Κόκκινη τρομοκρατία (Ελλάδα): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Σύμφωνα με τον ιστορικό και υποστηρικτή της θεωρίας περί ''κόκκινης τρομοκρατίας'' [[Βάιος Καλογριάς|Βάιο Καλογριά]], η έναρξη εκτεταμένης δράσης στο πλαίσιο της ερυθρής τρομοκρατίας από το ΕΑΜ στη Μακεδονία ξεκίνησε τον Απρίλιο του 1943.<ref>Καλογριάς, 2015, σελ. 105</ref> Οι ηγέτες της αντιστασιακής ομάδας ΥΒΕ εκτελέστηκαν καθώς το ΕΑΜ θεωρούσε τον εαυτό του τη μοναδική "νόμιμη" αντιστασιακή ομάδα. Στα μέσα Απριλίου 1943 το ΕΑΜ προέβη σε συλλήψεις και εκτελέσεις στη [[Βουχωρίνα]] αξιωματικών του Ελληνικού Στρατού με το αιτιολογικό ότι "δεν αντιστάθηκαν στους Ιταλούς" και ως "αντεπαναστάτες", χωρίς όμως να τους απαγγελθεί καμία κατηγορία για δωσίλογη δραστηριότητα.<ref>Καλογριάς, 2015, σελ. 103</ref> Αντίστοιχες εκτελέσεις πραγματοποίησε και στην περιοχή της Καστοριάς την ίδια εποχή.<ref>Καλογριάς, 2015, σελ. 103</ref> Οι εκτελέσεις μη κομμουνιστών είχαν πολιτικό κίνητρο. Την περίοδο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 1944 εντάθηκε αυτή η δραστηριότητα, ενώ μέλη της ΠΑΟ (Δημήτριος Φρίκης, Δημήτριος Λεβαντίδης, Δημήτριος Μουτατσής) υπήρξαν θύματα απαγωγής από το ΕΑΜ, το οποίο τους μετέφερε σε ορεινή τοποθεσία και τους εκτέλεσε. Το ΕΑΜ προτιμούσε αυτή την πρακτική, δηλαδή την απαγωγή των θυμάτων του, την μεταφορά σε άγνωστο μέρος και την εκτέλεσή τους από πρόσωπα που ήταν άγνωστοι στα θύματα. Κατά τον Φεβρουάριο του 1944, όταν γερμανικά τμήματα μαζί με δωσίλογα στοιχεία εισέβαλαν στη βάση του ΕΑΜ στην Ποντοκερασιά ανακαλύφθηκε ομαδικός τάφος μη κομμουνιστών.<ref>Καλογριάς, 2015, σελ. 108</ref> Εκτελέσεις στη Μακεδονία πραγματοποίησε και η ΟΠΛΑ, όπως τριών μελών που υποστήριζαν το βρετανικό δίκτυο πληροφοριών στη Χαλκιδική για κινήσεις Γερμανών και Βουλγάρων στην Μακεδονία. Πιθανότατα εκτελέστηκαν με βάση υπόνοιες ότι δρούσαν εναντίον του ΕΑΜ.<ref>Καλογριάς, 2015, σελ. 108</ref>

 

Η [[μάχη του Φαρδύκαμπου]] το Φεβρουάριο του 1943 σηματοδότησε την ενίσχυση του ΕΑΜ σε όλη την επικράτεια και για τους κατακτητές επιβεβαίωσε την επιρροή του στο πληθυσμό της υπαίθρου.<ref>{{harvnb|Φραδέλλος|2007|pp=174}}.</ref> Με την αντικατάσταση της δωσιλογικής κυβέρνησης Λογοθετόπουλου από την κυβέρνηση Ράλλη δύο μήνες αργότερα η αντιμετώπιση του αριστερού αντάρτικου αποτέλεσε κεντρικό στόχο των κατακτητών και σημαντικού τμήματος των παλαιών πολιτικών και του αστικού κόσμου.<ref>{{harvnb|Φραδέλλος|2007|pp=173-174}}.</ref> Στο δεύτερο διάγγελμα του, το Μάιο, ο νέος κατοχικός πρωθυπουργός, [[Ιωάννης Ράλλης]], κατήγγειλε τρομοκρατία του ΕΑΜ στην ύπαιθρο και αργότερα υποστήριξε ότι οι επικείμενες αντιανταρτικές εκκαθαριστικές επιχειρήσεις δε θα στρέφονταν ενάντια σε φιλήσυχους πολίτες, αλλά σε αιμοσταγείς κομμουνιστές, που δεν είχαν δεχτεί να καταθέσουν τα όπλα και θα οδηγούνταν σε ειδικά στρατοδικεία που συγκροτήθηκαν.<ref>{{harvnb|Φραδέλλος|2007|pp=175-6}}.</ref> Η θέση αυτή συναντάται σταθερά και σε δημόσιες ανακοινώσεις αξιωματικών των [[Τάγματα Ασφαλείας|Ταγμάτων Ασφαλείας]].<ref>{{harvnb|Κωστόπουλος|2005|p=[178]}}.</ref> Παρόμοια ήταν η αντιτρομοκρατική ρητορική των κατοχικών δυνάμεων.<ref name="Kousouris2" />

 

To μοτίβο της "ερυθράς τρομοκρατίας" υπήρχε ήδη από το 1944 στο λόγο των Ελλήνων αντικομμουνιστών, από τους οποίους προβλήθηκε ως μέρος της προπαγάνδας εναντίον των αντιπάλων τους.<ref name="Kousouris2">[https://books.google.gr/books?id=fVZHDwAAQBAJ&pg=PT95&lpg=PT95&dq=commission+Citrine+grece&source=bl&ots=KgiYppcFay&sig=ACfU3U0rcyOJwDXe634Om48tDIKPTK-zYQ&hl=el&sa=X&ved=2ahUKEwiSiPKohszvAhUM6OAKHfnKAn8Q6AEwC3oECAMQAw#v=onepage&q=commission%20Citrine%20grece&f=false Dimitris Kousouris, "L'histoire des procès des collaborateurs en Grèce (1944-1949)", Presses de l’Inalco, 10 Ιαν 2018, σ. 94]</ref> Το 1944 [[βασιλοφροσύνη|βασιλόφρονες]] αξιωματικοί προσχώρησαν μαζικά στο 5/42 Σύνταγμα της [[ΕΚΚΑ]], το οποίο δρούσε στην περιοχή της [[Φωκίδα]]ς, δεν υπάκουαν στον επικεφαλής τους, [[Δημήτριος Ψαρρός|Δημήτριο Ψαρρό]], αποκήρυσσαν την ΕΚΚΑ και στρέφονταν εναντίον του ΕΑΜ, εντείνοντας τις σχέσεις του 5/42 με τον ΕΛΑΣ και παρέχοντας αφορμές στους αδιάλλακτους του ΕΛΑΣ να δράσουν εναντίον του. Τον Απρίλιο του 1944 με προσωπική πρωτοβουλία του [[Άρης Βελουχιώτης|Βελουχιώτη]] ο ΕΛΑΣ διέλυσε το 5/42 και μετά τη διάλυσή του δολοφονήθηκαν δεκάδες άνδρες του και ο Ψαρρρός, δίχως να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι, παρά τις οδηγίες της [[ΠΕΕΑ]].<ref>{{harvnb|Φλάισερ|2000|pp=40-41}}.</ref> Στο [[συνέδριο του Λιβάνου]] το Μάιο του 1944 ο πρωθυπουργός της εξόριστης κυβέρνησης [[Γεώργιος Παπανδρέου]] κατηγόρησε το ΕΑΜ ότι σκόπευε να καταλάβει πραξικοπηματικά την εξουσία και έκανε λόγο για τρομοκράτηση των χωρικών της υπαίθρου και από τον ΕΛΑΣ,<ref name="IEE">{{harvnb|Χατζηβασιλείου|2000|pp=83-84}}.</ref> παραλληλίζοντας τη δράση του με εκείνη των [[Τάγματα Ασφαλείας|ταγμάτων ασφαλείας]].{{Πηγή|σχόλιο=14/09/2020}} Έχοντας πρόσφατα πληροφορηθεί τη δολοφονία του Ψαρρού, ανάλογες τοποθετήσεις κατά του ΕΑΜ έκαναν και άλλοι πολιτικοί αστικών κομμάτων, όπως ο [[Γεώργιος Καρτάλης]], εκπρόσωπος της [[ΕΚΚΑ]].<ref name="IEE"/> Το «Εθνικόν Συμβόλαιον», η συμφωνία που προέκυψε το Μάιο, έθετε ως στόχο, μεταξύ άλλων, το σταμάτημα της τρομοκρατίας στην ύπαιθρο. Τον Ιούλιο το ΕΑΜ έθεσε ως έναν από τους όρους του για τη συμμετοχή του στην κυβέρνηση τη διευκρίνιση ότι με την αναφορά αυτή δεν εννοούνταν η δράση του ΕΛΑΣ, αλλά [[πολιτική κρίση Καΐρου (1944)|λόγω των πολιτικών εξελίξεων]] τον Αύγουστο υπαναχώρησε και δέχτηκε να συμμετάσχει στην κυβέρνηση δίχως να έχουν γίνει δεκτός κανένας από τους όρους του.<ref>{{harvnb|Χατζηβασιλείου|2000|pp=84-5}}.</ref>