Λεόντιος ο Βυζάντιος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Γραμμή 26:
Στο έργο ''Επίλυσις'' ο '''Λεόντιος Βυζάντιος''' υποστηρίζει ότι η ανθρώπινη ψυχή ''πάσχει φυσικώς'' τη συνάφεια προς το σὠμα της εξαιτίας της θείας δυνάμεως. Δηλαδή κατά τον συγγραφέα, χωρίς την θεία αυτή δύναμη, η ψυχή δεν θα βρισκόταν ''φυσικώς'' συναφής προς το σώμα του ανθρώπου.<ref>PG 86 1940 Β (Μινί).</ref> Ερχόμενοι τώρα στο ''Κατά των Μονοφυσιτών'', ο συγγραφέας μας δίνει να εννοήσουμε ότι η ψυχή του ανθρώπου έχει δημιουργηθεί έτσι ώστε να βρίσκεται σε συνάφεια με το σώμα εξ ανάγκης, η οποία ανάγκη προκύπτει από την φυσική τους ένωση.<ref>PG (Μινί) 86, 6 1772 CD.</ref> Ερμηνεύοντας τα ως άνω χωρία ο M. Richard υποστηρίζει ότι για τον '''Λεόντιο τον Βυζάντιο''', δηλαδή τον συγγραφέα του ''Επίλυσις'', το σώμα και η ψυχή του ανθρώπου είναι ενωμένα όχι επειδή η ανάγκη γι' αυτήν την ένωση είναι εγγεγραμμένη στη φύση της ψυχής, αλλά λόγω μιας ανεξερεύνητης θείας αποφάσεως. Ερχόμενος δε ο Richard στο ''Κατά των Μονοφυσιτών'', ερμηνεύοντας το απόσπασμα, υποστηρίζει ότι για τον συγγραφέα, δηλαδή τον Λεόντιο τον "Ιεροσολυμίτη", η ψυχή κινείται προς το σώμα από μία μυστική συγγένεια, που είναι εγγεγραμμένη από τον Θεό στη φύση της. Κατά τον Richard δηλαδή, στο σημείο αυτό υπάρχει μια διαφοροποίηση, που αποδεικνύει ότι έχουμε να κάνουμε με δύο διαφορετικούς συγγραφείς. Θα μπορούσε δε κάποιος να υποστηρίξει ότι η άποψη αυτή του Richard ενισχύεται και από το κάτωθι χωρίο του ''Κατά Νεστοριανών'', έργου το οποίο ο Richard επίσης αποδίδει στον Λεόντιο "Ιεροσολυμίτη" : ''ώσπερ και επί ανθρώπου ορώμεν, του μέν σώματος την γέννησιν εις το είναι εκ των γονέων έχοντος, της δε ψυχής ουκ εις το είναι απλώς (τούτο γαρ εκ Θεού έχει ως και ο πρωτόπλαστος Αδάμ), αλλ' εις το σύν τω διαπλασθέντι αυτή είναι σώματι, ού και χωρίς δύναται είναι''.<ref>''Κατά των Νεστοριανών'' IV, PG 86, 1685AB/</ref> (Στο απόσπασμα αυτό ο συγγραφέας επισημαίνει ότι ο άνθρωπος έχει την γέννηση του σώματος, την είσοδο δηλαδή του σώματος στο είναι από τους γονείς του, όμως όχι και την δημιουργία της ψυχής, όχι την είσοδο δηλαδή της ψυχής στο είναι, διότι αυτήν την έχει από τον Θεό, όπως και ο πρωτόπλαστος Αδάμ. Αυτό που έχει από τους γονείς του, κατά τον συγγραφέα, είναι την είσοδο της ψυχής στο να είναι μαζί με το σώμα που διαπλάστηκε γι' αυτήν. Διευκρινίζει δε ότι η ψυχή μπορεί να υπάρχει (''δύναται είναι'') και χωρίς το σώμα.).
 
Ο Φρατσέας από την άλλη, αναδεικνύει τις ομοιότητες της θεολογίας των δύο συγγραφέων, προκειμένου να αποδείξει ότι πρόκειται περί του αυτού προσώπου. Εξηγεί ότι ο '''Λεόντιος Βυζάντιος''' βλέπει τον άνθρωπο ως ''μία φύση'', διότι υπάρχει ένα ανθρώπινο είδος, του οποίου τα επιμέρους πρόσωπα είναι ομοούσια. Παράλληλα, στην περίπτωση κάθε ιδιαιτέρου μέλους του ανθρωπίνου είδους, δέχεται ότι ενυπάρχουν δύο φύσεις -του σώματος και της ψυχής. Έτσι, κατά τον '''Βυζάντιο''', η ''αλληλούχος ζωή'' της ψυχής και του σώματος (μαζί), τα οποία στον άνθρωπο δεν υπάρχουν χωριστά το ένα από το άλλο, αποτελεί την υπόσταση του ανθρώπου.<ref>Φρατσέας σ. 113.</ref> Στην ανθρωπολογία του '''Λεοντίου του Βυζαντίου''' η ψυχή χωρίς το σώμα είναι μία τέλεια φύση, αλλάδεναλλά δεν αποτελεί τον όλο άνθρωπο. Η ψυχή διακρίνεται από το σώμα με τη διαφορά της φύσεως, όπως και οτο σώμα διακρίνεται από την ψυχή με τη διαφορά της φύσεως, όντας και αυτό τέλειο καθ' εαυτό. Το ανθρώπινο ον και σε σχέση με την ψυχή καθ' εαυτήν και σε σχέση με το σώμα καθ' εαυτό είναι απόλυτα διαφορετικό, και αποτελεί το ανθρώπινο είδος. Ο '''Λεόντιος''' μάλιστα, μέμφεται εκείνους που συνταύτιζαν τη φύση της ψυχής με τη φύση του σώματος.<ref>«Μίαν μεν γαρ ανθρώπου φύσιν λέγομεν, ουχ ως άν υμείς φαίητε εις ταυτόν άγοντες την φύσιν της σαρκός τῃ ουσίᾳ της ψυχής, ή το ανάπαλιν». (PG 86, 1289 D).</ref> Αποτελεί θέση του συγγραφέα ότι ο άνθρωπος δεν είναι ορθό να θεωρηθεί ως μόνο ψυχή ή ως μόνο σώμα, παρά το ότι από το όνομα του ενός εκ των μερών μπορεί να δηλωθεί ο όλος άνθρωπος. Παράλληλα, ο άνθρωπος δεν μπορεί να ταυτιστεί με το μαθηματικό άθροισμα της ψυχής με το σώμα, καθόσον μόνο η ''αλληλούχος ζωή'' του σώματος και της ψυχής και οι συνέπειες της συμβίωσης των δύο αποτελούν τον άνθρωπο. Άρα, κατά τον '''Λεόντιο τον Βυζάντιο''' η συνάφεια της ψυχής με το σώμα στην ''αλληλούχο ζωή'' τους και οι συνέπειες αυτής της ''αλληλούχου ζωής'', δηλαδή αυτής της, ας την πούμε, συμβίωσης των δύο, αποτελεί τον άνθρωπο, που είναι είδος λογικό, θνητό και δεκτικό ''των εναντίων ανά μέρος''.
 
Ομοίως και ο Λεόντιος ο "Ιεροσολυμίτης", υποστηρίζει ότι η φύση του ανθρώπου δεν είναι απλώς το σώμα του, ούτε απλώς η ψυχή του, ούτε το σύνολο της πρόσθεσης "ψυχή + σώμα", καθώς η θνητότητα δεν υπάρχει σε κανένα από τα δύο είδη καθ' εαυτό, αλλά σίγουρα υπάρχει στον άνθρωπο ως όλον. <ref>"...ούτε γαρ απλώς σώμα, ούτε μόνως ψυχή ο άνθρωπος λέγοιτο, φυσικού είδους λόγῳ• ούτε σώμα και ψυχή. το γάρ θνητόν εν ουδετέρῳ τώνδε είδει, εν δέ τῳ ανθρώπῳ σαφώς". (''Κατά των Μονοφυσιτών'' 4, ''PG'' 86 1772B). </ref> Ο Φρατσέας υποστηρίζει ότι η κατηγορία του ''θνητού'' του Λεοντίου "Ιεροσολυμίτη", που χαρακτηρίζει τον άνθρωπο ως είδος, και που τον καθιστά ''είδος καινότερον'', σε σύγκριση με τη φύση της ψυχή και σε σύγκριση με τη φύση του σώματος δεν είναι παρά η αρνητική όψη της κατηγορίας της ''αλληλούχου ζωής'' του '''Λεοντίου Βυζαντίου'''. Περαιτέρω, ο '''Λεόντιος Βυζάντιος''' δίνει τον κάτωθι ορισμό : αποφαίνεται ότι η ψυχή του ανθρώπου είναι ουσία ασώματος και αυτοκίνητος. Παρομοίως, και ο Λεόντιος "Ιεροσολυμίτης" λέγει ότι ο άνθρωπος αποτελείται από ''ένθεον ψυχήν'' και από ''άψυχον σώμα''.<ref>''Κατά Μονοφυσιτών'' 33 ''PG'' 86, 1789 BD.</ref> Και εδώ, η ουσιώδης ταύτιση των δύο θεωρήσεων είναι προφανής.
 
== Υποσημειώσεις. ==