Κόκκινη τρομοκρατία (Ελλάδα): Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Περιεχόμενο που διαγράφηκε Περιεχόμενο που προστέθηκε
μ κόκκινη, όχι ερυθρά Ετικέτες: Αναιρέθηκε Οπτική επεξεργασία |
επαναφορά προηγούμενης δομής -- η διάκριση μεταξύ ενεργειών του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και του σύγχρονού του λόγου περί «ερυθράς τρομοκρατίας» είναι (α) ανέφικτη (όπως δείχνει η συμπερίληψη τέτοιων αναφορών στις κατηγορίες περί «τρομοκρατίας» στις υποενότητες "εξόριστη κυβέρνηση" και "βρετανικές αναφορές" και αναφοράς σε κινήσεις του ΕΛΑΣ) και (β) λανθασμένη καθώς απαιτείται η εξήγηση των συνθηκών μέσα στις οποίες διατυπωνόταν και στις οποίες αναφερόταν ο λόγος περί «τρομοκρατίας» Ετικέτες: Χειροκίνητη αναστροφή Αναιρέθηκε |
||
Γραμμή 1:
{{σγδ}}
Ως '''κόκκινη τρομοκρατία''' ή, παλαιότερα, '''ερυθρά τρομοκρατία''' έχει χαρακτηριστεί τόσο από την τότε αντίπαλη [[Εθνικοφροσύνη|εθνικόφρονα]] παράταξη όσο και από μικρή μερίδα της κατοπινής ιστοριογραφίας, η ένοπλη δράση του [[ΕΑΜ]]/[[ΕΛΑΣ]], κυρίως προς το τέλος της [[Εθνική Αντίσταση (Ελλάδα)|Εθνικής Αντίστασης]]. Ο όρος αναφέρεται στην οργανωμένη άσκηση [[βία]]ς από το [[ΕΑΜ]] (που κατευθυνόταν κυρίως από το [[Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας|ΚΚΕ]]) και από τις ένοπλες οργανώσεις του, τον [[Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός|ΕΛΑΣ]] στην ύπαιθρο και την [[Οργάνωση Προστασίας Λαϊκών Αγωνιστών|ΟΠΛΑ]] στα αστικά κέντρα, την περίοδο της Κατοχής και των Δεκεμβριανών και μέχρι την επικράτηση των ελληνικών κυβερνητικών δυνάμεων, ιδιαίτερα από τα μέσα του 1943 έως το τέλος του 1944.
Χρησιμοποιήθηκε αρχικά επί Κατοχής ως μέρος της αντιεαμικής προπαγάνδας των [[κατοχή της Ελλάδας (1941-1944)|κατοχικών δυνάμεων]] και των [[Ελληνική Πολιτεία|Ελλήνων συνεργατών τους]] καθώς και Ελλήνων [[αντικομμουνισμός|αντικομμουνιστών]]. Αποτέλεσε συνήθη θέση αξιωματικών της [[SOE]], υιοθετήθηκε από Βρετανούς κατά τα [[Δεκεμβριανά]] και μετεμφυλιακά αποτέλεσε βασικό ερμηνευτικό σχήμα της εθνικόφρονος ιστοριογραφίας, που δικαίωνε την ένταξη εθνικοφρόνων στα [[Τάγματα Ασφαλείας]].
Επανεμφανίστηκε ως ιστοριογραφική θέση εκπροσώπων του «[[νέο κύμα (ιστοριογραφία)|Νέου
==Εαμική δράση και αντιεαμική προπαγάνδα==
===Κατοχικές δυνάμεις και Έλληνες δωσίλογοι===
Η [[μάχη του Φαρδύκαμπου]] το Φεβρουάριο του 1943 σηματοδότησε την ενίσχυση του ΕΑΜ σε όλη την επικράτεια και για τους κατακτητές επιβεβαίωσε την επιρροή του στο πληθυσμό της υπαίθρου.<ref>{{harvnb|Φραδέλλος|2007|pp=174}}.</ref> Με την αντικατάσταση της δωσιλογικής κυβέρνησης Λογοθετόπουλου από την κυβέρνηση Ράλλη δύο μήνες αργότερα η αντιμετώπιση του αριστερού αντάρτικου αποτέλεσε κεντρικό στόχο των κατακτητών και σημαντικού τμήματος των παλαιών πολιτικών και του αστικού κόσμου.<ref>{{harvnb|Φραδέλλος|2007|pp=173-174}}.</ref> Στο δεύτερο διάγγελμα του, το Μάιο, ο νέος κατοχικός πρωθυπουργός, [[Ιωάννης Ράλλης]], κατήγγειλε τρομοκρατία του ΕΑΜ στην ύπαιθρο και αργότερα υποστήριξε ότι οι επικείμενες αντιανταρτικές εκκαθαριστικές επιχειρήσεις δε θα στρέφονταν ενάντια σε φιλήσυχους πολίτες, αλλά σε αιμοσταγείς κομμουνιστές, που δεν είχαν δεχτεί να καταθέσουν τα όπλα και θα οδηγούνταν σε ειδικά στρατοδικεία που συγκροτήθηκαν.<ref>{{harvnb|Φραδέλλος|2007|pp=175-6}}.</ref> Η θέση αυτή περί τρομοκρατίας των «[[
===Ενδοαντιστασιακές συγκρούσεις (1943-1944)===
{{κύριο|Ενδοαντιστασιακές συγκρούσεις στην Ελλάδα}}
{{ουδετερότητα|ενότητα=ναι}}
Το ίδιο συνέβη και σε αρχηγούς και μέλη άλλων αντιστασιακών οργανώσεων, όπως στην ομάδα[[Στέφανος Σαράφης | Σαράφη]] - [[Γεώργιος Κωστόπουλος | Κωστόπουλου]], την ομάδα του Εδεσίτη, [[Γεώργιος Παπαϊωάννου | Γεωργίου Παπαιωάνου]], σε διάφορες ομάδες της οργάνωσης [[Υπερασπιστές Βορείου Ελλάδος | ΥΒΕ/ΠΑΟ]], την ομάδα του Σεβαστάκη στην Κάτω Αχαϊα, την ομάδα του Ίλαρχου Τηλέμαχου Βρεττάκου ο οποίος εκτελέστηκε, την οργάνωση του Συνταγματάρχη Γιαννακόπουλου στην Αρτεμίσια Μεσσηνίας, την ομάδα Χρήστου Καραχάλιου στην περιοχή της Ηλείας κ.α {{πηγή}}
Σύμφωνα με τον ιστορικό και υποστηρικτή της θεωρίας περί ''κόκκινης τρομοκρατίας'' [[Βάιος Καλογριάς|Βάιο Καλογριά]], η έναρξη εκτεταμένης δράσης στο πλαίσιο της ερυθρής τρομοκρατίας από το ΕΑΜ στη Μακεδονία ξεκίνησε τον Απρίλιο του 1943.<ref>Καλογριάς, 2015, σελ. 105</ref> Στα μέσα Απριλίου 1943 το ΕΑΜ προέβη σε συλλήψεις και εκτελέσεις στη [[Βουχωρίνα]] αξιωματικών του Ελληνικού Στρατού με το αιτιολογικό ότι "δεν αντιστάθηκαν στους Ιταλούς" και ως "αντεπαναστάτες", χωρίς όμως να τους απαγγελθεί καμία κατηγορία για δωσίλογη δραστηριότητα.<ref>Καλογριάς, 2015, σελ. 103</ref> Αντίστοιχες εκτελέσεις πραγματοποίησε και στην περιοχή της Καστοριάς την ίδια εποχή.<ref>Καλογριάς, 2015, σελ. 103</ref> Κατά τον Φεβρουάριο του 1944, όταν γερμανικά τμήματα μαζί με δωσίλογα στοιχεία εισέβαλαν στη βάση του ΕΑΜ στην Ποντοκερασιά, όπου ανακαλύφθηκε ομαδικός τάφος μη κομμουνιστών.<ref>Καλογριάς, 2015, σελ. 108</ref> Εκτελέσεις στη Μακεδονία πραγματοποίησε και η ΟΠΛΑ, όπως τριών μελών που υποστήριζαν το βρετανικό δίκτυο πληροφοριών στη Χαλκιδική για κινήσεις Γερμανών και Βουλγάρων στην Μακεδονία. Πιθανότατα εκτελέστηκαν με βάση υπόνοιες ότι δρούσαν εναντίον του ΕΑΜ.<ref>Καλογριάς, 2015, σελ. 108</ref> Σύμφωνα με τον [[Ρίτσαρντ Κλογκ]], «αν και το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ δεν απέφευγε καθόλου την τρομοκρατία, το κίνημά του είχε μια γνήσια μαζική υποστήριξη», βασιζόμενο και στην υποστήριξη πολλών φιλελεύθερων, παρά την κομμουνιστική του κατεύθυνση, καθώς παρείχε απτά παραδείγματα μιας ελκυστικής προοπτικής, εξαιτίας της μέριμνάς του για τις ανάγκες και την ευημερία των αγροτικών πληθυσμών και των γυναικών, σε αντίθεση με την ιδιοτέλεια των παλαιών πολιτικών.<ref>{{harvnb|Clogg|2012|pp=219-221}}.</ref>▼
▲Σύμφωνα με τον ιστορικό και υποστηρικτή της θεωρίας περί ''κόκκινης τρομοκρατίας'' [[Βάιος Καλογριάς|Βάιο Καλογριά]], η έναρξη εκτεταμένης δράσης στο πλαίσιο της ερυθρής τρομοκρατίας από το ΕΑΜ στη Μακεδονία ξεκίνησε τον Απρίλιο του 1943.<ref>Καλογριάς, 2015, σελ. 105</ref> Οι ηγέτες της αντιστασιακής ομάδας ΥΒΕ εκτελέστηκαν καθώς το ΕΑΜ θεωρούσε τον εαυτό του τη μοναδική "νόμιμη" αντιστασιακή ομάδα. Στα μέσα Απριλίου 1943 το ΕΑΜ προέβη σε συλλήψεις και εκτελέσεις στη [[Βουχωρίνα]] αξιωματικών του Ελληνικού Στρατού με το αιτιολογικό ότι "δεν αντιστάθηκαν στους Ιταλούς" και ως "αντεπαναστάτες", χωρίς όμως να τους απαγγελθεί καμία κατηγορία για δωσίλογη δραστηριότητα.<ref>Καλογριάς, 2015, σελ. 103</ref> Αντίστοιχες εκτελέσεις πραγματοποίησε και στην περιοχή της Καστοριάς την ίδια εποχή.<ref>Καλογριάς, 2015, σελ. 103</ref> Οι εκτελέσεις μη κομμουνιστών είχαν πολιτικό κίνητρο. Την περίοδο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 1944 εντάθηκε αυτή η δραστηριότητα, ενώ μέλη της ΠΑΟ (Δημήτριος Φρίκης, Δημήτριος Λεβαντίδης, Δημήτριος Μουτατσής) υπήρξαν θύματα απαγωγής από το ΕΑΜ, το οποίο τους μετέφερε σε ορεινή τοποθεσία και τους εκτέλεσε. Το ΕΑΜ προτιμούσε αυτή την πρακτική, δηλαδή την απαγωγή των θυμάτων του, την μεταφορά σε άγνωστο μέρος και την εκτέλεσή τους από πρόσωπα που ήταν άγνωστοι στα θύματα. Κατά τον Φεβρουάριο του 1944, όταν γερμανικά τμήματα μαζί με δωσίλογα στοιχεία εισέβαλαν στη βάση του ΕΑΜ στην Ποντοκερασιά
===Βρετανικές αναφορές===▼
To μοτίβο της "ερυθράς τρομοκρατίας" υπήρχε ήδη από το 1944 στο λόγο των Ελλήνων αντικομμουνιστών, από τους οποίους προβλήθηκε ως μέρος της προπαγάνδας εναντίον των αντιπάλων τους.<ref name="Kousouris2">[https://books.google.gr/books?id=fVZHDwAAQBAJ&pg=PT95&lpg=PT95&dq=commission+Citrine+grece&source=bl&ots=KgiYppcFay&sig=ACfU3U0rcyOJwDXe634Om48tDIKPTK-zYQ&hl=el&sa=X&ved=2ahUKEwiSiPKohszvAhUM6OAKHfnKAn8Q6AEwC3oECAMQAw#v=onepage&q=commission%20Citrine%20grece&f=false Dimitris Kousouris, "L'histoire des procès des collaborateurs en Grèce (1944-1949)", Presses de l’Inalco, 10 Ιαν 2018, σ. 94]</ref> Το 1944 [[βασιλοφροσύνη|βασιλόφρονες]] αξιωματικοί προσχώρησαν μαζικά στο 5/42 Σύνταγμα της [[ΕΚΚΑ]], το οποίο δρούσε στην περιοχή της [[Φωκίδα]]ς, δεν υπάκουαν στον επικεφαλής τους, [[Δημήτριος Ψαρρός|Δημήτριο Ψαρρό]], αποκήρυσσαν την ΕΚΚΑ και στρέφονταν εναντίον του ΕΑΜ, εντείνοντας τις σχέσεις του 5/42 με τον ΕΛΑΣ και παρέχοντας αφορμές στους αδιάλλακτους του ΕΛΑΣ να δράσουν εναντίον του. Τον Απρίλιο του 1944 με προσωπική πρωτοβουλία του [[Άρης Βελουχιώτης|Βελουχιώτη]] ο ΕΛΑΣ διέλυσε το 5/42 και μετά τη διάλυσή του δολοφονήθηκαν δεκάδες άνδρες του και ο Ψαρρρός, δίχως να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι, παρά τις οδηγίες της [[ΠΕΕΑ]].<ref>{{harvnb|Φλάισερ|2000|pp=40-41}}.</ref> Στο [[συνέδριο του Λιβάνου]] το Μάιο του 1944 ο πρωθυπουργός της εξόριστης κυβέρνησης [[Γεώργιος Παπανδρέου]] κατηγόρησε το ΕΑΜ ότι σκόπευε να καταλάβει πραξικοπηματικά την εξουσία και έκανε λόγο για τρομοκράτηση των χωρικών της υπαίθρου και από τον ΕΛΑΣ,<ref name="IEE">{{harvnb|Χατζηβασιλείου|2000|pp=83-84}}.</ref> παραλληλίζοντας τη δράση του με εκείνη των [[Τάγματα Ασφαλείας|ταγμάτων ασφαλείας]].{{Πηγή|σχόλιο=14/09/2020}} Έχοντας πρόσφατα πληροφορηθεί τη δολοφονία του Ψαρρού, ανάλογες τοποθετήσεις κατά του ΕΑΜ έκαναν και άλλοι πολιτικοί αστικών κομμάτων, όπως ο [[Γεώργιος Καρτάλης]], εκπρόσωπος της [[ΕΚΚΑ]].<ref name="IEE"/> Το «Εθνικόν Συμβόλαιον», η συμφωνία που προέκυψε το Μάιο, έθετε ως στόχο, μεταξύ άλλων, το σταμάτημα της τρομοκρατίας στην ύπαιθρο. Τον Ιούλιο το ΕΑΜ έθεσε ως έναν από τους όρους του για τη συμμετοχή του στην κυβέρνηση τη διευκρίνιση ότι με την αναφορά αυτή δεν εννοούνταν η δράση του ΕΛΑΣ, αλλά [[πολιτική κρίση Καΐρου (1944)|λόγω των πολιτικών εξελίξεων]] τον Αύγουστο υπαναχώρησε και δέχτηκε να συμμετάσχει στην κυβέρνηση δίχως να έχει γίνει δεκτός κανένας από τους όρους του.<ref>{{harvnb|Χατζηβασιλείου|2000|pp=84-5}}.</ref>
Η συνήθης άποψη των Βρετανών αξιωματικών της [[Επιχειρήσεις Ειδικών Αποστολών|SOE]] ήταν πως, παρόλη την ισχύ του, το ΕΑΜ δεν απολάμβανε καθολικής υποστήριξης από τους Έλληνες αλλά αυτή οφειλόταν, σε κάποιο βαθμό, στην άσκηση πίεσης.<ref>{{harvnb|Baerentzen|1984|p=171}}.</ref> Έτσι, σε έκθεσή του μετά από επιτόπια περιοδεία το καλοκαίρι του 1943 ο αντισυνταγματάρχης Στήβενς έγραψε ότι πάνω από τα μισά μέλη του ΕΑΜ παρέμεναν στην οργάνωση «λόγω τρομοκρατίας» ή ελλείψει εναλλακτικής αντιστασιακής διεξόδου.<ref>{{harvnb|Baerentzen|1984|p=170-1}}.</ref> Ο [[Νίκολας Χάμοντ]], σύνδεσμος του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής στην κατεχόμενη από τον Άξονα Ελλάδα, έγραψε ότι ο ο ΕΛΑΣ εγκατέστησε στην [[Ελεύθερη Ελλάδα]] καθεστώς τρομοκρατίας, επισημαίνοντας την ελληνική προέλευση της λέξης και υποδεικνύοντας κάποια ελληνική ιδιαιτερότητα ως σχετική με το φαινόμενο.{{ασαφές}}<ref>{{cite journal |last=Λυμπερατος |first=Μιχαλης Π |title=Η ΕΝΝΟΙΑ TOΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ. ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ |journal=Μνήμων |date=1 Ιανουαρίου 2005 |year=2005 |volume=27 |issue=0 |pages=181–214 |doi=http://dx.doi.org/10.12681/mnimon.816 |url=http://dx.doi.org/10.12681/mnimon.816 |accessdate=19 Απριλίου 2021 |quote=σύνδεσμος του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής στην Κατεχόμενη Ελλάδα}}</ref>▼
Όταν με την [[Απελευθέρωση της Ελλάδας (1944)|απελευθέρωση]] οι εκπρόσωποι του ΕΑΜ διεκδίκησαν σημαντικό μερίδιο στην άσκηση της πολιτικής εξουσίας επικαλούμενοι την υποστήριξή τους από τη λαϊκή πλειοψηφία, οι αντίπαλοί τους υποστήριξαν πως η υποστήριξη αυτή ήταν πλαστή και οφειλόμενη στην προπαγάνδα και την τρομοκρατία.<ref>{{harvnb|Baerentzen|1984|p=157}}.</ref> Σύμφωνα με τον [[Ρίτσαρντ Κλογκ]], «αν και το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ δεν απέφευγε καθόλου την τρομοκρατία, το κίνημά του είχε μια γνήσια μαζική υποστήριξη», βασιζόμενο και στην υποστήριξη πολλών φιλελεύθερων, παρά την κομμουνιστική του κατεύθυνση, καθώς παρείχε απτά παραδείγματα μιας ελκυστικής προοπτικής, εξαιτίας της μέριμνάς του για τις ανάγκες και την ευημερία των αγροτικών πληθυσμών και των γυναικών, σε αντίθεση με την ιδιοτέλεια των παλαιών πολιτικών.<ref>{{harvnb|Clogg|2012|pp=219-221}}.</ref>
Το λόγο περί «ερυθράς τρομοκρατίας» ενστερνίστηκε η "Επιτροπή Citrine" από Βρετανούς συνδικαλιστές που επιχείρησε να μεσολαβήσει μεταξύ ΕΛΑΣ και Βρετανικών δυνάμεων μετά τα Δεκεμβριανά, δικαιώνοντας την επιχειρηματολογία του ελληνικού αντικομμουνισμού: αποκήρυσσε την τρομοκρατία και ζητούσε την απελευθέρωση μερικών χιλιάδων ομήρων που κρατούνταν από τον ΕΛΑΣ, δικαιολογούσε την προληπτική κράτηση 20.000 εαμιτών και δεν ανέφερε τίποτα για την τύχη των εαμιτών αιχμαλώτων των Βρετανών στην Αίγυπτο.<ref name="Kousouris2">[https://books.google.gr/books?id=fVZHDwAAQBAJ&pg=PT95&lpg=PT95&dq=commission+Citrine+grece&source=bl&ots=KgiYppcFay&sig=ACfU3U0rcyOJwDXe634Om48tDIKPTK-zYQ&hl=el&sa=X&ved=2ahUKEwiSiPKohszvAhUM6OAKHfnKAn8Q6AEwC3oECAMQAw#v=onepage&q=commission%20Citrine%20grece&f=false Dimitris Kousouris, "L'histoire des procès des collaborateurs en Grèce (1944-1949)", Presses de l’Inalco, 10 Ιαν 2018, σ. 94]</ref>▼
▲===Βρετανικές αναφορές===
▲Στα βουνά της περιοχής των Δελφών, στην οποία εστίασε τη δράση του λόγω της ύπαρξης ισχυρών αντιδραστικών στοιχείων, ο ΕΛΑΣ συνελάμβανε και εκτελούσε κόσμο με το αιτιολογικό ότι συνεργάζονταν με την βρετανική αποστολή με τη λογική ότι αυτή η ενέργεια σημαίνει ότι είναι πράκτορες της γκεστάπο.<ref>Καλύβας, Mazower, 2001, p. 27</ref> Η συνήθης άποψη των Βρετανών αξιωματικών της [[Επιχειρήσεις Ειδικών Αποστολών|SOE]] ήταν πως, παρόλη την ισχύ του, το ΕΑΜ δεν απολάμβανε καθολικής υποστήριξης από τους Έλληνες αλλά αυτή οφειλόταν, σε κάποιο βαθμό, στην άσκηση πίεσης.<ref>{{harvnb|Baerentzen|1984|p=171}}.</ref> Έτσι, σε έκθεσή του μετά από επιτόπια περιοδεία το καλοκαίρι του 1943 ο αντισυνταγματάρχης Στήβενς έγραψε ότι πάνω από τα μισά μέλη του ΕΑΜ παρέμεναν στην οργάνωση «λόγω τρομοκρατίας» ή ελλείψει εναλλακτικής αντιστασιακής διεξόδου.<ref>{{harvnb|Baerentzen|1984|p=170-1}}.</ref> Ο [[Νίκολας Χάμοντ]], σύνδεσμος του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής στην κατεχόμενη από τον Άξονα Ελλάδα, έγραψε ότι ο ο ΕΛΑΣ εγκατέστησε στην [[Ελεύθερη Ελλάδα]] καθεστώς τρομοκρατίας, επισημαίνοντας την ελληνική προέλευση της λέξης και υποδεικνύοντας κάποια ελληνική ιδιαιτερότητα ως σχετική με το φαινόμενο.{{ασαφές}}<ref>{{cite journal |last=Λυμπερατος |first=Μιχαλης Π |title=Η ΕΝΝΟΙΑ TOΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΟΥ ΕΜΦΥΛΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ. ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑΣ |journal=Μνήμων |date=1 Ιανουαρίου 2005 |year=2005 |volume=27 |issue=0 |pages=181–214 |doi=http://dx.doi.org/10.12681/mnimon.816 |url=http://dx.doi.org/10.12681/mnimon.816 |accessdate=19 Απριλίου 2021 |quote=σύνδεσμος του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής στην Κατεχόμενη Ελλάδα}}</ref> Βρετανός αξιωματικός σημείωνε στις αρχές Σεπτεμβρίου 1944 ότι στην Αττική και τη Βοιωτία επικρατεί τρομοκρατία, ενώ άλλος Βρετανός αξιωματικός κατέγραψε ότι: "''πάνω από 500 έχουν εκτελεστεί μέσα σε λίγες εβδομάδες. Λόγω της οσμής των άταφων νεκρών η πρόσβαση είναι σχεδόν αδύνατη. Κείτονται άταφα γυμνά σώματα στο έδαφος με τα κεφάλια τους χτυπημένα.''''<ref>Καλύβας, Mazower, 2001, p. 27</ref>
===Δεκεμβριανά===
{{δείτε|Δεκεμβριανά}}
Εκφάνσεις
▲Το λόγο περί «ερυθράς τρομοκρατίας» ενστερνίστηκε η "Επιτροπή Citrine" από Βρετανούς συνδικαλιστές που επιχείρησε να μεσολαβήσει μεταξύ ΕΛΑΣ και Βρετανικών δυνάμεων μετά τα Δεκεμβριανά, δικαιώνοντας την επιχειρηματολογία του ελληνικού αντικομμουνισμού: αποκήρυσσε την τρομοκρατία και ζητούσε την απελευθέρωση μερικών χιλιάδων ομήρων που κρατούνταν από τον ΕΛΑΣ, δικαιολογούσε την προληπτική κράτηση 20.000 εαμιτών και δεν ανέφερε τίποτα για την τύχη των εαμιτών αιχμαλώτων των Βρετανών στην Αίγυπτο.<ref name="Kousouris2"
▲=== Δωσιλογικές κατοχικές κυβερνήσεις ===
▲Η [[μάχη του Φαρδύκαμπου]] το Φεβρουάριο του 1943 σηματοδότησε την ενίσχυση του ΕΑΜ σε όλη την επικράτεια και για τους κατακτητές επιβεβαίωσε την επιρροή του στο πληθυσμό της υπαίθρου.<ref>{{harvnb|Φραδέλλος|2007|pp=174}}.</ref> Με την αντικατάσταση της δωσιλογικής κυβέρνησης Λογοθετόπουλου από την κυβέρνηση Ράλλη δύο μήνες αργότερα η αντιμετώπιση του αριστερού αντάρτικου αποτέλεσε κεντρικό στόχο των κατακτητών και σημαντικού τμήματος των παλαιών πολιτικών και του αστικού κόσμου.<ref>{{harvnb|Φραδέλλος|2007|pp=173-174}}.</ref> Στο δεύτερο διάγγελμα του, το Μάιο, ο νέος κατοχικός πρωθυπουργός, [[Ιωάννης Ράλλης]], κατήγγειλε τρομοκρατία του ΕΑΜ στην ύπαιθρο και αργότερα υποστήριξε ότι οι επικείμενες αντιανταρτικές εκκαθαριστικές επιχειρήσεις δε θα στρέφονταν ενάντια σε φιλήσυχους πολίτες, αλλά σε αιμοσταγείς κομμουνιστές, που δεν είχαν δεχτεί να καταθέσουν τα όπλα και θα οδηγούνταν σε ειδικά στρατοδικεία που συγκροτήθηκαν.<ref>{{harvnb|Φραδέλλος|2007|pp=175-6}}.</ref> Η θέση αυτή περί τρομοκρατίας των «[[Μπολσεβίκοι|μπολσεβίκων]]» του ΕΑΜ συναντιόταν σταθερά και σε δημόσιες ανακοινώσεις αξιωματικών των [[Τάγματα Ασφαλείας|Ταγμάτων Ασφαλείας]].<ref>{{harvnb|Κωστόπουλος|2005|p=[188]}}.</ref> Παρόμοια ήταν η αντιτρομοκρατική ρητορική των κατοχικών δυνάμεων.<ref name="Kousouris22">[https://books.google.gr/books?id=fVZHDwAAQBAJ&pg=PT95&lpg=PT95&dq=commission+Citrine+grece&source=bl&ots=KgiYppcFay&sig=ACfU3U0rcyOJwDXe634Om48tDIKPTK-zYQ&hl=el&sa=X&ved=2ahUKEwiSiPKohszvAhUM6OAKHfnKAn8Q6AEwC3oECAMQAw#v=onepage&q=commission%20Citrine%20grece&f=false Dimitris Kousouris, "L'histoire des procès des collaborateurs en Grèce (1944-1949)", Presses de l’Inalco, 10 Ιαν 2018, σ. 94]</ref>
== Ιστοριογραφική εμφάνιση ==
Ένας από τους πιο συγκροτημένους εκπροσώπους της πρώιμης μετεμφυλιακής εθνικόφρονος ιστοριογραφίας, το πρώην στέλεχος του ΕΑΜ και του ΔΣΕ, [[Γιάννης Καραμούζης]], εισηγήθηκε στο βιβλίο του ''Πατριώτες και προδότες στο Μωρηά'' του 1950 ένα ερμηνευτικό σχήμα, κατά το οποίο από το 1943 το ΕΑΜ ασκούσε [[τρομοκρατία]] σε όλη την έκταση της ελληνικής επικράτειας για να επιβάλει τη δικτατορία του [[ΚΚΕ]]. Η ένταξη στα [[Τάγματα Ασφαλείας]] περιγράφηκε από τον Καραμούζη ως «επανάσταση» εναντίον της τρομοκρατίας. Η ρητορική περί ερυθράς τρομοκρατίας ήταν ένα από τα επιχειρήματα που διατυπώνονταν από [[Εθνικοφροσύνη|εθνικόφρονες]] για
==
Υποστηρικτές του ΕΑΜ και του ΚΚΕ θεωρούν ότι αυτές οι εκδηλώσεις βίας οφείλονται κυρίως στις προσωπικότητες και των ιδιαίτερο ζήλο τοπικών στελεχών του ΕΑΜ.<ref>Mazower, 1993, σελ. 113</ref>
▲{{δείτε|Νέο Κύμα (ιστοριογραφικό ρεύμα)}}Για μία ομάδα μελετητών που αυτοπροσδιορίστηκαν ως «[[νέο κύμα (ιστοριογραφία)|Νέο Κύμα]]», η «κόκκινη τρομοκρατία» του ΕΑΜ/ΕΛΑΣ υπήρξε και κατά την περίοδο της κατοχής αποτελούσε την κύρια αιτία που ερμήνευε την κρίση του 1945-1949.<ref>{{Cite journal|title=«Κακή τη μοίρα» ερμηνευτικά σχήματα του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου μεταξύ ακαδημαικής και δημόσιας ιστορίας|year=2016-2017|url=https://olympias.lib.uoi.gr/jspui/handle/123456789/30849|last=Σφήκας|first=Θανάσης|journal=Δωδώνη|volume=45-46|doi=10.26268/heal.uoi.10684|page=247}}</ref><ref>{{Cite journal|title=Ένα ιστοριογραφικό ταξίδι στη χώρα του Γκιούλιβερ: η ελληνική ιστοριογραφία και οι διεθνείς διαστάσεις του ελληνικού εμφύλιου πολέμου|year=2004|url=https://olympias.lib.uoi.gr/jspui/handle/123456789/25388|last=Σφήκας|first=Θανάσης Δ.|journal=Δωδώνη|doi=10.26268/heal.uoi.4728|volume=33|pages=313-315}}</ref> Ο [[Στάθης Καλύβας]] υποστήριξε ότι η "κόκκινη τρομοκρατία" ήταν κεντρικά οργανωμένη, και εκτελούνταν από τα τοπικά όργανα του ΚΚΕ και του ΕΑΜ, και είχε έντονα χαρακτηριστικά γραφειοκρατικού μηχανισμού με καταμερισμό εργασίας.<ref>{{harvnb|Καλύβας|2001|pp=155, 156, 161}}.</ref>
==Δείτε επίσης==
| |||