Μεγάλη Κάψη Φθιώτιδας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Η '''Μεγάλη Κάψη''' είναι ορεινό χωριό της [[Στερεά Ελλάδα|Στερεάς Ελλάδας]] στην [[Περιφερειακή Ενότητα Φθιώτιδας]].<ref>{{Cite book|title=Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή|first=|last=|publisher=Τεγόπουλος - Μανιατέας|isbn=|year=1996|location=Αθήνα|page=263, τομ. 21|quote=}}</ref>

Η Μεγάλη Κάψη βρίσκεται στα όρια με την [[Περιφερειακή Ενότητα Ευρυτανίας]] και είναι κτισμένη στις ανατολικές πλαγιές του [[Τυμφρηστός|Τυμφρηστού]] (Βελούχι) σε υψόμετρο 860 μέτρα<ref name=":0">{{Cite web|url=https://dimosmakrakomis.gov.gr/megali-kapsi|title=Μεγάλη Κάψη|website=dimosmakrakomis.gov.gr|accessdate=2020-12-08}}</ref> μέσα σε δάσος βελανιδιάς. Απέχει 27 [[Χιλιόμετρο|χλμ.]] Δ. από τηντη [[Μακρακώμη]], 56 χλμ. Δ. από τη [[Λαμία]] και 21 χλμ. Α. από το [[Καρπενήσι]]. Νότια και ανατολικά του χωριού περνάει η ΕΟ Λαμίας - Καρπενησίου. Τα σπίτια του χωριού είναι αραιά κτισμένα μεταξύ τους αρκετά παλιά αλλά τα περισσότερα ανακαινισμένα. Αξιοθέατά του είναι οι μεταβυζαντινές εκκλησιές της [[Κοίμηση της Θεοτόκου|Κοίμησης της Θεοτόκου]], της [[Αγία Τριάδα|Αγίας Τριάδας]] και του [[Άγιος Παντελεήμονας|Αγίου Παντελεήμονα]], τα δύο αιωνόβια πλατάνια του, οι πηγές του και το τουριστικό περίπτερο στη "«Λελούδα"».<ref>{{Cite web|url=http://fthiotikos-tymfristos.blogspot.com/2014/11/blog-post_29.html|title=Φθιωτικός Τυμφρηστός: Μεγάλη Κάψη & Μεγαλοκαψιώτες|last=Τακης|first=|ημερομηνία=|website=Φθιωτικός Τυμφρηστός|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=2020-12-08}}</ref> Δυτικά και στη τοποθεσία "«Λιβαδάκι"» είναι το Δασικό Χωριό σε υψόμετρο 950 μέτρα με θέα μέχρι τον [[Μαλιακός κόλπος|Μαλιακό κόλπο]] και την "«Κεφαλή του Δία"» (κορυφή του Βελουχιού).<ref>{{Cite web|url=http://www.minagric.gr/index.php/el/for-farmer-2/agrotourism/dasika-xoria/1169-xorio-livadaki|title=Δασικό χωριό "ΛΙΒΑΔΑΚΙ"|last=|first=|ημερομηνία=|website=www.minagric.gr|publisher=|archiveurl=|archivedate=|accessdate=2020-12-08}}</ref> Ο λόφος του Αγίου Παντελεήμονος έχει χαρακτηριστεί από το [[1993]] αρχαιολογικός χώρος ''"«όπου αποκαλύφθηκαν λείψανα αρχαίου οικισμού και κεραμικής"»''.<ref>{{Cite web|url=http://listedmonuments.culture.gr/fek.php?ID_FEKYA=16038&v17=|title=ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ|website=listedmonuments.culture.gr|accessdate=2020-12-08}}</ref>

Η Μεγάλη Κάψη είναι μεσαιωνικό χωριό και δημιουργήθηκε γύρω στα [[1695]] όταν ο εξωμότης Λυμπεράκης Γερακάρης από τη [[Μάνη]] έκαψε το παλαιότερο κεφαλοχώρι "«Μεταξάς"» ή "«Μεταξάδες"» που υπήρχε περίπου ένα χιλιόμετρο νοτιότερα του σημερινού και οι κάτοικοί του διαμοιράστηκαν και έκτισαν στη γύρω περιοχή τα τρία χωριά: Μεγάλη - Μεσαία - Πέρα Κάψη.<ref name=":0" /> Αναφέρεται έμμεσα την περίοδο της [[Οθωμανική περίοδος στην Ελλάδα|τουρκοκρατίαςΤουρκοκρατίας]] ως μια από τις τρεις συνοικίες του χωριού ''Καψί'', το οποίο συμπεριλαμβάνει ο Γάλλος περιηγητής [[Φρανσουά Πουκεβίλ]] στην απογραφή του (γύρω στο [[1810]]) και το κατατάσσει ''"«στο τμήμα «Πολιτοχώρια» του κτηματολογίου Πατρατζίκ με 150 σπίτια και τρεις συνοικίες"»''. Οι συνοικίες αυτές είναι οι σημερινοί οικισμοί [[Τυμφρηστός Φθιώτιδας|Τυμφρηστός]] ή Πέρα Κάψη, [[Μεσαία Κάψη Φθιώτιδας|Μεσαία Κάψη]], Μεγάλη Κάψη. Το ''Καψί'' αναγράφεται επίσης στην [[πρόθεση της Ρεντίνας]], στα φ.178α μαζί με τους οικισμούς Λουκάδα, Ρουσιανή, Μοιτζουράκι, Μερτηκάδα και την Λάσπη Καρπενησίου. Στα φ. 178β – 179α , υπάρχουν γραφές μεταγενέστερες της πρώτης.<ref>{{Cite web|url=https://www.lavanitsa.gr/archiakes-onomasies-oikismon-patratzikiou/|title=archeiakes-onomasies-oikismon-patratzikiou/ {{!}} lavanitsa.gr|last=από|language=el|accessdate=2020-12-08}}</ref>

Επίσημα αναφέρεται ως ξεχωριστός οικισμός με την ονομασία Πέρα Κάψη το [[1908]] στο ΦΕΚ 28Α - 08/02/1908 να προσαρτάται στον τότε δήμο Τυμφρηστού και το [[1912]] με το ΦΕΚ 261Α - 31/08/1912 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας.<ref>{{Cite web|url=https://www.eetaa.gr/metaboles/oikmet_details.php?id=14065|title=Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών|website=ΕΕΤΑΑ|accessdate=2020-12-08}}</ref> Σύμφωνα με το [[Πρόγραμμα «Καλλικράτης»|πρόγραμμα Καλλικράτης]] αποτελεί την τοπική κοινότητα Μεγάλης Κάψης που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Αγίου Γεωργίου Τυμφρηστού του [[Δήμος Μακρακώμης|Δήμου Μακρακώμης]] και σύμφωνα με την [[Ελληνική απογραφή 2011|απογραφή του 2011]] έχει πληθυσμό 215 κατοίκους.<ref>«[http://www.statistics.gr/documents/20181/1210503/FEK_monimos_rev.pdf/125204a0-726f-46fe-a141-302d9e7a38dc ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού]», σελ. 10638 (σελ. 164 του pdf)</ref>