Πολωνικός-Οθωμανικός Πόλεμος (1672-1676): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Οι αιτίες του Πολωνικού-Οθωμανικού Πολέμου του 1672-1676 μπορούν να εντοπιστούν στο 1666. Ο [[Πετρό Ντοροσένκο]], [[Χετμάνος]] του στρατού της Ζαπορόζιας, είχε στόχο να αποκτήσει τον έλεγχο της Ουκρανίας, αλλά αφού αντιμετώπιζε ήττες από άλλες φατρίες που αγωνίζονταν για τον έλεγχο αυτής της περιοχής, σε μια τελική προσπάθεια να διατηρήσει την εξουσία του στην Ουκρανία, υπέγραψε μια συνθήκη με τον [[Σουλτάνος|Σουλτάνο]] [[Μωάμεθ Δ΄]] το 1669 που αναγνώρισε τον [[Χετμανάτο των Κοζάκων]] ως [[Υποτελής|υποτελές]] της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.<ref name="Finkel">FinkelΦίνκελ, CΚ., 2005, Osman's Dream, CambridgeΚέιμπριτζ: Basic Books, {{ISBN|0465023975}}</ref> {{Rp|273}}

Το 1670, ωστόσο, ο Χετμάνης Ντοροσένκο προσπάθησε για άλλη μια φορά να καταλάβει την Ουκρανία και το 1671 ο [[Χαν]] της Κριμαίας, [[Αντίλ Γκιράι]], υποστηρικτής της Κοινοπολιτείας, αντικαταστάθηκε από ένα νέο, τον Σελίμ Α΄ Γκιράι, από τον [[Κατάλογος Σουλτάνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας|Οθωμανό σουλτάνο]]. Ο Σελίμ συμμάχησε με τους Κοζάκους του Ντοροσένκο, αλλά και πάλι όπως το 1666-1667, οι δυνάμεις Κοζάκων-Τάταρων ηττήθηκαν από τον Σομπιέσκι. Στη συνέχεια ο Σελίμ ανανέωσε τον όρκο πίστης του στον Οθωμανό Σουλτάνο και ζήτησε βοήθεια, με τον οποίο ο Σουλτάνος συμφώνησε. Έτσι, μια άτακτη διασυνοριακή σύγκρουση κλιμακώθηκε σε τακτικό πόλεμο το 1671, καθώς η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν τώρα έτοιμη να στείλει τις κανονικές της μονάδες στο πεδίο της μάχης σε μια προσπάθεια να αποκτήσει τον έλεγχο αυτής της περιοχής από μόνη της.<ref name="Tucker">TuckerΤάκερ, SΣ.CΚ., editor, 2010, A Global Chronology of Conflict, Vol. Two, Santa Barbara: ABC-CLIO, LLC, {{ISBN|9781851096671}}</ref>{{Rp|646}}

Οι οθωμανικές δυνάμεις, που αριθμούσαν 80.000 άντρες και με επικεφαλής τον [[Μεγάλος Βεζίρης|Μεγάλο Βιζέρη]] [[Κιοπρουλού Φαζίλ Αχμέτ πασάς|Κιοπρουλού Φαζίλ Αχμέτ πασά]] και τον Οθωμανό Σουλτάνος [[Μωάμεθ Δ΄]], εισέβαλαν στην [[Ρουθηνία|Πολωνική Ουκρανία]] τον Αύγουστο, κατέλαβαν το φρούριο της Κοινοπολιτείας στο [[Κάμιανετς-Ποντίλσκι|Καμιένιετς Ποντόλσκι]] και πολιόρκησαν το [[Λβιβ|Λβουφ]]. Χωρίς προετοιμασία για πόλεμο και διχασμένο από εσωτερική σύγκρουση μεταξύ του βασιλιά [[Μιχαήλ Κορύμπουτ Βισνιοβιέτσκι]] και της αριστοκρατίας των ''[[σλάχτα]]'', το Σέιμ της Κοινοπολιτείας δεν μπορούσε να ενεργήσει για την αύξηση των φόρων και τη συγκέντρωση ενός μεγαλύτερου στρατού. Οι εκπρόσωποί της αναγκάστηκαν να υπογράψουν τη [[Συνθήκη του Μπούτσατς]] τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, η οποία παραχωρούσε στους Οθωμανούς το μέρος της Ουκρανίας της Κοινοπολιτείας (το [[Βοεβοδάτο Μπράτσουαφ]] και το [[Βοεβοδάτο Ποδολίας]] στη [[Δεξιά Όχθη της Ουκρανίας]] και μέρος του [[Βοεβοδάτο Κιέβου|Βοεβοδάτου Κιέβου]].<ref name="Tucker">TuckerΤάκερ, SΣ.CΚ., editor, 2010, A Global Chronology of Conflict, Vol. Two, Santa Barbara: ABC-CLIO, LLC, {{ISBN|9781851096671}}</ref>{{Rp|648}} Η [[Αριστερή Όχθη της Ουκρανίας|Αριστερή όχθη της Ουκρανίας]] ήταν ήδη υπό τον έλεγχο του [[Βασίλειο της Ρωσίας|Βασιλείου της Ρωσίας]] από την [[Εκεχειρία του Αντρουσόβο]] του 1667) και υποσχέθηκε ετήσιο φόρο τιμής 22.000 [[Δουκάτο (νόμισμα)|δουκάτων]].

Αντί να επικυρώσει την ειρηνευτική συνθήκη,<ref name="Tucker">TuckerΤάκερ, SΣ.CΚ., editor, 2010, A Global Chronology of Conflict, Vol. Two, Santa Barbara: ABC-CLIO, LLC, {{ISBN|9781851096671}}</ref> {{Rp|648}} το [[Σέιμ]] της Κοινοπολιτείας, με τους περισσότερους βουλευτές τελικά ενωμένους από θυμό τους λόγω των εδαφικών απωλειών και του υποτιμητικού φόρου (το οποίο θα μπορούσε στην πραγματικότητα να θεωρηθεί ότι μείωσε την Κοινοπολιτεία σε υποτελής στους Οθωμανούς) τελικά αύξησε τους φόρους για έναν νέο στρατό (περίπου 37.000 στρατιωτών) και αύξησε το τμήμα Κοζάκων σε 40.000. Ο [[Χετμάνος]] Γιαν Σομπιέσκι ηγήθηκε μιας στρατιωτικής εκστρατείας εναντίον των Οθωμανών και νίκησε αρκετές φορές τους Οθωμανούς, εκ των οποίων η [[Μάχη του Χοτίν (1673)|Μάχη του Χοτίν]] ήταν η μεγαλύτερη νίκη. {{Rp|649}} Στη συνέχεια, ανέλαβε τον έλεγχο της επικράτειας της Μολδαβίας και των περισσότερων αμφισβητούμενων ουκρανικών εδαφών. Εκείνο το έτος ο βασιλιάς [[Μιχαήλ Κορύμπουτ Βισνιοβιέτσκι]] πέθανε και ο Γιαν Σομπιέσκι, σε αναγνώριση των νικών και της αφοσίωσής του [[Βασιλικές εκλογές στην Πολωνία|εξελέγη]] βασιλιάς της Κοινοπολιτείας το 1674.{{Rp|649}}

Τον επόμενο χρόνο, ωστόσο, οι πολωνικές δυνάμεις υπέστησαν φθορά, καθώς το Σέιμ αρνήθηκε και πάλι να αυξήσει τους φόρους και να πληρώσει τον στρατό, με αποτέλεσμα μαζικές λιποταξίες απλήρωτων στρατιωτών. Τα πολωνικά προβλήματα επιδεινώθηκαν περαιτέρω από την ανίκανη ηγεσία του Χετμάνου [[Μίχαου Καζίμιες Πατς]], ο οποίος εμπόδισε την ηγεσία του Σομπιέσκι, ενώ οι Οθωμανοί συνέχισαν να λαμβάνουν ενισχύσεις. Ωστόσο, το 1674 η Κοινοπολιτεία επανέλαβε την επίθεση, εκμεταλλευόμενη μια νέα [[Ρωσοτουρκικός πόλεμος (1676–1681)|ρωσοτουρκική σύγκρουση]] εκείνο το έτος και ο Πολωνικός-Οθωμανικός Πόλεμος παρέμεινε ανεπίλυτος.<ref name="Finkel">FinkelΦίνκελ, CΚ., 2005, Osman's Dream, CambridgeΚέιμπριτζ: Basic Books, {{ISBN|0465023975}}</ref>{{Rp|275}} Οι δυνάμεις του Σομπιέσκι με 6.000 άνδρες νίκησαν 20.000 Τούρκους και Τάταρους υπό τον Ιμπραήμ Σισμάν στη [[Μάχη του Λβουφ (1675)|Μάχη του Λβουφ]] τον Αύγουστο του 1675.<ref name="Tucker">TuckerΤάκερ, SΣ.CΚ., editor, 2010, A Global Chronology of Conflict, Vol. Two, Santa Barbara: ABC-CLIO, LLC, {{ISBN|9781851096671}}</ref> {{Rp|653}} Ακόμα και μετά τη [[Μάχη της Τρεμπόβλα]], το Σέιμ εξακολουθούσε να αρνείται τις εκκλήσεις του για περισσότερα χρήματα και μεγαλύτερο στρατό.{{Rp|653}}

Το 1676, αφού οι 16.000 άνδρες του Σομπιέσκι άντεξαν την δύο εβδομάδων πολιορκία του [[Ζουράβνο]], από 100.000 άνδρες υπό τον Ιμπραήμ Πασά, υπογράφηκε μια νέα συνθήκη ειρήνης, η [[Συνθήκη του Ζουράβνο]].<ref name="Tucker">TuckerΤάκερ, SΣ.CΚ., editor, 2010, A Global Chronology of Conflict, Vol. Two, Santa Barbara: ABC-CLIO, LLC, {{ISBN|9781851096671}}</ref>{{Rp|655}} Η ειρηνευτική συνθήκη αντέστρεψε εν μέρει εκείνες της Συνθήκης του Μπούτσατς: οι Οθωμανοί κράτησαν περίπου τα δύο τρίτα των εδαφών που απέκτησαν το 1672 και η Κοινοπολιτεία δεν ήταν πλέον υποχρεωμένη να καταβάλει φόρο τιμής στην αυτοκρατορία και ένας μεγάλος αριθμός Πολωνών κρατουμένων απελευθερώθηκαν από τους Οθωμανούς.

Το Σέιμ απέρριψε τη συνθήκη, μέσω των ενεργειών αυστριακών διπλωμάτων και του [[Πάπας Ιννοκέντιος ΙΑ΄|Πάπας Ιννοκέντιου ΙΑ΄]].<ref name="Tucker">TuckerΤάκερ, SΣ.CΚ., editor, 2010, A Global Chronology of Conflict, Vol. Two, Santa Barbara: ABC-CLIO, LLC, {{ISBN|9781851096671}}</ref> {{Rp|655}} Ο Σομπιέσκι αναγκάστηκε επίσης να μειώσει το στρατό του από 30.000 σε 12.000 άντρες.{{Rp|655}}

Ο πόλεμος έδειξε την αυξανόμενη αδυναμία και αναταραχή της Κοινοπολιτείας, η οποία μέχρι το δεύτερο μισό του 17ου αιώνα είχε αρχίσει τη σταδιακή παρακμή της που θα κορυφωνόταν έναν αιώνα αργότερα με τους [[Διαμελισμοί της Πολωνίας|διαμελισμούς της Πολωνίας]]. Το απείθαρχο Σέιμ, που παρέλυσε από το ''[[liberum veto]]'' και τη δωροδοκία από το εξωτερικό, κυριαρχήθηκε από πολιτικούς που σκέφτονταν μόνο τα βραχυπρόθεσμα κέρδη και αρνούνταν διαρκώς τα κεφάλαια για τη συγκέντρωση στρατού, καθώς φαινόταν πως το μεγαλύτερο μέρος της Κοινοπολιτείας δεν θα καταστρέφοτανκαταστρεφόταν από τους οθωμανικούς στρατούς. Ακόμα και μετά τη δυσμενή Συνθήκη του Μπούτσατς, η οποία έπεισε το Σέιμ να αυξήσει τους φόρους, μόλις επιτεύχθηκαν οι αρχικές επιτυχίες, η πλειοψηφία του Σέιμ δεν μπορούσε να πειστεί και πάλι για να διατηρήσει την πίεση στον εχθρό. Οι στρατιώτες έμειναν απλήρωτοι και οι λιποταξίες σε μαζική κλίμακα επηρέασαν αρνητικά τον πολωνικό σκοπό. Αυτή η φαινομενική αδυναμία υπεράσπισης, η οποία φάνηκε και στις άλλες πρόσφατες και μελλοντικές συγκρούσεις στις οποίες συμμετείχε η Κοινοπολιτεία, προσκάλεσε όλο και περισσότερο ξένες δυνάμεις να κατασπαράξουν την Κοινοπολιτεία.

* {{Cite book|title=Ottoman-Polish Diplomatic Relations (15th – 18th Century): An Annotated Edition of ‘Ahdnames and Other Documents|first=DariuszΝτάριους|last=KołodziejczykΚοουοντζιέιτσικ|publisher=Leiden – Boston –Köln: Brill|year=2000}}

[[Κατηγορία:Category:Σχέσεις Πολωνίας-Τουρκίας]]

[[Κατηγορία:Category:Στρατιωτική ιστορία της Ουκρανίας]]