποροι εξέθεταν τα εμπορεύματά τους,<ref>[[Αριστοφάνης]], «[[Ιππής|Ιππείς]]», [[s:Ιππείς|διαφ. στιχ.]] και Σχολιαστής Αριστοφάνη - Scoliasta in Aristofane, "I cavalieri", στιχ. 973-984: [...] "Χορός: ἥδιστον φάος ἡμέρας / ἔσται τοῖσι παροῦσι καὶ / τοῖσι δεῦρ' ἀφικνουμένοις, / ἢν Κλέων ἀπόληται. / καίτοι πρεσβυτέρων τινῶν / οἵων ἀργαλεωτάτων / '''ἐν τῷ δείγματι''' τῶν δικῶν / ἤκουσ' ἀντιλεγόντων, / ὡς εἰ μὴ 'γένεθ' οὗτος ἐν / τῇ πόλει μέγας, οὐκ ἂν ἤστην / σκεύη δύο χρησίμω, / δοῖδυξ οὐδὲ τορύνη". [...] και [...] "Αλλαντοπώλης: ὦ πόλις Ἄργους κλύεθ' οἷα λέγει. σὺ Θεμιστοκλεῖ ἀντιφερίζεις; / ὃς ἐποίησεν τὴν πόλιν ἡμῶν μεστὴν εὑρὼν ἐπιχειλῆ, / καὶ πρὸς τούτοις ἀριστώσῃ τὸν Πειραιᾶ προσέμαξεν, / ἀφελών τ' οὐδὲν τῶν ἀρχαίων ἰχθῦς καινοὺς παρέθηκεν• / σὺ δ' Ἀθηναίους ἐζήτησας μικροπολίτας ἀποφῆναι / κ' ἀκεῖνος μὲν φεύγει τὴν γῆν σὺ δ' Ἀχιλλείων ἀπομάττει". [...]</ref> επίσης υπήρχε η ''Αλφιτοπώλις'' ({{lang-grc|Ἀλφιτοπῶλις}}), η σπουδαιότερη σιταποθήκη του Πειραιά,<ref name="KST_EPKA"/> ενώ σε άλλα δύο κτίρια δεν δόθηκαν, ή δεν είναι γνωστά, τα ονόματά τους. Μεταξύ του Εμπορείου και του Κανθάρου υπήρχε ο ναός της [[Αφροδίτη (μυθολογία)|Αφροδίτης]], ο οποίος χτίστηκε από τον [[Κόνων|Κόνωνα]], μετά τη νίκη του στην [[Ναυμαχία της Κνίδου]]. Το 1843 ανακαλύφθηκε στήλη που οριοθετούσε τα σύνορα μεταξύ των δύο τμημάτων του λιμένα. Η ανασκαφή που έγινε στη συμβολή των οδών Ποσειδώνος και Γούναρη στον Πειραιά, εντόπισε τμήμα της «Μακράς Στοάς», της μεγαλύτερης από τις πέντε που συνιστούσαν το «Εμπόριο», ένα χώρο οριοθετημένο στην παράλια ζώνη του Μεγάλου Λιμένος, «του Κανθάρου», που ήταν προορισμένος για την εμπορική δραστηριότητα.<ref name="KST_EPKA"/>