Δεσιτιάτες: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Οι '''Δεσιτιάτες''' ήταν μια φυλή της [[Ιλλυρία|Ιλλυρίας]] που καταλάμβανε το έδαφος της σημερινής κεντρικής [[Βοσνία (περιοχή)|Βοσνίας]], {{Sfn|Wilkes|1992|p=207}} κατά την εποχή της [[Ρωμαϊκή Δημοκρατία|Ρωμαϊκής Δημοκρατίας]]. Μαζί με τους Μαζαίους, οι Δεσιτιάτες ήταν τμήμα της δυτικής ομάδας των [[Παννονία|Παννονίων]] στη Ρωμαϊκή [[Δαλματία]]. {{Sfn|Wilkes|1992|p=80}} Έζησαν στην περιοχή από τα τέλη του 4ου π.Χ. αι. μέχρι τις αρχές του 3ου αι. μ.Χ. Στοιχεία για τις καθημερινές δραστηριότητές τους μπορούν να βρεθούν σε λογοτεχνικές πηγές, καθώς και στα πλούσια υλικά ευρήματα από της Κεντρικής Βοσνίας, τα οποία συνδέονται συνήθως με τη φυλή των Δεσιτιατών.

Το όνομα ''Δεσιτιάτες'' πιστεύεται ότι συνδέεται με την ιλλυρική λέξη για το ''κριάρι''. Πιστεύεται επίσης ότι μπορεί να προέρχεται από τον [[Πρωτοαλβανική γλώσσα|πρωτοαλβανικό]] όρο για το ''κριάρι'', ο οποίος είναι ''*dalša.'' <ref>Adzanela, Ardian (1 January 1970) although the original name could have consisted of ‘’’*Dux·gitians/ïtians’’’ or ‘’’Angitians’’’."Cultural Treasure of Bosnia and Herzegovina edition-Prehistoric and Ancient Period- Book 2- Illyrian Bosnia and Herzegovina-an Overview of a Cultural Legacy/ Ancient Illyrians of Bosnia and Herzegovina | Ardian Adžanela Adzanela Axhanela". Academia.edu.</ref><ref>Wikipedia contributors. (2020, September 13). Albanian language. In Wikipedia, The Free Encyclopedia. Retrieved 16:45, September 13, 2020, from https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Albanian_language&oldid=978134534</ref><ref>Daesitiates. (2020, September 13). Wiktionary, The Free Dictionary. Retrieved 17:00, September 13, 2020 from https://en.wiktionary.org/w/index.php?title=Daesitiates&oldid=60392067.</ref>

Λόγω του ότι οι Δεσιτιάτες ήταν παρόντες κατά την περίοδο της ρωμαϊκής κυριαρχίας στα Δυτικά Βαλκάνια, το όνομά τους μπορεί να βρεθεί σε πολλές επιγραφές καθώς και σε ιστορικά έργα αρχαίων συγγραφέων. Κατά τη διάρκεια του 19ου αι., έρχισε να εμφανίζεται επιστημονικό ενδιαφέρον για τη φυλή των Δεσιτιατών, με τη σχετική έρευνα να επικεντρώνεται σε τμήματα της Άνω Βοσνίας. Ωστόσο, όλες αυτές οι ερευνητικές προσπάθειες δεν έχουν ακόμη καταλήξει σε μια πλήρη ανάλυση της φυλής των Δεσιτιατών. Η φυλή ήταν ένα από τα κύρια συστατικά του εθνοπολιτιστικού συγκροτήματος της Ιλλυρίας που εκτείνεται από τη νότια [[Αδριατική Θάλασσα]] έως τον [[Δούναβης|Δούναβη]] στο βορρά. Εικάζεται πως η πρωτεύουσα της φυλής θα μπορούσε να είναι στη σύγχρονη πόλη Μπρέζα η οποία βρίσκεται στο κεντρικό τμήμα της Βοσνίας. Οι Δεσιτιάτες ανέπτυξαν μια συνεκτική κοινότητα, η οποία χαρακτηριζόταν από σαφώς καθορισμένες πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές δομές. <ref>{{Cite journal|last=Dzino|first=Danijel|title="Dezidijati": Identitetski konstrukt između antičkih i suvremenih percepcija|url=https://www.academia.edu/245190|journal=Godišnjak Centra Za Balkanološka Ispitivanja XXXVIII/36 (2009), 75–96.|language=en}}</ref> Λόγω της ευνοϊκής γεωγραφικής τους θέσης, των πλούσιων κοιτασμάτων μεταλλεύματος και της εύφορης γης, έπαιξαν σημαντικό ρόλο μεταξύ των γειτονικών φυλών της Ιλλυρίας. <ref>{{Cite book|title=Antička naselja i komunikacije u Bosni i Hercegovini|first=Esad|last=Pašalić|publisher=Zemaljski muzej|date=1960|url=https://books.google.com/books?id=eKnGjwEACAAJ|γλώσσα=bs}}</ref> Είχαν αναπτύξει έναν βαθμό πολιτισμικής ενότητας και αρκετά οργανωμένα κέντρα. <ref>{{Cite book|title=Illyricum in Roman Politics, 229 BC-AD 68|first=Danijel|last=Dzino|publisher=Cambridge University Press|isbn=978-0-521-19419-8|date=2010-01-21|url=https://books.google.com/books?id=7vvjB_DKQNIC&q=%22Daesitiates+had+a+degree+of+cultural+unity%22&pg=PA114|γλώσσα=en}}</ref>

Μετά από σχεδόν τρεις αιώνες πολιτικής ανεξαρτησίας, οι Δεσιτιάτες (και η πολιτεία τους) κατακτήθηκαν από τον [[Ρωμαίος αυτοκράτορας|Ρωμαίο αυτοκράτορα]] [[Οκταβιανός Αύγουστος|Οκταβιανό Αύγουστο]] . Στη συνέχεια, οι Δεσιτιάτες ενσωματώθηκαν στην επαρχία Ιλίρικουμ. {{Sfn|Wilkes|1992|p=216}} Τελικά, το διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ της ρωμαϊκής κυβέρνησης και των υποκειμένων της στο Ιλίρικουμ οδήγησε στη μεγάλη εξέγερση των Ιλλυρίων, η οποία ξεκίνησε την άνοιξη του 6 μ.Χ.

Οι Δεσιτιάτες ήταν οι πρώτοι που εξεγέρθηκαν υπό την ηγεσία του Βάτωνα του Δεσιτιάτη. Άλλοι ιθαγενείς στρατολογήθηκαν για να πολεμήσουν, ενώ η εξέγερση ξεπέρασε γρήγορα στην ευρύτερη περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων και της περιοχής του Δούναβη. {{Sfn|Wilkes|1992|p=207}} Ο τετραετής πόλεμος, ο οποίος διήρκεσε από το 6 μ.Χ. έως το 9 μ.Χ., είδε τεράστιες συγκεντρώσεις ρωμαϊκών δυνάμεων στην περιοχή (σε μια περίπτωση 10 [[Λεγεώνα|λεγεώνες]] σε ένα μόνο στρατόπεδο), με ολόκληρους στρατούς οι οποίοι ήταν ενεργοί στα δυτικά Βαλκάνια και πολεμούσαν σε περισσότερα από ένα μέτωπα. <ref>Wilkes, J. J. ''The Illyrians'', 1992, p. 183, {{ISBN|0-631-19807-5}}. ''...Pannonian Illyrians between Italy and the East. That could only be done at a great cost and not before a rebellion of Illyricum brought the regime of Augustus to the brink of disaster.''</ref> Ο ρόλος των Δεσιτιατών στην εξέγερση ήταν τεράστιος και συνέβαλε στην τελική εξαφάνισή της φυλής καθώς και στη ρωμαιοποίηση που ακολούθησε μετά τον πόλεμο. <ref>{{Cite book|title=Ilirike|first=Salmedin|last=Mesihović|publisher=Filozofski fakultet u Sarajevu|isbn=978-9958-0311-0-6|url=https://books.google.com/books?id=cK83AwAAQBAJ&q=Daesitiates&pg=PA1118|γλώσσα=hr}}</ref>

Μετά τον πόλεμο, απέμεινε σημαντικός αριθμός από απομεινάρια οχυρώσεων, χωριών και άλλων οικισμών. Μερικά από αυτά διερευνήθηκαν εν μέρει από αρχαιολογικές [[Ανασκαφή (αρχαιολογία)|ανασκαφές]], κατά τις οποίες αποκαλύφθηκαν πολλές [[Νεκρόπολη|νεκροπόλεις]] και τάφοι, καθώς και οχυρώσεις στην κοιλάδα Lašva του Gradine, στο Kiseljak του Gradine και στον αρχαιολογικό χώρο Kamenjak. Ωστόσο, ο πιο σημαντικός αρχαιολογικός χώρος, που ονομάζεται Gradina Pod, βρέθηκε στο Bugojno. Χαρακτηρίζεται από οικισμούς αστικού τύπου που βρίσκονται κοντά σε μεγάλα συγκροτήματα καλλιεργήσιμης γης και περιείχε υψηλού επιπέδου οικιστική αρχιτεκτονική. {{Sfn|Čović|1983|p=433-434, 450}}