Σαρακατσάνοι: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ Αναστροφή της επεξεργασίας από τον Christos Roupakias (συνεισφ.), επιστροφή στην τελευταία εκδοχή υπό Dipa1965
Ετικέτα: Επαναφορά
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Ετικέτες: Οπτική επεξεργασία Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό
Γραμμή 1:
{{Πηγές|3=2020|2=08|21}}
 
Οι '''Σαρακατσάνοι''' ή '''Σαρακατσαναίοι''' είναι πληθυσμιακή ομάδα [[Έλληνες|Ελλήνων]] που κατοικεί σε ολόκληρη την ηπειρωτική [[Ελλάδα]], καθώς και σε άλλες [[Βαλκάνια|βαλκανικές]] χώρες, κυρίως σε περιοχές της ορεινής [[Βουλγαρία|Βουλγαρίας]] και στηνστα [[ΒόρειαΣκόπια Μακεδονία(κράτος)|Σκόπια]]. Οι Σαρακατσάνοι παλαιότερα ζούσαν ως [[νομάδες]] κτηνοτρόφοι, το καλοκαίρι στα βουνά και το χειμώνα στα [[χειμαδιά]]. Κοιτίδα των Σαρακατσαναίων ήταν η οροσειρά της κεντρικής και νότιας Πίνδου και η [[Ρούμελη (Οθωμανική)|Ρούμελη]] με επίκεντρο τα [[Άγραφα]]. Ο διασκορπισμός τους από την αρχική κοιτίδα τους προς την υπόλοιπη ηπειρωτική Ελλάδα έγινε επί [[Τουρκοκρατία|Τουρκοκρατίας]] και κυρίως τον 18ο αιώνα, στα χρόνια του [[Αλή Πασάς|Αλή Πασά]]. Σήμερα οι Σαρακατσάνοι έχουν σταματήσει, οι περισσότεροι, τον κτηνοτροφικό βίο και έχουν εγκατασταθεί μόνιμα σε χωριά και πόλεις.
 
{{Πληροφορίες εθνοτικής ομάδας|region1={{flagicon|Greece}} [[Ελλάδα]]|region2={{flagicon|Bulgaria}} [[Βουλγαρία]]|region3={{flagicon|North Macedonia}} [[Βόρεια Μακεδονία]]|region4={{flagicon|Αλβανία}} [[Αλβανία]]|region5={{flagicon|Kosovo}} [[Κοσσυφοπέδιο]]|region6={{flagicon|Serbia}} [[Σερβία]]|region7={{flagicon|Romania}} [[Ρουμανία]]|pop7=?|population=83.000 - 96.500 τουλάχιστον|pop1=80.000 (δεκαετία '50) |pop2=2.556 - 15.000|pop3=500 - 1.500|pop4=?|pop5=?|pop6=?|languages=Σαρακατσάνικα Ελληνικά, [[Ελληνικά]], [[Βουλγαρικά]]|region8={{flagicon|USA}} [[ΗΠΑ]]|region9={{flagicon|Australia}} [[Αυστραλία]]|pop8=?|pop9=?|ref1=<ref name=UMBC>{{cite web|url=http://www.umbc.edu/eol/4/tammer/tammer6.html |title=6. Who Plays/Makes the Kaval? |publisher=[[University of Maryland, Baltimore County|UMBC]] |access-date=9 October 2008}}</ref>|ref2=<ref name=bgcensus2011>{{cite web |url=http://censusresults.nsi.bg/Census/Reports/2/2/R7.aspx |title=Население по местоживеене, възраст и етническа група |trans-title=Place of residence, age and ethnic group |publisher=National Statistical Institute of Bulgaria |access-date=28 July 2013 |language=bg}}</ref><ref>{{cite web|work=Hellenic Republic: Ministry of Foreign Affairs|title=Bulgaria: Cultural Relations and Greek Community|date=28 January 2011|url=http://www.mfa.gr/en/greece-bilateral-relations/bulgaria/cultural-relations-and-greek-community.html|quote="There are some 28,500 persons of Greek origin and citizenship residing in Bulgaria. This number includes approximately 15,000 Sarakatsani, 2,500 former political refugees, 8,000 "old Greeks", 2,000 university students and 1,000 professionals and their families."}}</ref>}}
Γραμμή 7:
==Κοιτίδα==
[[Αρχείο:Ηut in gyftokampos.jpg|thumb|left|Η σαρακατσάνικη καλύβα (κονάκι)]]
Κοιτίδα των Σαρακατσάνων θεωρείται ως επί το πλείστον ο ορεινός όγκος της [[Πίνδος|Πίνδου]], όπου κατοίκησαν μετά το 1400 και την κατάληψη του ελλαδικού χώρου από τους [[Οθωμανική αυτοκρατορία|Οθωμανούς Τούρκους]]. Οι παλιότεροι αναφέρουν ως πατρίδα τους την περιοχή των [[Άγραφα|Αγράφων]] ή της [[Νομός Άρτας|Άρτας]] όπου οι Σαρακατσάνοι κατοίκησαν περίπου μέχρι το 1812. Από αυτή την αφετηρία μετακινούνταν στην ηπειρωτική Ελλάδα και σε άλλες βαλκανικές χώρες μαζί με τα ποίμνιά τους. Εικάζεται ότι ο διασκορπισμός των Σαρακατσάνων έγινε κατά την περίοδο της [[Ελληνική ιστορία#Τουρκοκρατία|Τουρκοκρατίας]] και ιδίως την εποχή του [[Αλή πασάς|Αλή Πασά]] μεταξύ 1788 και 1821, όταν αυτός είχε τις μεγάλες συγκρούσεις με τους [[Σουλιώτες]] και τον [[Αντώνης Κατσαντώνης|Αντώνη Κατσαντώνη]], ξακουστό Σαρακατσάνο οπλαρχηγό, αλλά και κατά την περίοδο της [[Ελληνική Επανάσταση του 1821|Ελληνικής Επανάστασης του 1821]]. Τότε οι Σαρακατσάνοι μετακινήθηκαν προς όλες τις κατευθύνσεις, στη [[Μακεδονία]], τη [[Θράκη]], τη [[Στερεά Ελλάδα]], τη [[Θεσσαλία]], αλλά και στις σημερινές περιοχές της [[Βουλγαρία]]ς, τηςτων [[ΒόρειαΣκόπια Μακεδονία(κράτος)|Βόρειας ΜακεδονίαςΣκοπίων]] και γενικότερα της πρώην [[Γιουγκοσλαβία]]ς, καθώς ο ενιαίος γεωγραφικός χώρος του τότε [[Οθωμανική αυτοκρατορία|Οθωμανικού κράτους]] επέτρεπε άνετα αυτές τις μετακινήσεις. Παρόλα αυτά, υπάρχει η άποψη ότι οι Σαρακατσάνοι, ανέκαθεν ήταν νομάδες, καταγόμενοι από [[Προϊστορία|προϊστορικούς]] πληθυσμούς της [[Πίνδος|Πίνδου]] που είχαν ανάλογο τρόπο ζωής (ήταν ποιμένες κι είχαν τις χαρακτηριστικές καλύβες - κονάκια).
 
==Καταγωγή==
Γραμμή 28:
 
===Ηπειρώτες===
Οι ''Ηπειρώτες'' είναι η ομάδα πληθυσμού με τον πιο περιορισμένο χώρο μετακινήσεων (λόγω μορφολογίας εδάφους), και περιλαμβάνει γενικά τους Σαρακατσάνους της [[Ήπειρος|Ηπείρου]]. Οι Ηπειρώτες ξεχειμώνιαζαν συνήθως, στη Νότιο Ήπειρο και στα παράλια της [[Θεσπρωτία]]ς. Το καλοκαίρι κατευθύνονταν προς τη δυτική πλευρά της Πίνδου (κυρίως την περιοχή [[Ζαγόρι|Ζαγορίου]]) έως τα όρη της [[Βόρεια Ήπειρος|Βορείου Ηπείρου]] (στην σημερινή [[Αλβανία]]).[[Αρχείο:Sarakatsani Western Macedonia 1935.jpg|thumb|Άντρες Σαρακατσάνοι στη [[Δυτική Μακεδονία]] (1935)|left]]
===Κασσανδρινοί===
Οι ''Κασσανδρινοί'' (ή ''Χασσανδρινοί'') είναι η ομάδα πληθυσμού που περιλάμβανει γενικά τους Σαρακατσάνους της [[Μακεδονία]]ς. Οι Κασσανδρινοί ξεχειμώνιαζαν συνήθως στη χερσόνησο της [[Κασσάνδρα]]ς, στη [[Χαλκιδική]], καθώς και στις νότιες πεδιάδες του [[Αξιός|Αξιού]] και του [[Στρυμόνας|Στρυμόνα]]. Το καλοκαίρι κατευθύνονταν προς τους ορεινούς όγκους του [[Βέρμιο|Βερμίου]], του [[Βόρας|Βόρα]], της [[Τζένα|Τζένας]], του [[Βαρνούντας|Περιστερίου]] (Βαρνούντος), της Βαβούνας (τώρα ανήκει στην [[Βόρεια Μακεδονία]]) έως τα όρη [[Κερκίνη]], [[Φαλακρό]], [[Παγγαίο]] και τη Δυτική [[Ροδόπη]] ([[Χαϊντού]], [[Φρακτό όρος|Φρακτό]] κ.α.).<ref>{{Cite web |url=http://e-stavraetoi.blogspot.com/2008/12/blog-post.html |title=Σύλλογος Σαρακατσαναίων νομού Ημαθίας «Οι Σταυραετοί», Οι Σαρακατσαναίοι των Σκοπίων, Ομιλία του Βασίλη Μόλαρη, Πρώτο Συνέδριο Σαρακατσαναίων Ελλάδος & Διασποράς, Αθήνα, 9 & 10 Μαρτίου 1996, Πολεμικό Μουσείο Αθηνών, Πηγή : Πρακτικά Πρώτου Συνεδρίου Σαρακατσαναίων Ελλάδος & Διασποράς |accessdate=2010-05-23 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305100955/http://e-stavraetoi.blogspot.com/2008/12/blog-post.html |archivedate=2016-03-05 |url-status=dead }}</ref>
Γραμμή 77:
 
===Ονοματοδοσία===
Οι Σαρακατσάνοι συνήθιζαν να κάνουν κατά μέσο όρο πάνω από πέντε παιδιά. Η βάπτιση γινόταν όταν το παιδί έκλεινε τις 40 ημέρες και πάντοτε δινόταν χριστιανικό ονόμα ή ονόματα απο τις βασιλικές οικογένειες . Τα πρωτότοκα παιδιά έπαιρναν τα ονόματα της γιαγιάς και του παππού από τη μεριά του πατέρα, ενώ από το τρίτο παιδί και έπειτα αποφάσιζε ο νονός του μωρού. <ref>{{Cite web |url=http://www.karakachani.com/el/karakachanite/tradicii/obichai.html |title=Αρχειοθετημένο αντίγραφο |accessdate=2018-11-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181105113223/http://www.karakachani.com/el/karakachanite/tradicii/obichai.html |archivedate=2018-11-05 |url-status=dead }}</ref>
 
==Διασπορά==