Αρτεμισία Μεσσηνίας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
Ετικέτα: επεξεργασία κώδικα 2017
Χρειάζονται παραπομπές σε αξιόπιστες πηγές. Οι σύνδεσμοι σε ερασιτεχνικά βίντεο στο Youtube δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται καθώς η ΒΠ δεν είναι portal
Γραμμή 17:
| πρώην όνομα = Τσερνίτσα
| ονομασία κατοίκων = Αρτεμίσιοι
|Αποκεντρωμένη Διοίκηση=Πελοποννήσου, Δυτικής Ελλάδας και Ιονίου|Κοινότητα=Αρτεμισίας|εικόνα=2010 Dimos Kalamatas.svg|λεζάντα εικόνας=Δήμος Καλαμάτας}}{{Χωρίς παραπομπές|05|05|2021}}[[Αρχείο:Αρτεμισία Μεσσηνίας- Αγιώργης - κεραίες.jpg|μικρογραφία|Αρτεμισία Μεσσηνίας - Άγιος Γεώργιος (βουνό)]]
[[Αρχείο:Αρτεμισία Μεσσηνίας- Αγιώργης - κεραίες.jpg|μικρογραφία|Αρτεμισία Μεσσηνίας - Άγιος Γεώργιος (βουνό)]]
[[Αρχείο:Πύργος Πουλουπάτη στην Αρτεμισία.jpg|μικρογραφία|Πύργος Πουλουπάτη στην Αρτεμισία]]
Η '''Αρτεμισία'''<ref>{{Cite web|url=http://moriasnow.gr/oikismos/artemisia|title=Αρτεμισία, Μεσσηνία, Δήμος Καλαμάτας - Πελοπόννησος {{!}} www.moriasnow.gr|website=moriasnow.gr|accessdate=2020-04-09}}</ref><ref name=":0">{{Cite web|url=https://greece.terrabook.com/el/messinia/page/artemisia/|title=Αρτεμισία - Μεσσηνία|website=Terrabook|language=el-GR|accessdate=2020-04-09}}</ref>ή παλιότερα '''Τσερνίτσα''', είναι ένα από τα χωριά της Καλαμάτας στο βορειοδυτικό [[Ταΰγετος|Ταΰγετο]] (περίπου στο μέσο της διαδρομής Καλαμάτας - Σπάρτης).
 
Στην αρχαιότητα στην περιοχή αυτή βρισκόταν ο οικισμός Δενθάλιοι. Ο οικισμός αυτός ανήκε στην [[Δενθαλιάτιδα]] χώρα (η οποία περιλάμανεπεριλάμβανε τα χωριά του [[Δήμος Αλαγωνίας|τέως Δήμου Αλαγωνίας]]) <ref>Αντώνιος Νικολ. Μασουρίδης:Αλαγονιακά [[1936]] σελ 13-19</ref><ref>[Γεώργιος Πετράκος:Δυτικά στον Ταΰγετο Τόμος Ι [[2002]] σελ 28-34]</ref><ref>[Αγησίλαος Κων/νου Καλαμαράς:Αλαγονία και Αλαγόνιοι Τόμος Α' [[2001]] σελ 73-90]</ref>
 
Με τον εποικισμό των Σλάβων μετονομάστηκε σε Τσερνίτσα<ref>Αντώνιος Νικολ. Μασουρίδης:Αλαγονιακά [[1936]] σελ 50-56</ref><ref>Αγησίλαος Κων/νου Καλαμαράς:Αλαγονία και Αλαγόνιοι Τόμος Α' [[2001]] σελ 115-121</ref><ref>Γεώργιος Πετράκος:Δυτικά στον Ταΰγετο Τόμος Ι [[2002]] σελ 43-47</ref> και αποτέλεσε μία από τις δύο κοινότητες, που έπαιξαν τον ρόλο της πρωτεύουσας του τότε Δήμου Αλαγωνίας.
 
Το 1927 μετονομάστηκε από Τσερνίτσα σε Αρτεμισία.<ref>Με Διάταγμα το οποίο δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ/Α.306/22-12-1927.</ref> Από 1-1-2011, με το [[Πρόγραμμα Καλλικράτης]], αποτελεί Κοινότητα της [[Δήμος Καλαμάτας (πρόγραμμα Καποδίστριας)|Δημοτικής Ενότητας Καλαμάτας]] του [[Δήμος Καλαμάτας|Δήμου Καλαμάτας]] στον [[Νομός Μεσσηνίας|Νομό Μεσσηνίας]].
 
Από 1-1-2011, με το [[Πρόγραμμα Καλλικράτης]], αποτελεί Κοινότητα της [[Δήμος Καλαμάτας (πρόγραμμα Καποδίστριας)|Δημοτικής Ενότητας Καλαμάτας]] του [[Δήμος Καλαμάτας|Δήμου Καλαμάτας]] στον [[Νομός Μεσσηνίας|Νομό Μεσσηνίας]].
 
== Θέση ==
Το χωριό '''Αρτεμισία''' βρίσκεται στην Κεντρική υδρολογική λεκάνη του ποταμού [[Νέδωνας|Νέδοντα]] και είναι χτισμένο σε λόφο στους πρόποδες του βουνού του Αγίου Γεωργίου, ένα από τα πολλά πρόβουνα του [[Δυτικός Ταΰγετος|Δυτικού]] [[Ταΰγετος|Ταϋγέτου]].
Γραμμή 37 ⟶ 33 :
Έχει υψόμετρο 692<ref>{{Cite web|url=https://buk.gr/el/poli-perioxi/artemisia|title=Αρτεμισία ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ, Δήμος ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ {{!}} buk.gr|website=buk.gr|accessdate=2020-04-09}}</ref>-700<ref name=":0" /> μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας.
 
Η αρχική θέση του οικισμού ήταν διαφορετική από αυτή που βρίσκεται σήμερα. Συγκεκριμένα βρισκόταν στη θέση Κάτω Χώρα, κοντά στο εξωκλήσι της Αγίας Κυριακής, το οποίο αποτελεί τον πρώτο Ναό, που χτίστηκε στην Τσερνίτσα. Αυτό προκύπτει από αρχαία ερειπωμένα κτίσματα, οστά καθώς και από άλλα αντικείμενα που βρέθηκαν κατά την διάνοιξη του αγροτικού δρόμου{{Εκκρεμεί παραπομπή|σχόλιο=5/05/2021}}.
 
== Έκταση και Πληθυσμός (απογραφή 1928 - 2011) ==
Γραμμή 52 ⟶ 48 :
== Ιστορία ==
===Αρχαία Ελλάδα===
Από αρχαιοτάτων χρόνων<ref>Αντώνιος Νικολ. Μασουρίδης: Αλαγονιακά [[1936]] σελ 15-42</ref> <ref>Αγησίλαος Κων/νου Καλαμαράς:Αλαγονία και Αλαγόνιοι Τόμος Α' 2001 σελ 31-47</ref> μέχρι την περίοδο των [[Μεσσηνιακοί πόλεμοι|Μεσσηνιακών Πολέμων]] στον βόρειο δυτικό Ταΰγετο αναφέρεται να υπήρχε μόνο ο οικισμός Λίμναι στη θέση Βόλιμνος της ευρύτερης περιοχής της Ρογκοζωνίτσας, ο οποίος υπαγόταν στη Μεσσηνία. Μετά τη λήξη του [[Δεύτερος Μεσσηνιακός Πόλεμος|2<sup>ου</sup> Μεσσηνιακού πολέμου]] (659 π.Χ.) και την επικράτηση των Λακεδαιμονίων, ο οικισμός διαλύθηκε και άρχισε η δημιουργία του οικισμού της Κάτω Χώρας, ο οποίος αρχικά ανήκε στην Λακωνία και μετά στην Μεσσηνία (λόγω έλλειψης σημαντικών και αξιόπιστων πηγών ο ακριβής χρόνος δημιουργίας της Κάτω Χώρας μας είναι άγνωστος).
 
Οι πρώτες αναφορές για την Αρτεμισία βρίσκονται στους στίχους του [[Όμηρος|Ομήρου]], αφού η Αρτεμισία και συγκεκριμένα η Κάτω Χώρα και ο Μελές βρίσκονται στην θέση του αρχαίου οικισμού ''Δενθάλιοι'' της αρχαίας ''[[Δενθαλιάτιδα|Δενθαλιάτιδας Χώρας]]'', με τα πλούσια αμπέλια και το περίφημο κρασί, το ''Δένθη''<ref>{{Cite web|url=http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Athenaeus/1C*.html|title=LacusCurtius • Athenaeus — Deipnosophistae, Book I.24B‑34E|website=penelope.uchicago.edu|accessdate=2020-04-09}}</ref>. Την ίδια περίοδο, ίσως και παλιότερα, υπάρχει ο οικισμός ''Λίμναι'' στην περιοχή του ''Βόλιμνου''<ref>[...]ἔστι δὲ ἐν τῇ μεσογαίῳ κώμη Καλάμαι καὶ Λίμναι χωρίον: ἐν δὲ αὐτῷ Λιμνάτιδος ἱερόν ἐστιν Ἀρτέμιδος...{{ws|[[s:Μεσσηνιακά|Παυσανία ''Ελλάδος Περιήγησις'', Βιβλίο Δ', 31,3]]}}</ref>. Εκεί βρισκόταν το [[Ιερό της Λιμνάτιδος Αρτέμιδος (Βόλυμνος)|Ιερό της Λιμνάτιδος Αρτέμιδος]], το οποίο αποτελούσε θρησκευτικό κέντρο για [[Νομός Μεσσηνίας|Μεσσήνιους]] και [[Αρχαία Σπάρτη|Λακεδαιμόνιους]], με πιστούς από ολόκληρη την [[Πελοπόννησος|Πελοπόννησο]]. Επειδή αυτό αποτελούσε ιερό χώρο στα σύνορα της [[Μεσσηνία]]ς και της [[Λακωνία|Λακωνικής]], απετέλεσε και σημείο τριβής και αφορμή έναρξης των Μεσσηνιακών πολέμων.
Γραμμή 59 ⟶ 55 :
 
===Βυζάντιο===
Τον όγδοο μ.Χ. αιώνα επί αυτοκράτορα του Βυζαντίου [[Κωνσταντίνος Ε΄|Κωνσταντίνου Ε΄]] ''(Κοπρώνυμος)'', με την κάθοδο των [[Σλάβοι|Σλάβων]] στην [[Πελοπόννησος|Πελοπόννησο]] <ref>Αντώνιος Νικολ. Μασουρίδης:Αλαγονιακά [[1936]] σελ 56-80</ref> <ref>Αγησίλαος Κων/νου Καλαμαράς:Αλαγονία και Αλαγόνιοι Τόμος Α' [[2001]] σελ 95-140</ref>, τα χωριά του Ταϋγέτου δέχτηκαν σημαντικό νέο πληθυσμό και πήραν [[σλαβικές γλώσσες|σλάβικασλαβικά]] ονόματα. Το χωριό ονομάστηκε Τσερνίτσα, ''που σημαίνει περιοχή με πολλές μουριές,'' και η περιοχή της αρχαίας Δενθαλιάτιδας, μετονομάζεται από τους Σλάβους Μιλιγγούς[[Μηλιγγοί|Μηλιγγούς]] σε Κουτσαβές, ή Κουτσαβά και δημιουργήθηκαν έξι χωριά, με κατεύθυνση από Βορρά προς Νότο: Μεγάλη Αναστάσοβα (σημ. Νέδουσα), Σίτσοβα, Μικρή Αναστάσοβα, Τσερνίτσα, Λαδά και Καρβέλι. Τα χωριά αυτά είχαν ως πρόθεμα την λέξη Κουτσαβά, το οποίο σημαίνει περιοχή και οι κάτοικοι ονομάζονταν Κουτσαβίτες, ονομασίες οι οποίες άτυπα χρησιμοποιούνται μέχρι και σήμερα. Τα χωριά Καρβέλι και Λαδά χρησιμοποιούσαν το πρόθεμα Κουτσαβά ακόμα και μετά την ίδρυση του Νέου Ελληνικού Κράτους.
 
Με την πάροδο του χρόνου, την επίδραση της χριστιανικής θρησκείας και κυρίως με την επίδραση που είχε για τους Σλάβους η επικοινωνία και επιμειξία τους με τους Έλληνες Δενθάλιους που είχαν καταφέρει να επιζήσουν, αλλά και τους κατοίκους των γειτονικών περιοχών, με τους οποίους ανέπτυξαν διάφορες σχέσεις οικονομικές, κοινωνικές, πολιτιστικές κ.λπ., οι Σλάβοι των παραπάνω χωριών άρχισαν να αποκτούν ελληνική συνείδηση, να μιλάνε την ελληνική γλώσσα και έτσι να εμφανίζονται σε όλες τις εκδηλώσεις της ζωής ως Έλληνες. Με αυτόν τον τρόπο μετά τον εκχριστιανισμό συντελέσθηκε και ο [[εξελληνισμός]] τους. Παράλληλα υποχρεώθηκαν σε κάθε χωριό να αποδεχθούν έναν επικεφαλής αρχηγό, ο οποίος όμως διοριζόταν από τον επαρχιακό κυβερνήτη.
Γραμμή 70 ⟶ 66 :
Κατά την περίοδο της [[Οθωμανική περίοδος στην Ελλάδα|Τουρκοκρατίας]] <ref>Αντώνιος Νικολ. Μασουρίδης:Αλαγονιακά [[1936]] σελ 81-111</ref> <ref>Αγησίλαος Κων/νου Καλαμαράς:Αλαγονία και Αλαγόνιοι Τόμος Α' [[2001]] σελ 141-228</ref>, τα Πισινά Χωριά εξακολούθησαν να ανήκουν στο [[πασαλίκι]] του [[Εγιαλέτι του Μοριά|Μυστρά]]. Το Πασαλίκι του Μυστρά ήταν το μεγαλύτερο, τόσο σε έκταση όσο και σε πληθυσμό, αλλά και το πλουσιότερο από όλα τα Πασαλίκια του Μοριά. Το γεγονός αυτό είχε σαν αποτέλεσμα ο [[πασάς]] του Μυστρά να μην ασχολείται ιδιαίτερα με τα άγονα Πισινοχώρια και οι σκληροτράχηλοι ορεινοί αυτοί βιοπαλαιστές, αποδεχόμενοι το καθεστώς της Διοίκησης κάθε χωριού από τους [[Προεστοί|Κοτζαμπάσηδες]] ([[Δημογέροντας|Δημογέροντες]]), κατά τα πρότυπα της [[Μάνη|Μάνης]], κατάφεραν να απολαμβάνουν ένα καθεστώς ημιαυτονομίας, το λεγόμενο  «κοινοτικό προνόμιο». Σε αυτή την περίπτωση πλήρωναν λιγότερους φόρους και γλίτωναν διάφορες καταπιέσεις από τον Πασά του Μυστρά.
 
Το καθεστώς αυτό της ημιαυτονομίας έδινε την δυνατότητα σε άλλους καταπιεζόμενους Έλληνες να βρίσκουν καταφύγιο στα χωριά αυτά. Στα Πισινά Χωριά προτίμησαν να εγκατασταθούν επίσης αρκετοί Κρητικοί με τις οικογένειές τους το έτος 1669, μετά την παράδοση του [[Χάνδακας|Χάνδακα]] (Ηράκλειο) στους Οθωμανούς, που πέρασαν στις απέναντι ακτές της Μάνης{{Εκκρεμεί παραπομπή|σχόλιο=5/05/2021}}.
 
Εκτός όμως από τους Κρητικούς πρόσφυγες και άλλοι Έλληνες κατά τους χρόνους της Τουρκοκρατίας άφησαν τον τόπο τους, που δεν τους έδινε ασφάλεια, είτε γιατί ήταν παράλιος, είτε γιατί κατοικούσαν σε αυτόν Τούρκοι και εγκαταστάθηκαν στα Πισινά Χωριά, όπου ήταν ασφαλείς από τις λεηλασίες των πειρατών και από την αρπακτική μανία των Τούρκων. Επίσης οι κλέφτες και αρματολοί, που είχαν βγει στα βουνά για να πολεμήσουν τους Τούρκους, σε αυτά τα χωριά έβρισκαν έστω και προσωρινά στοργή, ανακούφιση και φιλόξενη στέγη. 
Γραμμή 190 ⟶ 186 :
</gallery>
 
==Παραπομπές==
==Πηγές ==
<references />
 
== Πηγές ==
* Αντώνιος Νικολάου Μασουρίδης, Γυμνασιάρχης, Διοικητικός Σύμβουλος του Μετοχικού Ταμείου των Πολιτ. Υπαλλήλων, 1936, ανατύπωση 1994 από τον Σύλλογο Αρτεμίσιων Αθηνών - Πειραιώς "[[Αλαγονιακά|ΑΛΑΓΟΝΙΑΚΑ]]" (Πηγαί και Βοηθήματα στη σελίδα 422).
* "Αλαγονία και Αλαγόνιοι" Τόμος Ι & ΙΙ. Αγησίλαου Καλαμαρά. Έκδοση του συλλόγου Αλαγονίων Καλαμάτας. Καλαμάτα 2001. Βιβλιογραφία στη σελίδα 10.
Γραμμή 198 ⟶ 197 :
* «Η ζωή στην Καλαμάτα και στην περιοχή της» (η ελληνική επαρχία) 1918-1943". Έκδοση 2001. Τάκη(Δημ) Π. Χιουρέα προέδρου Σ.Ε. Τοπικών Οργανώσεων (επαρχιωτών).
* "[[Πισινά Χωριά του Μυστρά|Όπισθεν του Μυστρά]] Τόμος Α΄ εκδ. Β". Σμηνάρχου (ΤΥΕ) ε.α.,Ηλία Αθ. Λαζάρου
* Εφημερίδα “Παναλαγονιακά Νέα”
* Εφημερίδα “[[Δενθαλιάτιδα]] Χώρα”
 
==Παραπομπές==
<references />
 
==Εξωτερικοί σύνδεσμοι==
* [https://web.archive.org/web/20090503102057/http://www.kalamata.gr/ Δήμος Καλαμάτας], η επίσημη ιστοσελίδα του [[Δήμος Καλαμάτας|Δήμου Καλαμάτας]].
* [http://www.youtube.com/watch?v=gxR4brpDagc Αϊ Γιώργης Απρίλιος 2001]
* [http://www.youtube.com/watch?v=Pb0tnKSoWfE Αρτεμισία από τον δρόμο Καλαμάτας - Σπάρτης (Βίντεο)]
* [http://www.youtube.com/agpelop Πέτρινα Γεφύρια του ποταμού Νέδοντα] (Αγίου Πολικάρπου, Βυρού, Ματζίνειας, Νεδουσας και Λαδοκαρβελιώτικου Ρέματος).
 
{{DEFAULTSORT:Αρτεμισια Μεσσηνιας}}