Κατοχή της Ελλάδας (1941-1944): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Ετικέτες: Οπτική επεξεργασία Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας
Ετικέτες: Οπτική επεξεργασία Επεξεργασία από κινητό Διαδικτυακή επεξεργασία από κινητό
Γραμμή 88:
Λίγο μετά την τριπλή κατάληψη της Ελλάδας από τους Γερμανούς, Ιταλούς και Βούλγαρους ο δοκιμαζόμενος ελληνικός πληθυσμός άρχισε να αναζητεί τρόπους αντίστασης. Στις 15 Μαΐου 1941, έναν μήνα μετά την κατάληψη της χώρας από τους κατακτητές, ιδρύεται η πρώτη αντιστασιακή οργάνωση στην Ελλάδα, η "Ελευθερία", με την ομώνυμη εφημερίδα της και το πρώτο παράνομο τυπογραφείο της πόλης της Θεσσαλονίκης, στην περιοχή των συνοικιών [[Ξηροκρήνη (συνοικία Θεσσαλονίκης)|Ξηροκρήνης]] και Επταλόφου.<ref>{{Cite web|url=https://www.efsyn.gr/nisides/241619_i-xirokrini-tis-antistasis|title=Η Ξηροκρήνη της Αντίστασης|last=Καζάνας|first=Γιώργος|ημερομηνία=2020-05-02|website=Εφημερίδα των Συντακτών|accessdate=2020-05-09}}</ref>
 
Πρώτη πράξη αντίστασης υπήρξε το κατέβασμα της γερμανικής σημαίας από τον βράχο της Ακρόπολης των Αθηνών, τη νύχτα της 30ής Μαΐου 1941, από δύο νεαρούς φοιτητές, τον [[Μανώλης Γλέζος|Μανώλη Γλέζο]] και τον [[Απόστολος Σάντας|Απόστολο Σάντα]]. Η ανάγκη για οργάνωση της αντίστασης οδηγεί στην ίδρυση αντιστασιακών ομάδων. Στις 11 Σεπτεμβρίου 1941 αναγγέλλεται η ίδρυση του [[Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος|Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου]] (ΕΔΕΣ), την πολιτική ηγεσία του οποίου αναλαμβάνει ο στρατηγός [[Νικόλαος Πλαστήρας]], <nowiki/>ενώ στρατιωτικός αρχηγός του αναλαμβάνει ο στρατηγός [[Ναπολέων Ζέρβας]]. Στις 27 Σεπτεμβρίου 1941 ιδρύεται το [[Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο]] (ΕΑΜ) με τη συνεργασία των κομμάτων [[Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας]], [[Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδος]], [[Ένωση Λαϊκής Δημοκρατίας]], [[Αγροτικό Κόμμα Ελλάδος]].
 
Η [[Εξέγερση και σφαγή της Δράμας|Εξέγερση της Δράμας]], αποτέλεσε την πρώτη μαζική λαϊκή εξέγερση στον ελλαδικό χώρο, που έλαβε καθαρά μαχητικό και επαναστατικό χαρακτήρα<ref>[ΙΣΤΟΡΙΑ ΝΕΟΤΕΡΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ - Σκουλάτος Β., Δημακόπουλος Ν., Κόνδης Σ., Αθήνα 2002, ΙΔ΄ έκδ., σελ. 524 ΟΕΔΒ, Κωδικός: 38/2247]</ref> και συνέβη την 28η προς 29η Σεπτεμβρίου 1941, οπότε ο λαός της [[Δράμα (πόλη)|Δράμας]] και των γύρω χωριών εξεγείρεται και καταλύει τις βουλγαρικές αρχές. Η αυθόρμητη αυτή εξέγερση, καταπνίγεται βίαια από τους Βούλγαρους. Στις 29 Σεπτεμβρίου 1941, οι βουλγαρικές δυνάμεις κατοχής εφαρμόζοντας σκληρά αντίποινα, εκτέλεσαν ομαδικά 3.000 πατριώτες στην πόλη της Δράμας, στην [[Προσοτσάνη]], τη [[Χωριστή]], το [[Δοξάτο]] αλλά και στα χωριά [[Κύργια Δράμας|Κύργια]], Κουδούνια, Αδριανή, [[Άγιος Αθανάσιος Δράμας|Άγιος Αθανάσιος]], Κοκκινόγεια, [[Μικρόπολη Δράμας|Μικρόπολη]], Χαριτωμένη, [[Φωτολίβος Δράμας|Φωτολίβος]], [[Σιταγροί Δράμας|Σιταγροί]], [[Μικρόκαμπος Δράμας|Μικρόκαμπος]], Μυλοπόταμος και Μαυρότοπος<ref name="prosoma1941"/><ref name="voirani1941"/><ref name="xronikadramas3781"/>
 
Τον Οκτώβριο του 1942 ιδρύθηκε η οργάνωση [[Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωση]]. Άλλες αντιστασιακές ομάδες που αναγνωρίζονται επίσημα από το ελληνικό κράτος και δε σχετίζονται με τις προαναφερόμενες είναι η [[Εθνική Αλληλεγγύη]], η [[Πανελλήνια Ένωση Αγωνιζόμενων Νέων]] (ΠΕΑΝ), η [[Εθνική Δημοκρατική Ένωση Ελληνοπαίδων]], τα [[ΕΛΛΗΝΟΠΟΥΛΑ]], η [[Έφεδρων Αξιωματικών Πατριωτική Οργάνωση]] (ΕΑΠΟ), η [[Ιερή Ταξιαρχία]] και η [[Ομοσπονδία Ελληνικών Ναυτεργατικών Οργανώσεων]] (ΟΕΝΟ) <ref>[http://www.et.gr/idocs-nph/search/pdfViewerForm.html?args=5C7QrtC22wED8PRhve6aLndtvSoClrL88VQbDIJsbtp5MXD0LzQTLWPU9yLzB8V68knBzLCmTXKaO6fpVZ6Lx3UnKl3nP8NxdnJ5r9cmWyJWelDvWS_18kAEhATUkJb0x1LIdQ163nV9K--td6SIuWOCH0GRt-K2xNttmT5_Xib4r8XJBXogZSz4_0UkwyOn ΦΕΚ 115Α/20-09-1982, Νόμος 1285]</ref>
Γραμμή 100:
Παράλληλα άρχισε να εκδηλώνεται ανταγωνισμός με πολιτικές αποχρώσεις μεταξύ των αντιστασιακών οργανώσεων, ο οποίος οδήγησε στην ένοπλη σύγκρουση μεταξύ τους. Τον Απρίλιο του 1944 οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ πέτυχαν να εξουδετερώσουν τις δυνάμεις της [[Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωση|ΕΚΚΑ]] στην περιοχή της [[Γκιώνα]]ς,<ref>[https://archive.is/20120712002554/news.kathimerini.gr/4Dcgi/4Dcgi/_w_articles_civ_11_16/01/2011_428722 Καθημερινή] Ενα φιλόδοξο εγχείρημα που απέτυχε</ref> ενώ παράλληλα πραγματοποιούνταν συγκρούσεις με τις δυνάμεις του [[Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος|ΕΔΕΣ]] κυρίως στα ορεινά της [[Άρτα]]ς<ref>[https://archive.today/20120718200659/http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=647602 Η Αυγή] Όψεις της Εθνικής Αντίστασης στην Ήπειρο</ref>
 
Αντίσταση υπήρξε και στις πόλεις. Η αντιστασιακή οργάνωση [[Πανελληνίου Ενώσεως Αγωνιζομένων Νέων|ΠΕΑΝ]] ανατίναξε τα γραφεία του φιλογερμανικού φασιστικού κόμματος [[Εθνική Σοσιαλιστική Πατριωτική Οργάνωση|ΕΣΠΟ]], στις 20 Σεπτεμβρίου 1942. Η ενέργεια αυτή που είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 29 μελών της ΕΣΠΟ και 48 Γερμανών αξιωματικών θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα σαμποτάζ που διοργανώθηκαν στην κατεχόμενη Ευρώπη.<ref>[https://www.kathimerini.gr/406027/article/epikairothta/ellada/to-megalytero-sampotaz-sthn-katexomenh-eyrwph Καθημερινή] Το μεγαλύτερο σαμποτάζ στην κατεχόμενη Ευρώπη</ref><ref>[https://www.sansimera.gr/articles/309 Αφιερώματα, η ανατίναξη του κτιρίου της ΕΣΠΟ]</ref> Στις 24 και 25 Μαρτίου του 1942 κηρύχθηκε στην Αθήνα η πρώτη απεργία στην κατεχόμενη Ευρώπη. Στις 16 Απριλίου κηρύχθηκε [[Απεργία των δημοσίων υπαλλήλων Απριλίου 1942|νέα απεργία]] που έληξε στις 21 Απριλίου με ικανοποίηση των αιτημάτων των απεργών. Στις 24 Φεβρουαρίου και στις 5 Μαρτίου του 1943 κηρύχθηκε μεγάλη απεργία ενώ παράλληλα το [[Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός|ΕΑΜ]] οργάνωσε ογκώδεις διαδηλώσεις στην Αθήνα με σκοπό την ματαίωση της επαπειλούμενης επιστράτευσης Ελλήνων για να σταλούν εργάτες στην Γερμανία. Η απεργία οδήγησε σε ματαίωση των σχεδίων για επιστράτευση.<ref>[https://www.rizospastis.gr/page.do?publDate=2/3/2008&pageNo=21 Ριζοσπάστης] Οι δύο κόσμοι: Η Ελλάδα στις 5 Μαρτίου 1943</ref><ref>[http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=154729 Ελευθεροτυπία] Γεγονότα σταθμοί του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα</ref> Στο ενδιάμεσο διάστημα, στις 27 Φεβρουαρίου 1943, πέθανε ο ποιητής [[Κωστής Παλαμάς]]. Η κηδεία του μετατράπηκε σε αυθόρμητη διαδήλωση του λαού της Αθήνας κατά των κατακτητών.<ref>[http://www.ime.gr/chronos/14/gr/1940_1945/resistance/04.html Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, η αντιστασιακή δράση στην ύπαιθρο και στις πόλεις]</ref> Μεγάλα συλλαλητήρια πραγματοποιήθηκαν στη Θεσσαλονίκη και άλλες πόλεις της Βόρειας Ελλάδας στις 10 Ιουλίου 1943 εναντίον της πιθανολογούμενης επέκτασης της βουλγαρικής ζώνης κατοχής. Για τον ίδιο λόγο πραγματοποιήθηκε μεγάλη απεργία στην Αθήνα, στις 22 Ιουλίου 1943. Η διαδήλωση που υπήρξε ογκώδης αντιμετωπίστηκε βίαια από τις δυνάμεις κατοχής και σκοτώθηκαν τριάντα συνολικά διαδηλωτές.<ref>[https://www.rizospastis.gr/story.do?id=369988 1943: Ριζοσπάστης] Διαδήλωση κατά της επέκτασης της βουλγαρικής κατοχής</ref> Γενικά για έναν γερμανό στρατιώτη, οι Γερμανοί σκότωναν 10 Έλληνες, για έναν αξιωματικό 100 και για συνταγματάρχες και στρατηγούς πάνω από 1000.
 
Τον Σεπτέμβριο του [[1944]] στην [[Προσοτσάνη]] και ενώ η ευρύτερη Ανατολική Μακεδονία βρισκόταν ακόμη υπό την [[Βουλγαρική κατοχή ελληνικών εδαφών (1941-44)|κατοχή των Βουλγάρων]], ο δημοδιδάσκαλος Κώστας Καζάνας μαζί με τον Αστέριο Αστεριάδη υπέστειλαν τη βουλγαρική σημαία και ύψωσαν την ελληνική, στην κεντρική πλατεία της πόλης, παρά την τρομοκρατία και τις απειλές των κατακτητών.<ref>{{cite book|last=Βουλτσιάδης|first=Γεώργιος|title=Η Προσοτσάνη μέσα από την Ιστορία|year=1995|location=Θεσσαλονίκη|isbn=9780007814404|pages=319}}</ref> Το γεγονός αυτό καταδίκασε τον Κώστα Καζάνα σε εξορία στις φυλακές στη [[Σόφια]] αλλά αποτέλεσε πλήγμα προς τις φασιστικές βουλγαρικές δυνάμεις κατοχής και ταυτόχρονα αναπτέρωσε το ηθικό των Ελλήνων αγωνιστών και του τοπικού πληθυσμού. Είναι η μοναδική υποστολή σημαίας [[Άξονας Βερολίνου - Ρώμης|Δύναμης του Άξονα]] που συνέβη υπό το φως της ημέρας και υπό το βλέμμα των Στρατιωτικών Δυνάμεων Κατοχής, σε ολόκληρη την κατακτημένη [[Ευρώπη]].<ref>{{cite book|last=Βουλτσιάδης|first=Γεώργιος|title=Η Προσοτσάνη μέσα από την Ιστορία|year=1995|location=Θεσσαλονίκη|isbn=9780007814404|pages=319}}</ref><ref>[https://ergasia-press.gr/o-mikrasiatis-dimodidaskalos-kai-antistasiakos-kostas-kazanas/ Ο Μικρασιάτης δημοδιδάσκαλος και αντιστασιακός Κώστας Καζάνας, ergasia-press.gr, 27/12/2020]</ref>